BERICHT.
15e Jaarqano.
WOE^SOAG 24 SEPTEMBER 1924
No 4571
9e Scidócive Sou^omt
DeABONNEMENTSPRIJSbedraagt bij vooruitbetaling
Voor Leiden 19 cent per week fl 2.50 per kwartaal.
jBij onze Agenten 20 cent per week I2.G0 per kwartaal
Franco per post I 2.95 per kwartaaL
get Geïllustreerd Zondagsblad ii voor de Abonné's ver»
fcrijgbaar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij voor-
nitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 ct., met Geïllustreerd
Zondagsblad 9 ct.
pit nummer bestaat tót tureo
bladen.
Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zoih en Feestdagen L
Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003 v POSTBUS No. II
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gawone advortentlBn 30 conl par A'j4
Voor Ingezonden Mededeelinmo wordt brt
s dubbels van hst tarief Berekend. a
Kleine adverfcntlën, nn ten hoogste 80 woorden, wurbï
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, hoor en rsgs
huur, koop en verkoop f 0.50,
Zij, die zich per I October a.s.
„H „De Leidsche Courant" wenschen
te abonneeren, ontvangen de vóór
dien datum verschijnende nummers
gratis.
DE ADMINISTRATIE.
De slechte tijd.
,De Residentiebode" wijst op een mede
deling in „Het Volk" over „bet groote
plan der typografen", die een weekend
(van Vrijdag tot Maandagavond) naar
Engeland willen maken.
AI? zulke tochten mogelijk zijn, dan zal
men toch moeten erkennen, dat de tijden
nog niet zoo slecht zijn concludeert het
pad hieruit.
,De Volkskrant" wijst op de gunstige
opbrengst van 's Rijks Financiën in de
maand Augustus en speciaal op de divi
dend- en tantième-belasting, die omstreeks
2 millioen hooger is dan in dezelfde
maand van 1923 en circa 3 millioen hoven
de raming uitgaat.
En dit blad concludeert hieruit, dat „al.
'de jeremiades over het bedrijfsleven, dat
er zonder winst en dikwijls met verlies ge
kerkt moet worden, over het algemeen ge
nomen, niet zonder meer kunnen worden,
aanvaard."
Dit zijn twee pers-uitingen, welke ons
wel wat kunnen leeren.
Voorop zij gesteld, dat men met conclu
sies, als daar getrokken, wat voorzichtig
moet zijn. Als er eens 'n groepje arbeiders
uitgaat, kan men daaruit nog niet beslui
ten, dat hèèl do arbeidersklasse zooveel
verdient, dat er gemakkelijk dergelijke
iiitstapjes van af kunnen worden genomen.
En een stijging van de dividend- en tan-
itième-helasting zou ook als oorzaak kun
nen hebben een opbloei van slechts betrek
kelijk weinige zaken en een weer er hoven
opkomen van ondernemingen, die eerst
heel laag hebben gestaan.
Naar aanleiding van het bovenstaande
willen wij er dus eerst nog 'ns opmerk
zaam op maken, dat voorzichtigheid in het
oordeel hij dergelijke verschijnselen eisch
van redelijkheid is. Hoe vaak h.v. maakt
men zich schuldig aan de allerdwaaste se-
deneering, dat de arbeiders tegenwoordig
zooveel verdienen, dat ze eiken avond naar
'de bioscoop kunnen gaan, omdat.men
's avonds wat arbeiders, voor 'n groot deel
dikwijls ongehuwden, uit de bioscoop beeft
zien komen.
Dit vooropgesteld, mogen wij echtgr
naar aanleiding van het bovenstaande ook
wel opmerken, dat inderdaad over de ma
laise te vaak ongegrond wordt geklaagd.
Er is veel ellende in arbeiderskringen
door werkloosheid en ook, hier en daar,
door te lage loonen. Maar voor zegr velen
is do toestand toch beter dan voor den oor-
ilog waarvoor men dankbaar be-
hoort te zijn, inplaats van ontevreden!
Er is in meerdere zaken malaise, zoodat
kapitalen Worden ingekrompen en o;
slorpt. Maar velen kunnen zich, blijkbaar,
veel beter „roeren" dan voorheen waar
voor men dankbaar behoort te zijn,
inplaats van mokkend!
We mogen gerust zeggen, dat het de
jalouzie is, die in vele hoofden de
voorstelling van den oeconomischen toe
stand verwringt tot vèèl schever verhou
dingen, dan deze we geven dit, natuur
lijk, onmiddellijk toe inderdaad onder
verschillend opzicht in onze dagen heeft.
BUITENLAND
Volkenbond.
Hei or.twerp-proiokol Benesj.
Eenige wijzigingen.
Het door de Derde Commissie aan de
Volkenbondsvergadering voorgelegde ont-
verp-protokol vertoont eenige afwijkinzen
siot het tot nu too geldende.
Het ontwerp is speciaal krachtig geba
seerd op het denkbeeld der ontwapening,
soodat het eerst, te zamen mét het besluit
wan, de ontwapeningsconferentie, van
Tracht zal worden. Het is cch'ter minstons
«Yen krachtig gebaseerd op het denkbeeld
v'an arbitrage, voor walker doorvoering de
panctiès slechts dó middelen zijn.
Het prqtókpl stelt voor, art. 12 van het
Völkenhohdspact als volgt te wijzigen: „De
leden van den Volkenbond komen overeen,
zij in geen geval oorlog mogen voeren
fftren een ander lid van den Bond, behalve
°IÜ z!?'1 verdedigen tegèp een aanval, of
zij handelen mei toestemming van' den,
Raad of van de Vergadering van den Vol
kenbond".
In art. 2 wordt het verplichtend karak
ter van arbitrage door het Permanente In
ternationale Gerechtshof vastgelegd.
In art. 3 zijn bepalingen vervat over de
bemiddelingsactie van den Raad en over
de instelling van een arbitrage-commissie.
In art. 4 wordt gezegd, dat op de beslis
singen van den R.aad niet kan worden te
rug gekomen en dat de leden verplicht
zijn, de uitspraken van den Raad in goe
de trouw uit te voeren en dat, ingeval een
staafde verplichting, welke hij aanvaard
•heeft, niet opvolgt, de Raad zijn invloed
moet aanwenden, om de navolging dier ver
plichting te verkrijgen.
Indien de Raad hierin niet slaagt, dan
zal gehandeld moeten worden, zooals be
paald is in de laatste alinea van art. 13
van het Pact en de sancties worden toege
past, zooals die zijn vastgesteld in art. 16
van het Volkenbondspact, op don staat, die,
zonder op -zijn verplichtingen te letten,toch
een oorlog aangaat.
Art. 6 bepaalt, dat het Intern. Gerechts
hof geraadpleegd moet worden, indien een
partij beweert, dat het conflict haar bin-
nenlandsche wretgeving betreft.
Art. 7 behandelt de verhindering van
oorlogsvoorbereidingen en zegt, dat, indien
een der onderteekenaren oorlogstoerustin
gen in een anderen staat constateert, hij
het recht heeft de aandacht van den Raad
daarop te vestigen.
Art. 8 is gewijd aan de bepaling van het
begrip „aanvaller". Volgens dit artikel
geldt als aanvaller iedere onderteekenaar
van het protocol, die
lo. met inbreukmaken op de verplichtin
gen van art. 8 overgaat tot een oorlog, b.
v. indien, hij weigert zich te onderwerpen
aan artt. 13 en 15 van het Volkenhonds-
pact, welke bij dit protocol aangevuld wor
den, of weigort zich bij de scheidsrechter
lijke uitspraak neer te leggen;
2o. een oorlogsdood verricht, met in-
breukmaken op do besluiten van den Raad,
welke ten doel hebben, iedere uitbreiding
van de strijdkrachten te land, te water of
in de lucht, op te schorten,
3o. een oorlogsdaad verricht, met in-
hreukmaking op de voorloopige maatrege
len, welke de Raad hangende het scheids-
rechtelijke onderzoek, heeft uitgevaardigd.
Iedere inbreuk op een gedemilitariseerde
zone wordt beschouwd als te zijn een oor
logsdaad en deze oorlogsdaden worden be
dreigd met sancties.
Art. 9 bepaalt, dat de staat of de staten,
welke geen lid van den Volkenbond zijn,
eventueel zullen worden aangemaand, zich
aan de door de onderteckènaars van het
Volkenbondspact aanvaarde verplichtin
gen, te onderwerpen.
Art. 12 plaatst den aanvaller, nadat hij
tot aanvaller verklaard is, buiten de wét
en behandelt de sancties, wélke overeen
komstig art. 16 van het Pact onmiddellijk
in werking zullen treden.
In 'tegensteUing met het sanctie-artikel
van het eerste ontwerp, is hier verder be
paald, dat de staten alle in hun macht
zijnde maatregelen moeten nemen, om de
veiligheid ter land en ter zee van den aan
gevallen staat te waarborgen. a
Art. 15 legt den aanvaller de kosten der
geheele militaire operatie op en ook het
herstel van alle schade en zulks wel tot
aan de uiterste grens van zijn betalings
capaciteit.
Art. 16 bepaalt, dat de ontwapeningscon
ferentie van den Volkenbondsraad uiter
lijk o? Maandag den 15den Juni 1925 te
Genève hijeen geroepen moet worden. Ook
'alle staten, die geen lid zijn van den Vol
kenbond, zullen tot de conferentie worden
uitgenoodigd.
De inwerkingtreding, van het huidige
protocol wordt opgeschort tot na de aan
neming van het ontwapeningsontwerp door
de ontwapeningsconferentie.
Art. 17 bepaalt, dat ieder c'oflict over de
uitlegging van het protocol naar het Per
manente Internationale Gerechtshof moet
worden verwezen.
Daarentegen is de vroegere bepaling ge
schrapt, volgens welke conflicten over de
ten uitvoerlegging van het protocol tot de
competentie van dén Raad bohooren.
Duitschland.
DE TOETREDING TOT DEN
VOLKENBOND.
„Halve besluiten".
Bereid om toe te treden, maar
eerst informeeren.
Gisteren heeft de groote kabinetsraad
onder voorzitterschap van rijkspresident
Ebert, waarin over bet.al of niet toetreden
van Duitschland tot dén Volkenbond: zou
worden besloten, plaats gehad.
In een officieel communiqué wordt me
degedeeld, dat er eenstemmigheid heersclit
ten aanzien van de Avenschelijkheid, ore
zoo spoedig mogelijk lid van den Volken
hond te worden. Vóór men echter oen des
betreffend verzoek naar Genève zendt, t l
de regeering door bemiddeling van h
departement van B.uitenlandsche Zaki
Lij de verschillende in den .Volkenbond ver.
tegemvoordigde mogendheden laten infor
meeren, of do voorwaarden, waaraan
Duitschland zijn toetreden heeft afhanke
lijk gemaakt, vervuld zijn; m.a.w. de Dnit-
sche regeering verklaart zich in principe
bereid, tot den Volkenbond too te treden,
maar wil zich eerst zekerheid verschaf
fen, dat Duitschland inderdaad gelijkge
rechtigd zal zijn en een zetel in den raad
van den Volkenbond zal krijgen. De mees
te bladen drukten gisteravond dit commu-
niqué zonder eenig commentaar &f. Het
lijdt geen twijfel, dat deze beslissing van
den kabinetsraad in alle kringen, behalve
natuurlijk in de rechtsche en communis
tische, met instemming zal worden be
groet. Het is dan ook ongetwijfeld een
schrede op den goeden weg. Slechts half
voldaan schijnt men in sociaal-democrati
sche kroingen te zijn. De „Vorwarts" zet
tenminste boven het communiqué het op
schrift: „Halve besluiten". Daarentegen
beschouwt men in democratische en in
centrumkringen de besluiten van het ka
binet als een stap in de goede richting".
Frankrijk.
Herriot aan den dood ontsna;.t.
De moordenares miste den
moed. i
Op hetzelfde oogenhlik, da,t Herri.ot
gisteren den ministerraad te R ambo ui liet
verliet, heeft*zich een vrouw, die ten prooi
scheen aaq. hevige opwinding, aangemeld
aan den politiepost van het kasteel. Zij
liet uit haar samengeknepen hand een
revolver vallen, welke geladen bleek mét
vijf 'kogels. Het wapen werd. dadelijk in
slag genomen.
Bij do ondervraging beeft de onbekende
verklaard, dat zij naar Rambouillet was
gegaan met het plan, den premier te doo
den, maar dat zij er op het laatste ooge'ÏL
blik den moed too had gemist.
Omtr'ent den mislukten aanslag tegen
Herriot wordt nader gemeld, dat de
vrouw, die den premier wilde dooden,
zich madame Bigol Perojean noemt, ge
boren in 1870 en te Parijs als zaakwaar
neemster werkzaam.
Aan de politie verklaarde zij in haar
particuliere belangen benadeeld te zijn.
Verder deelde zij mede, dat haar echtge
noot, van wicn zij thans gescheiden is,
haar in 1912 had aangespoord Briand
to dooden. Daarvan had zij échter niet
willen weten, doch thans had zij Herriot
willen neerschieten omdat hij de politiek
van Malvy en Caillaux had gesteund.
Toen zij Herriot, dien zij reeds tijdens
zijn reis naar Lyon had trachten te na
deren, zag passeeren, maakte hij op haar
zulk een vriendelijken indruk, dat zij de
daad niet ten uitvoer kon brengen.
Spanje.
De strijd in Marokko.
Verbitterde gev echte
Gemeld wordt, dat opnieuw hevig ge
vochten wordt ten Oosten van Alozar aan
de Westelijke kust, op de grens van de
Spaansclie en de Fransch® zone.
De „Rif-repub 1 iek".
Het Parijsche „Journal" meldt dat
reeds tot tweemaal toe, den eersten keer
tusschen Malaga en Geuta, den tweeden
keer aan net strand van Ain el Turck,
hij Oran. een kist met bankbiljetten van de
z.g. „Rif-republiek" is opgevischt. Op de
roze biljcttan staan de woorden: State
Bank of the Riff. De waarde bedraagt één
„riffein", gelijk aan tien Engelsche pence
of een goudfranc.
Men vermoedt dat de zending voor
Abd el Krim bestemd was, maar door het
schip, dat haar vervoerde over boord is go-
worpen bij het naderen van den „vij
and".
Bulgarije.
De communistische agitatie.
In September oen rev olu t
voorbereid?
De Bulgaarsche minister van Buitenland
scho Zaken heeft aan persvertegenwoordi
gers verklaard, dat de communisten sinds
Mei het land door voortdurende woelingen
in spanning hebben gehouden. Wij bezit
ten talrijke bewijzen, zoo ging de Minis
ter voort, dat zij voor de maand September
de revolutie voorbereidden. Onder de roo-
versbenden, dio de dorpen binnendrongen,
bevonden zich communisten, die redevoe
ringen voor de boeren hielden en hun zei
den zich op de gebeurtenissen in Septem
ber voor te bereiden.
Uit do in beslag genomen documenten
blijkt, dat op instructie van. Moskou groote
geldsommen worden, uitgegeven ter berei
king van dit doel. Do c ï.mmunistiscke agi
tators ontvingen een maandelijksck sala
ris van 10.000 leva en hun leiders 30.000
a' 80.000 leva, de leden van de benden 5000
leva en bovendien afzonderlijko premies
voor eiken moord.
Wat de Macedonischo beweging betreft,
zeide de Minister nog, dat de' communis
ten besloten hadden om op i5 September
op twee plaatsen een inval te doen. Twee
federalistische afdeelingen zouden gelijk
tijdig Bulgarije binnenvallen, de eene van"
Griekenland uit en de andere van Joego
slavië uit. Het communistisch gevaar, be
sloot de Minister, hebben wij kunnen af
wenden.
Rusland.
De strijd in Georgië.
De guerrilla duurt v o o r t.
Het gezantschap van Georgië deelt het.
volgende bericht mede, dat ontvangen is
van het Georgische front:
De strijd duurt in geheel Georgië voort.
In de provincies Zwanethië^ Mingrelië en
Abkazië hebben groote gevechten plaats.
De opstandelingen, die zich in Koetais had
den teruggetrokken, hebben zich veroenigd
met de opstandelingen in Beneden-Zwane-
thië en Kakathië. De guerilla duurt voorty
Verscheidene divisies Russische troepen
treden op tegen do opstandelingen.
China.
De Chir.eesche burgeroorlog.
Verliezen van Kiang Soe
'Alle berichten stemmen overeen, dat do
Kiang Soe-troepen in de gevechten van
Vrijdag zware verliezen hebben geleden.
De hospitalen in aHe steden van Kuen
San tot aan Nan King zijn overvol. Er
zijn nog geen pogingen gedaan om de lij
ken van de gesneuvelden te verwijderen of
te begraven, hehalvo voor zoover het offi
cieren betreft.
Het is niet onnoodig te herhalen, dat
noch voor het leven, noch voor het eigen
dom van vreemdelingen eenig gevaar
dreigt van het optreden der oorlogvoeren
den. Niets is duidelijker in het huidig®
conflict dan het verlangen van de militai
re, Ieders aan heide zijden om tot het uiter
st® leven en goed van vreemdelingen te
eerbiedigen, opdat er in geen geval een
reden voor interventie zou kunnen worden
ofAvnndpn
Een succes voor
Tsjang Tso L i n.
Volgens een bericht uit Tokio hebben
twee divisies van het Mandsjoerijsche le
ger (het leger van Tsang-Tso-Lin) na een
slag die elf uur duurde, verscheidene Ghi-
ïieésch.e' regimenten verslagen en een groe
ten buit gemaakt.
Het leger van Soen Y at Sen.
Er loopen allerlei geruchten omtrent de
positie van Soen Yat Sen te Kanton. Be
weerd wordt, dat zijn troepen aan het
muiten zijn geslagen, en ook wordt verteld.,
dat een aanslag op zijn leven werd be
raamd. Zeker is echter alleen, dat Soen
Yat Sen de grootste moeite ondervindt om
expedities- naar het Noorden té onderno
men. Hoewel officieel de sterkte van zijn
leger 30.000 man heet te bedragen, is het
getal in werkelijkhciod niet meeT dan 5000.
Het ontbreekt hem aan geld om de troepen
er toe te bewegen, de „vlezenpotten van
Kanton" te verlaten.
Amerika.
De revolutionaire beweging in Ecuador.
Volgens een bericht uit Quito vinden lus
schen de revolutionairen en do regeerings-
troepen voortdurend verbitterde gevechten
plaats.
ËfHNEMLAND
MET WOORMAAH9STE NIEUWS*
BUITENLAND
Hei gewijzigde ontwerp-protokol van
Benesj.
Het Rijkskabinet heeft de wenschelijk-
heid van Duitschlands toetreden lot don
Volkenbond uitgesproken, doch wil e»rst
nog Informeeren.
Herriot aan den dood ontsnapt
De strijd in Georgië duurt nog voort.
BINNENLAND.
De psnsioer.we'.ien zullen op 1 October,
Do arbeidsvoorwaarden in het bloemhof
lenbedrijf (2de blad).
Adviezen van den Hcogen Raad
Arbeid (2de blad).
De regeling der deurwaarders-salaris
sen.
Behandeling voor de Haagsche Recht
bank van een radio-zaak (Rechtzaken).
Te 's-Gravenhage is overleden mr. A. (X
Vïsiser van Uzerdocrn.
'Vergoeding en "schadeloosstelling aan
d cu waard èrs.
Eon wetsontwerp.
Ingodiend is een wetsontwerp tot wijzi
ging der wettelijke bepalingen betreffende
aan deurwaarders t-oegekende vergoeding
en schadeloosstelling wegens derving van
inkomsten. Aan de Memorie van Toelich
ting is het volgende ontleend:
Daar voor zeer vele deurwaarders,
strafzaken dienstdoende, de strijd om het
bestaan zeer moeilijk is geworden, en voor-
al'na de inwerkingtreding van de wet tot
vereenvoudiging van de rechtspleging
'lichte strafzaken, voor tal van hen de toe
stand onhoudbaar dreigde to worden, heeft
do Minister overwogen op welke wijze aan
den wensch, zoo dikwijls geuit, dat de ver
betering in de positie dezer deurwaarders
zoude worden gebracht, kan worden tege
moet gekomen.
Zullen, de deurwaarders, in strafzaken
dienstdoende, een vast salaris ontvangen,
zoo behoort gezorgd te worden voor een be
hoorlijke arbcidsverdeeling en vóór beper
king van heb aantel, tot hot strikt noodigc.
Dit kan niet gesclnerch, zoo het recht van
benoeming blijft aan de rechterlijke celle
ges. De benoeming en het ontslag der deur-
waarders zullen dus aan een orgaan dienen
toekomen en'wel aan den Minister van Jus
titie.
Mede ter beperking van het aantal en om
verzekerd te zijn van de noodige waarne
ming van zaken in geval van afwezigheid
of ziekte van deurwaarders e-n bij vacatu
res, wenscht de Minister de bevoegdheid
van alle deurwaarders, in strafzakon
dienst doende, uit te strekken tot het ge
heel e arrondissement, waarin hun stand
plaats. door den Minister aan te wijzen, is
gelegen.
Het salaris der deurwaarders hij de recht
banken en kantongerechten zal bedragen'
f 1000; voor hen. die standplaat-s hebben in'
Amsterdam, Rotterdam of Den Haag f 1400
Yele deurwaarders verdienen echter veel
meer dan f 1000 (of f 1400) uit bemoeiingen
in strafzaken.
Naar 's Ministers meening zal do toe-
ge we-gens derving van inkomsten een
billijke vergoeding moeten vormen, doch
geen gift, in beteekenis het verlies te bo
en gaande. 'Als toelage, boven het vaste
salaris, zal worden toegekend 60 pet. van
het verschil tusschen het 'vaste sala,ris en
het gemfdd'eld inkomen, zoodab in het ver
volg wordt genoten van dat inkomen de
eerste f 1000 (of f 1400) geheel en van de
Test 60 pet.
Voor de deurwaarders, in dienst getre
den voor 1 Juli 1921, wordt het gemiddeld
jaarlijksch inkomen uit den dienst in
strafzaken berekend over de jaren 1 Jul!
1917 tob ©n niet 30 Juni 1922. Yoor de
wéinige deurwaarders na 30 Juni 1921 be
noemd., zou de Minister heb daarna tot 1
Juni 1924 genoten gemiddeld jaarlijksch'
inkomen voor de berekening der toelage
in aanmerking willen zien komen.
Niet alle deurwaarders, die thans in
strafzaken dienst- doen. zullen een vaste
aanstelling voor dien die.nst krijgen. Enke
len, die een te hoogen leeftijd hebben be
reikt om in vasten Staatsdienst te treden
of wier diensten kunnen worden gemist
voor wie de dienst in strafzaken totaal
bijzaak was. zullen slechts een vergoeding
ontvangen'. Deze vergoeding zou de Minis
ter bepaald willen zien op 60 pet-, van heb
gemiddeld inkomen, berekend als voor de
deurwaarders, die van een vaste aanstel
ling worden voorzien, tot een minimum,
gelijk aan het vaste salaris dier deur
waarders, en voor hen, die een gemiddeld
jaarlijksch inkomen hebben, minder dan
dat vaste salaris, op het bedrag van dat
gemiddeld inkomen.
De Pensioenwetten.
De ze zullen 1 October ingaan.
Naar we vernemen, ligt het in de bedoe-
-ling van de regeering de wijzigingen dor
Pensioenwetten, ook al worden dezo later
door de Tweede Kamer behandeld, te doen
ingaan op 1 October a.s.
„Het Groene Kruis".
Ziekentrans-portdienst in
Z u i d-H o 1 1 a n d.
Ten dionsto van ernstige zieken en
zwaargetroffenen, voor wie oogenblikkclijk
vervoer naar- en opneming in een zieken
huis oen vraag van levensbehoud is, heeft
de Zuid-Holiandscho vereeniging Het
Groene Krui®, met welwillende medewer
king van het hoofdbestuur der posterijen
en telegrafie een ziekentransport- en mel-
dingsdienst voor het geheele platteland
van Zuid-Holland in liet leven geroepen.
Hierdoor is hut mogelijk geworden, bo
venbedoelde lijders zoo snel en doelmatig
mogelijk, ook bij nacht, zelfs van do meest
ach t e ra f g el e'géh gemeente naar hoofdplaat
sén van een ressort waar groote zieken
huizen zijn, over lo brengen.
Een gids, dezen dienst betreffende is
verschonen en wordt aan allo helanga eb
benden kosteloos toegezonden. Daarin
wordt o.a. aangegeven, tot welk van d®