16e Jaargang.
D9NOËRDAG 4 1974
Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN
Vry AC<0
Jo ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bïj vo e ra !f betaling
jToor Leiden 19 cent per week f 2.50 per kwartaal,
jBij onze Agenten 20 cent per weak 12.60 per kwartaal
franco per post 12.05 per kwartaal.
Het Geïllustreerd Zondagsblad is toot de Abounds ver»
Jkrijgbaar tegen betaling van 50 ct, per kwartaal, bij voor
uitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 ct. met Geïllustreerd
9 ct.
Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- an Feestdagen
TIL. INT. ADMINISTRATIE 035 REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. II
pit nummer bestaat uit twee
bladen.
Crisis aan „Arbeid"?
\,De Tijd" vestigt de aandacht op de mo
gelijkheid van nog een andere reden, waar-
lm minister Aalbers© schorsing der behan
deling van zijn begrooting zou hebben ge
vraagd. Hij zou in de uitlatingen van den
See.r S'chokking een toon van -wantrouwen
iebhen gehoord.
Uit ,,De Nederlander" (Christ.-Hist.) van
gisterenavond blijkt wel,dat deze veron
derstelling waarschijnlijk niet zoo heel ver
jan de waarheid verwijderd is.
Het Chr.-Hist. orgaan, verdedigend het
Sptreden van den heer Schokking, schrijft
ia ïi?
Indien minister Aalberse, door zoo
danige plichtmatige handeling en door
een daarvan gegeven volkomen-zakelij
ke verklaring, zich zoo gegriefd acht
dat hij meent zijn arbeid niet verder te
kunnen voortzetten, zoo kunnen wij ze
ker dit diep betreuren; maar ieder zal
onoeten erkennen, dat de verantwoorde
lijkheid hier rust op den minister. Bij
'de rechtsche Kamerleden (7 christelijk
historischen en 4 anti-revolutionnairen),
die voor het amendement-Boon stem
den, golden slechts zakelijke overwe
gingen en door hen was duidelijk aan
gegeven den weg, langs welken de mi-
uister waarschijnlijk zijn voorstel in
veilig© haven had kunnen brengen.
Ziende hoe alles anders liep. en hoe
wij mogelijk plotseling staan voor* een
ernstige minister-crisis, kunnen wij
slechts uitroepen: deze dingen loopen
wonderlijk!
Jen "enkele vraag: Wenschte de heer Schok
jing niet een onderzoek, dat reeds was
j&gesteld en dat minister Aalberse met zijn
persoonlijk© verantwoordelijkheid dekte?..
Zoo bezien, komt het „wonderlijke" van de
West-ie toch wel van een andere zijde in
het licht te staan!'Met. groote belang
stelling zien wij hefc verdere verloop tege
moet.
BUITENLAND
België.
De Katholieke eenheid. - -
Het nieuwe program.
Dezer dagen konden wiij melden, 'dajt
iToor do a.s. verkiezingen de eenheid in de
Katholieke partij, welke zoowel door de
taalkwestie als door de scheiding demo-
cratisch-conservatief, groot gevaar liep,
hersteld is.
In de „Gazet van Antwerpen" deelit de
voorzitter der Katholieke Unie Heyman
du het volgende over het jongste program
der Belgische Katholieken mede:
j,Feitelijk zal dijt document uit twee
deelen bestaan: het eerste zal een mani
fest zijn, waarin de algemeene Katho
lieke politieke beginselen worden uiteen
gezet en verduidelijkt. Vervolgens wordit
dit manifest om zoo te zeggen gecon
cretiseerd in een eigenlijk program "be
staande uit een zeker aantal punten, loo-
pende over de onderscheidene politieke
waagstukken, 't program dat dus feite
lijk hèt algemeen Katholiek kiesprogram-
toa voor 1925 zal uitmaken.
Wij mogen gerust verklaren, dat men
het program onzer Christelijke arbeiders,
bijna volledig in het algemeen Katholiek
program zal terugvinden. Evenzeer kan
morden bevestigd, dat de punten van bet
algemeen Katholiek program, welke ban
delen over de belangen van den midden
stand en den landbouw, gerusit door de
arbeiders zullen kunnen .worden onder
schreven."
Over de noodzakelijkheid om ten koste
Tan alles do eenheid in de Katholieke
Partij te bewaren verklaarde staatsmi
nister Sogers dezer dagen:
.«Waarom zoeken wij de eenheid tot
stand te brengen? Voorzeker, en boven
alles, is het om onze gemeenschappelijke
ea essenitieelo belangen, de godsdienstvrij
heid, te waarborgen. Maar ook, 't zij dat
*0 opnieuw de meerderheid worden, 't zij
|at wij do talrijkste groep dn de Kamer
"lijven, om aan bet land den indruk te
leven dat wij een regeeringsbekwame par
ty zijn.
Indien wij ons in do Kamer aanbieden
Pa vrijen teugel gegeven te hebben aan
•jazo innerlijke twisten, dan zullen wij
"aar verschijnen als een mengelmoes van
poepen. Zelfs, indien wij er dan in dit
jjaval als de talrijksten komen, zouden we
wel eens niet meer de sterksten kun-
«a zijn.
socialisten zitten ons dicht op de
gjelen. Wie zou durven zeggen, dat zij
jp> wa gestreden te hebben mat de
l'ootste tucht, er den indruk zouden ge-
1 van zulk eene macht, dat zij er toe
llej| p.Sedreven worden, de weit te willen
wij, verdeeld cn verzwakt, in staat zou
den wezen de traditioneele rol der par
tij te 'hernemen en den lasit der regeering
te dragen?"
Duitschland.
De Engelsche troepen te Keulen.
Geen opheffing deer bezetting
in Januari.
Naar de „Westm. Gaz." mededeelt, zal
de Keulscke zone op 10 Januari niet door
de Britsche troepen worden ontruimd.
(Gelijk men weet, was in bet vredesver
drag van Versailles een ontruiming tegen
dien datum vastgesteld).
Deze handhaving der troepenmacht,
voegt 'heit blad er aan toe, kan vertrouwe
lijk worden verzekerd, wat ook de resulta
ten van het onderzoek der geallieerde mi
litaire controle-commissie inzake de Duit-
sche ontwapening zal zijn.
De ooraak van deze handhaving is
daarin gelegen, dalt nog verschillende:
vraag@tuk.ken, zoo als de decentralisatie
der politiemacht, geregeld moeten wor
den. Het schijnt onmogelijk deze aangele
genheden binnen den vasitgestelden tijd
op en voor de geallieerden bevredigende
wijze op te lossen.
Mogelijk is echter, dat de Keulse he
zone in het begin nog van het nieuwe
jaar wordt ontruimd misschien in April
of Mei.
Engeland.
Hel geschil mei Egypic.
De Volkenhond kan
inlichtingen krijgen.
Austen Chamberlain heeft gisteren in
een rede te Londen op zeer waardeerende
wijze over den Volkenhond gesproken.
Hij zeido o.a., dat de gebeurtenissen in
Egypte niet vallen onder de bepalingen
van den Volkenbond. Chamberlain voegde
hier echter aan toe, dait zijn collega's
hem gemachtigd hadden den Volken-
bondsraad te Rome alle inlichtingen te
geven omtrent de gebeurtenissen in
Egypte of omtrent -de motieven van door
de Britsche regeering gevolgde politiek,
waarin de raad belang mocht stellen. Hij
herinnerde aan do belofte van Engeland
aan de Soedaueezen dat zij niet weder'
onder het oude, slechte, Egyptische be
stuur zouden komen; daarentegen ver
klaarde hij, dat de Britsche regeering
zich zoo weinig mogelijk met de zaken
der Egyptscke regeering wenschte te be
moeien en hij hoopte, dat, wanneer de
huidige moeilijkheden zouden zijn opge
lost, de vrencLschappelijke betrekkingen
tusscken de beide landen zouden worden
hervat en nieuwe onderhandelingen zou
den worden begonnen.
■BH
OE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gowono adverleRttën 30 coat per regel
Voor Ingexondea MedwSeclixiwR wertft bat
s dubbele veu het tarief berekend, s
at've^er"®®» tic ten hoogste 80 voorden, wsaitt
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, hunr en yrjtf
huur, koop en verkoop 10.50.
Publicatie van
archie
wie zou durven staande houden dat
e li i m ei 1
e n.
Chamberlain, de minister van buiten
hui dscke zaken, heeft in een brief aan
Watson, die de aandacht van den minis
ter had gevestigd op het nadeel, dat voor
Engeland zbu kunnen ontstaan, indien de
Engelsche documenten met 'betrekking
tot de schuld aan den oorlog niet gepu
bliceerd werden, meegedeeld, dat het mi
nisterie van buitenlandsche zaken een
verzameling van documenten zal publi-
ceeren, die licht zullen werpen op den
toestand in Europa iu den tijd, die aan
den oorlog vooraf ging. Als' uitgevers zul
len optreden de heeren Gibbs en Tem-
perley.
In het schrijven aan Watson deelt
Chamberlain voorts mede, dat later ook de
archieven van het ministerie van buiten
landsche zaken, loopendo tot 1878, voor
het historische onderzoek toegankelijk ge
steld zullen worden. Thans mogen slechts
de archieven tot 1860 worden geraad
pleegd.
Do nieuwe regeling zal van kracht wor
den, zoodra ook de dominions hiertoe
hun toestemming hebben gegeven.
Estland.
De putsch te Reval.
Heit aandeel van Rusland.
De krijgsraad te Reval heeft nog 12
gevangen genomen communistische op
standelingen ter dood veroordeeld. Zij
werden terstond gefusilleerd. Het meer-
endeel van de gevangenen bleek slechts
een paar dagen vóór den opstand uit
Rusland te zijn aangekomen.
Helt staat thans vast,, dat de geheele
opstand te Moskou werd beraamd.
De leider van de oproerige 'beweging,
Anwelt, was juist uit Rusland terugge
keerd en is na het mislukken van den
opstand in een vliegtuig daarheen ge
vlucht. Andere leiders zijn bij hun pogin
gen om do Russische grens te passeeren
•gearresteerd. Uit de vensters van het ge
bouw der Sovjet-delegaitie' volgde men
met groote aandacht het verloop der
straatgevechten. Onder de gearresteerden
bevindt zich een persoon, die in het be-
"'t was van een Russische koerier-pas. De
drie leiders van den aanval op het spoor
wegstation konden alleen Russisch spre
ken. Ji%.i
Hot legér' naar do grens
Het geheele .slechts 15.000 man sterke
Estlantlsche lever is in ijlmarschen aan
'de Russische Trens samengetrokken.
Rusland. 1
Spionnage onder de Sovjets. 1
Vooraanstaande commu
nisten beschuldigd.
Het Noorsche blad „Tidens Tegn" van
Christiania publiceert het volgende merk
waardige verhaal van zijn correspondent
te Moskou.
Sinds eenigen tijd viel het den Sovjet-
autoriteiten op dat belangrijke besluiten,
door het Executief Comité der Commu
nistische Internationale genomen, spoedig
daarna ter kennis van do Britsche regee
ring kwamen. De Tsjeka werd met onder
zoek van deze zaak belast en vondt dat de
bewuste besluiten door middel van voor-
aanslaande Sovjet-leiders uitlekten, maar
kon de schuldige personen niet ontdekken
Onlangs deed de politie te Moskou een
inval in een geheime nachtclub en arres
teerde er verscheidene personen, waar
onder een vrouw. Deze verklaarde, in ruil
voor haar invrijheidstelling aan de poli
tie inlichtingen omtrent Karl Radek te
kunnen geven. De politie ging op dat aan
bod in. Tijdens het daarop gehouden on
derzoek werd Radek tijdelijk van Moskou
weggezonden. Naar do Noorsche corres
pondent beweert, heeft het onderzoek aan
het licht gebracht, dat Radek al sedert ja
ren in betaalden dienst van .Groot-Brittan-
nië was.
Toen Radek bij zijn terugkeer te Mos
kou die beschuldiging vernam, ontkende
hij hardnekkig en dreigde, bijaldien de be
schuldiging tegen hom niet werd inge
trokken, zeer ernstige tegehbeschuldigin-
gen te uiten, gestaafd door documenten, in
een West-Europeesche^bank gedeponeerd,
welker publicatie grootigeva-ar zou veroor
zaken en verscheidene Sovjet-leiders zou
ontmaskeren. Een dier documenten in de
'buitenlandsche bank beet aan te toornen,
dat -Trofski rU de laafsie twee maanden
groote sommen gelds van een Amerikaan-
sche bankiersgroep ontving.
Ten einde een schandaal te vermijden
besloot de Tsjeka de beschuldiging tegen
Radek te laten rusten, maar zij zet haar
onderzoek voort om er achter te komen
hoe Radek den bewusten brief van Zinov-
jeff, aan de Britsche communistische par
tij gericht, naar Engeland heeft kunnen
zenden.
Tot zoover het verhaal van den Noor-
schen dagbladcorrespondent te Moskou.
Het lijkt haast onwaarschijnlijk, dat hij
uit de vesting der Russische communisten
ongehinderd zulke dingen kan vertellen, en.
„Tidens Tegn" is een degelijk Wad.
Zooals men weet, is Radek het kopstuk
van de Sovj et-propaganda. Hij is van oor
sprong een Oostenrijksche Jood en zijn
werkelijke naam is Sobelsohn.
De „Evening News" herinnert er onder
vermelding van bovenstaand verhaal aan,
dat Radek in 1912 uit de Poolsohe socialis
tlsche partij werd gebannen wegens eer
loos gedrag. Hij werd er van beschuldigd
als politie-spion geld zoowel van de toen
malige Russische regcering als van de
Oostenrijksche regeering te hebben ontvan
gen om de werkzaamheden zijner socia
listische kameraden te verklikken.
In verband met de beweerde beschuldi
ging tegen Trotski, dat hij geld van een
Amorikaansche bankiersgroep zou hebben
ontvangen, meldt toevallig de „Times"-
correspondent to Riga, dat Zinovjeff, bet
hoofd der Communistische Internationale,
een scherpen aanval tegen hem in de
„Prawda" heeft gepubliceerd. Hij verwijt
o.a. aan Trotski, dat deze te veel belang
hecht aan het pacifisme van het Ameri
kaan sche kapitaal!
Egypte.
De toestand in Egypte.
Zaghloel gaat niet heen.
Zaghloel Pasja beeft aan een deputatie
van professoren verklaard, dat hij geen
buitenlandsch paspoort heeft gevraagd en
dat hij niet voornemens is het land te
verlaten.
Hij zal voortgaan de rechten der natie
te verdedigen en sprak de hoop uit, dat
het land, door eensgezind te blijven spoe
dig het herstel van zijn rechten en vrij
heden 'zal kunnen bewerken.
Een aanslag op Ziwar
Pasja beraamd?
To Alexandria zijn, volgens een bericht
uit Londen, tien studenten gearresteerd
uit vrees voor een aanslag op den premier
Ziwar Pasja. Er zijn bijzondere voorzorgs
maatregelen getroffen..
Amerika.
Boodschap van Cooiidge.
Geen deelneming aan
don Volkenbond.
President Cooiidge gaf gisteren zijn
tweede Boodschap vn\i liet 68ste Gong
Met betrekking tot de nieuwe immigratie-
wet zeide de president dat hij deze wet
om menschlievendo redenen gaarne wat
rekbaarder zou zien gemaakt teneinde
meer vrijheid te verleenen voor de toela
ting van familieleden van reeds in Ame
rika gevestigde personen. Het is de alge
meene wensch van het Amerikaansche
volk, zegt de Boodschap verder, den vrede
te bevorderen, maar bet wensebt niet te
worden betrokken in de politieke twistvra
gen van anderen. Evenmin is Amerika ge
neigd lid van den Volkenbond te worden
on.de verplichting te aanvaarden door het
Bondsstatuut opgelegd.
Omtrent het Permanent Hof van Inter
nationale Justitie zegt de President: Ik
geloof, dat het een duurzaam voordeel aan
Amerika zal geven on do stabilisatie van
andere naties zal bevorderen, als wij aan
het protocol, waarbij dat Hof werd inge
steld, onze adhaesie betuigen op de voor
waarden, uiteengezet in een aanbeveling,
thans bij den Senaat aanhangig, eil waar
bij dit land niet gehouden 'zal zijn aan een
oordeelvelling van het Hof nopens zaken,
welke niet vrijwillig door Amerika erheen
verwezen werden.
Nopens de ontwapeningsconferentie merkt
•de President op: Ik was van meening, dat
wij met goede hoop de andere groote mo
gendheden hadden kunnen uitnoodigen tot
•een nieuwe conferentie over dat onder
werp, zoodra de uitvoering van het hui
dige herstelplan er oen geschikte gelegen
heid voor bood1, maar wegens de voorstel
len door andere regeeringen gedaan voor
een Europeesche conferentie zal het noo-
cLig zijn, do uitkomsten daarvan af te
wachten.
Do Japansche invasie in Brazilië.
Stopzetting door de
Brazil i aan soke regaori ng.
De Brazili&ansche regeering heeft aan
haar consul te Tokio instructie gegeven,
geen pasvisa meer voor Japnnscho emi
granten naar Brazilië af te geven.
De Japansohe regeering heeft daartegen
geprotesteerd.
Militaire opstand in Peru.
Snelle onderdrukking
door de regeering.
Gemeld wordt dat in Peru een militaire
opstand is uitgebroken en wel in de aan
de grens van Ecuador gelogen provincie
Ghota. Volgens mededeel ingen van do re
geering van Peru ward do opstand even
wel in enkele dagen door trouw gebleven
troepen onderdrukt. Er werden bij de go-
vechten 130 opstandelingen gedood. De
aanstichters van de oproerige beweging
zijn gefusilleerd.
BINNENLAND
De Kamerverkiezingen,
D e V r ij z. D e m. P a r t ij
Voor de inneming van de eerste 12
plaatsen op de candidatenlijston voor bet
lidmaatschap van do Tweede Kamer heb
ben de Kamerkieskringfederaties en af-
deeelingen van den Vrij zinnig-Democ-rati-
schen Bond in alfabetische volgorde do
volgende 27 personen voorloopig candi-
daat gesteld:, mr. S. J. L. van Aal ten, Rot
terdam; E. L. Abrahams, Amsterdam; mr.
P. G. Andreae, Sneek; mevr. mr. B. Bak
kerNort, Groningen; H. B. Berghuis,
Utrecht; mr. H. F. de Boer, Rijswijk; (Z.
H.); G. Boikestein, Amsterdam; E. Bre-
dewout, Zwolle; J. Dekker, Utrecht; F. E.
H. Ebels, Nieuw-B eer ta; dr. ir. J. van
Hettinga Tromp, Katwijk aan Zee; mevr.
W. H. B. van Italliovan Embden, Leiden
mr. A. M. Joekos, 's-Gravenhage; mr. M.
S. Kalina, Assen; Th. M. Ketelaar, Am
sterdam; A. Kooiman, Amsterdam; D.
Kooiman, Purmerend; mr. H. P. Mar
ch ant, 's-Gravcnhage; mr. P. J. Oud, 's-
Gravenhage; dr. J. B. C. Persenaire, Nij
megen; dr. A. van Raalfce, Amsterdam;
mr. A. E. von Saber, Amsterdam; A. M.
van Schenk Brill, Ti el; dr. J. J. T. Spaar
garen, Artswoud; KI. de Vries Szn„ Am
sterdam; Jac. "Weieman, Krabbend! jko
en H. Zeeman, Stompetoren.
Uit deze lijst van personen zal thans de
geheele paTtij bij referendum do 12 de
finitieve candidaten aanwijzen. De stem
biljetten worden daartoe dezer dagen aan
alle leden van de partij toegezonden.
Personeel N. Z. Holl. Trainwegmij.
Dinsdagochtend is te Haarlem een con
ferentie gehouden tusscken een afvaardi
ging uit het hoofdbestuur van „St. Ra
phael" en den weihouder den heer Reinal-
da, over de voorgenomen plannen van de
directie der N. Z. H. T. Mij. om de loonen
van bet geconcessioneerde personeel in
verhouding "te brengen met dat van het
overige personeel.
Deze besprekingen hebben niet de go-
HET VOORNAAMSTE NIEUWS^
BUITENLAND
Het nieuwe program der Katholiek#
partij in België.
Beschuldigingen van spionnage en onw?
koopbaarheid tegen communistische kop$
stukken fn Rusland.
Zaghloel Pasja verlaat Egypte niet.
De boodschap van president Cooiidge.
Nieuw licht op de achtvoudige moord faj
Siegen (Buitenl. Berichten).
BINNENLAND.
Crisis aan „Arbeid" (Uit de Pers
Driestar).
De veilingen en het zegelrecht (Land- en(
Tuinbouw, 2de blad). <k
wenschte resultaten gehad, zoodat hei
hoofdbestuur zich tot den'minister heeft
gewend.
Sinaasappelen.
De Belgische importeurs te Antwerpen
hebben gisteren, bij wijze van proles^
tegen bet nieuwe invoerrecht van 27 franll
per 100 kilo op sinaasappelen, de nange»
voerde sinaasappelen geweigerd, meldt dé
„N R. Crt."
Een groot deel ervan wordt naar Neder,,
land en Duitschland gezonden De Spaan*
sche verzenders willen ook geen sinaas*
appelen meer naar België zenden.
Een voortduren van dezen toestand zof
een verplaatsing van den sinaasappelenf
handel van Antwerpen naar Rotterdam*
Amsterdam en elders tengevolge hebben
STATEN-DENERAAL
V e r i
TWEEDE KAMER.
adering van gisteron
Staatsbegroting voor 1925.
Hoofdstuk Va (Onderwijs).
Voortgegaan wordt met de behandeling
van hoofdstuk Va (Onderwijs) der Slaats-
be.grooting voor 1925.
De algemeene beschouwingen worden
voortgezet.
De heer Van Wijnbergen (R.-K.);
do tijden in aanmerking nemend, meent
reden tot tevredenheid te hebben. Deze
minister heeft ten volle aanspraak op
dank en waardeering voor zijD werk. Wan
neer de minister had kunnen doen wat hij
wilde don had hij nog oneindig veel moer
den dank verdiend. Ten onrechte is cri*
tiek geoefend op 's ministers bezuinigin-»
gen. Misschien zijn nog meer bezuinigin
gen mogelijk en daarom is hij er voor, dat
de L.O.-wet nog eens grondig wordt her
zien. Hoe dat moet geschieden, laat hij:
liever dn het midden. De grieven ten op
zichte van do gemeentebesturen dienen
eens ernstig onderzocht te worden en
spr. juicht de instelling van een onder
zoek daarvan zeer toe. De openbare school
wordt z.i. niet acblergsteld; zij houdt al
tijd een voorsprong. Dat haar aanzien da
lende is, is niet de schuld van den minis*
ter. Voorstanders van de openbare school
zenden vaak bun kinderen naar bijzon
dere scholen.
De eerbied voor de wet is eenigermata
gedaald en dat bespeurt men ook eeniger-
mate bij het onderwijs. Het gevaar be
staat, dat de bezuinigingen worden dienst
baar gemaakt aan de achterstelling van
bet bijzonder onderwijs. Spr. wijst b.v.
op het bijzonder bewaarschool-onderwijs.
Ten aanzien van het kweekschool-ondet
wijs verschilt hij van meening met den
minister. Hij vraagt den minister dit punt
nog eens te overwegen, want de wijze van
toepassing der wettelijke bepalingen acht
hij niet juist.
Nopens het Nijverheidsonderwijs wijst
hij op de houding der gemeentebeslurem
De opvatting van den minister mogen zij
ter liarte nemen. In het algemeen is het
noodig eens na te gaan, welke .verschillon
er zijn ontstaan over do toepassing van
alle onderwijswetten, opdat deze worden
weggenomen. Met enkele kweekscholen is
het zóóver gekomen, dat de directeur dei
school te Hilversum z«ch per open hvief(
heeft gewond tot don minister. Er nioei
een verandering komen
De heer K o t e 1 a a r (VD.) bespreekt
art. 73. Met slinksche streken tracht men
oprichting van scholen mogelijk to maken
Spr. begrijpt niet, hoe men durft vol
houden, dat het bijzonder onderwijs is
achtergesteld.
Spreker komt op tegen de bewering van
moj. Westerman, dat de opheffing van het
ambulantismo in het nadeel van de school
is geweest. Hij begrijpt niet, hoe liet
plaatsen van den besten onderwijzer vooff
een klas in het nadeel van het onderwijs
kan zijn.
