Jaargang. DINSDAG 16 DECFMRF?* 1924 'o 4<3?.0 UeABONNEMENTSPRIJSbeflraagtblJ vooruitbetaling Poor Lolden !9 cent per week 12.50 pet kwartaal Bij ome Agenten 20 cent pet week 12.60 per kwartaal. Franco per poet 12.95 per kwartaal. Het Geïllustreerd Zondagsblad la tooi de Abonnee ver krijgbaar tegen betaling van 50 ct per kwartaal, bj) voor uitbetaling. Aüonderiyke nummers 5 ot, met Geïllustreerd Zondagsblad 9 ct. «ssÊssssBKmaj^^jH^immM^smsassgss Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zen- on Feestdagen Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN TEL INT. ADMINISTRATIE ©35 REDACTIE 15 GIRONUMMER 103003 e POSTBUS No. II pik nummer bestaak vit twee bladen. De wenschen van „St. Michaël". Wij hebben in ons bind van gis leien ge- jpublieeepd het program van „St.-Michaël" Maar men schijnt er, met goede bedoe lingen, prijs op to stollen, dat er niet ge sproken wordt van program", doch van wenschen" van .St.-Michaël". Wij wil len daarmede in den vervolgd rekening houden; hoewel wij vreezon ons nog wei eens te zullen schuldig maken aan oen „slip of the pen". Nog pas in ons blad van Zaterdag hebben wij gememoreerd het ontwerp- program van de R.-K. Staatspartij. Onze lezers naar beide nummers onzer courant, verwijzend, willen wij hier in het jort de^ wenschen van „St.-Michaël" be preken. Punt 1 en 2 bolreffende huwelijks wetgeving en onderwijs zijn in de ..St.- MiehaëP-wenschen gelijk aan punt 1 en 2 van het ontwerp-program. Punt 3. „Voortgezet herstel en behoud van het financieel evenwicht" is ook bij heide gelijk. Doch in het "ontwerp-pro gram is diit punt alléén nader uitgewerkt door de wenschen te stellen van verlaging 'der belastingen, welke het zwaarst op do on- en minvermogenden drukken en elke noodzakelijke kapitaalvorming het meest tegenhouden, en van meer vrij stelling of aftrek voor groole gezinnen. St.-Michaël" neemt deze wenschen over, behalve die hetreffendo kapitaalvor ming, doch voegt er nog een zevental an tlers bij. Tegen meerdere dezer kan ons Inziens geen bezwaar worden gemaakt; integendeel de overgroote meerderheid dor partij zal het er mede eens zijn. Al leen is er misschien «verschil van moening over do vraag, of zij in een kort program van actie bchooren te worden ol)genomen. Tegen andere gevoelen wij echter wel bezwaar. Zoo is het o.i. niet rationeel om (punt 3 f) de opbrengst van de successiebelasting geheel willekeu rig voor bepaalde uitgaven aan te wij zen. Dat er voor het overheidspersoneel een nieuw, gewijzigd en voor hen verbe terd Bezoldigingsbesluit komt (punt 3 g), wij zijn liet er mede eens, maar wij wil len daarbij niet spreken van „herstel van het onrecht"; over dezo uitdrukking kan worden gedisputeerd en men zou zich daarmede voor practische moeilijkheden kunnen zetten, zonder eemge voordeel bo vendien voor de belanghebbenden. Over de omzetting van Staatsbedrijven in pu bliekrechtelijk georganiseerde bedrijven (pinrt 3 h) zouinteressant gediscus sieerd kunnen worden. De concrete uit werking van dezen wensch sohijnt ons ïiog te weinig overzichtelijk, dan dat deze nu reeds in een program van aotie zou gunnen worden opgenomen. Een belangrijk vraagstuk wordt naar Voren geschoven in a van punt 3: het vraagstuk van verplichte renteflooze lee- iiingen ter aflossing van de rentogevende Staatsleeningen. Wanneer iemand, na studie van deze kwestie, verklaart, dezen 'ïvcnsch te onderschrijven dan zal hij 'ons toch nog wel willen (toegeven, dat, zoo ör op de kiesvereenigingen over gestemd zou moeten worden, er hij de 100 stem mers zeker minstens 99 zouden zijn, die ponder eenige kennis van zaken een mee ting uitspreken, die het vraagstuk in geo- nen deele kunnen overzien. Het vraagstuk is uitnemend geschikt ter behandeling in studieclubs, indien.deze niet zoodanig .van gehalte zijn, da't zij me-enen het in veertien dagen onder de knie- te hebben cn het dan óp een program van actie .willen plaats en! De wenschen betreffende leger en vloot 4 en 5 komen, als wij goed zien, overeen met 4 en 5 van het ontwerp-pro gram der Katholieke Staatspartij. Maar: -St.-Michaël" voegt er twee dingen aan toe! En wel: Vereeniging van do departe menten van oorlog en marine; o. i. van te weinig ingrijpende beteokenis, om het In oen program van actie op te nemen. En, wat belangrijker is: Afschaffing van den dienstplicht! Mede naar aanleiding van wat de hooggeachte pastoor Keulers in ons blad over dit laatste vraagstuk heeft - geschreven, hebben wij met aan dacht van de verschillende moeningen daaromtrent kennis genomen; en wij aar- kien niet daarvan hetzelfde te verklaren ah van de kwestie der verpliohte rente- loozo Staatsleeningen: Voor de studie hamer (wil men: studieclubs) maar nog Onrijp zelfs voor een bespreking op een toesvoreeniging. 't Schijn/, ons werkelijk... ondemocratisch, om de men leken te dringen, zich uit te spreken over dergelijke "kwesties, waarvan zij nog zoo Mier wenig k u n o n weten! .Een nieuwe wensch voegt „St.-Michaël" öossclien de program-punten in punt 6, nel welk handelt over de ..maarregelen ter ^rslerking van het Nederlandse hpro- diictrevermogen" en waarmede wij ons als we het goed begrijpen, kunnen fereenigen. Pojt 7 .in de wenschen van „St.-Mi- staat naast punt 6 in het concept program van do lt.-K. Stealspai-tij. En dat is een „clou" in bedoelde wenschen! Waar het concept-program do ontwikke ling van het sociale karakter van onder- neming en bedrijf wiï van onderop, n.l. door privaatrechtelijke en publiek rechtelijke regeling coll. arbeidscontracten daar spreekt „St.-Michaël" zelfs niet van die ontwikkeling en wil dus .van b o- venaf een wet, opdat de bedrijven zich kunnen vormen tot publiekrechtelijke lichamen. Over dit verschil zou een afzoudorlijk artikel van beteekenenden omvang gewijd kunnen worden. Voor heden willen wij ons beperken tot dezo opmerking: Een wet als bedoeld door „St.-Michaël" zal zeker de eerste jaren geen of zoo goed als geen practisch effect hebben, daar er on getwijfeld hoogstens slechts één bedrijf zal zijn, voldoende georganiseerd, om on der die wet /e vallen, om door die wet (ge noemd een ..mantel''-wet) to kunnen wor den omvat. En, al zou er geen enkel an der bezwaar bestaan (prof. Aengenent heeft, zoo als bekend, in woord en ge schrift meerdere bezwaren ontwikkeld), reeds daarom alleen, om de geringe waar de voor de practijk, gevoelen wij niet voor een dergelijk program-punt; wij wil len liever, volgens het concept-program der R.-K. Staatspartij, verder werken, staande op den bodem der werkdlijkhêid. „St.-Michaël" voegt nog twde wen schen aan het concept-program toe: 8 en 9, betreffende bescherming van grond- pachters, en betreffende vrijheid en be scherming onzer missies. Vooral de in het laatste program-punt ontwikkelde wensch wordt door ons Ka tholieke volk zeker intens gevoeld. Wij kunnen ons met dezo heide laatste wenschen van hapte vereenigen. BUITENLAND Volkenbond. Een Britsche hoia aan den Volkenbond. Engeland en zijn dominions. De Engelsche xegeering heeft den secre taris-generaal van den Volkenhond modego deeld, dat zij zich niet kan vereenigen met de registratie van het op 6 December 1921 tusschen Engeland en Ierland geslo ten verdrag. Die registratie heeft plaats gehad op 11 Juli 1924, toen het kabinet Mac Donald nog aan liet bewind was. De ETtgelsc'he regeering merkt op, dat zij sedert de inwerkingtreding van het pact de meening is toegedaan geweest, dat onderlinge betrekkingen tusschen de ver schillende deeten van het Engolsche rijk nimmer heheerscht kunnen worden, noch door het volkenbond-statuut, noch door een der conventies, die door een lid van den volkenbond zijn gesloten. Duiischland. Het ontslag der regeering. Stresemann Kabinet s- for mateur? De kabinetscrisis is gister in een acuut stadium getreden, daar gistermiddag de Rijkskanselier het ontslag van het kabinet aan den Rijkspresideiut hoeft aangeboden De Rijkspresident aanvaardde hot ontslag cn vezrocht den kanselier en. de regee ring, om de xegeeringszaken voorloopig verder te leiden. In politieke kringen hh'jft de meening heerschen, dat thans Dr. Stresemann door den Rijkspresident zal worden aange zocht, een kabinet te vormen. Daar Dr. Stresemann op het oogenhlik in een sa natorium. vertoeft en pas morgen terug keert, is liet niet uitgesloten, dat de eer ste poging tot oplossing van de regeerings crisis tot dien zal worden verdaagd. Prac tisch iheeft dit evenwel geen heteekenis, daar Woensdag de Rijksdagfractie van het Gentrum bijeen izal komen, om haar houding te bepalen. Inmiddels wordt aangenomen, dat de nieuwe Rijksdag pas op 5 Januari a s. hij een zal komen. *T) Het concordaat met Beieren. De dreigende crisis afgewend. Het landsbestuur der Duitsch Nationale Volkspartij en dat der nationaal-liberale landspartij liehhen oen motie aangenomen, inzake het concordaatvraagstuk, waarbij aanneming van het concordaat en het ver drag met do overige kerkgenootschappen door den landdag afhankelijk wordt ge steld "van bepaalde voorwaarden, zooals handhaving der vrijheid der onderwijzers handhaving der constLtutioneelo rechten, voortvloeiende uit de schoolwellen enz. De synode der Evangelische kerk lieeft een manifest laten verschijnen, waarin tot den landdag het dringende verzoek wordt ge richt, het concordaat en de overeenkomst, die tusschen den staat en de evangelische kerk wordt voorgesteld, te verwerpen. Engeland. Het debat over -de troonrede. Verklaringen van - Chamberlain. Gister is in het Britsche Lagerhuis het debat over het adres van antwoord op de troonrede hervat. De Labour-afguvaardigde Trevelvan dien de het aangekondigde Lahour-amende- ment in. Hij betreurde do politiek der re geering ten opzichte van Egypte en Rus land. Daarna kwam de minister van Buiten- landsche Zaken, Chamberlain, aan het woord. Hij zeide, dat de veiligheid van de verbindingen in Egypte van vitaal belang is voor het hés taan van het rijk en dat de dominions zelfs nog nauwlettender hier voor waren dan de regeering zelve. Onder toejuichingen van de regeer ings- partij, voegde spr. hieraan toe, dat er geen aanleiding bestaat voor interventie van de zijde van den Volkenhond. Ten slotte verzette hij zich tegen het voorstel, dat GTOOt-Brittazmië van den Vol konhond een mandaat over den Soedan zou trachten te krijgen. Daarna sprak Chamberlain over zijn bezoek aan Rome en de besprekingen al daar en. onderweg van en. naar Londen. Deize besprekingen met Harriot, Mussolini en andere staatslieden zijn volgens de mi nisters in den waren Volkenbondsgeest OE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT: Gewon» adverlonlIBn 30 oen! per Mg* Voor Ingesonden Mededeelingen wordt hal a dubbel. vin het tarief berekend. a Kleine, advorfenllën, wo ten hoogst. 80 woorden, oaróa betrokkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en (fc. hnur, koop en verkoop 10.50. Spreker h&schouwde het als een onhe- rokenbaar voordeel, dat hij in persoonlijk contact met hen was gekomen. Hij had we derzijdsche betrekkingen van eeiiijk ver trouwen tusschen de leidende personen ge vestigd. Hij legde er den nadruk op, dat het doel der besprekingen was geweest het uit den weg ruimen van moeilijkheden, en niet bet scheppen daarvan. Hij Zeide, overtuigd to zijn, dat, wan neer een stenograaf de zittingen had bij gewoond, en zijn verslag bekend gemaakt, de wereld geheel en al gorust gesteld zou zijn door 'net stand pun1, dat de ministers innamen. Men had iiiet getracht, nieuwe verdra gen af te sluiten en was tot geen nieuwe beslissingen gekomen. Ten slotte verklaarde Chamberlain, dat er geen schijn van twijfel bestond aan do echtheid van Zinovjeffs schrijven. Betreffende de mogelijkheid van het drijven van handel met Rusland merkte hij op, dat voor handeldrijven crediet noo- <dig is of contant geld, en dat Sovjet-Rus land geen van beide had. Bovendien, aldus spreker, zijn er eenige duidelijke teekenen, dat het communisti sche stelsel innerlijk in verval geraakt, en dat het particulier initiatief zich weer be gint te doen gelden. Hij was dan ook van meening, dat het huidige oogenhlik nog niet gunstig is voor hervatting der onder handelingen met Sovjet-Rusland. Italië. Kamerleden vervolgd. Volgens d9 „Messagero" heeft de Kamer machtiging gegeven tot gerechtelijke ver volging tegen de afgevaardigden Pressut- ti, Fahrici en Bifani, die van laster worden beschuldigd en van revolutionaire opruiing van het leger tegen de regeerng. De Kamer weigerde machtiging to vcrlccnen tot ver volging tegen den afgevaardigde Morette, dio werd beschuldigd van misbruik van zijn gezag. Spanje. De uitbreiding van den Marokkaanschen opstand. ii Internationale vorwikkolingëii Do toestand in Noord-Afrika, geschapen door den plotselingen opstand der Anjera- stammen, ten Noorden van Tetoean, wordt als zeer ernstig beschouwd. Do Spaansche strijdkrachten worden zoowel van voren als van achteren ernstig bedreigd, zelfs de toestand te Tanger kan critiek word&n. Er dreigt dus een crisis, welk een internatio naal karakter zal dragen en waarhij niet alleen Spanje, doch ook Frankrijk en En geland nauw betrokken zijn. Volgens een Exchange-telegram hebben de rebellen zich van het kleine garnizoen van Alcazar Sciguir meester gemaakt en bedreigen zij thans Tetoean. Spanje loopt dus gevaar het laatste stuk van Marokko, waar het nog vasten voet hoeft, te verliezen Engeland en Frankrijk maken zich onge rust, daar heide lauden belangen hebben in Tanger. Voor Engeland is de toestand bovendien zorgwekkend, met het oog op do nabijheid van Gibraltar, terwij} Frankrijk in de eerste plaats bezorgd is voor Algiers. Aan de Spaansche ambassade te Londen verklaarde men tegenover een medewerker van de „Daily Ekpress", dat de opstand deel uitmaakt van een algemeene actie, wel ke het gevolg is van propaganda van bui ten af. Deze actie begon in Egypte, breidde zich uit naar Tunis en heeft thans ook do tienduizend Anjera-Arabieren aangestoken De Anjer a-s lammen bewonen een ge bied. baf zich van vijf mijlen ten Noorden, van langer uitstrekt tol Geula en vandaar tot op 15 mijlen van Tetoean X. G e o n F r a n s c li e nota. 1i De Franscho bladen houden zich druk •bezig met den toestand, wolke zich in Ma rokko ontwikkelt. Zoo meldt de „Information" van gister avond, dat aangaande de kwestie van Franscli Marokko geen Fransche nota te Madrid is overhandigd,, maar dat wel be sprekingen gaande zijn tusschen de Fran sche en Spaansche regeering. Deze besprokingen, die tusschen liet Spaansche directoire en den Franscben ge zant le Madrid worden gevoerd, hebben vooral betrekking op het gemeenschappe lijk regime, dat moet worden toegepast in do zone, welke door do Spanjaarden in Marokko verlaten is. Een Engelse h'F ranse h— Italiaans c h e conferentie Naar uit Bomo wordt gemeld, heeft Briand aan de „Tri buna" verklaard, dat oen Engelse liFranschItaliaansche con ferentie spoedig liet Afrikaansche vraag stuk zal hespreken. Albanië Dc opstand breidt zich uit. Een legerbende rukt op naar Skoetari. Volgens een telegram uit Belgrado breidt do opsta 11 dig o beweging in Albanië zich uit. Verscheidene plaatsen zijn door <do opstandelingen genomen. De 'val van Skodar is aanstaande. Stopham meldt uit Tirana: Het regeeringspershureau doelt mede, dat een legerbende, bestaande uit Serven, Montenegrijnen, Russen, Bulgaren 011 Al- bancezcn van Noord-Albanië oprukt naar de hc-rgen van Skootari. Egypte. Dc spanning vermindert. Studenten vrij ge Uitat on. Veertien studenten, die onlangs gevan gen zijn genomen in verband met de ver spreiding van opruiende geschriften, zijn vrijgelaten. Het slagschip Valiant zal binnenkort uit do Egyptische wateren vertrekken en naar Malta terugkeeren. Deze gebeurtenissen wijzen op een ver mindering van de spanning in Egypte. mmmL&tm R.-K. Staatspartij en .St. Michaël. Onderhandel i n g gowenscht. In een druk bezochte vergadering van do R.-K. kiesvereeniging te Deventer, is de St. Michaël-actie besproken en me/ algemeene stemmen een motie aangeno men, waarin de meening wordt uitge sproken, dat bij verder overleg overeen- stemming hoogst waarschijnlijk is. Op grond werd het bondshestuur dringend verzocht alsnog ten spoedigste stappen te doen, opdat do afgebroken besprekingen zoodra mogelijk zulten worden hervat. Op een vergadering van het R.-K. Kieskringbes tuur te Amsterdam is beslo ten, dat Amsterdam op do bondsvergade ring een motie zal voorstellen, waarin do wensch zal worden uitgesproken, om de onderhandelingen tusschen het bondshe stuur en St. Michaël te héropenen. De prijzen der levensmiddelen. Statistiek. Van do 48 artikelen, waarover 't maan- delijksch onderzoek van het Centraal Bu reau van de Statistiek loopt, stegen er vergeleken met do indexcijfers basis 1913 - veertien met in totaal 155 punten en daarentegen daalden er twintig met in to taal 135 muiten. Met '10 of meer punten stegen do arti kelen eieren (37), vlas (30), thee (22), aardappelen cn hout (elk met 13) en kalfs vleesch (10); met 10 of meer punten daal den do artikelen alcohol (16), boter (15) en katoen en macaroni (elk met 11). Rijnlands uitwaieringskanaal. Men schrijft uit Katwijkaan Zee: Do uitwatering van Rijnlands Ui/twato- ringskanaal (dat als haven dienst doet) is geheel verzand, terwijl er even in zee een groote zandbank voor ligt. Do visschers ondervinden daarvan zeer veel hinder bij het uit- en invaren. Het Stoomgemaal De Lijden. De verbouwing van het stoomgemaal De Lijnden is gereed gekomen. Volgens me dedeling van den dijkgraaf, gedaan in de vergadering van do hoofdingelanden, voldoet het gemaal uitstekend. Door deze verbouwing is het rendement 9 a 10 pet. verhoogd, De waterstand is nu op M. G 10 gebracht kunnen worden het voornaamste nieuws* BUITENLAND De Duitsche rijksrcgecrig heeft gisteren haar ontslag ingediend, dat door president Ebcrt is aanvaard. Verklaringen van Chamberlain in het Engelsche Lagerhuis. De uitbreiding van den opstand in Ma rokko schept internationale verwikkelingen De opstand in Albanië breidt zich uit. f BINNENLAND. Minister Van Swaay over verblindende automobielverlichting (2d® blad). Vraag van het Kamerlid Bomans inzake de salarisregeling vcor ambtenaren (2de blad) LEIDEN. Het nieuwe gebouw van het Franciaeus- Liefdewerk; de plechtige inzsgerlrg. Onze Geïllustreerde Pagina Ouzo -photo-pagina van vandaag bevat o.m.: photo's van Samuel Gompors en Jo sef Molir; mooie sneeuwkickjos uit Am sterdam en Zwitserland; De Bar'cl's meesterwerk te Amsterdam. Centraal Bureau der K. S. A. Voor do Bibliotheek dei' R, K Universiteit. Op heb einde dezer week zal door het QenJbraa! Bureau der K. S. A. Stoénschuur 17, te Leiden, de 37e kiat boeken wor den verzonden voor do in wording zijnde grooto bibliotheek der Nijmeegsclie Uni versiteit. In verband hiermede zij heb oua vergund cr nog eens op te wijzen, dab voornoemd Bureau zich ten allen tijde aanbevolen hou-dlt voor schenkingen van boeken ca jaargangen van wetenschappelijke lijd* schriften. Alles wat ontvangen wordt, on dergaat een deskundige sorteering en: wordt vervolgens op doelmatige wi;"" over katholieke bibliotheken verdeeld Zoo zijnt b v. verleden week ook twee kisten gezon den naar d© Vaticaanscho co- iobï- bliothcek to Rome. Te Nijmegen worden de namen dor schenkers met ebiquetteff in do boeken aangebracht. Zooveel boeken liggen renteloos 1:1 onze woningen, terwijl er citers zulk con nut tig gebruik van zou kunnen worden ee- maakb Mogen wij daarom ieder katholiek van Leiden of omgeving eens vragen om te overwegen, of in zijn bezit niet een of meor boeken zijn, die hij voor dit doel zou wenschen af te staan? Indien allen hieraan gevolg wilden geven, dan zou nog voor het nieuwe jaar misschien de 50ste kist uit deze streek kunnen worden verzonden Do boeken worden gaarne in ontvangst genomen: Steenschuur 17 (Telef 1310) Bij Kon. besluit is, met ingang van 1 Januari a.s., hot centraal bureau der directe belastingen to 's-Gruvcnhago op geheven. Dc audiëntie van den minister van oorlog wordt Donderdag niet gehouden. UIT OE OMGEVING KATWIJK AAN DEN RIJN. Ongeluk. Gisteravond te ongeveer 8 uur kwam van richting Rijnsburg een luxe auto aanrijden, welke tengevolge dei gladheid op do ophaalbrug slipte. Dit had tot gevolg dat die auto met flinke gang te gen de leuning en een peiler der ophaal brug aanreed. Gelukkig dat de leuning slechts voor een gedeelte brak. Hierdoor werd voorkomen dat do auto met de pas sagiers in den Rijn stortte. Een gedeelte van do auto bleef boven het water hangen Behalve do leuning der brug werd ook do auto vernield. Het voorste gedeelte werd geheel ingedeukt. De auto werd in do stal van „de Roskam" opgeborgen. Wonder boven wonder dat geen persoonlijke 01»ge lukken voorkwamen. LISSE. Hanze. Morgenavond te half acht, vergadert de R.-K. Middenstandsverccni- ging, in het Patronaatsgebouw. Het derde punt der agenda luidt: „Gelegenheid om vragen le stellen aan den heer Glir. Jan sen, om zoodoende te komen tot wederop bouw der organisatie" Daarom worden allo R.-K. midden standers van Liflse (dus niet slechts allo loden van de Hantze, maar ook zij, die als R.-K. middenstanders eigenlijk lid moes ten zijn), dringend verzocht dio vergade ring bij te wonen.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1924 | | pagina 1