16e Jaargang. MAANDAG 5 JANRJAM.1925 t'n 4*3 T:<, 3te S&idóoke Soti/^o/nt to ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bi] vooruitbetaling Voor Leiden 19 «ent per week IMO pat kwartaal. Bij onze Agenten 20 cent per week 12.60 per kwartaal. Franco per post 12JB9 per kwsrteaL Het Gcïllnstreeïd Zondageblad is toot de Abonnfe ter. krijgbaar tegen betaling ran 50 ot. per kwartaal, bij voor. uitbetaling. Afzonderlijk, nrunmera 5 ot,, met Geïllnstreerd Zondagsblad 9 ct. Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen L Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN TgL. INT. ADMINISTRATIE 035 REDACTIE 15 GIRONUMMER 103003 a POSTBUS No. ïl DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT Gewone advertenllën 30 «aal per Ngd Voor Ingejonden Mededeelingen wordt het dubbele Ten bet tarief berekend, s Kleine advertentlSn, Tan ten hoogste 10 woordni, rrtarb betrekkingen worden aangeboden of gerreagd, hnui en v® buor, koop en Terkoop 10.50. jpit nummer bestaat «rt twee bladen. V Een circulaire van de H.B.S. Do Directeur der Gemeentelijke Hooger Burgerschool t© Lelden heeft mede namens de leeraren aan de ouders een circulair© gericht- he treffend© de opvoeding hunner kinderen, leerlingen der H. B. S. Hoewel deze circulaire, vooral wat het laatste, belangrijke daarin genoemde punt betreft, speciaal bestemd schijnt te zijn voor hen, die <le „ouwerwetsche" moraal hebben afgeschaft en ook in de opvoeding hunner kinderen een vrijheid aanhangen, welke niet'alleen in strijd is met de posi tie ve- voorschriften van de christelijke Godsdienst, maar ook met wat door de rede den' nadenkenden mensch wordt voor gehouden toch mogen al de daarin ge geven wenken ook wel onder Katholieken rworden gehoord èn overwogen! Onze geestelijken en leiding-gevende leeken geven wel is waar herhaaldelijk 'deze en dergelijke vermaningen, maar 'door sommigen wordt dan zou gauw, on doordacht, gesproken van overdrijving, waardoor de invloed daarvan wordt terug gedrongen en 't zijn niet alleen de tot pordeelen volstrekt onbevoegde jongelui (zelf, die zoo lichtvaardig hun meenin'g te-» 'genover die van autoriteiten stellen, maaJr 'ook, helaas, wel ouderen, langs wie liet leven schijnt li een te glijden, zonder dat zij zich ervaringen bewust worden, zon der dat het wijsheid hij hen achter laat. Iu cïo sympathieke circulaire die wij In de rubriek „Stadsnieuws" afdrukken !wor<ïen met name drie punten, van belang voor de opvoeding genoemd. Ift de eerste plaats, dat het uitgaan 's avonds alleen mag worden toegestaan, in dien het schoolwerk vooraf is afgemaald. 't Is misschien niet geheel en al over bodig op to merken, dat, natuurlijk, niet 'bedoeld is, dat, wanneer het schoolwerk is afgemaakt, het uitgaan 's avon'ds altijd jwèl zou mogen worden veroorloofd. De kinderen zijn niet alleen thuis om te eten, te slapen en hun schoolwerk (wat mis-; sohien noodzakelijkerwijs wel wat Veel is)' ie metken, maai moeten daar ook vinden gezelligheid en ontspanning. In do tweede plaats wordt er op gewe zen, dat do leerlingen geen anderen avond dan den Zaterdagavond voor „geregelden" avond! van ontspanning mogen bestem men. Ook hij dlit punt wilén wij ons een aanvulling veroorloven, en wel de-ze: dat do Zaterdagavond niet per se voot onL spansingsavond als wordt voorgeschre^ H-en, zeker niet per se voor ontspannings-» avond h u i t o n het gezin. Min of meer verouderd schijnen die Zaterdagavonden i n do gezinnen, waarop er iets bijzonders, al was 't nog zoo gering, 'den huis'genoo- 'ten als extra'tje werd voorgezet; waarop, al had moeder 'liet nog zoo druk met haar Zaterdagavondsche plichten, vooral als yeel kinderen haar zorgen vroegen, toch de rust van den Zondag in* de huiekamer als 't.ware al voelbaar was en de dag des Hoeren er zijn wijding vooruitwierp Maar: als de ouders weten waar de kinde ren zijn, willen wij, zooals van zelf spreekt, geenszins beweren, dat een Zater- tlagavohdscho ontspanning buitenshuis altijd zou zijn af te keuren. Natuurlijk kunnen hier vele omstandigheden mee spreken. Ongetwijfeld moeten de ouders ook bedenken, dat de boog niét alt'ijd ge spannen kan blijven Maar dat laatst© spreekwoord brengen ■nuclei's wel 'ns op hoogst laakbare wijze iu pracfijk, doordo boog zich te Veel te laten ontspannen! En. daarop wijst de circulaire van direc teur en leeraren in een derde punt. *t Is in-treurig, dat ouders aan meisjes va* 15 en 16 jaar, zooals in de circulaire wordt gezegd, den huissleutel! meegeven (ook jongens van dien leeftijd hehooren 'geen huissleutel te hebben). En wat er ver- dor over de bals wordt gezegd typeert ook een jammerlijke „verbastering der zeden", j. De beddelde circulaire gaat uit van direc teur en alle leeraren; en men schijnt vooraichtig te hebben willen zijn, opdat ook de ouders van z.g. „breede" opvat tingen, niet zouden kunnen zeggen, dat m?n in die circulaire te ver gaat. 't Zou ons echter geenszins verwonderen in tegendeel! wanneer er onder directeur en leeraren zijn, die bals voor H. B. S.- leerlingen por se en altijd afkeuren. Men behoeft zich daarom heusch nog niet op een speciaal-Katholiek standpunt te stel len! Katholieken, die hun kinderen voor Zulk© „gemengde" bals verlof zouden ge ven, laten dezen met vuur spelen, en doen eigenlijk allerdwaast, wanneer zij er zich ten slotte nog over zouden verwonderen, ^pdien dezen zich' branden door der ouders eigen schuld. Wij missen in de circulaire nog een punt misschien wordt er over gezwe gen, omdat er al! zoo vaak op gewézen is. mij bedoelen dén plicht van de ouders om Strong toe te zien op de lectuur van hun 3e H. B. S. bezoekende kinderen (ook van •ónderen, natuurlijk). Er zijn... schavui ten (zoo mogen dezulken worden aange- ffulrl) die 't er als 't ware op toeleggen, om van jongere personen geld te verdie nen door de aanprijzing van immoreel© boeken en, meest geïllustreerde, tijdschrif ten. In deze is zeer groot© waakzaamheid der ouders in onze dagen geboden! Wij willen ten slotte deze gelegenheid benutten, om voorzoover het noodig mocht zijn ^-= de Katholieke ouders van .oiize H. B. S.-scholieren te wijzen op den igodsdienslcursus, die voor hunne kinderen wordt gegeven. Er bestaat natuurlijk geen enkele roden, waarom do ouders zouden •kunnen dulden, dat deze zoo nuttige en noodige cursus niet door hun kinderen zou worden gevolgd. V „St- SSichaëi". Het hoofdbestuur van St. Michael heeft zich bereid' verklaard de door prof. Aenge nent gewenschte besprekingen met dezen to voeren, en daarmede belast do heeren prof. Veraart, baron Wittert van Hoog land en G-. P Bon. Heb hoofdbestuur vereenigde zich een stemmig met de zienswijze van de heeren Veraart en Wittert van Hoogland, „dat het allerongelukkigste communiqué van. het dagelijksch bestuur van den Algein. Bond van E. K. Rijkskieskringorgvnisaties, waarin dje bemiddelingspoging van prof. Aengenent werd aangekondigd, zoowol als het onware en onwaardige betoog vani den heer Van Wijnbergen in heb interview in Do Tijd naar aanleiding van zijn Alkmaar- scli© rede, uitermate geschikt waren om al le' verdere onderhandelingen te verijdelen. Men meende echter, dat er nog volop ge legenheid zou komen, daaraan alle aan dacht te wijden, en „dat men do zoo wel willend© pogingen van prof. Aengenent thans niet in gevaar mocht brengen." Naar ..De Tijd" verneemt, zullen or, op uitdrukkelijken wensch van den bemidde laar, prof. Aengenent, hangende het over leg, geenerlei mededeelingen aan de pers worden verstrekt. Mochten er indiscreties worden begaan, dan zal heb overleg onmiddellijk als ge ëindigd worden beschouwd. Wij hopen en wij vertrouw en ook op een goed. resultaat van d'e onderhande lingen, waaruit blijken zal, dat „,Sb. Mi chael" het beter bedoeld, dan het velen lieeft toegeschreven! Envoorloopig worde er eenigen tijd gezwegen in de pers over St. Michael! ByiTEf£LA^i3 Duiischland. De regeeringscrisis. M a r x k a b i n t s f o r m a t e u r, In opdracht van den rijkspresident heeft do rijkskanselier Zaterdag nogmaals de leiders der verschillende fracties ontvan gen. Hij heeft hun de moeilijkheden van de politieke situatie uiteengezet on zijn uiterste best gedaan, do heeren tot een verzoening te brengen. Dezo pogingen zijn mislukt. Do volkspartij oischt, dat do regeering naar rechts uitgebreid wordt, do democra ten verlangen oen uitbouw naar links, ter wijl het centrum vasthoudt aan de poli tiek van het midden. De pogingen om tot een overeenkomst te geraken hebben der halve schipbreuk geleden en de kans, om een meerderheidsregeeriug te vormen is daarmede uitgesloten. In den loop van den middag heeft Marx nog do Duitsoh-nationalen en do socialis ten ontvangen, waardoor - geen wijziging in den toestand werd gebracht. Marx heeft vervolgens aan den rijks president verslag van zijn stappen uitge bracht. Later in den avond heeft Ebert den rijkskanselier nogmaals ontvangen en hem opdracht gegeven, een kabinet sa men to.stellen, clat rekening zal houden met de .omstandigheden. Marx heeft deze opdracht aangenomen. Dit beteekent zooveel als dat het tegen woordige ministerie zal blijven bestaan, maar dat vier vacante zetels ingenomen zullen worden door vier heeren, dio min of meer huiten alle partijverband staan. Er worden al namen van candidatcn ge noemd, maar dit zijn vermoedelijk nog slechts geruchten. Het is inmiddels mogelijk, dat Marx •heden met zijn nieuw ministerie voor den rijksdag zal treden. De zitting van dezen rijksdag wordt met veel belangstel ling tegemoet gezien. De aandrang om plaatsen te krijgen is grooter dan ooit te voren het geval was en er zijn uitgebreide maatregelen getroffen om de orde te hand haven. In den loop van den ochtend zou er eerst c-en eereclienst plaats hebben in de Katholiek© Eedwigskircha en in den Pro- testantschen dom. Om 3 uur wordt daarna •de rijksdag geopend. Do cersto zitting beteekent slechts een formaliteit. Toch wordt verwacht, dat de communisten on middellijk hun voorstellen voor amnestie op de dagorde zullen willen plaatsen en men verwacht daarvan het gewone com munistisch lawaai. j De Barmat-affaire. benige d i r o O u r e a y r i j g e 1 a e n'. Behalve de reeds uit de hechtenis ont slagen directeur van de Merkurhank Thieme, zijn gisternacht, na verhoord te zijn, op vrije voeten gesteld de directeu ren Schaffer en Gericke. Verwacht wordt, dat ook de directeur Liohtenstcin zal wor den vrijgelaten. Naar het CorespondenHehureau bericht, houdt men zich thans bezig-met de vraag, of het mogelijk zou zijn het geheel© Bar- mat-coucern nog in stand' te houden Daar de preferente aandeelen der Merkur Bank .zich niet in handen fan de gebroeders Barmat bevinden, zou het mogelijk zijn wijzigingen aan te brengen hij de directie en den Piaad -van Toezicht. De directeur Lichtenstein moet het voornemen hebben 'den Raad van Toezicht bijeen te roepen voor het nemen van verdere beslissingen. Italië. Mussolini bijt van zich af. Een heftige Kamerredö. Mussolini heeft Zaterdag in de Italiaan- sche Kamer een zeer heftige en agressie ve rede gehouden, welke herhaaldelijk door applaus van de meerderheid werd onderbroken. Zijn uiteenzetting overtrof alles wat tot dusverre van hem was ge hoord. Bij den aanvang wees hij erop, dat hij geen politieke rede zou houden, maar een rede, aansluitend aan de verkla ringen, welke hij kort na do fascistische revolutie in de Kamer had afgelegd, toen hij had gezegd dat het in zijn hand lag om van het parlement een soldaten-bivak te maken. „Artikel 47 van de grondwet aldus ging hij voort geeft aan de Kamer het recht, de ministers van den koning in staat van beschuldig—g tg stellen. Ik vraag u, is er iemand hier in de Kamer of daarbuiten, die van dat recht gebruik wil maken? Degenen, dio mij trouw zijn ge- bleven, kunnen er zeker van zijn dat ik hen zal weten te gedenken". Voor de vertegenwoordiging van het volk neem ik de verantwoordelijkheid op mij voor alles wat er is gebeuld. Als er een geheime bond heeft bestaan, dan ben ik daar de leider van. Acht-en-veertig uur na deze rede moet de toestand zijn opge helderd tot tevredenheid van allen. Het volk zal zijn vrede krijgen. Deze verklaring maakte grooten indruk op de Kamer, hoewel men niet dadelijk inziet, welke dreigementen daarin zijn verborgen. Nadat de zitting was geschorst, 'diend© een afgevaardigde der oppositie een inter-* pellatie in, betreffende de binnenlandl- sche politiek en de door de jongste pers- verordeningen veroorzaakte incidenten t© Florenhe en Pisa. De minister-president verlangde dat de beslissing hierover voor een maand zou worden verdaagd; de op positie trok baar verzoek daarna in. De Kamer werd veryolgena voor onbepaald den tijd verdaagd'. Li b er ale ministers afgetre den Uit betrouwbare bron verluidt, dat de liberale minisers Gasati en Sarocchi hun ontslag hebben ingediend. Men verwacht na de laatste redevoering van Mussolini niet, dat de rogeering we gens het aftreden van de liberale minis ters zal heengaan. Troepen fascisten trokken Zondag door do straten van Rome, maar ernstige in cidenten vielen niet voor. Te Napels werd de vergadering der fascisten uit de pro vincie verboden en de „Gallerla Umber- to'V waar zij zou plaats hebben, werd door troepen en militie bezet. Later kwa men er enkele schermutselingen op straat voor. Spanje. Gevaarlijk rechtersambt. Volgens een bericht uit Madrid zijn de miltairo rechters, die de revolutionairen van Vera hebben vrijgesproken, tot le venslange tuchthuisstraf veroordeeld. Oostenrijk. De c:: cndsche crisis. Onrustbarende toeneming der werkloosheid. Do onrustbarende toeneming van de werkloosheid in Oostenrijk is eeu duidelijk bewijs van het vc ntschrijden der econo mische crisis. Te Weenen en omstreken beraagt het aantal werkloozen 71.000 of 7000 meer da:i op 1 December. Het totaal aantal der ondersteunde werkloozen in Oostenrijk wordt op 145.000 geschat, waarmee men het hoogste sedert de sa- neeringsactie bereikte cijfer van 169.000 nadert, In de kleeding-, de metaal- en de S&fi leder.mlnslvic n, iu de bouwbedrijven en onder do handelsbedienden is de werk- loosho'd het -ooDt. Hongarije, K.i van Erzbc"ger. Az Es t deelde medé, dat Ti lessen en Sohulz geen vergunning hebben gekregen om zich in Roemenië- en Turkije te vesti gen en derhalve naar Hongarije zijn teruggekeerd. De politie zegt van hun .te rugkeer niet te weten. Albanië Na den opstand Aelimed Zogoe roept het parlement b ij een. De leider der Albaneesche revolution- nairen, Aelimed Beg Zogoe, hooft het door de vorige Albaneesche regeering ont bonden parlement te Tirana bijeengeroe pen ten einde een nieuwe regeoring te vormen en te bepalen, wanneer de verkie- zigen voor een nieuwe Kamer zullen wor den uitgeschreven. Hij is tevens voorne mens, den voormaligen minister-president Fan Noli aan te klagen wegens verduiste ring van staatsgelden. Des© heeft, naar beweerd wordt, 200.000 goud lire uit do Staatskas meegenomen. Ackmed Zogoe wil ye.der van do Ltaiiaansclie xegeering de terugbetaling van dit -bedrag eischen. Do plaatselijke gevechten in Albanië du ren voort. Zoo houdt do leider van het irredentische comité van Kossowo gedeel ten van Zuid-Oost-Albanië bezet. Acbmed Zogoe is in verband hiermede voorne mens, de ontbinding van het comité te eischen. Letland. Een proefmobilisatie té R'aa Te Riga is een proefmobilisato gehou den. De bevolking maakte zich aanvanke lijk ongerust, doch het bleek sleohts oefe ning te zijn voor bet geval de communis ten een opstand zouden willen onderne men. v De proeffflobilisa'tie liep ordelijk van' stapel. Rusland. Onwettig verklaarde verkiezingen Uit Riga wordt aan de „Times" gemelclt „Kalinin, de president van de Unie van Sovet-Repuhlieken, iteekende een decreet, waarbij de centrale executieve raden van allé bij de Unie aangesloten Sovjet-repu blieken geïnstrueerd worden, alle provin ciale verkiezingen onwettig ite verklaren en onder scherpe controle nieuwe Sovjets te kiezen in alle plaatsen waar de jongste verkiezineng onbevredigende uitslagen op leverden en waar de kiezers candidaten hebben gekozen, die niet de goedkeuring der Sovét'-aut'oriteitien kunnen wegdragen Amerika. Het plan van Borah. Goolidgo's standpunt in zako splitsing der onderdoelen Uit Washington wordt aan het „Berli ner Tageblatt" bericht, dat de uitingen van Senator Borah zoozeer dé aandacht hebben getrokken, dat het onvermijdelijk zal zijn, dat presilent Goolidge ten op- zich'to van Borah's plannen zijn stand punt bepaalt. Door het Witte Huis werd dan ook verklaard, dat president Goolidge eveenens wel van meening is, dat het bij eenroepen van een (internationale confe rentie oehnatig zal zijn. Het lijkt echter, zooals gemold, de vraag, of het aan de orde stellen van een zoo omvattend pro gram als Borah voorstelt,' niet het ge vaar loopt, eindelooze debatten in liet le ven te Toepen. Het zal beter zijn, de ver schillende programpunten afzonerli-jk te behandelen. De agenda der conferentie moet worden beperkt tot de meest drin gende kwesties, en de verdere ontwikke- linn zal moéten afhangen van 't resultaat er economische besprekingen van de ge allieerde ministers van Financiën. Het be sluit tot het bijeenroepen der conferentie kan in elk geval niet worden genomen, wanneer in zake de schuldkwestie, do Amerikaansche eisch tot deelneming aan Duiitsche sckadeloosstellingsbepalingon niet eenigermato tot klaarheid is gebracht. Volgens berichten van de „New York Tribuno aud Herald" wordt uit Washing ton medegedeeld, dat president Goolidge binnen enkele dagen met senator Borah onderhandelingen za. voeren over het bij eenroepen van een nieuwe conferentie tot beperking der bewapening. BINNENLAND Koninklijke besluiten. Bij Kon. besluit zijn benoemd tot nota ris binnen het arrondissement: Maastricht, ter standplaats do gemeente Meerssen, A. G. J. Danco, candidaat-no- taris te Meerssen, wonende ie Maastricht; Roermond, ter standplaats de gemeente HET VOORNAAMSTE KIEUW Sr BUITENLAND. Marx opnieuw belast met de vorming van een kabinet. Een heftigs rede van Mussolini. Het plan van den Amerikaanscheti senator Borah. BINNENLAND. Een wijziging van de Landarbeidcrswe£ De veilingen èn de Zegelwet. (Land- oe Tuinbouw). LEIDEN De Senaat van de Universiteit heart* H.M. de Koningin benoemd tot Dociof, henoris causa in do rechtsgeleerdheid (2i blad). Gouden Jubileum van het Liefdewerk Oud-Pa pi er (3dë blad). Een circulaire van Directeur en! Leeraren der H. B. S. aan de ouders. Helden: mr. F. M. A. Haffmans, candi-« daat-notaris te Helden; Zutphen, ter standplaats do gemeen (e Noede: P. Jongkindt, candlclaat-nolaris, wonende ie Heemstede. Wijziging Landarbeiderswet. Een wetsontwerp. Verschenen is het wetsontwerp tot wij ziging van de Landarbeiderswet. Aan do Memorie van Toelichting is het volgende ontleend: ïn de eerste plaats is gedacht aan de verleening van voorschotten uit 'aRijks kas bij Kon. Besluit. In den loop van zes jaren, gedurende wolko do Landarbeiders wet in werking is, is gebleken, dat deze procedure administratief oponthoud medé brengt. De Ministers van IBinnenlandsche Zaken en Landbouw en van Financicnl meenien tevens te handelen in de lijn van de tegenwoordige dikwerf toegepaste ver-4 eenvoudiging door voor te stellen, d© voorschotten voortaan bij ministerieel© b© schikking in stede van bij K. B. te verloer nen. Dezelfde overweging geldt ten aanzien! van het vorleenen van verlof tot afwijking dn bijzondere gevallen van do in de wet vastgestelde maxima voor den kostprijs van een plaatsje en den pachtprijs van los land. In do tweede plaats is een verandering voorgesteld ten aanzien van het bedrag, hetwelk de landarbeider moot kunnen be talen om voldoende gegoed to worden gc- aoht in den zin dor wet voor het verkrij gen van oen plaatsje. Gelijk do wet thans luidt, moet do landarbeider die oen; plaatsje wil verkrijgen tot het in do wet vastgestelde maximum van f4000, Ijc-j schikten over ten minsto f400. De Minis ters achten het gewenscht het door den landarbeider zelf te betalen gedeelte van do koopsom te verhoogen tot een vijfdo. Vervolgens betreft bet onderhavige wets voorstel de bepaling van den rentevoet. In artikel 9 der wet Is deze thans bepaald op 4 pet. per jaar. Naar het voorbeeld van do Woningwet wordt thans voorgesteld do te betalen rente jaarlijks te bepalen. Zoo- doendo is het mogelijk, dat rekening wordt gehouden met schommelingen van den rentostandaard. Lettenen en Kunst Bijeenkomst van R. K. Letterkundigen Van deze bijeenkomst (die o. i. blijkt niet zoo heel belangrijk geweest te zijn) is nu oen communiqué gezonden, waaraan hot volgend© is ontleend. Zaterdag 27 December had in een der zalen van Parkzicht" te Amsterdam een vergadering plaats van R. K. Letterkun digen, als vervolg op de Tilburgsche bijeen komst van d© katholieke jongeren. Thans waren behalve «iezen ook medewerkers van ,,Van Onzen Tijd" en „De Beiaard" uifgo- noodigd. Een vijftigtal bij de letterkunde betrokkenen hadden aan. de uitnoodigmg gehoor gegeven D© voorzitterschap werd bekleed door den heer ir. L. J M Feber. Als eerst© apreker trad op de heer W i 1- lem Nieuwenhuis t© AmsterJam met het onderwerp „Katholieke Letter kunde" D© opbloei van het katholieke leven in Nederland aldus spreker verlangt een bloeiende letterkunde. On3 treft het verwijt, dat we veel <">7©r litteratuur spreken, maar het volk weinig litteratuur brengen. Do groot© maatstaf voor do waarde -ie* letterkunde is: de creatieve litteratuuï. Spreker verstaat onder creatieve katholie ke litteratuur: de achoone vertolking van heb katholieke leven.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1925 | | pagina 1