16e Jaargang.
WOENSDAG 29 OCTOBER 1924
Mo. 4780
e Scid^okeSoii^omt
jeABONNEMENTSPRIJSbedraagt bij vooruitbetaling
jPoop Leiden 19 cent per week 8 2.50 per kwartaal,
tij onze Agenten 20 cent per week 12.60 per kwartaal,
'ranco per post 12.95 per kwartaal
[et Geïllustreerd Zondagsblad la voor de Abonné's vei*
gbaar tegen betaling van 50 ei per kwartaal, bij voor-
staling. Afzonderlijke nummers 5 ei, met Geïllustreerd
blad 9 ei
IK nummer bestaat uit trae®
Hsdea,
Een Partij-Veraart?
Oader dezen titel schreef „De Maasbode"
artikel naar aanleiding van de oprich-
•vaii den R. K. Democratisohen Bond,
welk artikel -wij gisteren een gedeelte
i8e geciteerd, en waarmede wij volko-
W instemmen.
Wij hebben van de rede van prof. Ver-
art, op de stick tings vergadering van be-
0eld Verbond gehouden, een vrij uitvoerig
erslag opgenomen. Wij me-enen, dab de
izefc van prof. Veraart niet juister beoor-
eeld en niet krachtiger v e roordeeld kan
orden dan door diens eigen redevoering.
Daarin toch wordt gemist wij wezen er
.ds op ook zelfs de geringste waar-
ieering voor wat door de recktscke regee-
op christelijk-democratische wijze ia
stand gebracht; daarom is zelfs geen
jüijn te bespeuren van de erkenning, dat
e B. K. Staatspartij volgens christelijk-
■siocratische beginselen, al was X ook
aar eenig, zegenrijk werk heeft verricht
joor het Katholieke volk, voor den Staat.
Gelukkig moet er nog een vraagteeken
achter „een partij Veraart". Een
„irtij-Veraart is er nog niet. Naar onze
Hl eening ook nog niet een beduidend-groote
jep-Veraart in de Katholieke Staatspartij
U eze zou er echter nog wel kunnen ko-
na het gisteren geplaatste communique
le B. K. Staatspartij, willen wij nog
herhalen, wat wij Maandag schreven,
dat in deze van groote practische betee-
zal zijn „beleidvol handelen der R
aalsparti;
Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen f'
Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN
TIL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003 a POSTBUS No. II
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT-
Oewono a d vorlen lid n 30 eenl per
VocIngezonden Mededeelingon wordt
s dubbele van het tarief berekend. s
Klein© advorlenliën, van ten hoogste SO woorden, f&aasts»
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur ea
huur, koop en verkoop f 0.50»
BUITENLAND
Duitschland.
Düiischlands eenheid.
ÏÏerstel der economische
p| en fiscale eenheid;.
Volgens de „Temps" hebben. Frankrijk
België in overeenstemming mat het
rdrag van Londen aan de Commissie
Herstel medegedeeld, dat de econo-
isclie en fiscale eenheid van Duitschland
tons is hersteld. De Commissie van Her-
el vergaderde gistermiddag om vast te
ggen, dat het programma voor dit her-
el thans geheel is uitgevoerd..
Het Centrumscongres.
Deverkiezingsoproep.
Iet congres van het centrum te Berlijn
(ft met algemeene stemmen een resolu-
aangenomen, waarin het congres in
[jkskanselier Marx en de centrumfractie
ia den Rijksdag zijn volle vertrouwen
(spreekt. Uitgaande van het hooge doel
in een kabinet der volksgemeenschap is
centrumpartij bereid met alle partijen
regeeringsverantwoordelijkheidi op
i te nemen, die er in toestemmen, een
trantie te geven, dat de door den rijks-
iDselier tot nu toe gevolgde binnen- en
litenlandsch© politiek zal worden voört-
I De centrumpartij heeft thans ook haar
III erkiezingsoproep gepubliceerd. Daarin
rit gezegd, dat het centrum krachtig
lot nu toe gevolgde politiek zal voort
elt [hen; iedere poging om haar politieke
i'leD te verdoezelen, daarvan af te wij-
w of teniet te doen, zal krachtig worden
al eslreden. Als partij van het midden i_
J'l centrum tegen klasse-vooroordeel of
gssenhaat. De oproep besluit met de
iDsporing een versterkt midden te vor-
Als verkiezingsparool wordt hetvol-
0 voorgeschreven: Voor een politiek,
d een Duitsche toekomst gelooft, voor
n voortzetting van den nationalen redk
pa Dgsarheid en voor de bevrijding van
Per en Rijn, Voor een bescherming van
P grondwet van Weimar en voor een ge-
'oadvest staatsgezag. Voor een econo-
'soh en sociaal vergelijk en een recht-
pauige verdeeling der lasten. Voor een
iristelijk© opvoeding en doordringing
®d liet openbare leven, -handel en be-
!'JVtaat en Politiek met de zedelijke
L B°£ttneginselen van het christendom.
Frankrijk.
De leening bij Morgan misluki
Vernederende voor
waarden,
in? >f-ansclle regeering heeft - bij Pier-
Morgan een geduchte teleurstelling
«jjj. ■- - -p" Hoewel de bladen er over
pmf!? 13 ^et toch de kwestie, die de
oeren algemeen bezighoudt.
1 aagöchtend meldde een' blad, dat
a aaiL Frankrijk drie milliard zou
0 in u waarbeid is echter, dat Mor
in;,,,, bereid beeft verklaard eerst 50
- n en daarna 100 millioen dollar te
echter onder absoluut onaannem'ek
lijke en zelfs vernederende voorwaarden.
De minister van financiën is volkomen
met den kous op den kop uit de onderhan-
deelingen gekomen en Pierpont Morgan zit
in Aix les Bains vergeefs op een ant
woord te wachten.
De Amerikaanscho eischen zijn: Alvo
rens een huitenlandsche leening op te ne-ï
men moet Frankrijk een binnenlandsche
plaatsen, om te doen zien welk crediet zijn
eigen onderhoorigen nog aan Frankrijk
toekennen.
Dan moet een begin worden gemaakt
met de terugbetaling van de Fransohe
schuld aan Amerika door jaarlijksche af
lossingen, zooals Engeland dat doet.
Voorts eischt de Amerikaansche groep
waarborgen voor een sluitende begrooting,
verder deugdelijke garanties voor de lee
ning zelf, niet alleen te geven door den
staat, maar ook door de Fransohe bank
en ook nog op adnere wijze, o.a. een ga
rantie op de Fransche spoorwegen.
In Frankrijk is men natuurlijk voor
deze Turkaniseering niet te vinden en dit
flagrante "echec is er ook al niet naar om
de positie van het kabinet te versterken.
Men begrijpt de teleurstelling van het kar
tel, dat op het geld reeds gerekend heeft
ter voldoening der stembusbeloffcen. Intus-
schen blijkt ook wel, boe de inwendige ver
deeldheid in Frankrijk, door de sectari-
sche politiek van Herriot veroorzaakt,
het Fransche prestige in bet.buitenland
niet versterkt.
Engeland.
De verkiezingsstrijd.
Heden heeft de stemming
plaats.
Vandaag is de verkiezingscampagne af-
geloopen, de stemmingen hebben heden
plaats. Dat het' er de laatste dagen nog
steeds ernstig naar toe ging, bljikt uit het
geen lord Giirzon eergister te Battersea
overkwam. Men had de banden van zijn
auto doorgesneden en bij het uitgaan der
vergadering werd er naar hem geslagen.
De plannen der Labour-
Regeering.
Mochten de conservatieven de volstrekte
meerderheid over de heide andere partijen
verwerven, dan dient de Lahour-regeering
terstond aan den koning haar ontslag aan
te bieden om plaats te maken voor een
nieuwe regeering, vóór het nieuwe parle
ment op den reeds vastges telden datum
van 18 November bijeenkomt. Dat is al
tijd zoo geweest, maar de minister van
Koloniën, Thomas, verklaarde gisteren ia
een redevoering, in zijn kiesdisrtict Derby
gehouden, dat er na afloop van de verkie
zingen een zeer interessante politieke si
tuatie zou ontstaan. De regeering, aldus
Thomas, moet steeds doorgaan en men
kan niet iedere paar maanden nieuwe ver
kiezingen houden. „Wij zijn niet van plan
af te tredenjeni gevolge van den uitslag
der verkiezingen. Wij zullen voor bet par
lement treden met de troonrede, waarin
wij onze politiek zullen uiteenzetten".
Kennelijk biermede de liberalen bedoelend
•zei Thomas: „De democraten zullen dan
over de regeeringspolitiek moeten stemmen
Zij zullen niet alleen moeten zeggen dat
zij ons uit de regeering zetten, maar zij
zullen ook moeten zeggen wie zij op onze
plaatsen zetten. Dat zal een interessante
stemming worden".
Inderdaad, als Thomas het voornemen
van de Lahour-regeering juist vertolkt.
Blijkbaar verwacht hij, dat de conserva
tieven geen volstrekte meerderheid zullen
verwerven, want anders zou het een kras
se afwijking van de gewoonte zijn, als do
Lahour-regeering tot aan de bijeenkomst
van bet nieuwe parlement in functie bleef
om zich door een stemming het bewind te
laten ontnemen. 1 i
Wat er gebeuren zal, als de conservatie
ven geen volstrekte meerderheid krijgen,
maar Labour tegenover de beide andere
partijen verreweg in de minderheid blijft,
valt af te wachten, maar do val van de
Labour-regeering is ook dan toch wel ze
ker, tenzij zij een onderzoek naar dö
Campbell-affaire toestaat en van de Rus
sische leening afziet, keigeen kwalijk te
verwachten valt. j
Spanje.
Ds strijd in Marokko.
Onderhandelingen' met
de A n j e r a-s t a m.
Primo de Rivera', de Spaansche Hooge
Commissaris te Tetoean, beeft twee ster
ke colonnes naar het Anjera-gebied ge
zonden, ten einde zoo mogelijk oen op
stand van den Moorscken volksstam al
daar te vermijden. Tevens worden voor
dat doel politieke onderhandelingen ge
voerd. Aan hoofden van den Anjera-stam
is een belangrijke som geld aangeboden
om hun onderdanen van rebelie te weer
houden.
Gister werd dicht bij de internationale
zone op den weg tusschen Tanger en La-
rache gevochten. Do weg werd opgebro
ken. Al het verkeer is daar thans gestremd
Het Directoire heeft gisteren gedurende
meer dan vijf uren vergaderd. Tijdens de
zitting heeft de plaatsvervangende voorzit
ter, admiraal Magaz, een conferentie met
den koning- gehad. Generaal Vallespinosa
heeft verklaard, dat de moesten tijd in
beslag werd genomen door een rapport
van Primo de Rivera.
Hongarije.
Crisisgeruchien.
De actie van Goemboes.
De binnenlandsche toestand is critiek,
aldus wordt uit Boedapest geseind. De
rechtsradicalen, die het fascisme in Hon
garije uitriepen, hebben tegen de regee
ring bedreigingen geuit, die als de aan
kondiging van oen rechts-redicale revolutie
beschouwd moeten worden.
In een communiqué wordt verklaard:
Graaf Bethlen heeft de verklaringen van
Goemboes opgevat voor wat zo in werke
lijkheid zijn, n.l. als een aankondiging
van een poging tot revolutie, die men met
alle middelen, waarover de staat beschikt,
zal moeten bestrijden. Wat Goemboes
thans verklaart, is niets anders dan de
aanwending van het fascisme in Honga
rije. De^ontwakende Hongaren schijnen
door een opmarsch naar Boedapest bun
dool te willen bereiken. Dit echter kan
zonder wapengeweld niet geschieden.
Goemboes moet derhalve wapens tot zijn
beschikking hebben en de regeering heeft
tot taak vast te stellen, of en waar zulke
wapenvoorraden voor handen zijn. Het is
do plicht der regeering de verwezenlijking
der bedreigingen van de rechts-radicalen
te verhinderen en alle afweermiddelen
thans reeds mobiel te maken.
Terwijl de regeering door energieke ver
klaringen de openbare meening tracht ge-
rusit te stellen, kan zij toch niet ontken
nen, dat de rechts-radicale groepen op
treden volgens fascistisch voorbeeld, groote
vorderingen maken en dat Goemboes zich
bij zijn dreigementen tegen de regeering
op do stemming van een aanzienlijk deel
der bevolking kan beroepen. In de Hon-
gaarsche pers wordt verklaard, dat men
zich er niet over moet verwonderen, als
Goemboes en zijn aanhangers, zoodra zij
het oogenblik gekomen achten, naar Boe
dapest zullen oprukken. Er kan echter
tevens niet aan getwijfeld worden, dait de
militairen, gendarmerie en politie van bef
centraal bestuur vooralsnog geheel ter be
schikking staan van de wettelijke regee
ring en het is derhalve twijfelachtig of
Goemboes inderdaad wel en krachtproef,
die een burgeroorlog beteekenen zou, zal
aandurven.
Rusland.
Hardhandige maatregelen.
„Dni" verneemt, dat bij Izjoein een
.groote menigite hongerlijdende boeren, die
den autoriteiten een verzoekschrift wilden
overhandigen, door soldaten met mitrail
leurs zijn beschoten. Henderden mannen,
vrouwen en kinderen zouden hierbij zijn
gedood. Het gebeurde heeft bij de bevol-
'.king groote verontwaardiging gewekt en
de autoriteiten vreezen derhalve voor uit
barstingen.
China.
De chaos
De d. r i e tegenslanders
In hef Noorden wan China, waar op
het oogenblik de strijd aan den gang is,
staan thans 3 groepen tegenover elkander:
1. Tsjang Tso Lin, de dictator van Moek-
den, die langs den spoorweg Moekden
TientsinPeking lot den Ghineescken
muur is opgerukt; 2. Woe Pei Foe, die
zijn hoofdkwartier naar Tientsin heeft
overgebracht, maar wiens troepen voor
een deel nog in de huurt van Sjanghai-
kwan staan; 3. Feng Joe Sjang, die in
Peking de haas is.
Er zal dus een strijd ontstaan langs de
lijn PekingTientsin. Dit kan tot moei
lijke toestanden aanleiding geven. Het
Bokser-pretocol eischt vrije verbinding
itusschen Peking en Tientsin. Wordt deze
niet gehandhaafd, dan wordt dus het pro^
tocol geschonden en is er voor elke mo
gendheid, die zulks zou wenschén, een aan
leiding om in te grijpen.
Berichten uit Tokio zeggen, dat' men
daar „vreest, dat China door krijgsver
richtingen langs den PekingTientsin-
spoorweg het Bokser-protocol zal schen
den". Japan houdt derhalve een voldoende
strijdmacht gereed ter bescherming van
de belangen van Japan en van andere mo
gendheden als daarom gevraagd wordt.
De artillerie van Tsjang
on Woe weder in actie
Tsjang Tso Lin's troèpen, die tegen Woe
Pei Foe strijden, hebben liet geschutvuur
geopend op het spoorweggebied om Sjang
hai Kwan. Het zware geschut van het
Tsjili-leger beantwoordde dit vuur.
ÜIÜNEÜLAND
Koninklijke besluiten.
Notariaat.
Bij Kon. besl. ia aan W. Yeenstra, op
zijn verzoek, met ingang van 1 April 1925,
eervol ontslag verleend uit zijne betrek
king van notaris to Oude-Wetering, gem.
Alkemade; zijn benoemd tot notaris binnen
het arrondissement: Roermond ter stand
plaats de gemeente Budel; B. H. Lunter,
candidaat-notaris te Helmond; Rotterdam,
•ter standplaats de gemeente Vlaardingen,
B. A. van der Put, candidaat-notaris te
Utrecht; Breda, ter standplaats de ge
meente Teteringen, B. J. E. Vermeulen,
candidaat-notaris te Breda; Middelburg,
•tea: standplaats de gemeente Goes, A. Th.
Verbist, candidaat-notaris, te 's-Graven
hage.
Eerste Kamer.
Aftreding van den heer van Kol
Het Eerste Kamerlid^ de heer H. van
Kol beeft voor het lidmaatschap der Eer-
te Kamer bedankt.
Als zijn opvolger komt in de eerste
plaats in aanmerking de heer F. Ossen-
dorp, voorzitter van den Bond van Ned.
Onderwijzers en oud-lid van de Tweede
Kamer.
DE POST.
Het nieuw Koninklijk besluit.
Op 1 November zal in werking treden
bet Kon. Besluit, houdende wijzigingvan
het Post'besluit, heb Internationaal Postbe-
sluit, het Pakketpostbeslu'it en Postbesluib
D.S.
De voornaamste wijzigingen welke dan
in werking zullen treden, zijn:
le. Frankeering bij abonnement van ge
drukte stukken, welke op vooruit vastge
stelde tijdstippen bij ten minste 2000 met
elkander overeenstemmende exemplaren
worden ter post bezorgd, kan mede ge
schieden zonder afbundeling van die exem
plaren volgens de kantoren van bestem
ming of d© inrichting van verzending. Kor
ting op het port der stukken wordt in dat
geval niet verleend.
2e Stukken, welke niet zijn voorzien van
eenig adres, kunnen aan een kantoor der
posterijen worden toegezonden om binnen
den bestelkring van dat kantoor huis aan
huis to worden 'besteld.
De frankeering geschiedt bij abonne
ment.
3e Het maximumbedrag, waarmede ver-
rekenzending en verrekenpakketten in het
foinnenlandsch verkeer kunnen worden be
last, is verhoogd tob f 1000.
4e De maxima-afmetingen voor pakket
ten in heb binnenlandsch verkeer zijn in
overeenstemming gebracht met die, welke
gelden in het internationaal' verkeer bij*
vervoer over land.
De afmetingen mogen derhalve voor het
vertegenwoordigde ten hoogste 1 M. langs
elk der zijden bedragen; echter is een
lengte van ten hoogste 1.50 M. toegelaten,
indien elk der andere zijden geen grootérè
lengte heeft, dan 50 c.M.
DE ZIEKTEVERZEKERING.
Stemmen uit de Tweede Kamer.-
Voïgens het Voorl. Verslag van het be
handelde in de afdeelingen der Tweede
Kamer, verklaarden sommige leden, dat
zij met leedwezen hadden kennis genomen
van de mededeeling in de Troonrede, wel
ke betrekking heeft op de Ziektewet. Zij
waren van oordeel, dat de bestaande Ziek
tewet zoo spoedig mogelijk behoort te wor
den ingevoerd, bij voorkeur gewijzigd in
den z'n als door minister Treuh in zijn op
1 November 1915 'ingediende wetsontwerp
was voorgesteld.
Andere leden verklaarden echter zich
met de plannen te dien aanzien van dezen
Minister zeer goed te kunnen vereem'gen.
Gevraagd werd, wanneer de indiening
van het ontwerp ziekte- en ongevallenver
zekering kaïn worden tegemoet 'gezien.
E'enige leden vestigden de aandacht
op het door eenige werkgeversorganisaties
verdedigde denkbeeld om de wettelijke
verplichte uitkeering bij ziekte te regelfön
in het Burgerlijk Wetboek colder de be
palingen betreffende de arbeidsovereen
komst. Met een enkel wetsartikel zou dan
op zeer eenvoudige wijze deze moeilijke
quaesti-e kunnen worden opgelost.
And-ere leden voerden daartegen aan
dat een zoodanige regeling nadeelig zou
zijn voor vele losse arbeiders en voor ar
beiders in .dienst van kleine patroons, op
wie weinig of geen verhaal van kosten zou
kunnen plaats hebben.
V e r s c h e i dene leden waren echter
van oordeel, dat bet getob met de ziekte
verzekering lang genoeg geduurd beeft en
dat, nu weldra een wetsontwerp bij de Ka
mer zal worden ingediend, niet weer een
nieuw systeem moet worden aangeprezen.
De Hooge Raad van Arbeid beeft ook hot
nieuwe denkbeeld van de werkgevers be
oordeeld en kwam tot de conclusie, dat de
rechtzekerheid der arbeiders daardoor in
gevaar zou worden gebracht.
Eenige leden hadden ernstig bezwaar
tegen bet voornemen om de ziekte-verze-
HET VOORNAAMSTE KIEUWSf
BUITENLAND
De Fransche leening bij den Amerikaan
schen bankier Morgan mislukt.
Plannen der Labourregeering na do
verkiezingen.
Crisisgeruchien in Hongarije.
De chaos in China.
BINNENLAND.
Wij vermelden de voornaamste wijzi
ging in de Postbesluiten, welke met ingang
van 1 November a s. van kracht zullen
worden.
Met ingang van 3 November wordt do
Postchèque- en Girodienst weer openge
steld voor ds nummers 70.000—£9.999.
De Minister van Arbeid heeft in verband
met het feest van Allerheiligen onder ze
kere voorwaarden overv/erkvergunning
verleend voor bakkerijen.
Actie van Klein-fabrikanten inzake de
Tabakswet.
LEIDEN
De „inbraak" in den goudsin ids winkel;
OMGEVING.
Vannacht is te Haarlem overleden de
zeereerw. heer W. F. Roozcn, emeritus-
pastoor te Oegstgeest.
kering wettehjlc zoodanig t© regelen, dat
aan particuliere ziekenkassen het beslaan
onmogelijk wordt gemaakt
Sommige leden drongen aan op de
spoedige indiening van een wetsontwerp,
dal (en aanzien van de uilvoering der In
valid ifeilswe-t dezelfde beginselen zou hul
digen als voor de Land- en Tuiabouwon-
ge val! en wet gelden on welke de minister
zich voorstelt ten aanzien van de ongeval
len een ziekteverzekering in te voeren.
Postcheque, en Girodienst.
Wederopensfcelling vo r de
8ste en 9de. groep.
Do directeur-generaal der posterijen en
telegrafie maakt bekend, dab voor de post
rekeningen. behoorende tob de 8ste en 9de
groep, bedoeld in lid III, onder b, van de
'beschikking van den Minister van Water
staat d.d. 24 September 1924. No. M. 203,
afd. P. en T. (de nummers 70.000 t.m. 89.999)
de postcheque- en girodienst weder wordt
opengesteld met ingang van 3 November
1924.
De bakkers en Allerheiligen.
De Minister van Arbeid heeft onder be
paalde voorwaarden voor broodbakkerijen
in alle gemeenten, waarin ter viering van
den. R.-K. feestdag van Allerheiligen op
Zaterdag 1 November geen arbeid wordt
verricht, voor den arbeid 30 e-n 31 Oct. af
wijking van bemalingen der Arbeidswet toe
geS(.on.
liwlsselmg" van ZiTvOrbons.
De Minister van Financiën brengt ter
algemeene kennis, dat de ingetrokken zil-
erbons van f2.50 (model 1915), alsmede
de ingetrokken zilverbons van f 1 (model
1910), alsnog tot en met 3i December (er
inwisseling kunnen worden aangeboden
ten kantore van het Agentschap van heb
Ministerie van Financien te Amsterdam
(Heerengracht 344-40).
Uit het bovenstaande blijkt. d?t- de se-
Legenheid tot inwisseling niet meer wordt,
opengesteld ten aanzien van de ingetrok
ken zilverbons van f 1, f 2.50 en f 5 vsn den
ouden vorm. (model 1914). en dsf op het
oogenblik nog alleen in omlonn zijn de zil
verbons van fl en f2.50 van het nieuwste
type. Van de laatstbedoelde zilverbóMTs,
welke dus niet behoeven te worden inge
wisseld. dragen de bons va-n fl de dag-
teekening van 1 Februari 1920. terwijl de
bons van f2.50 zijn gedagteekend 1 Juli
1918 of later
R.-K. Vredesbeweging.
Op initiatief van den heer K. de Haan,
journalist te Groningen, had te Nijmegen
een bijeenkomst plaats ter bespreking van
de mogelijkheid om een B. K. Internatio
nale Vredesvereeniging op te richten.
De vergadering was door een 15-tal per
sonen uit verschillenden rang en stand be
zocht.
De vredes-studieclub van de Federatie
van R. K. Vrouwenbonden in Nederland
was door twee personen vertegenwoordigd.
Heb resultaat van de vergadering was,
dat er een vóorloopig comité is tot stand
gekomen ot oprichting van een „R. K. Ver-
eeniging tot bevordering van de internatio
nale Vredesbeweging."
Binnenkort zal het definitieve comité ge
publiceerd. worden en in een vergadering
worden overgegaan tot het. stichten van
een Vereeniging als boven genoemd.
Union Intern, des Ligues Catholiques
féminines.
De Union Intern, des Ligues Catholiquea
1 féminines herinnert d.e aangesloten bon-
