16e Jaargang.
DINSDAG 28 OCTOBER 1924
4779
Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN
BERICHT.
DeABONNEMENTSPRIJSbedreagt bFJ vooruitbetaling
Voor Leiden 19 cent per week 12.50 per kwartaal.
Bij onze Agenten 20 cent per week 12.60 per kwartaal
Franco per post I 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij voor
uitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 et, met Geïllustreerd
Zondagsblad 9 ct
Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. II
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGTi
Gewone advertenlIBn 30 eenl per NMd
Voor Ingaonden Mededeelingen wordt bat
3 dubbels vsn bet tarief berekend. s
Kleine adverleniiën, ven ten hoogste SO woorden, wit-lt
betrekkingen worden aangeboden of gerraagd, hunr en
Jii nummer bestaat ait tare*
lieden.
Zaterdag a.s. (Allerheiligen) zal
^De Leidsche Courant" niet ver
schijnen-
H.H. Adverteerders worden be
leefd verzacht hiermede rekening
Je willen houden en hunne adver-
tentiën, bestemd voor hel nummer
van Vrijdag, uiterlijk Donderdag
middag te willen afgeven.
DE ADMINISTRATIE,
Y Zondag-vieren.
Is een betreurenswaardig feit, dat vele
gatliolieken er zoo goed als niets voor
^oen, om de enkele z.g. door-de-weeksche
bondagen, die er nog zijn, ook inderdaad
als Zondag te vieren.
Zéker wij begrijpen het volkomen,
dat verscheidene Katholieken op zulke da
gen in mindere of meerdere mate arbeid
Verrichten, gedrongen door min of meer
dwingende redenen. Doch er zijn er ook,
die het doen zonder eenig ernstige reden....
ïeden
En het werken, het m o e t e n-werken, op
iie Zondagen, wordt bevorderd door de
Satholieken, die vaak juistdanenge-
e el en al noodeloos en nutteloos op
3ulke dagen laten werken'
Gelukkig heeft men in onze dagen niet
8ieer die trek van de Roomsche dor
den naar de stad, om juist op die dagen
mkoopen te doen, zoodat. de zakenmen-
achen het ook juist dan erg druk hadajen,
in, wie er over mocht denken te sluiten,
door die Roomsche dorpsmenschen van
.dat voornemen werd teruggehouden. Daar-
[£a io voraas.ao.iwvo 0_i
Maar ook de Katholieke menschen in
i stad moeten niet meer zoo geheel en al
zonder noodzaak werk laten verrichten,
inkoopen gaan doen, alsof het een gewone
werkdag is.
-Ook door op zulke dagen geen inkoopen
te doen heiligt men die dagen, toont men
zich te willen houden aan het voorschrift,
liet verlangen der Kerk, welke die feest
dagen als Zondagen wil gevierd zien.
"Wij meenen daarop wel eens te mogen
wijzen, nu wij Zaterdag vieren het Hoog
feest van Alle Heiligen 1— een Zondag t
IV Over filmkeuring.
Iln „Het Lichtbeeld", orgaan van de
Vereen, van gemeentelijke en particuliere
bioscoopcommissies in Nederland, trof ons
verslag van een lezing, te Dordrecht
de jaarvergadering der Ver.
P-commissies over het onderwerp:
t vertoonen van films over onderwer-
aan den Bijbel ontleend", door den
'beer S. de Jong, hoofd eener Protestant-
iche School te Rotterdam.
Naar het inzicht van dit hoofd zijn
voor minderjarigen af te keuren (ook voor
meerderjarigen deugen ze niet) „de films,
die aan een of ander tafereel uit den Bij
bel ontleend -zijn". En de schrijver besluit:
iWeoi alles uit den bioscoop, wat recht
streeks of zijdelings aan den Bijbel is
ontleend; historie-vervalsohing van dien
Bijbel mogen wij ook niet dulden; weer
Alles uit den bioscoop, wat op geloofsover-
tinging is gegrond en daarmede in ver
band staat. Maak het heilige niet onhei-
lig''.
Juist: maak het heilige niet onheilig.
1 i zijn dat volkomen met den sokrijver
'«ens! Maar niet eens zijn wij het met
bem, waar hij blijkbaar van meening is,
datdoor een film-vertooning iets „hei-
bgs" perse „onheilig" wordt gemaakt.
Zeker, het kan gebeuren het ge
beurt vaak, maar 't behoeft niet
.zoo te zijn. En daarom moet ieder geval
op zichzelf worden bezien en beoordeeld.
'Men moet dan hij die 'beoordeeling laten
'^co-spreken de eerbied voor het heilige,
®aar aan den anderen kant tooh ook niet
eerbied gaan overdrijven, hetzij om
bet heilige zelf, hetzij om in dit opzioht
'oorhartige, weekelijke gevoeligheden te
ontzien.
Bioscoop-commissies hebben in deze
taak te vervullen, die wat moeilijker
53 aQ d-e beer De Jong het zou wensohen!
Volkenbond.
Het Mosoel-geschll.
I Br vo|k&ibondsraad is gisteren te
t tn"öSe^ buitengewone zitting bijeenge-
I ca om het Engelscli--Turksche geschil
inzake Mosc -1 te behandelen. Lord Par-
moor en Fethi Bey hebben de standpun
ten hunner regeeringen uiteengezet.
Toetreding van Turkije.
Binnenkort verzoekom
toelating.
De „Etoile Beige" heeft een interview
gehad met Fethi Bey, den president van
de Nationale Vergadering te Angora, die
op het oogenblik te Brussel vertoeft in ver
band met de behandeling van de Mosoel-
kwestie door den Volkenbondsraad. In dat
interview verklaarde Fethi Bey, dat Tur
kije binnenkort zal verzoeken tot den Vol
kenhond te worden toegelaten.
Duitschland.
De Partijdag van het Centrum.
Rede van den Rijkskanselier.
De Rijkskanselier heeft op den partij
dag van het Centrum een rede gehouden,
waarin hij zoowel den huiten- als den
binnenlandschen politieken toestand be-
SPMet betrekking tot de buitenlandsohe
politiek wees' de kanselier er op, dat, hoe
wel de bewering, als zoude Duitschland
allesn schuld aan den oorlog hebben eon
sprookje is het aan den anderen kant toch
noodlottig zou zijn, te gelooven, dat het
niet-alléén schuldige Duitschland daarom
van de verplichtingen van het verdrag van
Versailles ontslagen zou worden.
Ook het verdrag van Londen heeft nog
geen-volkomen oplossing gebracht. Het
.vraagstuk der ontwapening is slechts een
zijdig opgelost. Do overwinnende staten
hebben echter in September te Genève
eveneens den wil te kennen gegeven om te
ontwapenen.
Duitschland erkent de groote idealen,
die aan den volkenbond ten grondslag lig
gen en het is tot loyale medewerking met
den volkenhond bereid, hoewel de volken
bond, die met het verdrag van Versailles
is ontstaan, nog in vele opzichten onvol-
konWkis' oe mnnenianosone poniiea
betreft, betoogde de rijkskanselier, dat het
staatkundige leven berurt op de consU
tutie van Weimar. Het is de taak der
politiek, de tegenstellingen die er J>esOian
met elkaar in overeenstemming te mm
gen. De woorden centralisatie
me moeten meer dan een leuze aUcen zij
Het centrum mag niet principieel e
samengaan met de naar rechts georiën
teerde partijen afwijzen, indien deze ten
minste zonder voorbehoud de constitutie
erkennen. Evenmin kan het centrum prin
cipieel een samengaan met de sociaal-de
mocratische partijen afwijzen.
Engeland.
De Russische propaganda.
Uiteenzetting van Mac Donald
De opschudding, teweeg gebracht door
do onthulling van den geheimen brief,
welken Zinowjef als president van de
roode Internationale van Moskou
Communistische Partij m Engeland heet
te hebben gezonden, houdt aan en h
heerscht de laatste twee dagen van den
verkiezingsstrijd volkomen. Hetzij de brief
echt is of valsoh, in ieder geval doet hu
ijverig dienst tegen de Inbour-regeering
en tegen het verdrag met Rusland.
Gisteren hoeft Mac Donald in een rede
te Cardiff een verklrdng aangaande den
brief af"elesd. De brief was eerst den lOon
ICtetober op liet ministerie vanB—d-
scho zaken ontvangen, dus 2 dagen na den
nederlaag der regeering.
De zaak is nooit in oen kall?ek®®"^e
besproken. Toen Mac Donald het.docu
ment gelezen had, stelde hu
een memorandum op, waarin hij zeidedat
Ti* grootste zorg aan besteed moes
worden om uit te maken of de brief eo
was of niet on dat hu, indien hu echt
bleek te zijn, onmiddellijk
moet worden. Mac Donald gaf order, dat,
terwijl een onderzoek naar do
gaande was, een nota aan Bakofski opge
steld moest worden, opdat er, wanneer de
authenticiteit eenmaal zou vasts aan, zo
der tijdverlies eon protest aan de Sovjet
redering ZOu kunnen worden gericht. Den
2Utm I den premier te Aberavon een
concept-nota ter goedkeuring toegezonden
Hij ontving deze den 23sten en nam
den morgen van 24sten kennis van en
bracht er eenige wijzigmjenin aam üJJ
zond het concept gewijzigd teru= 11 40
wachting dat het na het. aanbrengen de
veranderingen van hem terug gezonden
sou worden tegelijk met de bewijzen van j
fin echtheid vail den brief. I
Dien avond echter is do nota openbaar i
oomaakt. „Hierover beklaag ik mu met
zei Mac Donald. „Het Foreign Office on
al mijn collega's in de regoeitog wetmdad
ik dergelijke propaganda niet .al tMsiia
Tengevolge vna mjm als vaststaand
kend besluit, pal te staM voor h*
siscb verdrag, als een heilig S-
wanneer bet bekrachtigd is door mijn
haiidtsekennig, heeft het ministerie van
Buitenlandscho Zaken gemeend naar mijn
wensoh tö handelen door de heele zaak
to publiceeren. Zij meenden oprecht dat
het document echt was en volgens die me©
ning handelden zij".
De premier protesteerde met kracht te
gen het politieke gebruik dat de oppositie
partijen van deze kwestie maken hij den
aan den gang zijnde verkiezingcampagne.
Mac Donald rïbemde de opwinding der
kranten over den brief een politieke ma
noeuvre aan den vooravond der verkie
zingen; hij zeide, dat de zaak nog geens
zins definitief vaststond en dat hij vast
besloten was haar grondig te onderzoeken
L ij <1 el ij k verzet der
ambtenaren.
Men meldt uit Londen aan het „Hbld":
Na de rede van MacDonald twijfelt wel
niemand in Engeland er meer aan, dat de
zoogenaamde brief van Zinojew een mys
tificatie is geweest en men verwacht dan
ook, dat de premier onmiddellijk na afloop
van het officieele onderzoek zijn veront
schuldigingen aan Moskou zal aanbieden
De verklaring van MacDonald schijnt ook
het gerucht te bevestigen, dat sedert lang
de ronde deed, n.'l. dat de conservatieve
ambtenaren op het departement van bui-
tenlandsche zaken een soort lijdelijk ver
zet plegen en dat zij, wanneer ze slechts
formeel gedekt zijn, gaarne doen alsof zij
de instructies van den premier verkeerd
hebben begrepen.
De Valera. 1
Zooals gemeld, is de Valera voor don
tweeden keer in Ulster gearresteerd'. Thans
echter wordt hij vastgehouden te Belfast
tot na de verkiezingen.
Spanje.
De strijd in Marokko.
Uitbreiding van hot verzot.
Het schijnt geen twijfel te lijden, dat de
machtige Moorsche An j era-voflk sst am,
Trouw w-ds-op det plrm
Sen aan te sluiten. Het gebed wam
voltes tam strekt rich™f>.J Te-
toean in Noordelijke en Westelijke rich
ting uit tot de nabijheid van Ceuta en de
grens van de Tanger-aone en omvat tevens
het Zuidelijke kustgebied aan de Straat
van Gibraltar. TTn/Vpf
De kleinere volksstam van El Hao
door welks gebied ten Noorden van Tetoean
T Zg van Tetoan naar Ceuta loopt,
bliikt het voorbeeld van den A
S^ewe^ng t^ei/^lat^che
R^rifrS^Snsche convooien aange-
vallen.
Oostenrijk.
Ex-keizerin Zita.
Groote finanoieale verliezen.
De „Staatswehr", het orgaan der Oos-
tenrij'ksche legitimisten, deelt mede, dat
voor liet huis Habsburg gedeponeerd.
China.
De staatsgreep ie Peaing
De strijd ontbrandt opnieuw
bezetting van Peking d»or den
phris.teli.iken generaal Feng Joe pJ 2
=d
van 100.000 man zal verzamelen,
TeMT "V7°Te
r eng nee T anc-Fang, halverwege
reeds opgesteld te Lang runs, k
Peltinf en Tientsin, en andere troepen xo-
rJT lengTaS to? Pr
18 r"' Peking treinen uit Tientsm
aangekomen met internationale
zoodat de verbinding tusscben be
den volgens het Boksersprotocol tot dus
"Snl^S van den^Ameri-
gdïïidben vertrokken mmidVeUijk in de
Sng Peking. Allerlei gerucht® over de
breekt.
Amerika.
De presidentskeuze
New York de „Spil"
De laatste week van de vcrklwings^m;
pagne in Amerika wordt een slotmtbai
sting van alle partij-energie. De verschil
lende partijen hebben b.v. alleen voor
New York honderden monstersmeetings
aangekondigd. En Davis èn La Follette
zullen de geheele week te New York ver
toeven terwijl de republikeinen hun beste
„verkiezings-dondergoden" in de stad aan
den Hudson hebben geconcentreerd om
hun zaak te bepleiten.
De belangstelling voor het verloop der
presidentsverkiezing is natuurlijk boven
het kookpunt gestegen. Coolidge zelf
schijnt zich van de overwinning vrijwel
verzekerd te houden; de democraten en de
derde-partijers geven hem dat nog niet
zoomaar toe, en naar alle waarschijnlijk
heid zal New York de spil worden waar
om deze verkiezing draait. Verliest Coo
lidge dezen staat dan is zijn zege nog verre
van zeker. In New York toch wordt door
de democraten met man en macht gewerkt,
om een beslissing in voor hen gunstigen
zin te verkrijgen. Volgens de „Chicago
Tribuno" een republikeinsch blad
wordt door tallooze kiezers te New York
de naam van Alfred Smith weer genoemd
als die van gouverneur van den staat en
die van La Follette als de a.s. man van
het Witte Huis.
Van het Vaticaan.
Het stoffelijk overschot van Leo XIli
De b ij zetting in de St. Jan van
Lateranen
Een particulier telegram uit Rome meldt
aan do „Msb." d.d. gisteren:
Hedenmorgen werd in de basiliek van
St. Jan van Lateranen het stoffelijk over
schotvan Paus Loo XÏÏI in een monu
mentaal graf neergelegd. Tegenwoordig
waren talrijke kardinalen, leden van het
coTps diplomatique en van het pauselijk
hof.
Edelwach'ten bewezen voor de eerste
maal sinds 1870 de honneurs buiten het
Vaticaan.
Kardinaal Pompili hield den rouwdienst
het voornaamste nieuws.
buitenland
Rede van rijkskanselier Marx op den
partijdag van hef Cenfrum.
De uiteenzetting van Max Donald aan-
De uiteenzetting van Mac Donald aan-
over propaganda in Engeland. De brief
schijnt een mystificatie te zijn.
In Marokko breidt zich de opstand on.
der de stammen uit.
De strijd in China dreigt opnieuw uit to
breken tusschen Woe Pei Foe en Fena
Joe Sjanfl. u
BINNENLAND.
Een wijziging van de Beroepswet vcor-<
gesteld.
Een adres van
blad).
autobus-houders (2de
De zaak tegen mevr. Desmet voer de
derde maal behandeld, thans voor het Am-
sterdamsch Gerechtshof (Rechtzaken).
LEIDEN
De Kamer van Koophandel over het
ontwerp-Ziekic- en Ongevallenwet.
MEDEDEELINGEN VAN DE
R. K. STAATSPARTIJ.
De oprichting van den
R. K. Demecratfcchen Bond.
In verhaard met d>e oprichting van dein
R. K. Domocratischen Bond is hot bestuur
van den Algeoneenen Bond van R. K.
RiikskieskrimgoTganisaities in Neder land
door den Bondsvoorzitter samengeroepen
ter vergadering op Vrijdag 7 November
a.s. te Utrecht ter bespreking der houding
door het Bondsbestuur in te nomen tegen
over de personen, die als lid der R. K.
Staatspartij in die partij een actie tegen
die partij traokten te ontwikkelen.
Wijziging Arbeidswet.
Memorie van Antwoord.
Verschenen is de memorie van antwoord
inzake het wetsontwerp tot wijziging van
art. 26 der Arbc'clswet 1919. Het volgende
is er aan ontleend:
Het streven van deD minister is er steeds
op gericht geweest bij de toepassing van
de overgangsbepalingen het overwerk voor
kinderen van 14 en 15 jaar in te perken.
Tot voor korten tijd was de minister van
meening, dat na 23 October 1924 het eigen-^
lijk overwerk voor arbeiders heneden 16
jaar afgeloopeu moest zijn. Eerst later
heeft hij de overtulgiing gekregen, dat eeni
ge nog loopendo vergunningen na 23 Octo
ber 1924 op grond van het voortduren van
de ongunstige economische omstandighe
den voortgezet moesten worden.
De tot 24 October 1924 loopende vergun
ningen, waarvoor de minister verlenging
van de overgangsbepaling van art. 26 noo-
d'ig acht, betreffende 3 keramische fabrie
ken met een werktijd van 9 uren per dag
en 50 uren per week; 3 textielfabrieken
met een werktijd van 9K> uur pe dag en 53
uren per week; 1 textielfabriek met werk
tijd van 10 uren per dag eai 55 uren per
week en 39 textielfabrieken inet een werk
tijd van 9 uren per dag en 50 H uur per
week.
Een ondernemingsgewijze opgeven van
motieven, die tot wcrk'tijdverlenging no
pen, ac.ht do minister niet geoorloofd.
Hieromtrent zijn in vele gevallen gege
vens van vertrouwelijken aard verstrekt.
De vraag of bij de uitvoering van de Ar
beidswet niet wat lichtvaardig to werk ge
gaan wordt niet het verleenen van over-
werkvergunningen, kan de minister niet
anders dan ontkennc-nd beantwoorden.
De minister ziet geen aanleiding om den
termijn, na afloop waarvan geen overwerk
meer door personen beneden 16 Jaren mag
worden verricht, met meer dan 2 jaar te
verlengen.
Afwijking Invaliditeitswet.
"W etsontwer p.
Ingediend is een wetsontwerp tol ver
dere tijdelijke afwijking van art. 20, le en
2e lid, der Invaliditeitswet.
Bij de gegeven moelijke tijdsomstandig-
lieden acht de regeeriug het gewenscht, om
1925 d® Staatsbijdrage, bedoeld
m art. 20, op te schorten en te volstaan
met een uitïeering over dat jaax van een
beorag van 1.800.000, als bijdrage in do
administratiekosten. Do toestand van het
Inval'iditei'tsfonds verzet zich niet tegen
deze opschorting. De premie-opbrengst al
leen zal reeds ruim voldoende zijn om voor
1925 de te verwachten uitgaven te dekken.
Evenmin, als het voorstel, in 1924 ge-i
daan, heeft het onderhavig© voorstel oen
principieel© beteekenis.
Wijziging Bjrocpswst.
Wetsontwerp.
De noodzakelijkheid, waarvoor men zich
j onder de tegenwoordige omstandigheden
J gesteld ziet, om zooveel mogelijk tot ver
sobering van den Staatsdienst te komen,
heeft ook de vraag naar voren doen ko-i
men, en de bestaande rechtspraak in zake
de social1.© verzekeringswetten niet kan
worden vereenvoudigd. Aan vankei'jk was
die rechtspraak opgedragen aan 16 raden
van beroep met als beroepsinstantie de
Centrale Raad van Beroep te Utrecht. Bij
de wetswijziging in 1-917 is dit aantal te-,
ruggebracht tot 7
Om tegemoet te koinan as-- be* be"-waar
dat de justitiabelen ai to ver van den ze
tel der raden zouden verwijderd zijn, werd
toen het stelsel van zittingen buiten de
standplaats ingevoerd. Vereenvoudiging
nu van deze organisatie schijnt mogelijk.
Li de eerste plaats komt het voor, dat
hot aantal raden in elk geval met één kan
worden verminderd. Door uitbreiding van
het rechtsgebied van Groningen met een
belangrijk deel van de provincie Overijsel
kan Arnhem dermate worden ontlast, dat
do provincie Utrecht zonder bezwaar van
's-Gravenhage naar Arnhem kan overgaan.
Wordt bovendien een gedeelte van Zuid-
Hoflïand van 's-Gravenhage naar Rotter
dam overgebracht, dan is de mogelijkheid
gegeven Zeeland en West-Brabant ondel
's-Gravenhage te brengen.
Het overblijvende deel van het rechts
gebied van 's-Hertogenbosch kan dan
voorts gereedelijk met L:mburg worden
uitgebreid, zoodat de Raad van Beroep te
Roermond kan worden opgeheven
Een tweede punt van vereenvoudiging
betreft de samenstelling der raden In
overeenstemming met de terzake ingewon
nen ambtsberichten van de voorzitters dei
raden is de regeering van oordeel, dat met
twee bijzitters kan -worden volstaan. Al ia
een ruimere bezetting op zichzelf uiteraard
een voordeel, op grond van de opgedane
ervaring mag toch worden aangenomen
dat dit voordeel n et in evenredigheid staat
tot de daaraan verbonden financieel© las
ten, welke voor het tegenwoordige zoo
zwaar moeten^ wegen. Ook is vereenvoudi
ging mogelijk door het opnemen van een
uitdrukkelijke bepaling, waarbij combina
ties als b.v. het tegelijkertijd vervullen van
het griffierschap bij een kantongerecht
met dat bij een raad van beroep worden
toegestaan.
Ten slotte wordt voorgesteld een matg
griffierecht te heffen.
Nederland en België.
Een merkwaardige
samenkomst te Uden.
Zaterdag 25 Oct. j.l. werd Uden
bezocht door Minister Ruys do Beeren-
brouck, oud-Regeerings-commissans (1J14
1918) voot de vluchtelingen in Noords
Brabant en Zeeland, en den Minister van
Pimnenlandsche Zaken en Volksgezondheid:
van België, prof. dr. Poullet, aan
gedurende den oorlog de zorg voor de be-J
1 langen der Belgische vluchtelingen in JN©*
