16e Jaargang.
Bureaux: RAPENBURG No. 10 LEIDEN
4731
L ©ABONNEMENTSPRIJSbedreagt bi} vooruitbetaling
Voor Leiden 19 cent per -week 9 2.50 per kwartaal
B:i onze Agenten 20 cent per week 12.60 per kwartaal
Franco per post 9 2.95 par kwartaal
Rct Geïllustreerd Zondagsblad Ia roor do Abonnee ver*
fcnjgbaar tegen betaling yan 50 ct. per kwartaal, bij voor
uitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 ct, met Geïllustreerd
Zondagsblad ct.
Dtt blad vsrscbqnt eiken dag uitgezonderd Zon. en Feesidagea
TKL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003 w POSTBUS No. II
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone adverfentlSn 30 cent pep regtg
Voor Ingezonden Mededeelingea wordt bet
s dubbele van het tarief berekend. 3
Kleine adverEenliën, van ten hoogste 80 weerden, waasta
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
huur, koop en verkoop (0.50«
JH nummer bestaat uit twea
Het dienstboden-,,vraagstuk".
Or er ,.de dienstboden van tegenwoordig"
jwrb men vaak Magen.
Iffij zagen echter laatst een stukje aanga-
said, dat zoo ongeveer een eeuw geleden
eschreven was, en waarin de schrijver of
ébrijfster ook al klaagde over de dienst
een van dien tijd.
'fcls dus een ..cvd. zeer".
Èn daarover behoeft men zich niet te
frwonderen. De verhouding toch tusschen
atrones en dienstbode is er pen, die niet
oe gemakkelijk in het dagelijksch leven
rordfc ingeschoven, en zij moet wel aanlri-
geven tob onaangename botsingen, in-
niet aan beide kanten een klaar
nzichfc bestaat in de plichten van staat en
zuiver gevoel om daarnaar te hande
ls waar. vele dienstbode van onzen tüd
[éven gerede aanleiding tot klagen van de
ijde der ..mevrouwen", 't Moge dan vroe-
ook niet in dit opzicht paradijselijk ge.
eest ziin. nu zijn we toch nog wel dunkt
us, een beetle verder van den idealen toe-
[and verwilderd.
De eenvoud van een voorgeslacht, welke
11e kringen van de samenleving is
edaald op laeer peil. is ook in den dienst-
|Anefind s"haarschp.r geworden. En ook
nder dezen is voor dien eenvoud in de
laats gekomen 'n genotzucht, 'n verlangen
f0 Rphiftprp.x! pri te ,.profiteerpn". De- ot>.
icht-eenvoudig, de waarlijk-godsdienstige
ifnstbode is nu. meenen wii. moeiliiker te
inden, dan laten we zeggen: 'n vijf en
iriitig iasr treleden. En wat kan er zonder
eenvoud en dien god.sdien.sifc terecht
omen van de plichtsvervulling!
Maar men moet de medaille van twee
inten bezien.
id er de „mevrouwen" ziin er ver-
heidenen wier moeders anders, beter
Hen bobben gestaan tegenover, naast
dienstboden!
En daarmede is. natuurlijk, niet goed
•nat. bet verkeerde gedrag van de
enstbodpu maar wél ten: deele ver
hard. dat er tegenwoordig een kleiner
int.al popde dienstboden in de gezinnen
ordfc crekwopkt dan voorheen.
In de laatste aflevering van .De Eatho-
Vronw" schrilft. mevrouw H. de Beurs-
rer o n hpfc volgende:
.De diencthode is niet meer de hms>£r&-
Nife 7ooals vroeger, die Hef en leed met
fanu'lla deelt: de dienstbode van vroe-
bad nie.fc d® behoefte naar vrüheid zoo-
fepeuwoordig de meisieg. omdat zij als
naoben die vriibeid bezaten.
Ik herinner me als gisteren mijn eerste
etridrng als fcweede meisje voor dag en
acht. Tk ring al met IR laar bet. buis uit.
Iel een zwaar ha,rt zei Ik moed'er goeden-
'fc Leek me vreéseliik niet me,er thuis
ie 7uslog te kunnen slanèn. niefc meer
is door moeders lieve stem gewekt
worden Tk kon nooit slapen, als moè-
frppn nachtzoen wilde geven, als ik
'tierend was geweest. Als de dameq eens
»?rfnpn dat ook 'fc hart van 'fc arbeiders-
id zoo» gevoplig ig en zoo noode 'fc ouder-
d«k mist!
Ik kenkpri was groot, in den boek een
M]tpn fofoiHp zonder kleedie of zeilt""*
il( verliobt door een Meine gasvlam. De
imen zonder gordünen met- tralies er voot,
in een stee,g uitkwamen, 'fc "Was er zoo
wher dat overdag 'fc liebt, moest bra.n-
fn 't Feukeumeisle zei niets anders da-n
neen, toen ik probeerde te praten.
sterhWk, dat ze niet. goed bil baar hoofd
'5. Hier in die vreeseliike keuken zou ik
irieren avond moeten zitten bij een
rii&e keukenmeid.
Mevrouw zelf viel ook vteeselijk tegen.
vriendeliik woord hoorde ik.
Ik veet wel. dat allen lang niet zoo
Kt zijn nu nog gezinnen waar men
rit, dat men elkaar noodig hepft. Daar
de meisjes hun koperen feest, ook
«Wen tijd.
'tIs niet mijn bedoeling da scbuld alleen
'n de dames te geven; neen, ik wilde 'fc
vshik van dezen kant eens belichten.
MVit niet eens altijd met opzet' gedaan
is maar zoo'n ingewortelde gewoonte, de
e"i te beschouwen als of die geen be-
rite hepft aan hartelijkheid of gezellig-
En 'fc tegendeel is juist waar."
to wat deze oud-dienstbode schrilft ligt
ook wel een kern van waarheid, en
n Jtrooto kern. meenen we.
«ij hebben met de.ze causerie het dienst
en-,, vraagstuk" niefc beschouwd in' al
In oorzaken en nog vee-1 minder een al
lele oplossing er van willen geven,
"'i hopen alleen met dit praatje van den
hier en daar tot eenig nadenken te
Hnraen, of n.l. bij godsdienst.iger nlichts-
!ef en degelijker plichtsvervulling in
:en> kring misschien do diens tb oden-
«stio niet wat. dichter bii een oplossing
kunnen worden gebracht.
Duitschland.
Spoorwegstaking te Berlijn.
Gistermorgen is te Berlijn een staking
uitgebroken bij de boven- en ondergrond-
sche spoorwegen. De staking is voorname
lijk om looneischen begonnen, doch daar
naast speelt ook de eisch van het perso
neel tot wederinvoering van den achturen-
dag een rol. Voor de vele duizenden, die
zich gistermorgen naar hun werk wilden
begeven, bracht de staking een onaange
name verrassing.
De directie heeft een schrijven tot -de
stakers gericht, waarin wordt geëischt, dat
izij heden het werk zouden horvatten, op
straffe van ontslag.
Engeland.
Programrede van Baidwin.
Samenwerking met Frankrijk.
Ter eere van den nieuwen burgemeester
der Londensche City, werd Maandagavond
in Guildhall het jaarlijksch banket gehou
den, waar de voornaamste tafelrede werd
uitgesproken door den nieuwen premier
Stanley Baldwin.
Naar hij zeide, bewees de uitslag van de
jongste verkiezingen, dat het land niet
langer, een minderheidsregeering wensch-
te, maar de voorkeur gaf aan oen nationa
le regeering, -die op den wil van de meer
derheid der bevolking berust. De nieuwe
regeering zal volstrekt niet reactionair op
treden. Aangezien spreker pas het bewind
overneemt en nog geen tijd heeft gehad
met zijn collega's over verschillende pro
blemen te beraadslagen, is het moeilijk
voor hem thans reeds een voorloopig over
zicht van de regeeringspolifciek toegeven,
maar hij kon wel reeds zeggen, dat in de
buitenlandsche politiek de regeering zou
streven naar stabiliteit en coniinuiteit,
met handhaving van alle vredosverdragen
Aangaande het Londensche protocol zei-
de spr.: Het Londensche protocol is thans
op weg naar zijn uitvoering. Dit succes is
voor een groot deel aan de samenwerking
met de Fransche regeering te danken. Her
riot verdient de dankbaarheid van Euro
pa voor zijn trouwe samenwerking en hij
kan etr op rekenen, dat de Britsche regee
ring zal voortgaan hem practisch en con
sequent te steunen.
Do Londensche overeenkomst stelt
Duitschland in staat een factor van vrede
en stabiliteit te worden, maar het resultaat
van die overeenkomst zal van Duitsch
land zelf afhangen. Spreker vertrouwde,
dat het einde van de Duitsche ontwape
ning niet onbehoorlijk vertraagd zal wor
den. Ook hoopt de Britsche regeering, dat
Duitschlands toetreding tot den Volken
bond niet veel langer uitgesteld zal wor
den. De Volkenbond heeft zijn nut in ver
schillende zaken bewezen.
"Wiij houden vast aan gesloten verdra
gen, zei Baldwin en wij verwachten, dat
Turkije het ook zal doen. Als er verschil
len rijzen over de uitlegging van ver
dragsbepalingen, is de Britsche rogeering
bereid ze door den Volkenbond te laten
uitmaken. In zake de jongste beroeringen
in Arabië handhaaft ook de nieuwe regee-
ring de politiek van onzijdigheid. Do nieu
we regeering moet zich nog beraden over
haar houding ten opzichte van Egypte en
Rusland. Ook het arbitrage-protocol zal
door haar nog moeten worden onderzocht.
Wapensfilsiandsdag.
'n Paar incidenten.
De buitengewoon indrukwekkende vie
ring van den wapenstilstand, welke giste
ren in den voormiddag een zeer talrijke
menigte bijeenbracht rondom den cenotaaf
in "Whitehall, heeft op twee punten van de
City tot incidenten geleid. De twee minuten
stilte werden overal eerbiedig in acht geno
men, maar terwijl in de straat nabij Aus
tralian House het straatverkeer en het pu
bliek stilstond, do mannen allemaal met
ontbloot hoofd, bleef een 26-jarigo zeeman
met zijn muts op over de straat wandelen.
Zoodra bet eindo van de plechtige stilte
aangekondigd was, werd hij achervolgd
en mishandeld door do verontwaardigde
menigte, zoodat de politie hem moest ont-
zeten en hem voor zijn eigen veiligheid
arresteeren. Later voor den politierechter
gebracht kroeg hij van dezen enkel een he
risping voor zijn dwaze houding. De zee
man verdedigde zich door te zeggen, dat
de plechtige stilte niet bevolen was en hij
er zich dus niet aan stoorde. Eenzelfde in
cident viel voor in de Moorgate,' waar
eveneens een man de verontwaardiging
van het in eerbiedige houding stilstaande
publiek wekte door met gedekten hoofde te
blijven doorloopen. Hij kreeg een pak
slaag, vluchtte in een winkel en werd
eveneens door de politie gered.
Oostenrijk.
DE SPOORWEGSTAKING.
Het conflict bijgelegd.
Mgr. Dr Se i pel weer
Bondskanselier
De spoorwegstaking is bijgelegd. Mgr.
dr. Seipel heeft verklaard de regeoring
weer op zich te zullen nemen, indien de
noodige waarborgen worden gegeven voor
de totaal ongestoorde uitvoering van het
saneeringswerk van Genève.
De vroegere regeering zal Vrijdag her
benoemd worden.
Volgens de „Vossische'' krijgt het perso
neel toch een loonsverhooging. Daar de
goederentarieven niet meer voor vorhoo-
ging vatbaar zijn, zal men trachten het
noodige geld te bekomen door de plaats
kaartjes voor passagiers 25 pet. duurder
te maken.
Het treinverkeer zal niet voor morgen
of Vrijdag weer geheel hersteld zijn.
Italië
Mussolini's pregramreds.
De afwezigen hebben ongel ij k.
In een bijeenkomst van de afgevaardig
den der meerderheid heeft Mussolini een
redevoering uitgesproken, welke de mi-
nisterieele verklaring, die gewoonlijk bij
het begin van elke parlementaire periode
wordt afgelegd, moet vervangen. Spr. be
handelde eerst den hinnenlandschen toe
stand, waarbij hij zeide, dat de orde niet
ernstig verstoord is, ondanks eenige sta
kingen, die echter spoedig geregeld wer
den en eenige sporadische incidenten.
De meerderheid kan echter het spel der
oppositie niet steunen. De kamer kan en
zal haar werk doen ondanks de intriges
der tegenstanders.
De afwezigen hebben ongelijk; ze zullen
ongelijk blijven hebben, want terwijl ze
den schijn aannemen va den eerbied
voor de grondwet te 'handhaven, hebben ze
juist een ongrondwettige houding aange
nomen. Ze hebben zich zelf afgescheiden
en op de meerderheid rust niet den plicht
hen weer tot medewerking uit te noodigen
De pressie van het fascisme, ging Mus
solini voort, is sterk verminderd. De sa
menstelling is sedert eenige maanden ge
wijzigd, zoodat de onwettigheid, d.w.z. de
sporadische daden van geweld, is afgeno
men. Trouwens, de onwettigheid, zelfs in
dien zij fascistisch is, wordt streng ge
straft. Spreker voorspelde dat de betoo
gingen van allerlei aard spoedig zullen op
houden, zoodat men zich aan dedagelijk-
sche bezigheden zal kunnen wijden. Eeni
ge onverantwoordelijke elementen zijn uit
het fascisme verwijderd.
Vervolgens besprak Mussolini de buiten
landsche politiek dor fascistische regee
ring. Hij wees daarbij op de intense ac-
tivitit, welke door de regeering ontwikkeld
is, blijkend uit talrijke verdragen, con
venties, vriendschaps- en handelsovereen
komsten. Dit alles bewijst, zeide Mussoli
ni, dat de buitenlandsche politiek der re
geering vasthoudt aan de directieven van
October 1922, bestaande in de verwezenlij
king van een politiek van vrede, met een
voortdurende, krachtige verdediging van
de politieke, economische en moreele be
langen der natie.
Hongarije
Complot tegen Horihy.
De Hongaarsche politie heeft ontdekt,
dat communistischo organisaties een aan
slag op den rijksbestuurder Horthy bera
men. In verband hiermede zijn drie perso
nen gearresteerd. Een der leiders der sa
menzwering bevindt zich echter buiten
Hongarije.
Roemenië.
Moordcomplotten.
Klausenburg in staat van
beleg.
Uit Klausenburg wordt gemeld, dat ten
gevolge van het optreden der nationalisti
sche studenten de verscherpte staat van
beleg over de stad is afgekondigd. De po
litie te Boekarest heeft een zwarte lijst
van do nationalisten in beslag genomen,
waarop de namen voorkomen van hen, dio
door de nationalisten ter dood varen ver
oordeeld.
Griekenland.
Tabaksbewcskerssiaking.
Bloedige botsingen
met de politie.
Een voor eenige dagen in ,de tabaksfa
brieken van Gavalla. uitgebroken staking
der tabaksbewerkers heeft tot ernstige
hotsingen gelei l. Voor de heschemring der
fabrieken waren troepen ontboden waar
legen de stakers zijn opgetreden. De mi
litairen waren genoodzaakt van de wa
penen gebruik te maken. Ook de arbeiders
waren gedeeltelijk gewapend. Bij de bot
singen vielen twee dooden, terwijl 34 per
sonen werden gewond, onder wie 't hoofd
der politie. Do magazijnen en fabrieken
zijn gesloten. De commandant van de stad
heeft dringend om troepenversterkingen
verzocht.
Estland.
Het communistisch complot
Aanvang van het mass a-p r o c e s
te Reval
Gisteren is te Reval het proces begon
nen tegen 149 communisten, die er van
beschuldigd worden, op 1 Mei j.l. te heb
ben getracht, eèn communistische republiek
in Estland uit .te roepen.
In verband met dit procos is in de stad
een algemeend staking uitgeliroken. Het
gerechtsgebouw is door troepen bezat en
van een prikkeldraadversperring en machi
negeweren voorzien. De communisten drei
gen n.l., tijdens den duur van het proces
een nieuwe poging te doen om de regeering
omver te werpen.
Arabië
Nieuwe strijd om Mekka?
Volgens een. officieel bericht van het
agentschap voor den Hedsjas heeft koning
Ali het voornemen tot een nieuw offensief
over te paan om Mekka te heroveren.
China.
De politieke toestand
Pan-Ghineesche* Conferentie
te Tientsin
Volgens berichten uit Tientsin nemen
aan de conferentie, die daar plaats vindt,
generaal Feng, Tsjang -Lin deel. Ook dr
Soen Yat Sen, de president van de Zuid-
Ghineesche republiek is te Tientsin aange
komen om aan de besprekingen deel to
nemen. De kansen, dat het thans .tot een
vereeniging van China zal komen, wor
den over het algemeen gunstig beoordeeld.
Woo Pei Foo naar het Zuiden
Woe Pei Foe is van Tsji Foe in zuide
lijke richting weggevaren.'Men vermoedt,
dat het in zijn bedoeling ligt, aan de
Kiao-Tsjow baai te landen, teneinde van
daar over de Langhai spoorweg Loyang te
bereiken. Tsjang Tso Lin heeft in allerijl
vanuit Tientsin troepen naar het zuiden
gezonden met order. Hsoetsjowfoe te be
zetten en Woe Pei Foe den pas af te snij-
Australië.
De Labour-Regeering van Victoria
Een motie van wantrouwen in
het parlement
De leider van de boerenpartij in het
staatsparlement van Victoria heeft een
motie van wantrouwen ingediend tegen de
Labour-regeering, welke vrij zeker met
steun van andere fracties zal worden aan
genomen.
BINNENLAND
Koninklijke Besluiten.
Inspecteur-generaal der
spoor- en tramwegen.
Bij Kon. Besluit is aan F. Barteliibk, mat
ingang van 1 Januari a.s., op zijn verzoek,
eervol ontslag verleend als inspecteur-ge
neraal der spoor- en tramwegen, met dank
betuiging voor de in deze betrekking aan
den lande bewezen diensten.
R ij k s w a t e r s t a a t.
Bij Kon. besluit is aan B. H. Cockinga,
te Arnhem, op zijn verzoek, met ingang van
1 Mei 1925, eervol ontslag verleend als
hoofdingenieur-directeur van den Rijkswa
terstaat, zulks onder dankbetuiging voor
de door hem aan den lande bewezen lang
durige en gewichtige diensten.
De weldadigheidspostzegels 1923.
De verdeeling van de opbrengst.
De minister van binnenlandselia zaken en
landbouw lieeft overeenkomstig bet advies
van de daartoe ingestelde commissie be-
s loten, dat de netto-opbrengst van den
verkoop van weldadigheidspostzegels in
December 1923—Januari 1924 als volgt
wordt verdeeld:
hefc Ned. Kunstverbond f 2265.82; de Ned
Bond tot 'kinderbescherming f4000; de Ne-
derl. Centrale Vereeniging tob bestrijding
der tuberculose; het Centraal Comité voor
Steun aan Nederlanders in het buitenland
f 4000; het Genootschap tot Zedelijke ver
betering van Gevangenen f2300; de R.-K.
Reclasseeringsvereeniging f 1700.
Aan de toekenning van heb voor hefc Ne-
derlandsch Kunstverbond bestemde bedrag
heeft de minister do voorwaarde verbonden
dab het verbond de kunstenaars van alle
soorten of vakken op gelijke wijze voor
steun in aanmerking doet komen en dat
i hefc zich daartoe in verbinding zal 6tcllen
HET VOORNAAR33TE
BUITENLAND
Een programre.de van Baldwin.
De spoorwegstaking In Oostenrijk ge
ëindigd. Mgr. Seipel weer bondskanselier
Een programrede van Mussolini.
Een nieuwe strijd om Mekka aarn
staande?
De Hollandsche vliegers naar Indië fa
Ambala aangekomen. (Luchtvaart).
i
BINNENLAND.
De vcrdeeling van de opbrengst der.
Weldadigheidspostzegels in 1923.
De bevolking van ons land (2de blad).*
De aardappeloogst in de Haarlemmer-*
meer valt mee (L. on T., 2de blad).
met de desbetreffende kunstenaarsvereeni-
gingen.
Ned. R. K. Bond van Spoor- en Tramweg-
Personeel „St. Raphaël"
Een algemeene vergadering
De Centrale Raad van Afgevaardigden
van ,,St. Raphaë-1" vergaderde Zondag in
het R. K. Vereenigingsgebouw Unitas la
Nijmegen, om Maandag de algemeene ver
gadering voort te zetten.
Er bleken bij de officieelo opening der
middagvergadering 87 afdeelingen verte
genwoordigd.
Tegenwoordig waren o.m. Mgr. Mutsacrs
uit 's-Bosch, geestelijk adviseur; de zeer
eerw. heer pastoor Donders uit Schijndel,
redacteur van het ..Rechte Spoor"; en do
heer Joh. Nijkamp, vertegenwoordiger van
het R. K. Vakbureau.
De heer Jan Hellemans uit Boxtel sprak
het inleidingswoord.
Het aan de leden reeds toegezonden
jaarverslag van den secretaris en het fi
nancieel verslag van den penningmeester
werden goedgekeurd.
In de vergadering werden vervolgens
eenige bijzondere mededeelingen gedaan
over den Bond. Hieraan ontleenen wij:
Op 1 Januari 1924 bedroeg het ledental
12588 en op 1 October 1.1 11765, dat ia
dus een verlies van 823 leden In dat tijd
perk noteerde St. Raphael 1384 toetredin
gen en 2207 afschrijvingen, hieronder wa-
ren 719 afschrijvingen wegens verplaatsing
en 573 wegens andere onvcrm;: b-jku rHe-
nen als ontslag, overlijden pensiuuneev'ng,
enz.
Neemt men aan, dat alle verplaatsingen
weer terecht komen wat niet het geval
dan staan 656 toetredingen legen
573 onvermijdelijke afschrijvingen. Het
loden tal zou -vrijwel constant gebleven zijn,
indien de band geen groot aantal bedank
jes zonder geldige redenen had. Er moes
ten 915 personen afgeschreven worden, die
lid hadden kunnen blijven.
De periodiek aftredende bestuursleden,
heeren H. F. P. Donné, A. G. Lamboo,
F. L. D. Nivard, J. W. M. Rosier en P.
Verkuilen werden als zoodanig herkozen.
Tot leden der controle-commissie be-*
doeld in art. 40 Huishoudelijk Reglement,
werden gekozen de heef J. P. van der
Bos, F. Dellwolt en J. Krielen, en tot hun
ne plaatsvervangers de heeren P. Brans,
0. F. T. Dreessen en A. N. van Loon.
Het hoofdbestuur ia in bespreking met
St. Franciscus (Ver. van R. K. Spoor- en
Tramwegpersoneel-geheelonthouders) om
te overwegen op welke wijze ,.St. Raphael'*
genoemde organisatie zal kunuen propa-
gecren.
De begrooling, sluitende in ontvangst en
uitgaven met een bedrag van f97.432,
werd goedgekeurd.
Op voorstel van het hoofdbestuur werd
besloten den hondsdag in 1925 te houden
in Amersfoort en de volgende vergadering
van den Raad van Afgevaardigden te Am
sterdam.
De voorzitter sloot om half zeven do
Zondagvergadering, 's Avonds werd er in
Unitas een. interessante feestuitvoering ge
geven voor „St. Raphaë4"-loden. Aan dezen
foestavond werkten verdienstelijk medo
leden van de R. K. Tooneelvereenig-ing
„Joost van den Vondel" en de R K. Zang-
vereeniging „St. Gaecilia".
Maandag werd do Ccntrade Raad in
Uniitas voortgezet.
In den loop der beraadslagingen werd
o.m. ook in huishoudelijke zitting bespro
ken de salarisregeling en de pensioen-
kweslo van de Spoorwcgmannén Hier
over mocht den eersten tijd nog geen me-
dedecling gedaan worden in het publ ek,
In handen van het hoofdbestuur ter
vordero afdoening worden ge&teld: een
voorstel Gennep inzake vrij vervoer voor
kinderen tot het aanleeren van een vak ot
beroep; benevens eenige voorstellen betref
fende de vrijbiljctten.
Naar aanleiding van een voorstel en een
klacht van Alkmaar werd door hot H. B-
een algemeen onderzoek naar dienst en
i rusttijden toegezegd.
