buitenland
n(ilj ,r(1
luchtvaart
sport
16e Jaargang.
MAANDAG 1 DECEMBER 1924
No. 4807
Ste £eidóoh&(2ou^<MvJ
U o ABONNEMENTSPRIJS bedreagt bi] voorultbetallRg
Voor Leiden 10 cent per -week 12.50 per kwartaal.
Bij onze Agenten 20 cent per week 12.60 per kwartaal.
Franco per post 12.95 per kwartaal.
Het Geïllnatreeid Zondagsblad !s toot de Abonnffs ver
krijgbaar tegen betaling van 50 ot, per kwartaal, bij voor
uitbetaling. Afïotiderigka nummers 5 et, met Geïllnstreerd
Zondagsblad O ct.
Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen L
Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN
TgL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. II
OE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewono advortentiftn 30 cent per s*q«|
Voor Ingezonden Mededeeliugen wordt bal
a dubbele van het tarief berekend. 3
Kleine adverlentiën, van ten hoogste 80 woorden, raaifi
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
huur, koop en verkoop 10.50.
j)it numnies* bestaai uit twea
bladen.
7 Twee opmerkingen.
Wij bebben in dit nummer geplaatst
*eii uittreksel van een verslag der Kies-
v er-vergadering te Nijmegen. Daarop
leurde niemand minder dan het Tweede
Kaïnerlid Henri Hermans bet huidige
kiesreglement wat betreft de candidaat-
flelling- en verkiezing af. En wij heh-
beu hier voor ons liggen een ingezonden
stuk, daf ons vandaag ter plaatsing is
toegezonden, waarin de schrijver o.m.
gt: „Moet derhalve ook in de toekomst
lud eenheid der R.-K. Staatspartij be
waard blijven, dan dient o.i. een algeheel©
reorganisatie plaats te hebben vaii de
wijze, waarop onze Katholieke lijsten
bij de verkiezingen worden samengesteld."
Vooral naar aanleiding van deze laat-
zinsnede van een kiezer uit den Leid-
jchen Kieskring willen wij vandaag twee
dingen opmerken.
Eerstens een herinnering aan wat
gebeurd is; niet om daarin eenig verwijt
uiting te brengen, doch alléén ter lee
ring voor de toekomst.
Toen het nu vieeerende reglement ver-
8" schenen was en aan de kiezers ter goedkeu-
werd voorgelegd, heeft „De Leid-
sche Courant" onmiddellijk gewezen op
die bepalingen, waarover nu bij velen
k ontevredenheid bestaat en die ook onze
ij: bewondering niet konden wegdragen.
Wij merkten echter weinig van belang
stelling daarvoor; wel is ons die critièk
- kwalijk genomen! Verder was het. do lo-
- rale Kiesver. van Leiden, waarin men het
onhverp-reglemenit is gaan bestudeer
ren, en die daarna op de Kringvergade-
ing heeft voorgesteld het niet aan te ne-
,_nen en ter bondsvergadering in overweging
I0 geven, om, nu men. dit stelsel voor zich
k rag, terug le komen op een vorig be-
:et sluit en alsnog bet stelsel-Bargo te aan-
hi narden. In dienzelfden geest_ heeft ook
Bondsvergadering de kring Amstert-
lam gesprokon, wolko dotx» oohW com
weinig medestanders vond. Op den
ngadertag van den Kring Leiden was
denkbeeld van de locale Kiesv. te Lei-
Im haast geen aandacht waard geschon-
Nogmaals: wij herinneren hier alléén
in, omdat daarin een aanwijzing ligt,
hoe'belangstellenden in de politiek in de
toekomst niet moeten bandelen, als er
weer 'ns een reglement moet worden sa
mengesteld. Zij moeten dan tijdig hun
belangstelling daarvoor toonen!
Vervolgens willen wij opmerken,
nat het nu niet de tijd is, om te gaan
praten over hoe de candidaatstellmg en
■verkiezing moest zijn. Maar nu moet do
aandacht hierop rim gericht, hoe die iei-
teljk in het reglement zijn geregeld, waar
omtrent is alsnog wel voorlichting noo-
- Is daarvoor de Kringvergadering
van 10 Jan liet als aangewezen? En dan
moet de kiezer aan de hand van het vi
peer end reglement, voor zoover mogeüjK
en door hem gewenscht, bij de candidaat-
ftelling en- verkiezing van rijn rechten
ibruik maken.
Volkenbond.
Het protocol van Geneva.
Do ho uding van Japan.
Het Japansche kabinet is voornemens
het door Engeland gegeven voorbeeld wat
betreft liet protocol van Geneve in zake de
ftedelievende oplossing van internationale
geschillen te volgen. Men acht hier een
onderteekening van het protocol van geen
nut voor Japan, als ook Engeland niet tot
toekenning overgaat, dar Engeland het
«enige Jid van den Volkenbond is, dat wer
lelijke materieele belangen in het Oosten
heeft, terwijl anderzijds Japan te ver weg
is gelegen, om in geval van nood op veel
Europeescho hulp te kunnen rekenen.
België.
Een radicaal-socialistische partij.
Organisatie van het
anti-c lericalisme.
Gisteren is een Belgisch radicaal-socia-
lisüsche partij gevormd. Zij heeft to Brus
een algemeeno vergadering gehouden,
daaraan ongeveer 50 personen hebben
Ptelgenomen.
nieuwe partij wil in België invoeren
ttat men in Frankrijk noemt de politiek
Tau het linksche bloc; ze wil „'het anti
realisme weer in het parlement wak-
lar roepen
frankrijk.
t- Een cheque-schandaal.
v Do minister van handel.
In de Fransche Kamer is do vorige
*eek gedebatteerd over bet overbrengen
an het stoffelijk overschot van Jaurès
naar het Panthéon, hetgeen leidde tot een
discussie over het gebruik van de verkie
zingsfondsen van do Union des Intérêüa
Economiques. De beschuldiging werd ge
uit, dat ook leden der tegenwoordige re-
nering van die verkiezingsfondsen gepro-^
fiteerd hadden. Zoo verklaarde de afge-
aardigde Taittinger, dat de huidige minis
ter van Handel Raynaldi, in 1923 van de
Union des Intéréts Economiques een che
que van 10.000 francs had getoucheerd ter
voorbereiding van de verkiezingscampagne
Daar de Union des I. E. de rechterzijde
steunde, was deze openbaring voor de re
geering oen zeer ernstig feit.
Minister Raynaldi verklaarde inderdaad
10.000 francs getoucheerd te hebben, niet
oor hem persoonlijk, maar als directeur
■an een courant, de „Courier Républi-
caine", die in het departement van de
Averon uitkomt.
Meerdere onthullingen volgden en het
bleek dat personen, die wel recht op de
fondsen konden doen gelden, waren afge
wezen. De positie der regeering is door
dit schandaal zeer geschokt; men meent,
dat de minister van Handel zijn ontslag
zal moeten nemen.
Een enquête-commisse naar den oor
sprong der verkiezingsfondsen zal Dins
dag worden benoemd; zij zal onmiddellij
ke rechterlijke bevoegdheden vragen, ten
einde getuigen te kunnen oproepen.
De „Action frangaise" heeft de doop
ceel gelicht van minister Raynaldi en daar
uit blijkt, dat bij de kleinzoon is van een
beruchten schelm, die tot dwangarbeid
werd veroordeeld en tot het bagno, we
gens roof op de postwagen en de groot
mama i9 betrokken geweest in de beluch
te zaak van Fualdes. De „Action fran-
caise" vraagt dan ook, in welke omgeving
de radicaal-republikein zijn ministers
heeft gekozen.
Herriot in gevaar.
Een groot aantal socialisten dringt er
op aan, zich van den radicalen rommel
td-desolidariseeren en Blu-v» Un.-.ri --1-
sto moeite cie gemoederen tot to
brengen.
Raynaldi beeft zijn portefeuille ter be
schikking gesteld, doch Herriot moet ge
weigerd hebben, daar hij heel goed weet,
dat do val van een der ministers den val
van het heele ministerie met zich zou
slepen, schrijft He „Msbd.". Do bladen van
het kartel geven blijk van in de uiterste
moeilijkheid te verkeeren. Men verwacht
een ontknooping in den loop van deze
week.
i/uitschland.
De a.s. rijksdagverkiezingsn.
Kansberekeningen.
Zooais men weet zullen volgende week
Zondag do verkiezingen voor den Rijks
dag, plaats hebben.
Zoover thans beoordeeld kan worden
staan de partijen van het midden er zeer
gunstig voor. De kansen worden als volgt
berekend:
De Duilscho volkspartij van Slrese-
mann en bet centrum kunnen op een aan
zienlijke stemmenaanwas rekenen, betgeen
reeds blijkt uit de vergaderingen dezer
partijen, die overal druk bezocht worden.
De Duitsch-nationalen zullen zich daar
entegen slechts in Oost-Pruisen, Pornme-
ren en Mecklenburg kunnen handhaven,
overal elders in het rijk zullen zij gevoe
lige verliezen lijden. Men schat het aantal
Duitsch-nationalo mandaten in den nieu
wen rijksdag op 10 tot 75.
Do vooruitzichten der democratische
partij schijnen veel gunstiger. De partij
zal vele zetels winnen. In den nieuwen
rijksdag zal de democratische partij 35
tot 40 mandaten verwerven. De sociaal
democratische partij zal talrijke commu
nistische stemmen terug winnen. Het
blijkt de laatste dagen, dat de positie der
communisten nog veel ongunstiger is dan
aanvankelijk gedacht werd, zoodat het
niet te verwonderen zou zijn, als do so
ciaal-democraten met 140 mandaten terug
komen.
Nog slechter dan de communisten staan
do Duitsch-völkischen ervoor. Men rekent
op een debacle dezer partij. De völkische
i fractie zal ongeveer 10 mandaten tellen,
terwijl de communisten van de G2 zetels
hoogsten 25 tot 30 zullen over houden.
De radicale oppositie, die 100 manda
ten in den ouden rijksdag telde, zal op
hoogstens 40 tot 50 zetels kunnen rekenen
zoodat een sterke regeering gevormd zal
kunnen worden.
Oostenrijk.
De aanslag op Seipel.
Do dader voor het gerecht.
Heden l>egint te "Weenen liet proces te
gen Karl Jaworesk, die indertijd een aan
slag op den gewezen bondskanselier Sei
pel heeft gepleegd.
Tot groolo teleurstelling van het publiek
zullen alleen de getuigen tot de zitting
worden toegelaten.
Verklaard wordt, dat wegens een defect
aan een radiator in de groote gerechtzaal
de zitting in een kleide zaal moet plaats
hebben, dio weinig ruimte, biedt.
Hongarije,
Een aanklacht tegen Bethlen.
Ernstige wanordelijkheden
in de Kamer.
De vorige week las de afgevaardigde
Friedrich vóór den aanvang eener zitting
van de Nat. Vergadering een brief voor
aan minister-president Bethlen omtrent
gelden, die de minister van landbouw,
Mayer, op onrechtmatige wijze voor het
verleenen van uitvoercertificatcn zou heb
ben gebruikt.
Onmiddellijk na de opening der open
bare zitting stelde Bethlen voor de deuren
te sluiten, daar hij eenige belangrijke ver
klaringen had af te leggen. Wat hij pre
cies mededeelde, is nog niet bekend gewor
den, maar hij schijnt do oppositiepartijen
niet to hebben kunnen overtuigen, dat be
doelde tarief vervalscht was.
Onmiddellijk na do heropening der deu
ren vroeg een soc.-dem^lid het woord. Hij
beschuldigde zoowel den minister-presi
dent als den minister van landbouw van
meineed. Hem werd door den voorzitter
het woord ontnomen. Daar hij bleef door
spreken, moest hij door de parlementaire
politie worden verwijderd. Er ontstond een.
vreeselijke herrie, waarbij achtereenvol
gens 14 afgevaardigden van de oppositie
partijen, in het geheel dus 15, waaronder
14 soc.-dem. door de politie uit de zaal
erden gesleurd.
Friedrich stelde voor een parlementaire
commissie te benoemen, die de aangele
genheid zou onderzoeken.
Bethlen weigerde echter voor zulk een
commissie te verschijnen.
De regeering heeft in verhand niet de
algemcenc opwinding v nader order alle
openbare vergadering' verboden. Do po
litie blijft in gereecthoi voor alle mogelij-
ke voorvallen, In de f 'alen wordt door
Egypte.
De onlusten in den Soedan.
De muiter ij bedwongen.
Volgens berichten uit den Soedan is
de muiterij ite Khartoem bedwongen. Zoo
als men weet begon zij Donderdagavond,
toen oen deel van het elfde Soedaneesoho
bataljon in opstand kwam. De muiters,
die ook machinegeweren bij zich hadden,
begaven zich 's avonds op weg naar Gor
don-College. maar werden in de buurt
van het militaire hospitaal tegengehou
den door twee compagnieën van het Brit-
sche regiment. De Britsohe bevelhebber
trachtte de muiters te overreden tot ge
hoorzaamheid, maar deze poging faalde.
Er ontstond een verward gevecht i
duisternis dat eindigde met den terug
tocht der muiters.
Den volgenden ochtend bleken zij zich
verschanst te hebben op de binnenplaats
en in bet voorgebouw van 't militair hos
pitaal. Bij de nadering der Britsche troe
pen openden rij het vuur, waarop de
Britsche artillerie tot een bombardement
van het gebouw en de binnenplaats over
ging. Bij dit gevecht werden 2 Britsche
officieren gedood en 8 manschappen ge
wond, terwijl van do muiters 1 officier en
14 man omkwamen. Na het bombarde
ment gaf de hoofdmacht der opstandelin
gen zich over. Slechts een paar wisten le
ontsnappen.
Do jongste berichten, door Reuter uit
Egypte ontvangen, wijzen er op, dat de
toestand te Khartóem minder gespannen
is en dat men hoopt dat de evacuatie van
den Soedan door de Egyptische troepen
zonder moeilijkheden verloopt.
Verlaat Zag hl oei het land?
Uit Cairo wordt gemeld, dat do af;
treden premier Zaghloel Pasja, zich
do Egyptische regeering heeft gewend om
een paspoort, ten einde het land te ver
laten.
Bemiddeling van Perzië bij
den Volkenbond?
Volgens berichten uit Perzië zou dit
land bereid rijn in naam van Egypte de
kwestie van een interventie door den
Volkenbond in de Egvptisch-Britsche ge
schillen ter sprake te brengen.
Amerika.
De toestand in Mexico.
Ceon gevaar voor revolutie.'
Naar aanleiding van de berichten over
oen nieuwe dreigende revolutie in Mexico
heeft het Mexicaansche gezantschap in
Den Haag zich tot zijn regeering gewend
en het volgende telegram ontvangen:
„De berichten betreffende een oproer
zijn absurd. Het land verkeert in volko-
emn rust en er bestaart geen vrees voor
ernstigo onlusten.
BINNENLAND
KAMERKIESKRING LEIDEN.
Vergadering 10 Januari.
De eerstvolgende vergadering van den
Leidschen R. K. Kamerkieskring is bepaald
op Zaterdag 10 Januari 1925.
De agenda vermeldt o.a.:
Verslag van de voorloopige besprekingen,
gehouden in het adviseerend college in zake
de a.s. Kamerverkiezingen, uit te brengen
door den hoogeerw. heer prof. J. D. J.
Aengenent.
Politieke rede door het lid der Tweede
Kamer, den heer Henri Hermans.
Gedachtenwisseling over het gehoorde.
Behandeling der Agenda voor de a.s.
Bondsvergadering.
Het Adviseerend College.
Geen onrechtstreekse he
verantwoording.
Zaterdag heeft, zooals hekend, het Ad-
viseernd College een vergadering gehou
den, ten einde overleg te plegen met per
sonen of organisaties, die daartoe den
wensch hebben te kennen gegeven.
De „R.-K. Vakbeweging" deelt mede,
dat het bestuur van het R.-K. Vakbureau
besloten heeft zich niet aan te melden, om
door het Adviseerend College gehoord te
worden.
Als reden voor deze handelwijze heeft
gegolden hetzelfde motief, dat destijds de
medewerking bij het samenstellen van den
erkiezinsraad volgens het rapport-Barge
deed afwijzen, n.l. dat het Vakbureau geen
onrechtstreeiksche verantwoording wil aan
vaarden ten aanzien van de personen, die
de Katholieke Partij in het Parlement
moeten vertegenwoordigen.
Ook het voorloopig Dagelijksch Bestuur
van het R.-K. "Werkliedenverbond heeft
in zijn jongste vergadering besloten om
dezelfde reden geen verzoek om in zake de
candidaatstellmg door het Adviseerend
Collego to worden gehoord, in te dienen.
Het komt ons inlusschen voor, merkt
waarin de R.-K. ArJ)eiaersjJuwcg...a - -w*
plaatst was tegenover den verkiezingsraad
an het rapport-Barge, een geheel andere
was, dan waarin zij gesteld is tegenover
het Adviseerend College.
De organisaties, die heden worden ge
hoord, nemen o.i. geen enkele, ook geen.
indirecte verantwoording voor de toekom
stige R.-K. Kamerfractio op zich.
Proiestmeeting Overheidspersoneel
Zondagmiddag had te Maastricht een
groote prcitestmeeting plaats van R.-K.
Overheidspersoneel. De groote zaal bleek
te klein alle meetingsgangers te kunnen
bevatten. Als sprekers traden op de hoe
ren Conijn (Arka) en Waterborg (St.-Pe-
itrus)
Ds. A. W. Bronsveld, t
Gistermorgen halfzes is in den ouder
dom van 85 jaren overleden de emeri
tus-predikant ds A. W. Bronsveld.
Dominé Bronsveld was bekend door de
„Stommen voor Waarheid en Vrede'.
Helaas, bij heeft de waarheid zijn le
ven lang willen dienen door Rome met
onwaarheden to bestrijden" en don vre
de willen zopken door vijandschap rtegen
Romo te stichten
God moge zich over den overledene
ontfermen en hem nu de waarheid open
baren en den vrede geven, die hem
aardo zijn onthouden gebleven.
Mooi weer vandaag
Een „Telcgraaf'-redacteur heeft
tracht Mgr. Nolens, „den prelaat, die in
M staatkundig leven van Nederland een
zoo gewichtige rol speelt", le interviewen
over do „St. Michaël"-beweging. De re
dacteur heeft het echter niet erg getrof
fen met zijn interview en niet veel „ko-
pio" opgedaan.
Hij vertelt van zijn interview bij ar.
Nolens in het Sint-Borromeus-gesticht in
Den Haag als volgt:
„Wij kondigen 't doel aan van onze
komst: de beteekenis der St. Michael-bc-
weging. Maar wij begrijpen dr. Nolens
dadelijk, wanneer hij met dien vastbera
den trek om de dunne lippen, die op het
stevige, gconden gelaat maar even zijn
aangeduid, zegt: „neen, daarover kan
mij niet uitlaten, dat begrijpt u wel".
„Is er een crisis in de partij v
gen wij openhartig.
Monseigneur weet cr niets van, staat
er geheel buiten.
„En wat een prachtig weer, mot woa
zegt hij een héél klein beetje spottend
En hij wijst op een breeden bundel zon
nestralen, die aan het einde dor zaal bin
nenvalt op de boekon en do dossiers en
ze doet glanzen als ware het zomerdag.
Dr. Nolens zegt ons, dat liij voor zijn
werk hier geen secretaris heeft. Hij doet
alles zelf. Vroeg opstaan en arbeiden lot
in den nacht, ja, dat heeft hij in zijn jon-
ge jaren geleerd toeu hij voor zijn docto-
HET VOORNAAMSTE NIEUWS^
BUITENLAND
De houding van Japan ten opzichte van!
het Portocol van Genève.
Eed chèque-schandaal In Frankrijk. Hel
kabinet-Herriot in gevaar.
Beschuldigingen tegen den Hongaar*
schen premier Bethlen.
De muiterij in den Socndan is bedwong
gen. Gemeld wordt, dat Zaghloel Pasja het
land wil verlaten.
De bercemde componist Puccini te Brusv
sel overleden (Lettoren en Kurust)
Hevige stormen op de Zwarte en Kas*
ïche Zee. Honderden visschcrsbootenf
vergaan. (Buitcnl. Berichten) 1
BINNENLAND. j
De stijging der kosten van het levens*
onderhoud (2de blad).
Een sleepbcct in de lucht gevlogen^
(Laatste Berichten).
raai zat in het seminarium. En zoo
worden wij onder een kort gesprek over
enkele algemeenheden, waarin hot zulk
goed ontsnappen is, weer naar do deur
geloodst. De non doet vriendelijk en be
leefd de groote huisdeur voor ons open
wij staan weer, kmendo uit de stille,
astbcraden ingetogenheid, plotseling ia
de drukte van het moderne verkeerslo*
DE HOLLAND—INDië-VLIEGERS
NAAR BANDOENG.
Ook een enthousiaste ontvangst.
ncidont met een Avro-toestoL
Do „F VII" is Zaterdagochtend onge*
V~ V** ,"1T1 Weltevreden opgesto*
daar geland.
Nader wordt nog uit Bandoeng gemold:
De „F VII" is van hier tegemoet gevlo
gen door een cere-escorto van zestien toe
stellen. Van een der Avro-toeslellen, be
stuurd door luitenant Van Randwijk,
bleef, toen hij zou landen do motor stil
staan. Het vliegtuig is van geringe hoogte
neergestort. Do vleugels en do schroef wer
den vernield. Do bestuurder bleef onge
deerd; een soldaat werd gewond.
Do „F. VII" werd ontvangen door een
enorme enthousiaste menigte. Do leden
der bemanning, omhangen met lauwer
kransen, werden toegesproken door
generaal Gerlh van Wijk. Daarna volgde
een zegetocht naar het gemeentehuis.
Daar werd de bemanning op het hordes
door den burgemeester toegesproken, dia
aan Van der Hoop, Van Weerden Poel
man en Van den Broche zilveren plaquet
tes overhandigde.
korfbal.
De uitslagen.
Westelijke 1 e k 1 a s se N.
Amsterdam: Nausikaa. .D.E.V.
Amsterdam: Westerkw.K. Zaand.
Amsterdam: ReadyAdvendo
Westelijke le klasse
Rotterdam: O.S.C.R.Fluks
Leiden: Vitesse (L.)ÏÏ.S V.
Den Haag: H.K.V—Veioj
Oostelijke le klasse A.
Arnhem: E.K.G.APhilips 1- 1
Arnhem: QuickBo Quick
Oostelijke le klass 0 B
Zutphen: RapiditasH.K.C.
Overgangsklasse N.
A'dam: K.V.Ó.—D.V.V.
A'dam: Westerkwartier IIHercule.
Overgangsklasse Z.
Den Haag: HB S.—Rozenburg
Den Haag: A.L.O.-T 0 V
W e st e 1 ij k e 2e klas s e F
Do n Ilaag: Emma—Ons Eibernest
35
3—2
4—2
Z
3—2
7—2
3—1
5—5
3-7
1— 6
1—2
6-3
Viiesse—H.S.V. 7—2.
t Was een futlooze wedstrijd. In
reserves
c rs te
leek het wel, of H.$Vzijn
had gestuurd, inplaats van liet
twaalftal. Na de pauze werd dat gelukkig
heter. Ook Vitesse speelde een spel van
ernst en luim, waaraan de ernst don m .e. -
len tijd ontbrak, liet doelen van 'le Leie
naars was slecht. Alleen mej. Scmi'-ma
maakte een gunstige uitzondering, vile.--.-o
moet er voor oppassen zich niet aan -9
wennen gedekt te doelen en Uncnbroek.
moet eens trachten het appeleeren on som
mige onsympathieke trucjes af te0Cl0'1'
anders worden dezo fouten hem tot