16e Jaargang. WOENSDAG 10 DECEMBER 1924 r«"o. 4815 JUeABONNEMENTSPRIJSbedraagfbQ vooruitbetaling jVoor Leiden 19 cent per week 82.50 per kwartaal. Bij onze Agenten 20 cent per week 12.60 per kwartaal. Franco per post 12.95 per kwartaal. Het Gelllnstreerd Zondagsblad Ia toot de Abonnes vo krijgbaar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij voor* uitbetaling. Aüonderlyke nnmmera o ct, met Geïllustreerd Zondagsblad 9 ct,. DR blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- ea Feestdagen L Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN TIL INT, ADMINISTRATIE 035 REDACTIE 15 GIRONUMMER 103003 tt POSTBUS No. II Dit nummer bestaat uit tuae bladen. Vormen in het openbare leven. 't Kan ons dikwijls opvallen, dat er mens eken- zijn, die, wanneer zij in bet Openbaar optreden, er keel andere begrip pen van fatsoen op na sckijnen te kouden, dan in knn particuliere leven, in den da- gelijkscken omgang. Ja zoo gauw dezulken maar kun neus in een vergaderzaal kakken gestoken, zijn ze al vaak van beleefde, welwillende men- ècken bitse en koekige critici geworden. Daar bekt ge meteen de verklaring, waarom veel nucktere lieden in pu blieke lickamen, zooals ib.v. gemeentera den, voor geen kostbaar ding zouden zit ting nemen - en waarom zij bet een op offering vinden naar een vergadering te gaan, waarop ,,gedacktenwisseling"(l) jlaats beeft. Dat verschijnsel is nu juist niet een pleidooi voor do diepte onzer beschaving en voor den inhoud onzer beleefdheids vormen in het gewone onderling verkeek iü den dagelijkscken omgang!. Wij kunnen zulk 'n verschijnsel in deze dagen weer waarnemen op politieke vergaderingen als het gaat over de R.-K. Staatspartij en „St. Michaël". Men ontziet zich vaak niet personen van zéér groote verdiensten ruw-weg uit te stooten, alsof zij niet de minste beteekenis hebben voor de Katholieke Staatspartij. Men oefent k.v. op het beleid van den voorzatter van den Algemeenen Bond, den keer v. Wijn bergen, niet critiek uit, betoogend 'dat on tactisch zou zijn opgetreden bij de onder handelingen met „St. Michaël'' 4 uit wel ke critiek dezo dan zelf zijn conclusies zou kunnen trekken 1 neen, men zegt een voudig (k.v. prof. Veraart) in Jaet open baar, dat de keer Van Wijnbergen niet deugt' als voorzitter en beter vandaag dan morgen kan bedanken, men jaagt hem, voor zoover het van zoo'n spreker afhangt, weg, duwt hem met grove hand van zijn plaats af. 't Wil ons voorkomen, dat dit geen ma nieren zijn, die geduld mogen- worden! Ook in het openbare leven zijn er vormen in acht te nemen, vormen, natuurlijk, met bprecht-gemeenden inhoud. En daarbij zal men heusch niet verder blijven van ihet doel, dat men beoogt, keusch niet minder bereiken, dan met een grof optreden. En het aanzien van het publieke leven wordt dan niet geschaad.Men toont dan, ook in het openbare leven een liooge opvatting van fatsoen. bmitehlahp Volkenbond. Het protocol van Gcnève. De bespreking uitgesteld. Met Engelscho voorstel tot verdaging van de beraadslagingen over het Geneef- ache vredes-protocol en over de oorspron kelijk in Juni 1925 te houden ontwape ningsconferentie werd in de gisteren ge houden zitting van den Volkenbondsraad te Rome met algemeene stemmen aange nomen. Van groote beteekenis is daarbij het feit, dat de beraadslagingen uitdruk kelijk uitgesteld, zijn tot de vergadering ?an den Volkenbondsraad, welko in Maaxt zal plaats hebben. Naar bekend is, houdt do Raad volgens zijn regeling van werk- ïaaniheden 4 gewone zittingen en wel in Maart, Juli, September en December. Er was hier en daar vrees ontstaan, dat de besprekingen tot December zouden worden uitgesteld, en dat in de aanstaande vol ledige vergadering van den Volkeubond nogmaals het groote debat over de be kende kwesties zou moeten worden ge opend. Deze vrees berustte voornamelijk op het reeds gepubliceerde schrijven van do Engelsche regeoring van 15 Novem ber, waarin wordt verzocht de beraad slagingen te Verdagen. In de gisteren ge houden zitting werd dit schrijven van de Engelscho regeering voorgelezen, waarna de Engelscho minister van Buitenland sehe Zaken, Chamberlain, een korte ver klaring aflegde. Voorheen was dezo kwes tie ter sprake gekomen in een gistermor gen gehouden geheime zitting. Chamberlain verklaarde, dat hij de ab- solute waarheid en niets dan de waar heid zeide, wanneer-hij de verdaging van do besprekingen over het protocol ver- 1 langde op grond van het feit, dat de En- jgelsche regeering eenigen tijd noodig .'heeft voor het onderzoek van de verschil- Jlnde vraagstukken, en ook tijd noodig '.heeft ter bespreking van 't protocol mot i.de regeering van de Dominions. ,Deze wensoh van de regeering, 0 zoo zeide iphamberlain, beteekent in geen enkel £,opzicht een afwijzen van het protocol doch -uitsluitend een verdaging van de debat- Jen .tot de volgende zitting van den Val- 1 kenhondsraad in Maart aanstaande. Duitschlanü. De laatste uitslagen. Hoe nu'jeem regeer in g to vormen? Do officieels cijfers worden in den eer sten tijd nog al eens herzien, volgens de laatste officioeffie berichten zal de nieu we Rijksdag bestaan uit 493 afgevaardig den. De zetelverdeeling is als volgt: Sociaal democraten 131, Duitsck-nationalen 103, Centrum 69, Communisten 45, Duitsche Volkspartij 51, Nationaal-socialisten 14, Democraten 32, Beierscke Volkspartij 19, Wirtschaftpartei en Beiersche Boeren bond 17, Welfen en Wurtembergsche Boerenbond 8, Duitsch-Hannoveranen 4 In verband met den aandrang van de recktscke pers tot vorming van een bur gerlijk blok, wordt er links op gewezen, dat, terwijl de drie zuiver republikein- sche partijen, hoewel zij tezamen geen meerderheid vormen, bij deze verkiezing meer dan 3 millioen stemmen meer heb ben gekregen dan bij de laatste rijksdag- verkiezingen, terwijl de Duitsck-Nationa- len, de Völkischen en de Volkspartij «teza men een half millioen stemmen hebben verloren. De „Voss. Zeitung" verklaart, dat de beslissing over den aard der toekomstige regeeringsvorming bij het Centrum ligit. In dit verband is het van belang, hetgeen Rijksdagvoorzitter Loebe, een der sociaal democratische leiders in het Breslauer dagblad de „Volkswarte" over deze kwestie opmerkt. Hij zegt, dat het thans gaat om een burgerblok of de groote coa- litie. Een groote coalitie met de sociaal democratie zou een verbreken van het ver trouwen tegenover do kiezers betoekenen Wanneer de nieuwe kanselier onder de sociaal-democraten als sterkste partij wordt gezocht, ontstaat de vraag of de sociaal-democraten itot de regeering zul len toetreden, of dat hij zich tot de Duitsch-Nationalen moet wenden. Ont staat dan niet de bedenking, dat de be teekenis van don uitslag dezer verkie zingen geheel anders wordt, zoo vraagt Loebe. Als punten van het program, dat een groote coalitie-regeering zal voeren, noemt Loebe: de toetreding van Duitsoh- land tot den Volkenbond, het sluiten van gunstige handelsverdragen met naburige staten, vereenvoudiging en hervorming van het belastingstelsel, het teekenen van de 8-urenovereenkomst van Washington, en verder nog eenige andere punten. Intussoken zijn tot dusver nog geen stap pen in welke richting dan ook, in zako de kabinetsvorming gedaan. Heden wordt de Rijkskanselier Marx te Berlijn iterug verwacht, waarna in den namiddag een kabinetsraad zal plaats hebben. Frankrijk. De oorlógsbegrooting. Inkrimping der militaire uitgaven. Bij de gisteren gehouden Kamerdehat- iten over de oorlógsbegrooting zette mi nister Noliet uiteen, dat Frankrijk den oorlog niet beschouwt als een nationaal bedrijf. Het budget is gebaseerd op des lands financieelen «toestand 0 en het ver mogen der Staatsburgers tot de belastin gen bij te dragen. De aangevraagde credieten van 4.468 millioen francs beteekenen in werkelijk heid slechts 1.700 millioen francs. Reke ning houdende met de devalorisatie van den franc, belichaamt de huidige begroo ting slechts drie kwart van de uitgaven. De Vereenigde Staten hébhen. hun militai re uitgaven met 74 pet. verhoogd, Japan pan met 18 pet., Spanje met 29 pet., Ne derland met 38 pet., Engeland verhoogt zijn uitgaven niet, maar vermindert ze evenmin, maar Frankrijk, dat van mili tairisme wordt beschuldigd, verlaagit zijn militaire uitgaven. In verhand met het protocol van Ge nève verklaarde de minister ten slotte, dat het geen pas geeft, de noodzaklijk- heden te miskennen welke uit do overwin ning voortvloeien. Het protocol moet ge handhaafd worden, maar men moot over gaan tot het instellen van een militaire or ganisatie, welke zich aanpast aan den nieuwen toestand. Engeland. Het debat ever de troonrede. Mac Donald, Lloyd George on Baldwin aan 't woord. Gistermiddag is in het Lagerhuis het de bat over het Adres van Antwoord op do Troonrede aangevangen. Naar gewoonte nam de leider der oppositie liet eerst het woord, terwijl de premier na Lloyd George, den liberalen leider, sprak. "Ramsay Mac Donald, als leider der op positie, ving aan met zijn groote voldoe ning uit te spreken over het feit, dat Cham herlijn zelf naar Rome is vertrokken ter bijwoning van de vergadering van den Volkenbondsraad. Wat betreft het protocol van Genève gaf Mac Donald uiting aan de hoop, dat 'het overleg met de dominions niet zoo lang ■na— zal worden uitgesteld, dat do ontwape ningsconferentie hierdoor op een Tateren datum zou moeten worden gesteld. Hij sprak eveneens de hoop uit, dat d:e regee ring niet weder zal terugkeeren tot het systeem van overeenkomsten tiusschen groopen van staten, gelijk dat voor den oorlog bestond, aangezien gebleken is, dat: een dergelijk systeem geen waarborgen geeft voor een duurzamen vrede, nóch de internationale samenwerking bevordert. Do passage der troonrede over de be trekkingen met Rusland, noemde Mac Do nald gematigd en vriendelijk gesteld. Zij vormt een opvallend contrast met den, toon der uitlatingen van zijn politieke te genstanders gedurende de jongste verkie zingen. Spreker leverde een scherpe cri tiek op de regeering, over het feit, dat zij de Britsch-Russische Verdragen opgeeft en vroeg, hoe deze regeering zich de ont wikkeling der betrekkingen met Rusland voorstelt. De Lahour-oppositie, zoo eindigde Mao Donald, heeft besloten een amendement in te dienen naar aanleiding van de politiek der regeering ten opzichte van Egypte en Rusland. Lloyd George, die na Mac Donald sprak, ■zeide, dat de klachten van Mac Donald omtrent beweringen, tijdens do verkiezing geuit beter door Mac Donald aan anderen hadden kunnen worden overgelaten. Hij verheugde zich, dat de regeering het dui delijk had gemaakt, dat in weerwil van haar verwerping van de sovjet-verdragen, zij toch de betrekkingen met Rusland niet wenschto af te breken. Ook verheugde hij zich over het besluit der regecrlng het protocol van Genève zorgvuldig te onder zoeken, alvorens dienaangaande een be sluit te nemen, doch hij betreurde 'het, dat cr in de troonrede niet werd gesproken over de onderlinge schulden der geallieer den. De premier zeide in den aanvang zij ner rede, dat tegen het einde der week de minister van buitenlandsehe zaken uit Ro me terug zou zijn er. d'-.l begin der vol gende week mededeelingen aangaande Egypte zouden worden verstrekt. Hij hoop to dan, dat het mogelijk zou wezen nadere bijzonderheden mede te doelen dan 'thans mogelijk zou zijn. Ook zou de minister van buitenlandsehe zaken dan mededeelin gen verstrekken aangaande het Russische vraagstuk, terwijl hij hoopte, dat ook het debat over de vlootbasds te Singapore zou worden uitgesteld tot de volgende week. De regeering was nog niet tot een besluit gekomen over de periode, waarover het werk voor het aanleggen dier basis zou worden verdeeld, terwijl evenmin een schik king was getroffen over do verdeeling der kosten tusschen Engeland en de betrokken dominions. Oostenrijk. Hainisch als Bondspresident herkozen. Da Oostenrijksche Bondsraad herkoos gisteren den Bondspresident, dr. Hainisch als zoodanig en wel met 111 tegen 90 blan co-stcmmen der sociaal-democratcu. Bulgarije. Ook daar bezuiniging. Afvloeiing van 30.000 ambtenaren voorgenomen Krachtens een genomen besluit van den ministerraad zal in het begin van het jaar 1925 met de afvloeiing van ongeveer der tig duizend ambtenaren begonnen worden Door dezen maatregel zal op do begroo ting een besparing van 300 millioen leva bereikt worden. Arabië. De strijd der Wahabictén. Ibn Saud n Mekka aangekomen. Uit Port Soedan wordt gemeld, dat Ibn Saud, do leider der Wahabieten, den 5den December in Mekka is aangekomen. Zijn toekomstplannen zijn onbekend, doch men verwacht, dat er binnenkort aanwijzingen omtrent zijn politiek beschikbaar zullen zijn. China. De onveiligheid. Priesters en Zusters gevangen? Een telegram uit New-York aan de „Ti mes" meldt: Ohineesche bandieten hebben te Tsjen Foo Tsjo (provincie Honan) vijf Amcri- kaansche missionarissen, drie katholieke priesters en twee zusters gevangen geno men. Aldus deelen do telegrammen mede, welke in_de kloosters der paters Passionis ten te Dps Moines (Iowa) en Scranton (Pennsylvanië) zijn ontvangen. In het te Dos Moines aangekomen be richt, jvordt melding gemaakt van do ge vangenschap van de paters Mathias, Do- minicus en Edmundus en van nog enkele priesters, maar niet van zusters. DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT) Gewona advertsntiSn 30 eeni por »eg«| -Yocg Ingezonden Mededeelingen word) hflt s dubbele Tin bet tarief berekend, s Kleine advartenlISn, ven ten hoogate SO woorden, wuriÉ betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, hnur en huur, koop en verkoop 10.50* Het te Scranton ontvangen telegram meldt het gevangennemen van twee zus- Iers en de paters Dominicus en Mathias. In het klqoster St. Michaël ie Hoboken werd nog een derde telegram ontvangen, dat van pater Dominicus afkomstig is, waarin hij-melding maakt van het gevan gennemen van twee zusters, doch niet van priesters. Amerika. De onrust in Mexico. Eou complot togen de regeoring. Dertig vooraanstaande notabelen uit San Luis Potosi, dip allen booge betrek kingen bekleedden onder het bewind van den vroegeren staatsgouverneur, zijn ge arresteerd onder beschuldiging van sa menzwering tegen de regeering van pre sident Calles. Nieuwe cpstar.d in Honduras. Naar verluidt is in Honduras een nieu we opstandige beweging uitgebroken on der leiding van generaal Julio Perilta die met 500 man langs de grens van Nicara gua trekt. Perilta is voornemens om zich bij den opstandigen generaal Ferrara, die reeds eenigen tijd geleden tegen president Tosta in verzet kwam, aan te sluiten. BINNENLAND TWEEDE KAMER. Overzicht. GioLi'middag is eerst nog even b .0- kon do feitelijk reeds opgeloste kwestie van het schorsen der behandeling van de Arbeidsbegrooting op verzoek van Minis ter Aalberso naar aanleiding van de schrapping der extra-subsidie voor do Vroedvrouwenschool te Heerlen. Minister Aalberso verklaarde, dat een kort onderhoud met dr. Soho'kking hem had overtuigd, dat er geen wantrouwen ten opzichte van den Minister van Ar beid in het geding was. Dat onderhoud schint echter niet uit gegroeid itot een miniatuur-accoordje met vooruitzichten en beloften. De chris- telijk-bistorischen schijnen zich tegenover den Minister van Arbeid tot niets te hebben verbonden. De heer S n o e c k Hen kern a n s (de heer Schokkng zelf is ziek) althans drukte zich zeer positief uit. Hij gaf den minister in verband met de aangekondigde suppletoir© begrooting den ernstigen raad, zioh niet alleen te bepalen tot zuiver financieels mededee lingen De heer Snoeck Henkemans zeide, dat de heer Schokking een onderhoud met den Minister niet had gezocht; maar: „wanneer een minister een Kamerlid ont moet, kan deze hem toch niet den rug tockeeren". Spoedig na deze bespreking was men met „Arbeid" gereed. Bij „Binnenland- sche Zaken" bleef men steken in een de bat over gemeentelijke autonomie. Tevoren hadden eenige agrarische af gevaardigden hun phïidooien voor af schaffing van den zomertijd hernieuwd en van minister Ruys de Beerenbrouck ten antwoord gekregen, dat het rapport der commissie-Zaalberg spoedig zal wor den openbaar gemaakt en dat hijzelf wel dra daarna, gehoord het voor en itegen der beoordeelaars van dat rapport, tot een slotsom hoopt te komen. Gisteravond is „Buitenlandsehe Zaken" behandeld, waarvoor we naar het v°rslag verwijzen. De Tariefwet. Memorie van Antwoord aan de Eerste Kamer Verschenen is de Memorie van Ant woord op het Voorloopig Verslag der Eerste Kamer nopens het wetsontwerp tot vaststelling eener nieuwe Tarief wet. De minister zegt daarin o,m. heb vol gende: De economische toestand van bet land moge sedert 1923 eenige verbetering heb ben ondergaan, deze verbetering is naar heb oordeel van de Regeoring no{* niet van zoodanigen omvang, dat vertraging in de behandeling van heb wetsontwerp verant woord zou zijn geweest. Voor zoover de meerdere opbrengst van bet nieuwe tarief niet noodig is voor het sluitend maken van bet budget, ligt het in het voornemen van den minister, om deze. naast de opbrengst eener wceldcver- teringsbelasting, aan te wenden tot. ver laging van bet successierecht, verlichting van den druk der verdedigïngsbelastingen cn vergrooting van den zgn. kinderaftrek bij de Eijksinkcmstenbelasting. Intussohen zij hieraan toegevoegd dat aan de plannen nopens verlaging met volle kracht ge.werkt wordt en dat, naar de Mi nister vertrouwt binnen korten tijd wets voorstellen in d;© richting zullen kunnen worden ingediend. Het Spcnrwegpersop.ee!. Een duurtecongxefl. Maandag is in den Dierentuin te 's-Gra- HET VOORNAAMSTE NIEUWS. BUITENLAND Op voorstel van Chamberlain is de bc- spreking van het protocol van Genève enf de a.s. ontwapenings-conferentie uitgesteld tot Maart a.s. De debatten over de Troonrede in hef Lagerhuis begonnen. Hainisch als Oostenrijksch bendspresk dent herkozen. Priesters en Zusters door Chineescho bandieten gevangen genomeiK- BINNENLAND. Tweede Kamer. De bsgrooting van arbeid, handel en nijverheid aangenomen. De begreoting van binnentandsche za ken en landbouw (Do zomertijd) - De be greoting van buitenlandsehe zaken (Vc!-< kenbond en ontwapening). Staten-Goneraal en Kameroverzicht). In do Memorie van Antwoord betref fende de Tariefwet aan de Eerste Kamer wordt medegedeeld, dat wetsontwerpen in zake belastingverlaging spcedlg te ver wachten zijn venhage een drukbezochte duurlecongroa van het spoorwegpersoneel gehouden. Ouder de aanwezigen waren do Kamer leden Henri Hermans, Van Braambeek, Cramer, De Jong en mevr. Bakker-Nor'.. Het woord werd gevoerd door do !ieo< ren Timmermans (St.-Raphael) en Moltv maker (Ned. Vereeniging). De arbeid in broodbakkerijori De arbeidi voor <le patroons Blijkens de memorie van antwoord op het voorloopig verslag van de Tweede Ka mer tot wijziging van de bepalingen dei Arbeidswet 1919 betreffende den arbeid in broodbakkerijen is de minister van ar beid, handel en nijverheid teruggekomen van zijn aanvankelijk voornemen om heb verbod van bakkensnachtarbeid voor do patroons te doen vervallen, behoudens kleine tegemoetkomingen. STATER-GENERAAL TWEEDE KAMER. Vergadering van gis'toren Staatsbcgrooting voor 1925. Hoofdstuk X (Arbeid). Voortgegaan wordt met de behandeling van hoofdstuk X (Arbeid). Do Voorzitter zegt dat de heer Schaper hem gevraagd heeft een enkel woord te mogen spreken over de verkla ring van Minister Aalberse. Spr. acht dit eigenlijk minder gewensoht, maar bij is bereid voor te stellen, dat hem daartoe do gelegenheid wordt gegeven. Conform besloten. De heeer Schaper (S. D.) zegt, dat niemand had verwacht, dat-do Minister bij deze gelegenheid zijn ambt had wil len neerleggen. Het gold een betrekkeiük onschuldig onderwerp. Den aard van do verklaring van den Minister wil spr. be handelen. Van alle zijden is er meer licht gevraagd over de school te Heerlen Van politiek wantrouwen was geen sprake; alleen wenschle men meer inlichtingen, of de zaak 't geld waard was De Min. mocht geen blind vertrouwen vragen Waarom beroept de Minister zich alleen op het woord van den heer Schokking, dwz. op de groep van rechts die den doorslag gaf. Met de geheelo linkerzijde werd niet gere kend en dat is een grove fout geweest vau •den Minister. De Kamer wensoht oen grondig onderzoek eer zij hot gold be schikbaar stelt. Spr. hoopt dat do Minis ter do toezegging daartoe zal doen. De Minister van Arbeid, de heer Aal berse, zegt dat dr. Sohokking hem per soonlijk had verklaard, dat geen wantrou wen in zijn persoon ten grondslag lag aan zijn tegenstemmen. Nadat een misverstand dat ontstaan was, was weggeruimd, was juist de verklaring vlak vóór de stem ming een novum. - Er was geen gelegen heid, om daarnaar onderzoek te doen, zonder even de behandeling der begroo- iling te schorsen. De Minister kan niet moer toezeggen, dan hij in zijn verklaring deed. En ver dere toezegging of toelichting is op dit oogenblik ondenkbaar. Do heer Schaper (S. D.) acht'hot antwoord niet voldoende, maar zal er zich bij neerleggen. Gebrek aan juist beleid is z.i. gebleken. De heer Snoeck Hentomans (C-H.) zegt, dat verklaring van den heer Schokking volkomen zakelijk was en niets persoonlijks had. Spr. acht het min der goed, dat na een dergelijke gebeurte nis niet opzettelijk persoonlijk contact werd gezocht. Wat in het openbaar is ont staan, moet in het openbaar worden afge daan. Inmiddels dringt hij er nog eens op

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1924 | | pagina 1