16e Jaargang.
Bureaux: RAPENBURG No. 10 LEIDEN
VRIJDAG.28 NOVEM2"r?
No. 4805
L' e ABONNEMENTSPRlJSbsdraaflt bi) vooruitbetaling
Voor Leiden 19 cent per week 12.50 per kwartaal,
pij onze Agenten 20 cent per week 12.60 per kwartaal
Franco per poet 12.95 per kwartaaL
Kat Geïllustreerd Zondagsblad b voor de Abonnee ver.
i-.jebaar tegen betaling van 50 et. per kwartaal, bij voor
uitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 et-, met Ge'illustreerd
Zondagsblad 9 ct
taiü.'
Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen L
TgL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003 a POSTBUS No. II
agggt^gs I Uil JlllIHWIBHia—OWtl'MIlMMWBB
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT
Gewone adverlenlIOn 30 «aal per t«g«a
Voor Ingesonden Mededeelingen wordt bet
s dubbele ran bet tarief berekend. a
Kleine^ advarlentiën, van ten hoogste 00 woorden, trtrria
botrdkkihgen worden aangeboden of gevraagd, haar en v&t
huur, koop eo verkoop 10.50.
git nummer bestaat uit drie
■aden.
1 Het woord aan het Bondsbestuur.
Een dankbaar onderwerp voor de por3
de paar laatste dagen de kwestie:
|R-K. Staatspartij en „St. Michaël". Een
jan kb a ar onderwerp, maar ons inziens
zoo heel nuttig.
[De meesie beschouwingen in de Katho-
Pers komen hierop neer: Do voor
zitter van do R.-K. Staatspartij heeft met
i scherpe uitlatingen in zijn rede te
Ëkmaar verkeerd gedaan, maar daar-
mogen de heeren Veraart c.s. niet den-
|ïen, dat zij nu vrijuit gaan. Zoo schrijven
,'schillende bladen. Dat alleen te consta
teren, heeft echter weinig nut.
J Nu eerst komt de practische vraag:
pat nu?
i een zegt: het Democratisch Verbond
[moet zich nu in een ledenvergadering uit-
jlipreken; waarbij men, min of meer naief,
jhijnt te denken aan de mogelijkheid,
ïat dit zoo „democratisch" zal zijn, dat
het 't niet precies met zijn voorzitter eens
Een ander ziet er heil in, dat niet de
indsvoorzitter zelf doch uitsluitend an
te bestuurder en van de R.-K. Staatspartij
lan onderhandelen met het Democratisch
ferbond; o.i. getuigt'dit van izoo'n gemis aan
frkenning van dengene, die toch feitelijk
voorzitter van de partij is, dat het ons
ioet denkon aan het leelijke princiep, "dat
't doel de middelen zou heiligen 1
Een derde wil een ledenvergadering van
R.-K. Staatspartij laten beslissen;
161 ierbij zal toch het bestuur dan in ieder
ha eval een voorstel hebben te doen, wil men
BUITEHLAtëD
iel
,vi
JH,,
{een chaotische vergadering krijgenEn....
lier zijn wij, waar wij heen wilden. In de
en stand van de kwestie kan,naar onze
aste overtuiging, alleen een Bes tuursver
in [adering van den Bond, na wikken en
gen, na overwegen waarschijnlijk van
fl wat niet publiek bekend is, een be-
luit nemen.
Ia d i e n zin zijn wij het -zeker eens met
nat „De Volkskrant" schrijft (zie „Uit de
Pers''), dat we de zaak nu maar moeten
„laten betijen". Wij zijn het daarmede
inzooyerre volkomen -eens, dat alle,zeker
scherp en stekelig, geschrijf in de
Katholieke pers absoluut onnut is, ook
heel schadelijk kan zijn. Het woord is nu
aan het Bondsbestuur, dat hedenavond in
alle kalmte, en met rijp beraad, absoluut
aakelijk zal moeten oordeelen. En heel ad
tem o.i. schreef „De Tijd" van gister-
ivond:
Onze vraag is nu: is het reglement
van het Verbond „St. Michaël" in han
den van de commissie uit het Bonds
bestuur?
Als deze vraag bevestigend wordt
beantwoord, is de te volgen weg o.L
duidelijk. Het Bondsbestuur kan nu
dit reglement toetsen aan de staluair
vastgestelde regelen van de eigen or
ganisatie. Dat is een stuk werk, waar
bij alleen zakelijke overwegingen
moeten gelden, en -het incident-Van
Wijnbergen—Veraart kan daar ge
heel huiten blijven. Na dit onderzoek
kan het Bondsbestuur tzijn conclusies
over de vraag, of de actie van zulke
clubs in den Bond al of niet geoor
loofd is, als een prae-advies mededee-
len aan de Kieskringhes turen, om op
grond daarvan de beslissing aan een
Bondsvergadering te laten. Intusscben
kan het werk van het Politek Advies
college gewoon doorgaan.
Inderdaad, ook o.i. is nu het woord aan
M Bondsbestuur.
Alle bovenbedoelde adviezen dezer dagen
o pers gegeven kunnen dan tegelijker
terzijde worden gelegd.
Waar 't om gaat.
.Wij hebben 't al meermalen opgemerkt,
'il menschen buiten de Katholieke Staats-
!lrtij en ook wel. ia de partij niet
5H, begrijpen, dat de •actie van het De-
'ocratisch Verhond „St. Michaël" nog
aar althans momenteel; al dreigt ge-
lar voor erger gaat omde voorloo-
'go Candida, a t stolling
Kiesvereenigingen; dus niet om
Parte lijsten aan de officiceie slembii3
begrijpen buitenstaanders daarom
^moeilijk, omdat in andera partijen
m die voorloopigo candidaatstclling
»v verste verte niet zulk 'n actie word;
.cajpvoerd
Niet in de heide andere rechtsche par-
•2391 leiL Nog minder bij, de Socialisten en
Wemaal niet bij den Vrijheidsbond! Bij
partijen l eeft men ook nooit gekend
ïissies on vergaderingen en kranten
ld, ^schouwingen over de vraag, hoe die
JMidaatstelling in de Kies ver moet ge-
2~ ^den, hoo van onder-op de meeste
tgl>{ ï°®4 daarop kan wordoa uitgeoefend
bcheen ons om meer dan één roden
1 tuttig- om hierop 'ns even te wjizen.
Volkenbond.
Zwitserland en het Protocol.
Spoedige indiening van een
ratificatie-ontwerp.
Van niet officieele zijde wordt gemeld,
dat de Zwitsersche regeering binnen
eenige weken een ontwerp-wet ter ratifi
catie van het Protocol van Geneve betref
fende de ontwapening en de vreedzame
beslechting van internationale geschillen
aan het parlement zal voorleggen. De
Zwitsersche regeering acht dit Protocol
een groote vooruitgang voor, de hand
having van den wereldvrede.
Duitschland.
BritschDuitsche onderhandelingen.
De Britse he 26 %-h, e f f i n g.
De onderhandelingen, op bat Engelsohe
ministerie van Handel gevoerd tusschen
de Britsche en Duitsche deskundigen, zijn
gisteren voortgezet. Het' handelsverdrag,
waarover de besprekingen loopen, is thans
bijna gereed, en de eenige nog niet opge
loste kwestie is die van de heffing van
26 op den Duitschen uitvoer naar En
geland in overeenstemming met de be
palingen van de Reparation Recovery Act.
De Duitschers, die er over klagen dat de
tegenwoordige methode van heffing veel
laat ,en tijdverlies ten gevolge heeft, en
in het algemeen de handelsbetrekkingen
schaadt, hebben een reeks voorstellen ge
opperd, ten einde de heffingsmethode in
dier voege le veranderen, dat de betalin
gen zullen geschieden door de Duitscho
rogeering in plaats van door de indivi-
dueele handelaren. Deze voorstellen wor
den thans door de Britsche deskundigen
nauwkeurig onderzocht.
Ten aanzien van de volgende punten
werd reeds overeenstemming bereikt: En
geland ontvangt niet alleen de behande
ling van de meest begunstigde natie, doch
ook zekere garanties tegen een gedifferen
tieerde behandeling en beperking van in
voer in Duitschland. De voornaamste En-
gelscbe concessie is, dat de regeering zon
der verwijt een wet zal indienen, waarbij
alle beperkingen, tot nog itoe aan Duit
schers, die verblijf houden in Engeland,
opgelegd, zullen worden opgeheven, zoo
dat geen onderscheid meer tusschen Duit
schers en andere vreemdelingen zal be
staan.
Frankrijk.
Een bisschop veroordeeld
De politierechter van Montauban heeft
den bisschop van die plaaits tot 11 fr.
boete veroordeeld wegens het verwekken
van „staatsschandaal" en tot 65 fr. we
gens overtreding van het processiever
bod. De pastoor van de kathedraal werd
tot 5 fr. veroordeeld. Zij hadden heiden
verstek laten gaan.
Engeland.
De liberale partij.
Onecnigheid over de leiding.
De kleine liberale lagerhuisfractie wordt
door innerlijke verdeeldheid nog meer
verzwakt.
Daar Asquith niet langer deel uitmaakt
van hot lagerhuis, moet er oen andere
voorzitter der fractie worden gekozen. De
meerderheid is voor Lloyd George, doch
sir John Simon, de vroegere adjudant van
Asquith, heeft veel aanspraken op de lei
ding doen gelden, welke door een min
derheid worden gesteund.
Een groep liberalen, waaronder de be
kende Kenworthy, heeft, naar' de parle
mentaire medewerker van de „Daily Ex
press" verneemjt, to kennen gegeven, dat
zij zich in geen geval aan de leiding van
Lloyd George in het lagerhuis zal onder
werpen.
Thans wordt overwogen, Lloyd George
wel tot voorzitter van de fractie te benoe
men, zonder daaraan evenwel voor hem
het recht ite verbinden, de leiding in het
lagerhuis op zich lo nemen. Voor elk de
bat zou dan een speciale leider worden
benoemd, die als een hijzonder deskun
dige van het onderwerp geldt. Zoo zou sir
Alfred Mond hij de behandeling van fi-
nancieele kwesties, Lloyd George bij die
van buitenlandscho aangelegenheden, sir
John Simon van zekere hinneulandische
vraagstukken en Runchnan bij die van
-handelszaken do leiding hebben.
De Britsch-Russische betrekkingen.
Rykof acht toenadering
n o o d z a k e 1 ij k.
De Voorzitter van den raad van volks
commissarissen, Rykof, heeft in een rede
voering te Moskou verklaard, dat de Sov-
jetregeering aan MacDonald groote (tege
moetkomingen heeft gedaan, zoodat de
verantwoordelijkheid voor- het afbreken
der betrekkingen geheel en al voor reke
ning dor Engelsche regeering komt. Hü
zeide evenwel verder, dat de wederzijd-
sche belangen best gebiedend noodzakelijk
maken, de nog bestaande kloof te
overbruggen" en te komen tot normale be
trekkingen tusscben beide landen.
Denemarken.
De ontwapening.
Minister Molitke over de
regeeringisvoor^tlel'ïen. 1
Graaf Moltke, de Dccnsche minister van
Buitenlandsche Zaken clio, gelijk men
weet, tot geen partij behoort heeft
Woensdag uitvoerig geantwoord op de
vragen omtrent de verhouding van het
regeer ings - ont wap eni n gsvoors t el tot de
voorschriften van het internationaal recht
Hij zeide, dat het principe van wat men
kan noemen het nieuwe internationale
recht beslissend gewicht bijzet aan de
samenwerking tusschen de staten, terwijl
het beginsel, van hot oude volkenrecht
eerder geneigd was, stalen te beschouwen
als afzonderlijke eenheden zonder ouder
lingen samenhang wat betreft kwesties
van-neutraliteit. Het gevolg daarvan was,
dat de positie van oen neutralen sitaat
in oorlogstijd vrooger neerkwam op een
veel meer geïsoleerde positie dan thans,
onder hot regime van dan Volkenbond!,
het geval zou zijn. Het nieuwe recht toch
zegt tot de staten: „Of ge aan oorlog mee
doet of wel néuitraal blijft, is niet een
kwestie, die ge op eigen gelegenheid kunt
beslissen; het is 'n zaak, die andere staten
evenzeer laLs u raakt". Kortom: terwijl
het oude recht berustte op het beginsel
van niet-bemoei ing, heeft het Volken
bondspact het beginsel van solidariteit be
klemtoond, een beginsel dat niet alleen toe
passelijk is op oorlogen welke een inbreuk
op bet Pact vormen, maar op alle oorlo
gen, zonder uitzondering en zonder erop
acht ifce slaan of 1de betreffende* starten
leden van den Volkenhobd zijn of niet.
De Deensche regeering aanvaardt het
beginsel van wederkeerige solidariteit van
alle stalen, en Denemarken zal loyaal en
daadwerkelijk de bepalingen van het Pact
nakomen en steeds bereid zijn om de
rechtvaardige verplichtingen, die op een
Volkenbondslid kunnen worden gelegd, na
te komen.
Tsjecho-Slowakije
Een communistisch complot.
Verscheidene arrestaties.
De „Deutsche Allgemeine Zeilung" be
vat een telegram uit Weenen, waarin
wordt gezegd, dat een communistische
samenzwering is ontdekt, die tegen Tsje
cho-Slowakije was gericht en waarvan de
leiders en de centrale naar vermoed wordt,
zich te Weenen zouden bevinden. De autori
teiten te Praag zijn't complot op het spoor
gekomen, dat volgens het communistische
kernsysteem was georganiseerd en waar
bij het in de bedoeling lag, kazernes,
spoorwegen en andere openbare bedrijven
in de lucht te doen vliegen. Te Praag zijn
in verhand hiermede 9 personen gearres
teerd, te Presburg 27, te Ungvar 7. Bij
alle gearresteerden heeft men bezwarend
materiaal gevonden. Onder hen bevindt
zich ook de vroegere afgevaardigde Nagy
Te bevoegder plaats-o to Weenen wordt
ontkend, dat de communistische centrale
"te Weenen haar zetel zou hebben. De
Praagscbo autoriteiten hebben iziich tot
de autoriteiten te Weenen gewend om me
dewerking hij bet onderzoek, dat zich ook
tot Oostenrijk zal uitstrekken.
Roemenië.
Groot spionnage-proces.
Voor het militair gerechtshof le Boeka
rest begint binnenkort een spionnage-pro
ces, hetwelk de bladen het grootste pro
ces van dien aard noemen, dat ooit in Roe
menië heeft plaats gehad. 35 beklaagden,
waaronder officieren en studenten, zijn
beschuldigd van spionnagecliensten voor
de Sovjetregeering. Als voornaamste be
schuldigde verschijnt de vroeger prima
donna van de Opera to Boekarest, Helene
Ivony, een schoonzuster vau den vroegeren
Bessarabischen minister Nilza, wier echt
genoot Roemeensch officier is. Ivony is
naar Italië gevlucht, evenals een der hoofd
schuldigen, de vlieger-officier |lrailoiu,
die, zooals bekend, onlangs met zijn vlieg
tuig naar Sovjet-Rusland gedeserteerd is
en zooals de bladen meldden, te Moskou is
aangekomen, waar hij werd verwacht.
Naar het blad „Lupta'' verneemt, gaat het
hier om een diefstal van opmars,'hplan-
n en van het Roemeense he leger.
Letland.
De communistische actie.
Inbraak in het
Amerikaansche consulaat.
Voor do tweedo maal binnen een jaar
is ingebroken in hot Amerikaansche Con
sulaat te Riga. Volgens het politierapport
hebben de dieven het aanwezige geld niet
aangeraakt, doch hebben zij zich bepaald
tot het stelen van een groote hoeveelheid
diplomatieke correspondentie. Bij de eer
ste inbraak gebruikten de dieven moderne
Amerikaansche inbrekerswerktuigen. Zij
slaagden er toen in meer dan 7000 dollar
mede te nemen. De politie arresteerde la
ter oen paar leden van de bende. Zij wa
ren nog in het bezit van een gedeelte van
het geslolene.
Do tweede inbraak, dio thans gepleegd
is, is geheimzinniger, daar een groote som
aan Amerikaansch geld onaangeraakt
bleef.
Da Amerikaansche consul weigert dé
tails over do inbraak te verschaffen. Tege
lijk met de vermelding van de inbraak in
het Amerikaansche consulaat, deelde de
politieke politie te Riga mede, dat zij het
'hoofdkwartier van de Letlandsche Com
munistische Partij had ontdekt. Do kas
sier der partij werd gearresteerd, toen hij
de maandelijkse he salarissen, alsmede de
propaganda-geldcn uitbetaalde. Groote
hoeveelheden proclamaties werden ont
dekt. Het totaal aantal arrestaties be
draagt dertig.
Rusland.
Trotski.
Do ..Vorwarts'' verneemt uit Riga, dat
de radicale richting in do sovjets haar
wil doorgezet heeft en dat Trotski terzijde
is geschoven.
Hij is als commissaris voor oorlogsaan
gelegenheden afgezet.
Het is nog onbekend, wat met hem ge
schieden zal. In het roodo leger en in de
marine heerscht over dezen maatregel
veel verontwaardiging, welke in felle cri-
tiek lot uiting komt.
Egypte.
HET CONFLICT MET ENGELAND.
Het telegram aan den Volkenbond.
Een passage uitgevallen!
Eén van do redehen, waarom do Vol-
Tfëftbond niet tusscben beide wilde komen,
was liet feit, dat de nota van de Egypti
sche Kamer aan den Volkenbond slechts
een protest was en geen verzóek om inter
ventie. Nu blijkt, dat de interventie-passa
ge is uitgevallen. Het fragment van den
zin: „en went zich tot den Volkenbond,
hem verzoekende tusscbenbeide te komen
om Egypte tegen geweld te beschermen",
dat in den origineelen tekst voorkomt, ont
breokt in het doorgezonden telegram.
Daar het verzoek evenwel uitgegaan is
van de Egyptische Kamer en niet van de
regeering, kan de Volkenbond geen ge
volg aan het verzóek geven.
De houding der Britsche
Labours.
Volgens.de berichten uit Londen togu de
Britsche arbeiderspartij voornemens zijn,
Zaterdag a.s. in Engeland betoogingen op
touw to zetten tegen de regeeringspolitiek
inzake Egypte.
Arrestatie van vooraanstaande personen.
Wij hebben gisteren in oen telegram
reeds melding gemaakt van de arrestatie
van een drietal Egyptenaren. Het waren
vooraanstaande persoonlijkheden in de
Egyptische wereld, n.l. een oud-onder
staats-secretaris, een bekend samenzweer
der en een lid van de Wafo, dio Zaghloel
Pasja vergezeld heeft op zijn reis naar
Europa. Bovendien is nog gearresteerd
Bara Kat Pasja, minister van binnen-
landsche izaken in fhet kabinet van
Zaghloel.
Sensatie in Cairo.
Zoodra do arrestaties bekend werden
raakte de stad Cairo in rep en roer. Zij,
dio liet optreden van do gearresteerden
kennen, verbazen zich niet over de arres
taties, welke zij reeds lang verwachtten.
Do sensatie werd nog verhoogd door het
feit, dat niemand weet, van waar hot be
vel tot de arrestatie uitging. Het Britsche
Hoogo Commissariaat, hot Britsch o mili-
tairo hoofdkwartier en do afdeeling voor
Openbare Veiligheid beweren alle drie er
niets van af le weten. Do arrestanten,
wier woningen dadelijk doorzocht werden
gingen eerst met hun geleide naar het
bureau van de militaire politie te Babel
Hadid, waar een talrijke menigte zich ver
zamelde. Later bleken de arrestanten naar
een geheim gehouden plaats te zijn ver
voerd. Ieder oogenblik worden verdere
arrestaties verwacht;
Een crisis.in hot kabinet
Z i w a r.
Drie leden van-het nieuwe Egyptische
kabinet zijn afgetreden als protest tegen
de arrestatievan eenige vooraanstaande
Egyptische persoonlijkheden, op last van
de Britsche militaire autoriteiten
China.
Vliegtuigen in beslag genomen.
In de haven van Colombo zijn aan
HET VOORNAAMSTE NIEUWS^
BUITENLAND
Nieuwe Duitsche voorstellen inzake d<-
Britsche 26 %-heffing.
Minister Moltke over de Deensche ont«
wapenings-vocrstellen.
Communistische agitatie In Tsjechojf
Slowakije en Letland.
Arrestatie van eenige vooraanstaande!
personen in Egypte.
Hevige stormen op de Engelsche kust*
Verscheidene schiobreuken. (Buitenlands
sclie Berichten).
BINNENLAND.
De begrootingen van Justitie en van Ar«
beid, Handel en Nijverheid. (De kweek#
school vcor vroedvrouwen te Heerlen)*
(Sta ten-Generaal en Kameroverzicht). i
Gistermiddag werd te 's-Gravenhage ee*
vergadering gehouden van de R.-K. Werk<
geversvereeniging in het Bisdom Haarlem,
O.m. werd besproken de actie, welke dc
vereeniging zal moeten voeren in verband
met de samenstelling van het parlement.
Onze Geïllustreerde Pagina
Do pholo-pagina van vandaag beval
o.m.: Do Holland—Indië-vliegtocht Een
portret van Prinses Juliana Do begra»
fenis te Amsterdam van Herman Heyer#
mans De grootste luidspreker tor we-*
reld De uitvinder Anton Fletlner; do
schrijfster Augusta de Wit; generaal Von
Nathusius; een Chineesclie Keizerin.
boord van het Duitsche s.s.
vliegtuigen voor China iu 1-
„Pflaz" vief
Jag «enómen
ËlMMEMLAëiD
TWEEDE KAMER.
Overzicht.
In de middagzitting is Justitie bespro*
(ken. Minister Heemskerk gaf op ver
schillende vragen als naar gewoonte wei
nig-zeggende. antwoorden, waarmede echj
ter blijkbaar do vragenstellers toch tevre
den waren
Bij de afde-eling ..Rijkspolitie" deed d»
heer B u 1 be n een beroep op den minister
ten bate van do politie-opleiding van den
R.-K. Palitiebond .,St. Michaël".
Dat beviel den socialistischen heer Klee-
rekooper natuurlijk heelemaal niet. Wat
was die school in Den Bosch 1 Die is heelo
maal niet in heb belang van de politic-op
leiding.
Van 's heeren Kleerekooper's standpunt
bezien misschien nieb, maar wij zijn var
een geheel andere opvatting in deze.
De heer van »Sasse van Ysselfc ook; hi;
toonde den heer Klecrekooper aan. dat var
de Bossche school juist zeer goede politie»
mannen komen.
Gisteravond is „Arbeid" weer verder beha*
deld. De bekende Vroedvrouwenschool tt
Heerlen vormde het middenpunt dei
belangstelling. Een amendement werd in
gediend om de subsidie te verlagen.
Dinsdag wordt daarover gestemd.
R.-K. Werkgeversvereenigin in hit Bisdom
Haarlem.
De vertegenwoordiging dei
werkgevers in R.
Tweedo ICamer-fracbie.
Donderdagmiddag werd te 's-Gravonhago
in Hotel ,.De Twee Steden" een huishoude
lijke vergadering gehouden van de R.-K,
Werkgeversvereniging in het Bisdom
Haarlem.
Do vergadering werd gepresideerd door
de.n heer Van Vlijmen.
In de bestuursvacature van den heer
Permock werd bij acclamatie gekozen do
heer mr. ten Hagen, secretaris van dei;
Haagschen Kring der vereeniging. Vervol
gens werden door den secretaris, dr. Kor-
tenhorst, verschillende medede-elingen ge
daan betreffende de algemeene zaken der
R.-K. Werkgeversvereniging, waarvan en
kele aanleiding gaven tot eenige gedach
ten wisseling.
Verder wordt o.m. besproken de actie,
welke dc Vereeniging zal moeten voeren in'
'verband met de samenstelling van het par
lement. Deze kwestio is te acuter geworden
nu de Bond ,;St. Michaël" is opgetreden
met zijn eischen van bedrijfsorganisatie en
"rentclooze Staatslecningen.
Volgens medcdeeling van den heer Kor-
tenhorst zijn eenige zeer bevoegde perso
nen bereid gevonden hun meening hierom-
trnt te formuleeren in de kolommen van
het blad der Vereeniging.
Vooral op den laatstcn eisch der Mi-
chaëlisten, die van rentelooze Staatslecnin
gen, vestigde dr. Kortenhorst dc aandacht.
Het bedrijfsleven zal bij verwezenlijking
van deze gedachte in groot gevaar worden
