,0e lette Eaiinf
Tweede Blad
Zaterdag 18 OctoLer 1924
In de wereldruimte.
IV.
T Een kind, dat nog geen begrip van af
standen heeft, grijpt met z'n knuistjes
naar de maan en als het er niet bij kan,
ordt moeder er op attent gemaakt, dat de
jonge heer of jonge dame dat voorwerp
tegen eiken prijs wil bezitten. Naderhand
begrijpt men, dat niet elk verlangen voor
verwezenlijking vatbaar is. Sommige idea-
llen ztijn buiten iemands bereik. Maar
(hoever de maan en de sterren buiten ons
bereik liggen, daarvan heeft een gewoon
mensoh nog geen begrip, ook al is hij de
wieg ontgroeid. Wanneer wij op 'n avond
volle maan zoo groot en duidelijk zien
opstijgen aan de kim, dan lijkt zij niet
zoo heel ver weg. Toch ligt er nog de res
pectabele afstand van 384.000 K.M. tüs-
schen; dat is voor iemand, die de pas erin
weet te houden en 5 K.M. per uur aflegt,
een tippel van rond 77.000 uur of 'n
kleine 10 jaar loopen achter elkaar, dag
en nacht.
De zon is nog een beetje verder weg,
immers de maan kan royaal tusschen de
aardo en de zon in staan, de oorzak van
de zonsverduisteringen. De afstand tus-
eclien de zon en de aarde bedraagt maar
liefst gemiddeld 150 millioen K.M. Beken
maar eens uit, hoeveel duizenden jaren
dat locpen zou zijn. Wanneer men zich die
afstanden tusschen aarde, maan en zon
eens goed indenkt, begrijpt men, dat deze
verhoudingen bezwaarlijk op papier naar
waarheid kunnen nagete9kend worden.
Immers, de zon moet dan ongeveer 500
maal verder van de aarde afstaan op de
teekening dan de maan. Voeg daar nog
bij, dat de middellijn van de zon 110
maal grooter geteekend moet worden dan
middellijn van de aarde, terwijl die
van de maan weer veel kleiner is dan de
aardmiddellijn. Probeer dat maar eens in
de juiste verhouding te teekenen. Wan
neer men de afstand aardemaan op 1
c.M. stelt, moet men de zon circa 5 me-
ter(!) verder teekenen. In dezelfde ver
houding moet dan de aarde een* cirkeltje
ijn met een middellijn van 1/3 millime
ter, de maan een heel klein stipje, terwijl
de zon met zijn middellijn van 1.391.000
K.M. op de teekenmg een cirkel mag zijn
met een middellijn van '11 35 c.M. onge
veer. Men moet dus minstens een papier
van 5 Meter lengte hebben om de maan in
de juiste verhouding te kunnen aanbren
gen zóó, dat het ding nog juist met het
bloote oog zichtbaar is.
Zooals men weet, loopt de aarde in een
kring (een ellips) rondom de zon. Als men
derhalve deze kringloop wil uitstippelen,
moet men een papiertje hebben van min
stens 10 Meter in het vierkant en dat om
de-loopbaan van een holletje van 1/3 mil
limeter middellijn aan te duiden!
Men zou op dat stukje papier dan ook
eenige andere planeten er hij kunnen
teekenen, tenminste de z.g. binnenplaneten
dio niet zoover als de aarde van de zon
afstaan. Maar wil men de baan van Nep-
tunus, de verste tot nu bekende planeet,
er ook nog bij teekenen in de juiste ver
houding, dan moet men een papier ne
men, dat 30 maal zoo lang en bijna even
breed is, dus 300 meter in" het vierkant.
Vischmarkt en Botermarkt bij elkaar ge
nomen zijn nog slechts schraal 300 Me
ier; de Haarlemmerstraat van de Prin-
sessekade tot de Hartebrugskerk is royaal
"T0 Meter.
Dat geeft cenig idee hoe groot een vel
papier moet zijn, waarop men ons plane
tenstelsel zóó kan afbeelden, dat de maan
er nog juist zichtbaar op kan worden aan
gegeven.
Men ziet hét, er is ruimte genoeg aan
den hemel.
Maar nu hebben wij alleen nog maar
de afstanden bekekejj tusschen de aarde,
de maan, do zon en de planeten.
Deze afstanden zijn reeds enorm. Wan
neer men echter weet, dat iedere ster op
zich een zon is, welke het centrum uit
maakt van een eigen planetenstelsel, dat
iedere ster van de duizenden aan den he
mel dus zich vrijelijk beweegt met de-
eelfdo aanhang als onze zon, dan begint
ïaen cemgsains te beseffen, dat do tot nu
toe genoemde afstanden nog niets zijn in
vergelijking met de afstanden tusschen
da sterren onderling. De ster, welke het
dichtste bij ons staat, is maar eventjes
2 millioen maal verder van ons verwij
derd dan de zon. Dat is een afstand,
waarvan men duizelt, welke men zich op
Seen stukken na kan indenken. Een snel
trein zou 1000 millioen jaren noodig heb
ben om er te komen. Stel u voorl Daar
kan zelfs een Zeppelin niet tegen aan, al
vloog hij nog veel gauwer over den Oceaan
dan de Z. R. Hl.
En dat is nog slechts een ster, welke
keel dichtbij staat. Er zijn massa's ster
na, welke veel en veel verder weg zijn.
|Ion kan die onmetelijke afstanden niet
moer in Kilometers uitdrukken. Daarvoor
gebruikt men z.g. astronomischo eenhe
den, n.l. de afstand aarde—zon als eenheid
Pok deze eenheid wordt echter spoedig te
«lein (het is maar(?) 150 millioen K.M.)
dn dan gaat men rekenen met „lichtjaren"
Een lichtjaar is de afstand, welke een
hehtstraal in een jaar kan doorloopen. En
at is een heel eindWant het licht heeft
een snelheid van 300.000 K.M. in de se
inde, dat wil zeggen, dat het licht in één
fonde 7 maal de aarde rond kan vlie-
•*en, terwijl de Amerikaansche vliegers
ongeveer 7 maanden éénmaal rond de
<r«o vlogen' Maar zij hadden meerma
Bronchitis, Vastzittend Slijm, Verouderde Koest
Gebruik hiertegen Anga-Siroop, f 1.75. Bij Apothekers en Drogisten 21243
len pech, wat het licht nooit heeft. Dat
blijft met dezelfde vaart doorvliegen één
jaar lang en die afstand is een bruikbare
maatstaf in de sterrenkunde. Zoo is bij
voorbeeld de Groote Beer 72 lichtjaren
van ons verwijderd, de Pleiadcn zelfs 170
lichtjaren. Dat wil dus zeggen, dat, wan
neer op het oogenblik de sterren van de
Groote Beer plotseling uitdoofden, wij nog
gedurende 72 jaren het licht zouden zien
en pas na al die jaren zouden bemerken,
dat een groote hand de domper op die
sterren had gezet. En zelfs dat is nog niet
eens zoo héél ver. Men heeft sterrenhoo-
pen en sterrennevels,welke 37.000, G0.O00,
100.000 lichtjaren van ons verwijderd
zijn. Zoo ligt b.v. de z.g. grcolo Kaapsche
Wolk op een afstand van 110.000 lichtja
ren. Een afstand, welke men niet anders
dan met „onmetelijk" kan aanduiden.
In een volgend artikeltje zullen wij na
gaan, hoe do 'sterrenkundigen, dat zoo
netjes kunnen uitrekenen.
BIHBEfiSLflESP
R.-K. Juvenaat in het Bisdom Haarlem.
De Jaarver ga dering.
De jaarvergadering van het R.-K. Juve
naat in het Bisdom Haarlem zal op Dins
dag 21 October 1924, in het gebouw „St.
Bavo" te Haarlem, Smedestraat 23, wor
den gehouden.
Te half 11 uur wordt door den voorz.
in de kerk van den H. Josef (Jansslraat)
een H. Mis opgedragen voor de zielrust
van den overleden secretaris Rector van
Reijsen.
Op de sectie-vergaderingen aanvangen
de dm half 12 uur precies, worden de vol
gende oiiilCiv,- n behandeld:
le. Stadspatronaten, onder leiding van
het bestuurslid, Rector van Adrichem
Spreker de WelEerw. heer W. G. G. M.
van Alphen uit Gouda over: „De inrich
ting van een Oudersavond."
2e. Dorpspalronaten, onder leiding van
het bestuurslid, den heer Beekelaar. Spre
ker de WelEerw. heer A. J. van Schaick
te Berkel over: „Eenigo gedachten en
wenschen omtrent jeugdorganisatie en ont
spanning op het platteland."
Se. St. Franciscus-Liefdevteifk, onder
leiding van Rector van Kampenhout.
Om half twee begint de algemeene ver
gadering. De agenda bevat o.m. de ver
kiezing van bestuursleden ter voorziening
in de vacature, ontstaan door het over
lijden van den Z.Eerw. heer Rector van
Reijsen en wegens periodieke aftreding
van den heer W. v. Schaick. (Het, Bestuur
dringt beloofd bij de Patr. Comm. aan om
de candidaatstelling niet aan het Bestuur
alleen over te laten, maar onderling reeds
te voren geschikte candidaten vast te stel
len en dezer namen vóór de vergadering
schriftelijk aan den w.n. secretaris te
doen toekomen.)
Verder een inleiding van den heer A. J.
van Goethem, leeraar te Amsterdam, over:
„Het nut van handenarbeid in onze patro
naten" en een inleiding over: „De adminis
tratieve inrichting van een patronaat".
Door het nog uitblijven van pl.m. 30
antwoorden verschijnt het jaarrapport
iets later.
De R.-K. Hanze in de Bisdommen
Den Bosch en Breda.
Donderdag is te 's-Hertogenbosöh de
jaarlijksc.be vergadering van de R.-K.
Hanze in het bisdom Den Bosch gehouden
onder leiding van den heer Jos. Meijring,
die uitvoerig den achteruitgang van de
vereeniging beschreef.
De rekening van den penningmeester
wees een nadeelig slot aan van f 1744, ter
wijl er nog f 4000 schuld is. Oorzaak
daarvan ia hoofdzakelijk het stopzetten
van de groote bijdrage van de Hanzebank
Het bestuur hoopt geleidelijk da schulden
af te kunnen doen.
Als bestuurslid werd herkozen de heer
Gremers, te Oss en gekozen de heer v.
d. Waea-den uit Nijmegen.
Hierna werd een buitengewone aigeonee-
no vergadering gehouden tot behandeling
van de voorstellen van Tilburg en Den
BosCh tot schrapping van het
woord H a n z Hit den naam van
den Bond. De voorz. zeide, dat de organi
satie zich niets te verwijten heeft. Om tac
tisohe redenen adviseert het hoofdbestuur
echter, afstand te doen van den naam
Hanze. Daartoe werd ten slotte met 526
tegen 114 stemmen besloten. De vereeni
ging zal vootraan heeten R.-K. Midden
standsbond.
Eindhoven stolde voor/het mandaat van
den vertegenwoordiger van den hond in
do Zuiderbank niet te hernieuwen. Het
hoofdbestuur acht een crediet-inistellling
ten behoeve yan den middenstand noodig,
Wijl do kleinere middenslandescredieten
als regel in hefr geheel niet of slechts te
gen uitert bezwarende voorwaarden bij
particuliere banken kunnen worden on
dergebracht. Er dient zijs inziens een los
contact te bestaan tusschen do organisa
tie en de bank om voor hel behoud van
het eigen karakter van zoodanige mid-
denstandscredietinstelling te waken.
De heer Th. Speetjens, directeur der
Zuiderbank, lichtte dit punt toe. De orga
nisatie moet natuurlijk zorgen, dat zij
niet deelt in de klappen, welke een bank
zou krijgen. De Zuiderbank wensoht ook
niet af te hangen van de inzichten der
organisatie op bank gebied. Do organisatie
mag daarom ook niet de g'evolgen van
eventueel slecht beheer dragen. Spr. is
het met het boofdbes-tuursvoorstel geheel
eens. Hij ontkende, dat op de Zuiderbank
eenige verplichting tot overneming van
credieten, die bij de Hanzebank onderge
bracht zijn, zou rusten. Het bedrijf van de
Zuiderbank heeft met dat van do Hanze
bank niets te maken. De Zuiderbank
eischi voor de verleening van een creiliet,
dat het goed gedekt is en niet het karak
ter van een vasto léening beeft. Uit hare
winsten zal een bepald bedrag worden be
schikbaar gesteld om de crediteuren van
do Hanzebank, die aan haar oprichting
hebben meegewerkt, schadeloos te stellen
voor het verlies, dat zij door het faillisse
ment van de Hanzebank zullen blijken ge
leden, te hebben. Dividend-betaling en re
servevorming zullen echter aan déze uit-
keering moeten voorafgaan.
Later zeide spr. nog, dat er geen con-
Iractueele bezwaren zijn tegen het ver
breken van de relatie van de Zuiderbank
met de Incassobank, indien dit noodig
mocht zijn voor het behoud van het ka
rakter der bank, doch dat deze verhou
ding er een is. van hoogst vriendschappe-
Jijken en nuttigen aard. Op de vraag naai
de verhouding van de Zuiderbank tot de
zaken van den lieer mr. Van Best, ver
klaarde spr. zonder voorbehoud, dat noch
de heer Van Eest, noch eenige zaak,
waarin deze mocht betrokken zijn, eenige,
hoe geringe schuld ook aan de Zuiderbank
heeft, en dat deze laatste niet het minste
verlies geleden heeft of lijden zal.
Besloten werd, dat het bestuur zal zoe
ken naar een vorm van samenwerking,
waardoor voorkomen wordt, dat de orga
nisatie den terugslag zou ondervinden
van mogelijke verliezen van de Bank.
Te Roosendaal is Donderdagmiddag do
20ste algemeene vergadering van de Dio
cesane Hanzevereeniging in het bisdom
Breda gehouden. In deze vergadering, de
eerste na de IIanzébankdcbaclezijn vrij
uitgebreide en hoogloopende besprekingen
gevoerd over de financieele verhouding
van deze middenstandsvereeniging tot de
gefailleerde credietvereenigirug De Hanze
bank. Door deze bank bleken verschillen
de bedragen, te zomen groot f 11.281, aan
genoemde vereeniging cadeau gedaan te
zijn. Toen evenwel de curatoren van het
faillissement dezen post in de boeken von
den, zonder dat daarbij bleek, dat dit een
geschenkn was, wenschten zij zulks ook
niet te erkennen en eischlen zij van deze
vereeniging de volle terugbetaling van dit
bedrag. Aangezien de geldmiddelen van
de Hanze, vooral door den teruggang van
het getal leden, er piet zoo rooskleurig uit
ziet, kon niet direct aan deze disch wor
den voldaan. Nu werd voorgesteld f 3000
aanstonds uit geleende bedragen to vol
doen en verder 10 jaar lang per jaar
f 1000 te storten voor verdere aflossing en
rente. Gebeurte dit. niet, dam zou faillisse
ment niet kunnen uitblijven.
Na urenlange discussies heeft de ver
gadering dit voorstel aangenomen. De af-
deeling Breda stemde tegen.
In de vacatures in het hoofdbestuur wer
den gekozen de heeren Van Turnhout, te
Breda; Lookefeer,. te. Hulst, en Van Mans-
feld, te Bergen op Zoom. Voorloopig blij
ven de vacatures Frencken, te Oosterhout,
en Lan/tain Thewes, te Breda, bestaan.
Eerelszing van
„Hei Christ. Getuigenis der Catecorn'oen."
Pater Hendrichs verzoekt ons, de R.-K.
Geestelijkheid van Amsterdam,
Rotterdam, Den Haag en Om-
streken (onder „omstreken" te ver
staan: de plaatsen, die de de s b e t r e f-
fende circulaire van hem ont
vingen) te herinenren, dat zij in haar
geheel is uitgenoodigd, bij de Eere
lezing, die hij over bovenstaand onder
werp geeft, 24 October (Rotterdam); 26
October (Amsterdam3; 28 October IDen
Haag.)
De invitatie is echter persoonlijk, dus
zonder introductie en b e p a al 11 zich
tot de plaatsen, waarheen hij de uitnoodi-
gingscirculaire gezonden heeft.
De Rijwieibelask
Bepalingen.
Ter kennis van de ambtenaren der
Rijks- en gemeentepolitie is gebracht, dat
de Minister van Financiën de onderstaan
de mededeelingen heeft gedaan in verband
met vragen aangaande de toepassing der
Rijwielbelas ting wet.
Transportrijwielen, al of niet met af
neembaren bak (z.r carriers), zijn volgens
het spraakgebruik als rijwielen te beschou
wen en vallen onder de toepassing der wet.
Indien het stuur dezer rijwielen niet uit
oen buis bestaat en de inrichting van het
i-ijwiel niet toelaat op de voorgeschreven
zichtbare wijze het rijwielmerk aan de
ballioofdbuis of de bovenhuis aan te bren
gen moet het belastingmerk niettemin aan
dat stuur bevestigd worden.
Driowielige rijwielbrancards kunnen ge
lijk gesteld worden met van belasting vrij
gestelde rijwielen.
Wanneer een op de voorgeschreven wjze
aangebrach» rijwielbelastingmerk bedekt
is door een kleedmgsfuk, mand of ander
voorwerp. behoort het opmaken van
proces-veibaal te worden nagelaten, doch
den berijder van het rijwiel moet worden
"opgemerkt, dat hij het aan zich zelf te
wijten heeft, ii.d:en hij tot stilhouden
mocht gedwongen zijn. Zoolang het tegen
deel niet is beslist, moet evenwel worden
aangenomen, dat een rijwielbelastingmerk,
dat bedekt is met een laag lak (veroor
zaakt. door bet lakken van het rijwiel)
waardoorheen ue kleur van het merk niet
zich'fcaar is, niet overeenkomstig het voor
schrift van art. 2 der wet aan het rijwiel
is bevestigd. Evenmin is dit het geval, in
dien het merk op een zoodanige wijze is
bevestigd, dat het middengedeelte of een
der helften door het fcevesligingsvoorwerp
is bedekt.
Een merk, waarvan eert stuk ontbreekt,
moot uie: als geldig worden aangemerkt.
Het is geoorloofd, het merk met een
riempje, touwtje, metalen draadje of der
gelijk hulpmiddel aan het stuur van het
rijwiel te hangen, met het oogmerk het bij
niet gebruik van het rijwiel gemakkelijk
daarvan te kunnen verwijderen.
Het grootg nieuws gaat thans van mor.d
tot mond.
Daar was eens een beroemd advocaat
die beweerde, dat. men heb publiek alles,
zelfs heb ongeloofelijkste, kon doen geloo-
ven, mits men heb maar vaak genoeg her
haalde. Indien deze rechtsgeleerde een za
kenman geweest ware, zou ziin oordeel an
ders, en tevens juister, geweest zijn. Want
in zaken laat. het publiek zich niets op de
mouw spelden.
Wij kenden indertijd een straatfiguur, die
honderden malen per dag op de hebzucht
der Amsterdammers speculeerde met een
quasi-tergend „Hodt je me maar!" en
toch stelde niemand er prijs op hem te
hebb'en. Zijn hardnekkigheid baattehem
niet; hij werd alleen verschrikkelijk verve
lend. En waarom? Eenvoudig omdat het
geen hij aanboocl voor heb publiek geen
waarde bezat.
Waarde, daar gaat het om in de maat
schappij.
Wie een geoorloofd middel weet om
guldens tob rijksdaalders te maken, mag
Let gerust tot in het oneindige herhalen,
zonder vrees dat iemand he.b hem kwalijk
zal nemen. Daar heb je bijvoorbeeld „C.
A. is toch voordeeliger". Bit is als 't
ware een spreekwoord geworden. Het gaat
van mond tot mond. Het begon in de
kranten, vervolgde zijn weg op schuttingen
en muurvlakten, en nu is het ook doorge
drongen tot de bioscooptheaters, waar geen
voorstelling compleet is zonder de verma
ning „O. A. is tot voordeeliger". En de
menschen? Zij lachen goedgeluimd en zij
steken de vermaning in hun zak in let
terlijken zin, want nauwelijks koopen zij
bij C. A., of zij bevinden zich beter bij
kas, gaan beter gekleed en loopen opge
ruimd in hun moderne, degelijke kleeding
langs 's heeren wegen met hun nog steeds
zware portemonnaie. bedenkend, dat het
leven met C. A. toch zoo kwaad niet is.
Toen C. A. hun strijd tegen de duurte
begonnen, waren er velen, die twijfelden
aan hun succes, maar nu hebben C. A.
heb pleit glansrijk gewonnen. Men heeft
allerwege den ernst van hun streven leeren
inzien en ieder heeft ervan geprofiteerd.
Daarom 'hopen wij, dat C. A. nog langen
tijd zullen voortgaan onze geldelijke zor
gen te verlichten door er telkens en tel
kens weer op te wijzen, dat zij „toch voor
deeliger" zijn. En gij lezer, zult Uw op
rechte vrienden kunnen herkennen wanneer
zij, na den gebruikelijken morgengroet, in
plaats van ..mooi weer vandaag", U op het
hart drukken „C. A. is toch voordeeli-
gex". (21292)
Het uitleenen van merken is geoorloofd,
behalve van die welke kosteloos zijn ver-
strékt, deze mogen enkel door den aan
vrager worden gebezigd.
Buitenlanders, die in het bezit zijn van
een kaart Rijwielbelasting No. 4, mogen
daarmede herhaaldelijk de grens over
schrijden, zonder dat zij haar geldigheid
verliest. Er bestaat bezwaar tegen het
doen afgeven hij elke binnenkomst-van een
nieuwe kaart, daar de grensontvangers
hierdoor noodeloos van ander werk wor
den afgehouden.
De geldigheidsduur van zoo'n kaart is
niet beperkt tot het tijdvak van 3 maanden
na den dag der afgifte; van een eenmaal
afgegeven kaart kan, zoolang overigens
niet de grond voor vrijstelling van belas
ting is vervallen, het geheele kalenderjaar
gebruik worden remaakt.
Buitenlanders behooren met betrekking
tot de uitvoering der Rijwielbelastingwet,
zoo weinig mogelijk te worden bemoeilijkt
In het algemeen kan een nauwgezette con
trole op de naleving der wet worden be
perkt tot die buitenlanders, waarvan be
kend is, dat zij voor hun beroep of om
andere redenen geregeld binnen het Rijk
komen.
SYATEK-&OER AAL
TWEEDE KAMER.
Vergadering van gisteren
Interpellatie.
De heer W ij n k o o p (G.P.) vraagt de
Kamer verlof vragen- te mogen ricihlen lot
den Minister van Koloniën in zake maat
regelen der Indische Regeering tot heslrij
ding van de volksbeweging der arbeiders
en boeren in Indië, speciaal blijkbaar» de
bestrijding van de Sarekat Rajat en van
de Perserikatan Kommunist India (P.K.I)
Over deze aanvrage wordt Dinsdag be
slist
Da (Nieuwe Tariefwet.
Do heer Snoeck Henkemano (C.-
H.) meent dat dit ontwerp over het alge
meen kalm en met instemming in het land
is ontvangen. Bij die kalmte staken de re
devoeringen van de heeren DresselhuYS
en van Gijn zeer af. Men kan tegen deze
verhooging van het tarief zijn, maar dan
moet men onmiddellijk aangeven waar
men. de 15 millioen vandaan wil halen.
De sociaal- en vrijzinnig-democratie geven
een weg aan die spr. verderfelijk acht; de
vrijheidshonders geven echter geen weg
aan.
Het voorstel verandert onze handelspo
litiek niet en buigt die zelfs met om. Acht
procent is nu plotseling geweldige protec
tie' Gelooft in Nederland iemand dat wel?
De heer Dresselhuys beweerde, dat hot
Nederlandsche Landbouw-comité zich heeft
verklaard tegen deze Tariefwet. Maar het
prae-advies van den heer Van Weideren
Rengers dateerde van Juni 1924. Eerst
daarna verscheen de Tariefwet en in de
Septembor-vergadering van het Landbouw
Comité verklaarde de voorzitter, dat het
comité geen uitspraak kon doen over de
Tariefwet. Er is dan ook alleen gestemd
over de vraag: Zijn in het algemeen be
schermende rechten in het belang van
land- en tuinbouw? Maar over de vraag
of dit tarief; beschermend was, is niet ge
stemd. (groot rumoer).
Do heer Dresselhuys protesteert
en roept: „Ik. was er bij!"
De hoer Snoeck H e n k e m a n s:
„Was do lieer Dresselhuys er bij, dan is
het des te irger (Vroolijkheid).
Spr. betoogt, dat het voorstel slechts
fiscaal is én dat de herziening uit een
technisch oogpunt dringend noodig was.
Do Tariefwet was uiterst gebrekkig en
herhaaldelijk opgelapt, zoodat het onrao.
gelijk was geworden, daaruit wijs te wor
den. Natuurlijk zijn er ook nu nog fouten
en gebreken in de regeling en spr. geeft
er eenige van aan. Op dit punt zal df
Minister natuurlijk welwillend zijn. Spr
heeft twee kluwen touw bij zich, de één
wegende 100 gram, de andere 125 gramj
de tweede zal vrij zijn, de eerste niet, om
dat de gewichtsgrene in de Tariefwet 120
gram is. Dergelijke eigenaardigheden wil
spr. vermijden.
Ten slotte behandelt spr. den financi-
eelen .toestand van het land. Hij acht die
over het algemeen iets gunstiger dan ver
leden jaar en daarom vraagt hij den Mi
nister eenige pijnlijke bezuinigngen die
hij voornemens is toe te passen, nog eens
in overweging te nemen. Hierbij heeft spr
o.a. het oog op de ambtenaren-^salarissen.
De heer v. d. Heuvel (A.-R.) juichl
dit ontwerp toe omdat het een der beste
middelen is om het budget sluitend te mak
ken. Verhooging der directe belastingen ia
onmogelijk maar verlaging der successie-»
belasting komt het eerst aan de orde.
juist in het belang der landbouwers. On
juist is het dat dit on werp den landbouw
zal schaden.
Misschien zullen eenige nevenverscuijnr
selen optreden, dio den fabrikanten ten
goede zullen komen, maar nadeel zal dr
landbouw er niet door ondervinden.
Geestdriftig is hij niet voor dit ont
werp, maar als het een begin is van een
poging om de successiebelasting te verla
gen, is hij er vóór. Deze belasting toch ia
zeer nadeelig voor de landbouwers met
hun grondbezit, dat versnipperd vordt
door de successiebelasting.
De heer Hiemstra (S. D.) vraagt
het woord voor een persoonlijk feit. De
heer v. d. Heuvel heeft o.a. gezegd, dat
spr. apekool verkoopt, als hij voor de klei
ne boeren optreedt. Dit optreden vindt hij
vlegelachtig.
De heer v. d. Heuvel (A. R.) veran
dert het woord apekool in roode kool.
Het incident wordt gesloten.
Mevr. Bakker-N o rt (V. D.) wil de
stem der huisvrouw laten hooren tegen do
Tariefwet. Als iemand het moeilijk zal
hebben wanneer allés duurder wordt, dan
is het wel de huisvrouw, die niet als de
Minister van Financiën aan anderen
nieuwe lasten kan opleggen. Spr. geeft
eenige trieste gevallen van amroede die
door den druk der prijsstijging nog ern
stiger zal worden. Zij wijst o-p het adres
der Ver. van Huisvrouwen, waarin de
vrees wordt geuit dat vele artikelen duur
der zullen worden.
De heer Hermans (R.-K) gelooft dat
do druk van dit ontwerp op den buiten-
landschën producent zal neerkomen en
niet op den binnenlandschen consument.
Het verzet tegen dit ontwerp berust op de
oude liberale beginselen van vijftig jaar ge
leden. Alsof er sinds dien tijd niets is ge
beurd, alsof er geen tolmuren van kilome
ters lengte zijn opgericht, alsof men nog
niet steeds bezig is deze uit te breiden.
Het duurtc-bezwaar, tegen dit ontwerp
aangevoerd, acht spr. zeer eenzijdig ge
opperd.
Eenzijdig en overdreven acht spr. liet
düurtebezwaar.
Verhooging van invoerrecht zou iden
tiek zijn met verhooging van alle prijzen;
spr. beroept zich op Roeper Bosch, die
deze stelling krachtig heeft bestreden.
Verhooging der productie is zeer gemak
kelijfc te verkrijgen en onmiddellijk ge
volg daarvan is dat de prijzen dalen. De
daling is in het belang der consumenten en
maakt tevens den export eerder mogelijk
waardoor wederom den omvang der pro
ductie wordt opgevoerd. In 31 jaar is het
aantal arbeiders in de industrie verdub
beld. Met eenige cijfers toont spr. aan dat
de prijzen door den grooteren omzet zeer
dalen en dat de huitenlandsche concurren
tie den omvang beperkt en de prijzen hoog
deed blijven.
Nederland is het duurste land van
Europa rne-ent spr. en dat in 't land van
den vrijhandel. Uitvoerig gaat Spr. de ge
volgen van het Schoenenwetje na, waar
van hij vele goede resultaten heeft gezien
Met een beroep op Roeper Bosch verde
digt spr. de stelling dat de 3 pet. hooger
invoerrecht niet op don consument wordt
verhaald, maar dat de importeur of de
huitenlandsche producent die zal betalen.
In België zijn vaak de prijzen van artike
len die van dezelfde producenten als hier
te lande worden betrokken, lager dan hier
Het kan niet anders of de producenten
houden hij het berekenen van hun prij
zen rekening met het land waar de pro-
duoten heen gaan. Het dure Holland be
taalt meer.
In enkele gevallen zal de verhooging
op de consumenten worden verhaald;
waar tegenover staat dat er meer werk
gelegenheid zal komen en de werkloosheid
zal dalen.
Wat de productie zelf betreft, de vrij
handel heeft als belang daarvoor al lang
afgedaan. De theoretische vrij handelaren
mogen dien nog verdedigen; de practici
weten al lang dat het anders is en dat
betere arbeidsverdeling in de verschil
lende landen noodig is
Bescherming tegen de macht van trusts
wordt door den meest verstokten vrijhan
delaar niet verworpen. Spr. beroept zich
o.a. op prof. Treub, die wel degelijk een
bedrijf, dat hier een natuurlijken onder
grond heeft, beschermen wil als het drevgt
onder te gaan door do concurrentie van.
het buitenland.
Tenslotte zegt hij met genoegen de me
dedeel ing te hebben vernomen, dat de Mi
nister van Arbeid overweegt voor bepaal
de bedrijven bijzondere maatregelen^ te
troffen. Het algemeen belang daarbij in
het oog houdend, meent hij te kunnen
