- |jt nummer bestaat uit tmrsa lilden. 3e Jaargang. DONDERDAG m OCTOBER 1924 No. 4781 Sfe&zicboIveSou^omt jjeABONNEMENTSPRIJSbedrasgt bi] vooruitbetaling r0or Leiden 19 cent per week 2.50 pet kwartaal, toj onze Agenten 20 cent per week §2.60 per kwartaal, franco per post 2.95 per kwartaal, Het Geïllustreerd Zondagsblad Is voor de Abounds ver krijgbaar tegen betaling van 50 ei per kwartaal, bij voor uitbetaling. Afzonderlijke nnmmers 5 ci, met Geïllustreerd Zondagsblad 9 ci Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zou- en Feestdagen Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN TgL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15 GIRONUMMER 103003 i? POSTBUS No. II DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT: Gowone ad vortenlJSn 30 een! pee reesg Voo? Ingezonden Mededeelingen wordt bet n dubbele ven hot tarief berekend, a Kleine adverienilSn, van ten hoogste 80 woorden, waarfa betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, hnor en vsa huur, koop en verkoop 0.5 je actie van „St. iiohaël". -- er geschreven is naar aanlei- :r! van ons artikel onder bovenstaand en hetgeen er gesproken is op de jrgadeïing te Utrecht, waar de Democra- iChe Bond „St. Michaël" werd opgericht, ia! ons plaatsruimte vragen voor de vol- s regelen. Bond „St. Michaël" wil het voeren 9 m een krachtige democratische politiek I "vorderen en de R.-K. Staatspartij door- I ringen van de democratische gedachte; it andere woorden, maar met denzelfden de practische politiek der R.-K. Staats- irtij behoort democratische politiek te jn. fat verstaat nu „St. Michaël" onder Wocratische politiek? Men kan huiverig jn van theorie, maar men zal dit toch enen te weten alvorens men over de annen van den Democratischen Bond 'n irdeel vellen kan. "Welnu, het antwoord idt: „het geheel van maatregelen tot om- iglieffing van het geestelijk en stoffelijk ;il der lagere volksklassen." Thans kunnen wij verder het woord 'inocraiüe terzijde stellen, en onze bezwa- in tegen „St. Michaël" toch onverzwakt ,js andhayen. Want, de praktische politiek pr R.-ÏL Staatspartij, juisit omdat zij de ïrtij is van en voor alle Nederlandsche atholieken, behoort te omvatten: de ge el en (meervoud van geheel) van maat- gelen itot omhoogheffing van het geeste- k en stoffelijk peil van alle volks assen. De Democratische Bond ,,St. Michael" art ®mt uit die geheel e n er één uit, n.l. dat lor de lagere volksklassen, en zegt (tot de ,-K, Staatspartij, ziedaar wat uw politiek oet zijn. Dit is gijn fout en hierom is i jn politiek, die hij door de R. K. Staats lui ij zou gevoerd willen zien, een een- jdige, moet zij splitsing verwekken in poepen en honden, die elk voor zich voor t geheel van maatregelen tot omhooghcf- ig van het geestelijk en stoffelijk peil n hun eigen klasse willen opkomen; en iürom kan, noch mag de R. K. Staats- irlij zulk een politiek voeren. Nu verdedigt men zich door te zeggen: R.-K. Staatspartij moet bijzondere zorg ijden aan de algere klassen. Natuurlijk loet zij dat, immers: „het lagere volk is iet sterk door eigen kracht, en stjoimt us vooral op de bescherming der over liet", zooals Leo 5III het in zijn- Ency- iek Rerum Novarum zegt. Maar betee- ïnt dit dat de R.-K. Staatspartij alleen it geheel van maatregelen tot omhooghef- van het geestelijk en stoffelijk peil er lagere volksklassen itot haar politiek loet verheffen? Het lijkt er immers niet Dezelfde Paus heeft dan ook in dezelfde ncycliek gezegd, dat „de Staat maar één iel heeft, hetwelk gemeen is zoowel aan l hoogere als aan de lagere standen." Wil men een vergelijking? Ouders heb- in de plicht hunne kinderen Christelijk 'P le voeden, d. i. dat geheel van maat delen te nemen, waardoor de geestelijke 1 lichamelijke vermogens der kinderen ntwikkeld worden. Natuurlijk zullen zij zwakkere onder hen bijzondere zorg loeien besteden, maar wie ter wereld zal meenen dat daarmede hun tank vervr/cf Het woord „bijzondere" beteekent im- icra al reeds dat er ook een algeoneene Pd moet zijn, n.l. de zorg voor allen te cn voor elk individueel. pilt- de R.-K. Staatspartij er vóór alles i voor de eoönce .isch zwakkeren, berust i vóór alles, voor alle kinderen zijn. Na ||e algemeone zorg voor allen, moeten én patspartij ouders bijzondere zorg :tl ''jden aan de zwakkeren, den mees ten Drg aan de zwaksten. Zóó is bet de ëisch ff natuur en de leer der Pausen; zóó ook weven alle Katholieke sociologen, die len heeft geciteerd om zijn verkeerde op- Ming van politieke democratie goed te Men. Men vergelijke de teksten mat het penstaande, en zal inzien dat dit vol den klopt. Afgezien van onze nog eenmaal en in vs anderen vorm naar voren ge- bezwaren tegen het beginsel van !a Democratischen Bond „St. Michaël", |nóg een enkel tegen zijn practische toe- Fs®g: b.v.: in zake de publiekrechtelijke ^arijfsorganisatie, die op het program |aat. Dan wenschen wij te vragen: hoe ®en nu toch dit vraagstuk tot goede |sing zien gebracht door een R.-K. I plosi _o Iff^uftij' C^e ^et beginsel an „St. ciiael" Z0U hebben overgenomen? Als j? vfaagstuk eischt, dat men vóór alles ®'ng houdt met de belangen van alle I rh'j in aanmerking komende groepen, j> zeker dit. Denkt men nn werke- „j .e.n ln ernst den socialen vrede in de i_ hven te brengen, door alleen die maait- nemen welke strekken tot om- o idling van het geestelijk en stoffe lijk peil der lagere daarbij betrokken volksklassön? Dat moet immers voeren tot socialen oorlog en, voorzoover wij het bedrijfsleven uit langjarig contact met ver schillende industrieën kennen, een oorlog waarin heel zeker de volksklassen in kwes tie het onderspit moeten delven en het ge lag betalen. En dit vinden wij het meest te betreuren in „St. Michael's" politiek, dat •zij o. i. tot onafwendbaar -gevolg moet hebben een moreele en materaeele achter uitgang van de lagere volksklassen; niet zeggen wij, dat dezen of genen er niet wel bij zullen varen, maar wel dat de massa daarvoor zal moeten bloeden. Natuurlijk bedoelt men dat niet, wij wenschen dat nog eenmaal met nadruk te zeggen, maar wij verzwijgen ook nu en hier niet, dat dit de noodzakelijke consekwentie is, die wij uit een succesvolle actie a la „St. Mi chael" zien ontstaan. Ten slotte. De Democratische Bond „St. Michael" zegt, trots de toelichting op zijn statuut en de in ons vorig artikel gesig naleerde geest, die waarlijk in Utrecht niet anders is geweest, hetzelfde te wil len als de R. K. Staatspartij. Wij vragen dan echter, wat is de betee- kenis van zijn afzonderlijk bestaan? „St. Michael" antwoord daarop: lo. doen, wat do R. K. Staatspartij, in schuldig verzuim, tot nu toe heeft gelaten; 2o. dit is alleen te hereiken door sterke machtsconcentratie. Een oogenhli'lc eens aangenomen dat de R. K. Staatspartij in gebreke bleef; wij zeggen aangenomen, maar niet toegegeven, moeten dan niet juist zij, die de fouten zeggen te zien en middelen tot verbetering kennen, vóór alle anderen in, met, voor en door ons aan de reconstructie blijven werken? Is dit nu uw christelijk sociaal gevoel, Michaelisten, om, 'in plaats van ons te veranderen door overtuiging, in eigen kring van uw beter-inzicht te gaan genieten? Of acht gij u zooveel heter dan wij, dat gij uw Democratischen Bond be schouwt als een soort missiehuis, van- waaruit de politieke bekeering der afval lig geworden christen-democraten straks door u begonnen wordt? En op welken grond meent gij die ons toch ook ia dei van nederigheid zult willen voorgaan, dat gene te kunnen wat anderen, die niet min der bezield zijn met liefde voor het volk, en dait door practische daden reeds kon den toonen, volgens u niet tot stand brachten? Sterke machtsconcentratie zou het nood zakelijke middel zijn om aan de lagere volksklassen te bezorgen wat hun volgens u toekomt, kan gegeven voorden, en ont houden werd door de R. K. Staatspartij. Maar hebt gij niet vergeten dat de sterk ste macht is de eendracht? Hebt gij wel bedaohit dat die sterkste macht voor al het andere noodzakelijk dringend noodzake lijk is voor het behoud en de verbreiding van de grondbeginselen, die ons allen even heilig en dierbaar zijn, en waarin niemand van. ons, in nu waarlijk gerecht vaardige trots, zich van anderen de mindere wil voelen? Meent gij misschien, dat de economische verbeteringen, die gij vooral op het oog hebt, buiten de grond beginselen staan, laat u dan overhalen, door iemand, die het oprecht goed met u meent, tot een politieke retraite, wij kennen een paar prachtdeiders, waarin gij ongetwijfeld het volste vertrouwen stelt -, en het is zeker dat gij van in zicht veranderd iterugkeer.t En, mocht gij overtuigd blijven van het hetero uwer mee ning, komt dan in ons midden uw aposto laat uitoefenen, vormt, als microben, op den voedigshodem der christelijke chari- itas, koloniën van gelijk-denkenden, en gij zult, als uw beginselen goed zijn, straks beschikken over een macht, die grooter is, dan waarneer gij door isolement de massa van u vervreemdt. ALPHONS STEGER BUITEWLAB1P Volkenbond. De Mosoelkwestie. Voorloopige grensregeling. Gistermiddag heeft de Raad van den Volkenhond, onder voorzitterschap van den heer Hymans in openbare zitting te Brus sel hijeen, het rapport aangehoord, door den heer Branting uitgebracht, in zake de Mosoel-kwestie. Het daarin vervatte voorstel, na overleg met beide partijen door Branting en de gedelegeerden van Spanje en Uruguay opgesteld, strekt tot het vaststellen van een voorloopige grens tusschen het Britsche mandaat-gebied (Irak) èn het Turksche territoir. Het be vat de bepaling, dat het thans, in strijd met deze regeling door een der beide par tijen bezette gebied,uiterlijk 15 Novem ber a s. ontruimd moet zijn; het denkbeeld der handhaving eener neutrale zoue is dus losgelaten. Hot stelt nadrukkelijk vast dat deze regeling geheel voorloopig is en alleen ten doel heeft een geordenden toe stand te scheppen gedurende d.en tijd, die de speciale commissie, welke men deze week hoopt te benoemen, zafbehoeven voor haar onderzoek. Het rapport geeft nauwkeurig deze voor loopige grens aan, welke aanvangt bij de samenvloeiing van den Tigris en de Ka- boer en eindigt, waar de rivier de Haji- beg de Perzische grens bereikt. Namens de Britsche en de Turksche regeeringen verklaarden resp. Sir Cecil Hurst en Fe- thi-hey, dat zij deze oplossing aanvaard den en zich overtuigd houden van haar loyale uitvoering door de beiderzijdsche militaire en administratieve autoriteiten Frankrijk. De erkenning der Sovjets. Not a-wiss 1 ing P ar ij s—M os ko u. De Fransche regeering heeft een aan Ry koff en Tsjitsjerin gericht telegram ge- publiceerd.waarin de Sovjetregeeringdoor Frankrijk do jure wordt erkend, en waar- in de wensch kenbaar wordt gemaakt met Russische gedelegeerden algemeene en speciaal economische onderhandelingen te openen. De Russische regeering heeft daarop ge antwoord, dat zij het herstel der geregel de diplomatieke betrekkingen met Frank rijk met groote voldoening begroet. In het^ hijzonder wijst het centraal uit voerend comité op het enorme belang, dat voor heide landen gelegen is. in het weder zij dsch herstel van nauwe .duurzame eco nomische betrekkingen, työlke van zoo gunstigen invloed zullen zijn: op de ont wikkeling van hun productieve hulpbron nen en van hun wederzijdschen handel. Verwijten aan Harriot. Vercshillende bladen maken er Herriot een verwijt van, dat hij de erkenning der Sovjet-regeering heeft doen samenval len met den dag der verkiezingen in Enge land. Daarmee nchijnt hij tot de Engel- scheiv te willen zeggen dat, wat men ook van het incident-Zinowjef moge denken, de tegenwoordige RigssissL*- xi.vperimr toch, nog zoo gevaarlijk niet is. Het is de vraag, betoogt met name Bailby in de „Intran- sigeant", of dit de verhouding tot Enge land niet verkoelen zal wanneer de con servatieven in Engeland de overwinning behalen. Gauvain toont zich in het „Journal des Débats" een heftige tegenstander van de erkenning. Hij verwijt Herriot, dat hij door zijn formule den voor hun onaf hankelijkheid vechtenden Georgiërs een zwaren slag toebrengt en betoogd dat het de Sovjets alleen te doen is om geld los te krijgen, dat zij, zoodra ze het hebben, toch weer zullen confisceeren. Hij acht de geheele geschiedenis verkeerd. Engeland. DE OVERWINNING DER CONSERVATIEVEN. De absolute meerderheid. Verpletterende nederlaag der liberalen. Volgens een telegram uit Londen van hedenmorgen 4 uur, was de stand der par tijen toen als volgt: Conservatieven 170 zetels, Labourpartij 83 zetels, Liberalen 22 zetels. De absolute meerderheid der conser vatieven in het parlement is thans verze kerd. De nederlaag der lilaeralen is verplette rend. Asquith, naast Lloyd George de leider der liberalen, is verslagen. Zijn dochter heeft verklaard, dat, als hij niet gekozen mocht worden, de grijze staatsman zich niet meer voor een zetel beschikbaar zal stollen. Het is nu voor de tweede maal, dat Asquith in het Schotsche district versla gen is. De zoon van Baldwin, die caudidaat was voor Labour, is verslagen. Papa, de" leider der conservatieven, bracht het er heter vanaf. Tot dusver zijn 9 vrouwelijke candida- ten verslagen en 8 gekozen. Bijna alle socialistische ministers zijn herkozen. Voorspellingen. Zooals men weet zijn er in het Lager huis 615 zetels te bezetten. Het liberale hoofdkwartier verwachtte gisteren de volgende verdeeling: 336 conservatieven (dus meer dan de helft), 141 liberalen, 134 labours en 4 on afhankelijker Het conservatieve hoofdkwartier voor spelde den volgenden stand: 345 conservatieven, 95 liberalen, 168 labours en 7 onafhankelijker Misschien blijkt reeds nu (men zie eventueel nadere telegrammen) welke voorspelling de juiste geweest is. De stand in het vorige parlement was: 258 conservatieven, 158 liberalen, 191 labours en 8 onafhankelijker Hongarije Putsch-plannen. Aartshertog A lb recht a,mbieert den troon. Het blad „Pesty Hirlap" deelt mede, dat acht dagen geleden bij den pauseüijken nuntius een conferentie heeft, plaats gehad van die leden van het corps diplomatiqué over de houding, welke het corps diploma- tiqué zal hebben aan te nemen böj een eventuee'len putsch van aartshertog Al- brecht. De leden van het corps diploma- tiqué waren verwittigd van voorbereidin gen, welke door de ontwakende Hongaren zouden worden getroffen voor een derg©-= lijken putsch. Overigens wordt het volgende over deze kwestie Vernomen. Twee weken geleden had op het bureau van het volkische blad „Szozat" een' conferentie plaats van twin tig leiders onder voorzitterschap van. Göm- bos. Uitvoerig werd over de doorvoering van een putsch gesproken, die een geweld dadige omverwerping der regeering van. Bethlen, de instelling van een völkisch'e dictatuur en een verheffing van A'lhreóht op den troon ten gevolge moest hebben. Aan deze besprekingen namen ook de commandanten van strijdkrachten der ontwakende Hongaren deel. Ten slotte werd echter besloten, dat men voorloopig van het aanwenden van geweld zou af zien, daar Gömbes verglaarde, dat als ge volg van de paleisrevolutie de positie van het kabinet-Bethlen zoo was verzwakt, dat een regeeringscrisis onvermijdelijk zou zijn. Deze crisis zou evenwel slechts kun nen leiden tot de vorming van een völkiisch kabinet, daar de boeren, zooals Gömbös mededeelde, zich bi'j de vö'lkischen zullen aansluiten. Rosmenie. Een valsche passen-affaire. Een minister gecompromi tteerd. Uit Boekarest wordt aan het blad „Po- XHil'ua'''-ErcasctAi--cLaJL dn -nnenhare mieening an geheel Roemenië in groote opwind,mg ver keert in verband met de affaire van de vervaardiging van valsche passen, waarbij vermoedelijk ook de minister van Binnen- landsche galeen en de onder-secretaris van dit departement betrokken zijn, geconsta teerd is, dat ook generaal Vaefojaun, een broer van den minister van Binnenland- sche Zaken, er bi j is betrokken, en dat deze voornamelijk voor de Ver. Staten valsche passen heeft vervaardigd, om de Ameri kaan sche immigratie-wet l en te doen ont duiken dn verband met de immigratie naar Cuba. Hij zou 2000 passen vervaardigd hebSben. Be generaal 'is gearresteerd. Hij trachtte zelfmoord te plegen en schoot zich in de borst. Men heeft hem naar het zie kenhuis overgebracht. Er zijn reeds vele personen gear resteerd waaronder twaalf afgevaardigden van de regeeringspartij. G: sieren pleegde een onbekende een aanslag op den met het onderzoek belasten rechter van instructie. Men verwacht, dat het geheele kabinet demissionneeren zal. Arable Nieuwe strijd in Hedsjas. Djeddah in staat van v e r d e d i g i n g. Een poging der voornaamste inwoners van Mekka en Djeddah om met die Waha- biefen tot overeenstemming te komen, is mislukt. De vertegenwoordiger van -deze laatsten te Mekka heeft verklaard, dat vre desluiten onmogelijk is, daar koning All's aanwezigheid een onoverkomelijke hinder paal blijft. "Djeddah wordt in staat van verdediging gebracht, terwijl ook oudere militaire maatregelen worden getroffen om den dreigenden aanval af te weren. Ver scheidene inwoners verlaten de stad. China. De chaos in China. Tegenstrijdige berichten. De berichten uit China luiden zeer te genstrijdig. Volgens sommige geruchten zou Feng-Joe-Sjang vermoord zijm. Daar entegen meldt een ander bericht, dat Fenig uit Peking is opgetrokken om "Woe-Pei- Foe te ontmoeten. De gouverneur van de 4 provincies Kiangsoe, Anhoei, Tsjiekiaug en Foekjen en de commandant van do Jangr fsevlioot moeten zich bereid hebben ver klaard Woe-Pei-Foe te blijven steunen. Uit Peking wordt gemeld: De troepen van Tsjang Tso Lin hebben es flankbewe ging uitgevoerd, waardoor zij Roensjow(?) 'bedreigen. Do troepen uit Tsjali hebben hierop den terugtocht aanvaard. Ongeveer 20.000 man zijn door Lwan Tsjow' getrok ken. De rest van de troepen uit Tsjilii schijnt omsingeld' te zijn en zal wel ge noodzaakt zijn zich over te geven. De terugtrekkende troepen hebben nieuwe stellingen ingenomen bij het Lutaa kanaal, waar de troepen van "VVoe Pei Foe sinds een1'ge dagen loopgraven aanleggen. HET VOORNAAMSTE NIEUWSc BUITENLAND Frankrijk heeft thans officieel d# Sovjets de jure erkend. In Engeland wijzen de voorloopige uifa slagen op een overwinning der conserva< tieven. Hun absolute meerderheid is reeds verzekerd. De liberalen lijden een verplet terende nederlaag. Mac Donald en Asquith zijn verslagen* (Buitenland en Telegrammen). Een valsche passen-affaire In RocmcniS In Canada heeft een ernstige spoort* wegramp plaats gehad. Vijftig slachtoffers (Buiten! Berichten). Scheepsramp aan de Schotsche kust Tien personen verdronken. (Buitenl. Be» richten). BINNENLAND. Verslag Tweede Kamer. Overzicht Eerste en Tweede Kamer. Nieuwe besprekingen van R.-K. organi saties en Kamerfractie over de salaris regeling. BIBBWEMLflHP EERSTE KAMER. Overzicht, D© Voorzitter heeft met een welverdiend hartelijk woord dank gebracht aan het socialistisch Eerste Kamerlid Van Kol, diei vervangen gaat worden door den heer Os- sendorp. Gisteren behandelde de Kamer verder de wet op de verkaveling van gronden, die werd aangenomen en ze is begonnen met de Motor- en Rliwielwet. TWEEDE KAMER. Overzicht. Bij den aanvang de.r vergadering moest de behandeling der nieuwe Tariefwet even worden onderbroken voor de afdoening van een wetsontwerp tot wijziging van arti kei 26 der Arbeidswet 1919. Op 23 October liep de termijn af bin nen welken de Minister van Arbeid be voegd is, toe te staan, dat ook 14- en lö-ja- rigen langer dan 48 uren per week, na melijk 10 uur per dag en hoogstens 55 uur per week, arbeid verrichten. Met het oog op den toestand in sommige industrieën, met name der aardewerkfabrieken, jute- en vlasspinnerijen, achtte de Minister het gewenscht bedoelde bevoegdheid nog 2 jaar langer te behouden. En met 61 tegen. 19 stemmen (die van de sociaal- en vrij zinnig-demoeraten, de communisten wa ren er niet) gaf de Kamer hem zijn zin. De Kamer is heel den langen middag nog bezig gebleven aan de amendementen op de artikelen der Tariefwetswijziging. Ver moedelijk komt zij er morgen eindelijk doorheen, 't Ging vandaag als alle vorige' dagen: het een© amendement'*ria het an dere werd verworpen of ingetrokken, maar ook werd e,en aantal aangenomen. Overgenomen werden echter een amen dement van mevrouw Bakker-Nort, om waschmachines. wasebborden, e.d. met 5 pCt. inplaats van met 8 pCt. te heksten, en een amendement van den heer IJzer man, om gewone, naaimachines eveneens met 5 pCt. te belasten. Do andere amende menten. die werden overgenomen, waren van weinig beteekenis. Een poging van den heer Fleskens (R.-K.) om het invoerrecht voor klompen te verhoógen, teneinde aldus de klompenindustrie voor de buitenland- sch© concurrentie te beschermen, werd verworpen. Voor stemden de Katholieken met uit zondering van de he,eren Rutten Engels, v. Vuuren en Loerakker. Wij rijn genaderl tot „Po-,t 114_ vanl de 150. Actie van R.-K. oroanssaiies salarisverlaging. Nieuw© bespr e kingen met de R.-K. Kamerfractie. Gisteren heeft op uitnoodiging van die R.-K. Kamerfractie opnieuw een bespre» king plaats gevonden met de R-K. Cen trale van Burgerlijk Overheidspersoneel en den R.-K. Onder of ficiersbond St. Martiri nus, over het Bezoldigingsbesluit 1915: de salarissen der militairen en de loonroge» ling voor de rijkswerklieden. Van de organisaties namen aan de b, 1 sprfking deel de heeren v. Frijtag Drabbea die namens de Centrale de algemeene be» schouwingen hield (R.-K. Ambtenaren)* Van den Broek (R-K. Postpersonee!),' Brugman, Do Boer, "VViltschut (R.-K. On* derwijzers), Guit (R.-K. RijkswerklicdenH' Van 't Walderveen en Zwart (R.-K. Un» deroff iciieren,) Met nadruk werd de wenischehjkhei^ betoogd de voorgestelde wijziging d'er Pen;» sioenwet in to trekken, de met 1 Ocjobet geheven korting terug te betalen en het

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1924 | | pagina 1