WOENSDAG 3 DECEMBER 1924
Bureaux: RAPENBURG No. 10 LEIDEN
iöe Jaargang.
No. 4809
DeABONN^MËNTSPRfJSbecïrssgf bij vooruitbetaling
Poop Leiden 3© cent per ^veek fl 2oS0 pe? kwartaal,
3ij onze Agenten 20 cent per week 12.60 per kwartaal,
franco per poat f2.95 per kwartaai
3et Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abounds yen-
fcrijgbaar tegen betaling van 50 ct per kwartaal, by voor*
nitbetaling. Afkonderlyke nummers 5 ct, met Geïllustreerd
Zondagsblad 9 ct.
Dit blad varschijut eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen
TgL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003 u POSTBUS No. II
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT!
O.won. ad verton tIBn 30 eeal per ragg|
Voor Ingexonden Mededeelingvn wordt p.
3 dubbele tio het tarief benkond. a
advar,an,i®n> wo ten hoogste 80 woorden, weeït.
petretlougen worden aangeboden of gemagd. buor i
huur, koop en verkoop 10.50.
Dit nummer- bestaat uit ilpie
bladen.
Minister Aalberse.
Het amendement van den heer Boon,
'(V.B.) om de voorgestelde verhooging van
J 80.000 van do subsidie aan de R.-K.
Vroedvrouwenschool te Heerlen ongedaan
je maken, is gistermiddag toch' aangeno
men dank zij de medewerking van het
i'ootste deel der twee andere rechtsohe
roepen. De stemmenverhouding was 46
3gen 39. Vóór het amendement stemden
heele linkerzijde, alle aanwezige chris-
ïelijk-historischen, henevens de vier anti-
•volutionairen Visscher, Van der Molen,
Monté Verloren en Schouten. Tegen
liet amendement stemden aoht anti-revo-
jutionairen en alle (31) katholieken.
De heer Schokking, de leider der Ghr.-
ist., had vóór de stemming medegedeeld,
dat zijn fractie zich niet verantwoord ge
voelde tegen het amendement te stommen,
wijl de Minister een nieuw onderzoek
naar de levensvatbaarheid van de school
had afgewezen, waardoor niet was komen
t te staan, of de verhooging van de
jaarlijksche subsidie aan de school wel
gerechtvaardigd is.
Minister Aalberse heeft nu aan den
Voorzitter schorsing van de behandeling
jijner begroeting gevraagd, omdat hij
gich „in verhand met de stemming over
Jet amendement-Boon en de verklaring
Tan den heer Schokking dienaangaande,
iiader wenscht te heraden."
De beslissing was pijnlijk voor minis-
Aalherse die in zijn ministerieels
oopbaan overigens niet zoo - "héél veel
ver gebrek aan medewerking van de
der Staten Generaal heeft te
gehad. Pijnlijk was vooral die
msgezinde oppositie van de Christelijk-
listorische Kamerleden, terwijl vier
Inti-Rev. juist - de weegschaal deden
loorslaan.
Beteeken t nu de me&edeelmg van rui-
lister Aalberse aan den Voorzitter, dat
i!j er overmenxr, zryn porteieuuie icrne-
ihikking te stellen. Wij gelooven het niet.
aanleiding is er wèl belangrijk ge-
ioeg voor; hieromtrent zijn wij het met
Ie „Msbd", die daartoe in het uitge-
iachte votum geen voldoende aanleiding
an zien, niet eens.
Het zon echter zeer wel kunnen zijn, dat
zich slechts wenscht te heraden over
mogelijkheid, van de Kamer alsnog
öfidkeuring van de verhooging op een
of andere wijze te verkrijgen, onder voor
aarde van een nieuw onderzoek naar
levensvatbaarheid der school zooals
lieer Schokking had géwenscht,
Intusschen zien wij met zeer groote bel
angstelling het verdere verloop tegemoet.
Met het al of niet bestaan der Vroed-
Toiiwensohool te Heerlen gaat een groot
ilgemeen belang gepaard! En het
lestaan hangt af van de subsidie, zooals
keer Aalberse uitdrukkelijk had ver-
ilajji'd. Een heengaan van minister
ialberse op dit moment zou voor 's lands
kstuur, voor de regeering en hare poli
tiek zeer nadeelig kunnen zijn.
eygTEHLAtöP
Volkenbond.
Het protocol van Genève.
?ersckillende heo or de elingen
Trygger, de Zweedsche oud-minister
president, heeft zich in een redevoering te
)kn weder scherp tegen het proto-
;ol van Genève gekéerd.
Er is, zeide hij, reden te vreezen, dat
b ontevredenheid over de vredesverdrag
i zal toenemen en dat de voorwaarden
'Mr het behoud van den. vrede, de moree-
ontwapening, uit zal blijven. De para-
ïraaf over de ontwapening is onverstan-
en onduidelijk.
Eord Parmoor heeft in een rede op-
~euw het protocol van Genève ter sprake
ftbracht., Hij noemde dit een alternatief
v°or den oorlog, inden zich internationale
geschillen voordoen. Het protocol van Ge-
'ève brandmerkt den aanvalsoorlog als
^internationale misdaad.
t heeft nooit in de bedoeling gelegen
lo verschillende artikelen van het
protocol als onaantastbaar of niet voor
wijzigingen vatbaar te beschouwen. Ieder
lelijk voorstel, dat tot verbetering van
'ft Protocol kan leiden, moet zorgvuldig
toden overwogen.
„Het zou een ramp zijn, indien de he
kelen van het protocol thans worden
'^worpen. De verantwo or dei jkheid 'van
-"geland is zeer groot, daar andere lan-
JÏD> vooral Japan, zich naar de houding
R Engeland zullen richten.
Duitschland.
Handelsverdragen met het buitenland.
Met Engeland.
1 Te Londen is gisteren het Duttsch—En-
gelsche handelsverdrag onder teek end. Het
zal gelden voor den duur van vijf jaar met
een opzeggingstermijn van één jaar.
Met Rusland.
De onderhandelingen dn zake 't Duitech-
Russisoh handelsverdrag hebben een vlot
verloop en worden in vriendschappelijke!!
geest gevoerd. Het is nog niet bepaald,
wanneer zij afgeloopen zijn, doch men ver
wacht met vertrouwen, dat het verdrag
binnenkort zal, worden geteekend.
Engeland.
Het Lagerhuis bijeen.
Lloyd George leider
der liberalen.
Het nieuwe Engelsche parlement kwam
gister bijeen voor de beëediging van zijn
leden. Deze duurt in bet Lagerhuis met
zijn 615 leden enkele dagen, zoodat de
eigenlijke zitting eerst de volgende week
met de Troonrede zal worden geopend.
Het afleggen van den eed kan in het
Lagerhuis eerst aanvangen na de verkie
zing van den voorzitter. Naar gewoonte
werd de liberale afgevaardigde Whitley,
de vorige speaker, als zoodanig herkozen
De liberale fractie van 'het Lagerhuis
hield daar gisteravond een vergadering en
koos Lloyd George als haar leider. Dit
geschiedde echter geenszins eenparig.
Volgens het officieel© verslag werd ander
half uur lang een openhartige discussie
gevoerd, hoewel in verzoenenden geest,
daar een der aanhangers van Asquith voor
stelde, in afwachting van diens terugkeer
in het ^Lagerhuis, voor de huidige parle-
mentszitting tot voorzitter der fractie
naar Chief Wlhip Sir Godgrey Collins te
benoemen.
Het daarop voorgestelde amendement
om Lloyd George als parlementair leider
voor de huidige zitting te kiezen, werd
aangenomen met 26 tegen 7 stemmen.
Eenige liberale afgevaardigden waren af-
wezig.
Oostenrijk.
Salarisactiè der Staatsambtenaren.
Met staking gedreigd.
In verhand met de nieuwe duurtegolf
in Oostenrijk zijn de staatsbeambten en
vooral de „Technische Union", welke het
P. P. T.-personel en de arbeiders van de
technische staatsbedrijven omvat, een
nieuwe loonactie begonnen. Zij eischen
een duurtetoeslag in den vorm van een
maand extra-loon. De „Technische Union''
heeft zelfs een ultimatum gesteld, waarbij
zij een verhooging der loonen en pen
sioenen eisebt en bij met-inwilliging der
eischen met een staking dreigt.
De directeur-generaal der posterijen
heeft verklaard dat van een maand extra-
loon geen sprake kan zijn, daar dit een
uitgve van 445 millioen Kr. met zich zou
meebrengen. Wel schijnt de regeering be
reid te zijn tot een Kerstmis-toeslag, wel
ke in totaal de som van 80 10Ö milliard
Kr. niet mag overschrijden.
Spanje.
De politieke toestand.
Verdedigt den koning!
De „Matin" weet te vertellen dat ad
miraal Magaz, waarnemend president van
hot Directorium, dezerdagen de hoofd
redacteuren der dagbladen bij zich heeft
ontboden om een „beroep op hun vader
landsliefde'' te doen. Na hun te hebben
medegedeeld dat in het buitenland do re
volutie wordt voorbereid en dat de revo
lutionairen op den steun van Frankrijk,
of .beter van de Eraiische regeering re
kenen, „welke slechts een deel der open
bare meening, ofschoon bet grootste, ver
tegenwoordigt", verzocht bij hun den ko
ning te verdedigen. „Gij moogt óns aan
vallen", zeide hij, „de censuur zal voort
aan minder streng zijn, maar ik vraag u
den koning te verdedigen".
De hoofdredacteuren, die eenigszins ver
rast waren, bewaarden liet stilzwijgen. De
uitnoodiging van admiraal Maga.z wordt
in verband gebracht met de ongerustheid,
die in hofkringen heerscht over den in
verscheiden opzichten steeds moeilijker
wordenden politieken toestand.
Estland.
De ccmmunisten-putsch ie Reval.
Do militairen bleven trouw.
Zooals* gemeld, is de communistische
opstand te Reval thans volkomen onder
drukt en de rust op het oogenhlik her
steld.
De opstandelingen geloofden zeker te
zijn van den steun van een regiment, dat
op agitatorische wijze was bereikt, maar
op hot laatste oogenhlik besloot dit regi
ment de regeering te steunen. Overigens
stonden do bevolking en de militairen in
het algemeen afwijzend tegenover de re
volutie-poging.
Voorbereid in Rusland.
Er wordt niet aan getwijfeld, dat de op
stand door de communistische internatio
nale goed was op touw gezet. Onder de
gearresteerden bevindt zich ook een sovjet-
Uit Stockholm wordt gemeld, dat bij
het uitbreken van den communistischen
opstand in Reval, een Russisch vlooteska-
der bij de Estlandsche kust werd waarge
nomen, waar het manoeuvreerde. Toen de
opstand onderdrukt was, wisselden de
oorlogsschepen signalen en vertrokken
daarna. Men neemt aan, dat heit in de be
doeling beeft gelogen, Russische troepen
in Estland te landen als de opstand was
gelukt. Van de gearresteerde communis
ten te Reval, zijn gisteren twintig gefu
silleerd.
Nadere bijzonderheden.
Een B. T. A.-bericht meldt nog, dat on
middellijk na het begin van den opstand
de revolutionairen naar de gevangenissen
togen en trachtten, hun kameraden te
bevrijden, die ingevolge bet jongste pro
ces tegen do 149 communisten aldaar
waren opgesloten.
De aanvaller, van wie een zeker aantal
militaire uniform droeg, werden overal
teruggeslagen, dank zij het moedig gedrag
van de leerlingen der militaire school, die
optraden onder leiding van hun officie
ren.
De communisten hebben bier en daar
officieren van bun bed gelicht, brachten
deze naar hot station en stonden juist op
het punt, hen to fusilleeren, toen zij daar
in verhinderd werden door de komst van
een detachement uit de militaire school.
Het politiebureau No. 5 is door de
communisten geheel vernield. Om het
hoofdbureau van politie werd verbitterd
gestreden. De communisiten vertoonden
zich hij groepjes van 10 15 man, be
halve hij het station, dat door een ster
ke afdeeling rooden bezet was en waar
om zich een strijd ontspon, die twee uur
Een vrij hevig 'gevèciu uau uuk prattw
bij de militaire school. Daarbij werden 2
cadetten gedood en 9 gewond; één officier-
instructeur werd op straat gedood.
Een deel van de gearresteerde perso
nen werd in het bezit van buitenlandscke
passen bevonden.
Generaal Laidoner heeft in de Kamer
meegedeeld dat 5 officieren, 3 cadetten, 2
soldaten, 5 politiemannen en 4 burgers
gedood zijn, en 5 officieren, 7 cadetten en
3 soldaten ernstig gewond. Er zijn
voorts omstreeks 40 gekwetsten.
China.
De chaos in China.
Tsjang Tso Lin heeft Peking
v e r 1 at e n.
Maandagavond vermaakten de zoon van
Tsjang Tso Lin, zijn stafofficieren en bui-
tenlandsche adviseurs zich nog heel ge
noeglijk op een bal en gaven den indruk,
dat de opgehelderde hemel van het Chi-
neescho leven onbewolkt zou blijven, en
Dinsdagmorgen 4 uur vertrok Tsjang per
extra-trein uit Peking, en wel zoo haas
tig, dat sommige leden van zijn gevolg
achterbleven. Later vertrokken eenige
treinen met zijn brigade en lijfwacht.
Men gist ijverig naar de eigenlijke re-
deu van deze opzienbarende gebeurtenis.
Maar het is bekend, dat E eng Yu-sjiang
ontevreden is over den huidigen gang
van zaken en mokkend in de Westelijke
heuvels toeft, waar bij zijn leger ver
sterkt, dat thans meer dan 50.000 man
sterk heet to zijn en grootendeels buiten
Peking kampeert. Tsjang Tso-Lin- braobt
slechts 15 000 man mee naar Peking,
maar heeft nog 25.000 anderen langs
den spoorweg tusschen Peking en Tientsjin
gekampeerd.
Troepen van Feng trekken de
stad binnen.
Later op den dag trokken talrijke
troepen van Feng do hoofdstad binnen,
terwijl Tsjang te Tientsin aankwam. Hij
zal daar blijkbaar voorloopig blijven en
men schrijft hem de bedoeling toe een
voldoende troepenmacht te organiseeren
voor een effectieve bezetting van Peking.
Het kan derhalve een strijd om de
hoofdstad worden, en de inwoners van
Peking wachten in groote spanning de
komende gebeurtenissen af.
Do positio van den tijdelijken presi
dent Twan Tsji-joei is verre van benij
denswaardig geworden. Eerst door
Tsjang aan het bewind gebracht, wordt
hij thans door den dictator van Moekden
van de beschermende militaire macht be
roofd. Twan ontsloeg do ambtenaren, die
Fcng tijdens diens bezetting van Peking
had aangesteld. Vermoedelijk zal nu
Feng op zijn beurt weer overgaan tot het
ontslag van de ambtenaren, die Twan
aanstelde, tenzij Tsjang snel met een
voldoende krijgsmacht mocht komen op
dagen.
De Japanner.s hebben ook allo reden
zich voor de komende gebeurtenissen te
interesseeren. De nieuwe regeering van
Twan was hun vriendschappelijk gezind,
maar dit kan anders worden als Feng
weer te Peking de lakens gaat uitdeden
en opnieuw aan de inblazingen van de
Sovjet-regeering kans gaat geven.
Zooals bekend zocht de jonge Mandsjoe
keizer, die sinds Feng hem uit het kei
zerlijk paleis verdreef met de jonge kei
zerin en zijn tweede vrouw ten huizo van
zijn vader prins Tsjoen vertoefde, later
een toevlucht in de Japansche legatie.
Gistermiddag werd beproefd de jongo
keizerin en ook des keizers tweede vrouw
naar de legatie over te brengen, maar
de politie weigerde baar uit de woning
van Tsjoen te laten vertrekken.
BINNENLAND
TWEEDE KAMER
Overzicht.
Minister Heemskerk is weer veilig
■thuis .gekomen. Zijn begroot-ing is aange
nomen en alleen de sociaal democraten en
de communisten waren er tegen.
De Kamer maakte een begin met de
algemeene beschouwingen over de begroo-
'ting van onderwijs, kunsten en weten
schappen.
Ingevolge verzoek van minister Aalberse
om schorsing van Je beraadslagingen over
zijn begrooting, was in de avondvergade
ring niet Arbeid, doch Financiën aan de
orde. Allerlei meer of minder 'belangrijke
onderwerpen werden besproken.
Aanleiding tób heb verzoek van minister.
Aalberse was de afwijzing van heb subsi
die voor de vroedvrouwenschoolbe Heer
len. De overige amendementen, bij ..Ar
beid" ingediend, waarover gisteren ge
stemd werd, zijn verworpen.
Audiënties bij H. M. de Konincjin.
De Chef van het Militaire Huis van H.M.
de Koningin en de Grootmeester van het
Huis van H. M. de Kóningin, maken be
kend, dat de Collegiën, de Civiele- en Mili
ties" en" par iióuïïc mi'uit"aM"'öofcfetT
lands, uitgezonderd de Provincie Noord-
Holland, die hunne opwachting wenschen
te maken bij of die wenschen voorge
steld te worden aan H. M. de Koningin,
worden uitgenoodigd zich. daartoe tusschen
1 en 20 December a.s. schriftelijk te wen
den, wat de Civielen betreft tot R. F. G.
Baron Benlinck, dienstdoende Grootmees
ter, wat de militairen aangaat, tot den Ad
judant van Dienst van H. M. de Koningin,
beiden ten Paleize Noordeinde" te 's-Gra-
venhage.
Dames uit allo deelea des lands, uitge
zonderd de Provincie Noord-Holand, die
wenschen hare opwachting te maken bij
of die wenschen voorgesteld te worden
aan H. M. de Koningin, wordt verzocht
zich daartoe tusschen 1 en 20 December
as. schriftelijk te wenden tot de Groot
meesteres van het Huis van H. M. de
Koningin Gravin van Lynden van Sanden-
bürg geboren Baronesse van Nagell, Lan
ge Voorhout 13, Gravenhage.
Het is Harer Majesteit's bedoeling de
genen, die z;ck voor deze audiënties aan
melden, hij verschillende gelegenheden te
's-Gravenkage te ontvangen.
Omtrent d© audiënties voor dames en
heeren uit Amsterdam en de Provincie
Noord-Holland, zullen te zijner tijd bij een
eventueel bezoek van H. M. de Koningin
aan de Hoofdstad des Rijks berichten
worden gegeven.
DE R.K. STAATSPARTIJ
Heb Dagelijksch Bestuur van den Alge-
meenen Bond deelt ons naar aanleiding
van d® verschillende persberichten mede,
dat over het besluit tot afkeuring der
a-ctie St.. Michael niet is gestemd, dat het
communiqué, zooals het is gepubliceerd
naar aanleiding van de Bondsbestuursver-
gadering van Vrijdag j.l., is aangenomen
met 13 tegen T stemmen, e-n dat een be
richt in de „Telegraaf" omtrent afkeuring
over de uilating van den Voorzitter, in
izijne rede te Alkmaar gehouden, geheel
onjuist is.
Voorts vernemen wij, dat de publicatie
der aangekondigde nadere motiveering
van het. standpunt van het Fondsbestuur,
in de avodbladen van Zaterdag a-s. zal
geschieden.
Boterwet
'Aanvullingen
Het voornemen bestaat, in de Boterwet
eenige aanvullingen aan te brengen o.m.
betreffende de aanduiding van margarine
Het ligt in de bedoeling een voorschrift
op té nemen waarbij de verkoop van boter
en margarine in dezelfde lokalen wordt
verboden.
De werkloozankassrt
Het standpunt van den minister
van arbeid
Naar wij vernemen zal de poging, welke
de wethouders der vier groote gemeenten
kort geleden bij den minister van Arbeid
deden om voor de werkloozenkassën door
verhooging der Rijksbijdrage een langeren
HET VOORNAAMSTE NIEUWS^
BUITENLAND
Het BritsenDuitsche handelsverdrag
gisteren te Londen geteekend. 3
1
Lloyd George tot leider der EngelschC
liberalen gekozen.
De communisten-putsch te Reval. Dfi
opslaml voorbereid in Rusland.
Tsjang Tso Liu heeft Peking verlaten e<
de troepen van Feng bezetten de stad op*
nieuw.
Een afschuwelijke achtvoudige roofc
moord te Siegen. (Buifenlandsche Bericht
ton).
BINNENLAND
De vsorgesielde verhooging van subsidie
vcor de Vroedvrouwenschool te Heerlen if
door de Tweede Kamer afgestemd.
Minister Aalberse wenscht zich te bw
raden wat hem nu te doen staat.
OMGEVING.
Het St. Bernardusgesticht te Jassen!
heim. Een beschrijving.
uitkeeringsduur te verkrijgen, niet tób bet!
gewensebte resultaat leiden. De ministo*
moet n.l. niet voornemens zijn aan dit ver
zoek te voldoen, omdat hij het onjuist
acht. dat een hooge.re bijdrage dan bon*
derd procent wordt versterkt.
Uit het kleedingbcdrijf.
Onderhandelingen
De hoofdbesturen van de werknemers
bonden in de kleedingindustrie hebben in
een gisteren gehouden vergadering beslo
ten, de overeenkomsten voor heb koeren
en dameskleedingbedrijf op te zeggen. Diè
besluit, is genomen, na machtiging van do
afdeelingen der resp. 'bonden. Van do thana
1 Or'PöD o-irrïiliSórtcTTu «nv? iqvT.MW
Aan de werkgeversbonden is reeds mede
gedeeld, dab de bonnen van werknemers
geneigd zijn,over heb afsluiten van een
nieuw contract te onderhandelen en dab zij
tijdig voorstellen zullen formuleeren be
treffende den inhoud van deze nieuwe ovei
oenkomst.
De melkprijs
De Bond van melkvedhouder3, geves
tigd te Rotterdam, heeft in een vergader
ring te Rotterdam besloten dat met in
gang van heden de grondprijs weer met
een hal ven cen t zal worden verhoogd. Voor
den Haagschen kring met een cent. Daar
van wordt de Leidsche kring uitge
zonderd, in verband met de hier geidendt
taxe-regeling.
BCEBSMEOWS
De Paters Dominicanen.
In het Provinciaal Kapittel der Ecrw
Paters Dominicanen, dat dezer dagen ta
Huisen gehouden werd, werd als Provin
ciaal der Ned Dominicanerprovincio her.
kozen de HoogEerw .Pater L. D v Breda,
tot definitoren werden gekozen de Z Ecrw
Paters A. Jurrius^ Mp Gijlswijk, L, Kramer
en H. Kooien.
mT DE OMGEVING
SASSENHEIM.
INWIJDING SINT-BERNARDUS-
GESTICHT.
Indien een bouwwerk een karakter be
sloten houdt, ligt op het nieuwe St.-Ber-
nardus-gesticht een stempel van fier
heid. Het statige gebouw, gelegen aan
den Rijksweg even ten Zuiden van het
dorp, doet denken aan den boeg van een
reusachtig schip', welke vergelijking
vooral wordt opgeroepen door het schuin
terugwijken der zijvleugels. De gevel loopt
op in een vierkante steenen koepel met af
geschuinde zijden, die er oogenschijnlijk
met de rijen schietgaten, zeer krijgshaf
tig uitziet. Bovenop do 'koepel prijkt de
kruisbloem en boven den hoofdingang is
een nis voor het beeld van St. Bcrnar-
dus.Doordat van het gesticht nu eerst
het midden-gedeelte, zonder de zijvleu
gels, verrezen is, doet het wat „hoog in
de schouders" aan, welk gebrek bij den
ontworpen aanbouw der zijvleugels ver
holpen wordt.
Heden is het gebouw nog niet in allo
onderdeden en bijzonderheden afgewerkt;
nog veel schilder- en betegelwerk moet er
verricht worden. Binnen 14 dagen zullen,
de vier eerw. zusters (laten wij hopen, dat
er spoedig meer noodig zijn) haar inlrek
nemen. In Februari wordt het pension,
geopend en langzamerhand zal de stich
ting dan gaan beantwoorden aan het veel
zijdige doel van pension. .ri^Vonhuia, en
