15e Jaargang.
DINSDAG 23 SEPTEMBER 1924
No. 4570
9e £eicbehe Sou^cmt
DeABONNEMENTSPRIJSbedraaflt bl) vooruitbetaling
Voor Leitien 19 cent per week 12.50 per kwartaal,
gij onze Agenten 20 cent per week 12.60 per kwartaal.
Frenoo per poet I 2.95 per kwartaal.
Bet Geïllustreerd Zondagsblad Ie voor de Abonnee ver
krijgbaar tegen betaling van 50 ck per kwartaal, bij voor-
nitbetaling. Afzonderlijke nnmmera 5 ct., met Geïllustreerd
Zondagsblad 9 ct.
Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen L
Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003 y POSTBUS No. II
BeaaeMi
OE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone a d vert en 118 n 30 eenl per ragaF
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt bet
a dubbele van het tarief berekend. a
Kleine adverlentlSn, van ten hoogste 80 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en WB»
buur, koop en verkoop 10.50.
pit nummer beslaat telt twee
bladen.
"bericht.
Zij, die zich per I October a.s.
op „De Leidsche Courant" wenschen
te abonneeren, ontvangen de vóór
dien datum verschijnende nummers
gratis.
DE ADMINISTRATIE.
De Jubileerende Volksbond
te Leiden.
17 September 1.1. was het dertig jaar ge
leden, dat de R.-K. Volksbond alhier werd
•opgericht. Dit dertigjarig bestaan wordt
a.s. Zondag feestelijk herdacht.
En die herdenking is billijk. Er is in al
'die jaren heel wat goed werk door den
Volksbond verricht. Zoowel op zuiver so
ciaal als op godsdienstig gebied.
Honderden werknemers heeft hij in het
Roomsch verhand gehouden en hen bevei
ligd tegen de zuigkracht van het godde-
iooze socialisme.
Volgens Roomsche beginselen heeft hij
hun stoffelijke belangen behartigd, en op
verscheidene wijzen heeft hij er naar ge
streefd, hun godsdienstige overtuiging te
versterken en hen naar die overtuiging te
'doen leven.
Ja, Volkshonders, viert maar feest. IN ie
mand zal het u misgunnen.
Maar viert feest op waardige en pas
sende wijze. Zooals het Katholieken be
taamt.
Vergeet daarom het triduum niet, waar
mee het feest inzet. Want, gij weet het,
xivv bestuur en de feestcommissie hebben
ook nu, hij deze feesviering,, het godsdienJ
stig element niet vergeten. Integendeel,
zij hebben het op den voorgrond gezet en
het een eerste plaats gegeven. Een plechtig
'(triduum zal aan de feestviering vooraf
gaan.
Volgt de roepstem van uw bestuur en
komt alftn mot uwe hnisgenooten a.s.
Woensdag-, Donderdag- en Vrijdagavond
ite 8 uur naar de Hartehrugskerk om het
lof en de predikatie hij te wonen.
Dan zal deze feestviering vruchten dra
gen voor de toekomst. Want dan zal zij,
zooals ik reeds op uw laatste ledenverga
dering zeide, de dageraad zijn van een
.vernieuwd godsdienstig en sociaal leven
PATER VAN DEN DONK, O.F.M.
Geestelijk Adviseur.
V Over de Tariefwet.
Niet twijfelachtig is het, of hij de ver
kiezingen van het volgend jaar zal de Ta
riefwet tegen de rechtsche Regeering wor
den uitgespeeld hij de behandeling er
van in de Kamer zal links ongtwijfeld wel
zorgen, dat het verkiezings-materiaal
kant en klaar hun propagandisten kan
worden voorgelegd. En daarom is het nut
tig, om eens tö wijzen op een stukje, zoo
als wij dat dezer dagen in het liberale
„Handelsblad" aantroffen; we laten het
hier volgen:
„Wij zien de urgentie der Tariefbchan-
deling volstrekt niet in (misschien echter
willen Regeering en rechterzijde het ont
werp maar liever binnenhalen vóór er moe
gelijke ongelukken bij de begrotingsbe
handeling gebeuren!) maar voelen ander
zijds ook niet veel voor het argument der
bestrijders. Misschien blijkt het ontwerp,
na de begrotingsbehandeling, geheel of
gedeeltelijk overbodig. Dat dunkt ons vrij
wel uitgesloten, want zelfs indien het geen
middel meer zou behoeven te zijn tot dek-
- king van het tekort (hetgeen nagenoeg on
denkbaar is), dan zou bet toch immers on
middellijk weer in zijn oorspronkelijke
rol terugvallen en middel tot verlaging van
directe belastingen worden. Wel voelen
wij wat voor liet argument van den beer
Van Gijn: Door het weder schrappen der
oorspronkelijke opgenomen vrijlatingen
van een aantal invoerproducten is de com
pensatie, die daarin voor vrijhandelaars
lag, weggevallen. Maar dat kan een argu
ment zijn tegen het ontwerp zelf, niet te
gen het tijdstip van behandeling."
Dat is een nuchtere beschouwing, zoo-
als we nog niet van liberale laat staan
van socialistische zijde (deze tweo zijn in
■deze weer één!) hebben aangetroffen!
V Te weinig revolutionair.
1 De S. D. A. P. krijgt vaak leelijke din
gen te hooren van de G. P., omdat zij niet
^evolutionair genoeg is. Maar nu heeft op
een brief van de Executieve te Moskou
hm bi het verhand der communistische
Partij terug te keeren en zich aan Wijn
koop te onderwerpen de groep-De Kadt
(officieeie naam: Bond van kommunisti-
sche strijd- en propagandacluhs, afkor-
:BK. S. P.) geantwoord met het aan
nemen van een motie, waarin verklaard
wordt, dat de mogelijkheid is uitgesloten,
om de revolutionaire opvattingen binnen
het raam der communistische partij te
propageeren, reden waarom men beslat
de eigen organisatie to handhaven en uit
te houwen.
Dus de C. P. is naar de opvatting van
de B. K. S- P. niet revolutionair genoeg.
We hebben dus nu: S. D. A. P. een
trapje hooger op den revolutionairen lad
der: G. P en daarboven B. K. S. P.
Wat zal er nu weer volgen?
Als de verdwazing van de menschen ben
heil doet zoeken in revolutie, in totale,
radicale omverwerping' van het bestaande
dan is er ook eigenlijk moeilijk oen
;rens te trekken voor de consequenties van
dat standpunt.
En nu gaat de B. K. S. P. schelden
op de C. P., gelijk de G. P. het doet op de
S. D. A. P. 'n Aangenaam gezelschap
voor een „.eenheidsfront".
HyiTEÜLAüSP
Volkenbond.
Hei protekol van Bsnesj.
Een uitnemende indruk.
Benesj als rapporteur en voorts Hender
son, Shanzer, Paul Boncour en Poullet
hebb'en gister in de openbare voltallige ver
igaderihg der derde commissie allen hun
voldoening uitgesproken, dat eenstemmig
heid in de sub-commissie verkregen is in
zake het protocol der arbitrage, veiligheid
en ontwapenings-confercnlie.
Morgen zal de derde commissie met de
arlikel-gewijze bespreking daarvan aanvan
gen met betrekking tot de artikelen over
sancties en ontwapening, terwijl heden de
juridische eerste commissie -de behande
ling der artikelen over arbitrage begint.
De 'tekst van liet gepubliceerde protocol
is in een gisteravond gehouden vergade
ring der juridische sub-sommi,ssie nogal
gewijzigd, doch niet met betrekking tot de
daarin neergelegde beginselen.
Het protocol maakt een uitnemenden in
druk, doch het zal wel noodig zijn te la
ten merken, dat de door Benesj aan de
sanctie-artikelen gegeven interpretatie ver
der schijnt te gaan dan de tekst der voot-
schriften medebrengt.
Ook de Nederlandsche delegatie ver
klaarde dat zij een gunstigen indruk ever
het volbrachte werk heeft.
De toelating van Duitschland.
Nansen terug.
Nansen is te Genève teruggekeerd en
naar het schijnt zonder bepaalde toezeg
gingen vam Duitschland te hebben gekre
gen.
Vandaag zou het Duitsche kabinet deze
kwestie onderzoeken, doch naar de „Tel."
verneemt is het onwaarschijnlijk, dat men
reeds nu tót een definitief besluit zal gera
ken.
Dui-tscliland weer, koloniale
mogendheid.
Het gerucht doet de ronde, dat Duitsch
land, zoo het tot den volkenhond wil toe
treden, weer een koloniale macht'zal wor
den. Het plan schijnt n.l. te bestaan om 't
het mandaat over het Tanganiak-territo-
rium over te dragen.
Het is niet de eerste maal, dat men over
deze plannen verneemt. In Engeland werd
er reeds over gesproken, vooral sedert men
daar ontdekt heeft, dat hét voormalige
Duitsch Oost-Afrika niet met een handom
draai in zijn ouden bloei te herstellen is.
Hoe het echter zij, het bericht als zoo
danig typeert het feit, dat er voor Duitsch
land nog wel ander heil te verwachten is
dan van een overhaaste capitulatie voor
de krachten, die het al jaren geleden blin
delings in den volkenhond wilden zien
springen.
De Volkenbond en het Esperanto.
Een hulptaal voor het
telegraphisch verkeer.
De Volkenbondsvergadering heeft een.
resolutie aangenomen, waarbij de toelating
werd aanbevolen van het Esperanto in het
telegrafisch verkeer, en wel als hulptaal
naast de nationale 'talen.
België.
Duitsch-Belgische onderhandelingen, g
'n Periode van stilstand.
De Duifsch-Belgischo economische on
derhandelingen, die te Berlijn zijn begon
nen, zijn in een periode va stilstand ge
raakt. Men heeft inderdaad geen hoop
spoedig de oplossing te vinden van de
principieele kwesties, die op het oogenblik
besproken worden.
De Belgische gededelegeerden, die de
Duitsche eischen niet kunnen inwilligen,
willen eerst weer voeling, nemen met de
Belgische regeering.
De onderhandelingen zullen worden
hervat op 15 October na de Fransch-Duit-
sche onderhandelingen.
Duitschland.
He! conflict Stresemann—Parmoor.
Gezant Sthamer zondebok.
Men herinnert zich het conflict tusschen
Stresemann eenerzijds en lord Parmoor
anderzijds over hun onderhoud te Londen
betreffende de toetreding van Duitschland
tot den Volkenbond.
De Duitsche gezant te Londen, die toen
als tolk fungeerde-tusschen lord Parmoor
en de Duitschers Marx, Luther en Stre
semann wordt nu als zondebok gebruikt.
Het schijnt dat de gezant datgene wat de
gastheer over den volkenbond gezegd heeft
zoo onbeteekenend" achtte, dat hij het niet
eens vertaalde. Daar de drie genoemde
Duitsche staatslieden geen woord Engelsch
verstaan, was hun zulks ontgaan en ont
stond de bekende tegenstelling.
Overigens schijnt er reeds een brief van
Parmoor in de Wilhelmstrasse binnenge-
loopen te zijn, waarin de Brit de hoop uite
spreekt, dat het conflict geen verderen in
vloed moge uitoefenen noch in de interna
tionale noch in de persoonlijke betrekkin
gen.
Sthamer zou naar Berlijn ontboden zijn
om rapport uit te brengen.
Politieke mösrd.
Te Gr evens tein hij Schwerin is een land
arbeider, die op het platteland als propa
gandist van de Duitsche volkspartij op-
vermoord. Men vermoedt, hier met
een politieke misdaad te doen te hebben.
Hiiler.
Volgens de te Munchen verschijnende
Allgemeine Zeitung zou Hitler op 1 Oc
tober door de Beiersche regeering in vrij
heid worden gesteld, tenzij mocht blijken
dat hij ook in do aangelegenheid van de
organisatie Erontbann, welker leiders ver
leden week werden gearresteerd, een rol
heeft gespeeld.
Tegen den cqrleg.
Een flinke kloppartij.
Het schijnt, dat de leuze: „Nooit meer
oorlog" niet beteekent: „Nooit meer vech
ten", want bij betoogingen, te Essen tegen
den oorlog kwam het tot een flinke klop
partij. De politie moest van de wapens ge
bruik maken. Er zijn zes gewonden, w.o.
iwee zwaargekwetsten.
Engeland.
He! einde van de staking op Coyen'i Garden
Werkhervatting op de oude
voorwaarden.
Veel meer dan de helft van de 3S00
sjouwers op do groentenmarkt van Go-
vent Garden, die in staking waren ge
gaan, hebben op de oude voorwaarden het
werk hervat.
Bevin, de leider der arbeiders, had een
formeel aanbod gedaan, dat het werk zou
worden hervat op voorwaarde dat de on
derhandelingen zouden worden voortgezét.
De, commissie uit de werkgevers heeft er
echter in haar antwoord op gewezen, dat
de mannen uit zichzelf weer aan het
werk gaan en worden aangenomen naar
gelang van de behoefte aan arbeidskrach
ten. De commissie voegt eraan toe: „De
positie op de markt is zoo veranderd, dat
het onmogelijk is dadelijk alle arbeiders
terug te nemen. Daar het drukke seizoen
voorbij is, kan de rest uit den aard der
zaak slechts geleidelijk worden terugge
nomen".
Engeland en hei Dawes-plan.
Een verklaring van Hodge.
In een rede te Tamwordth heeft Frank
Hedge, civil lord van de admiraliteit en
vroegere secretaris van den mijnwerkers
hond, het Dawesrapport en de Londenscho
overeenkomst veroordeeld, daar deze geen
verbetering zullen brengen in den toe
stand der s'teenkolenindustrie. Duitsch
land zou den geallieerden geen zwaarder
slag kunnen toebrengen, dan wanneer het
poogde de voorwaarden der overeenkomst
uit te voeren.
Italië
Een intern, economische conferentie.
De Italiaansohe gedelegeerde in de twee
de commissie (Economische aangelegen
heden) van den Volkcnhond( heeft aange
kondigd, dat zijn regeering onverwijld een
internationale economisohe conferentie
zal bijeenroepen ten einde allo beletselen
voor in- cn uitvoer uit den weg te rui-
rueD, en de productie te regelen.
Busiarid.
Na den opstand in Georgië.
Het leven ondra'agl ij k.
1 Vluchtelingen, die in grooten getale te
Trebizonde aankomen, deelen mede, dat
het leven in Georgië, een der rijkste pro
vincies van Rusland, ondraaglijk is ge
worden.
De hoeren moeten liet grootste gedeelte
van den oogst als belasting afstaan.
China.
De Ch-incesche burgeroorlog.
Een verklaring van
Woe Pei Foe.
Een bericht uit Peking meldt, dat Woe
Pei Foe aan de vertegenwoordigers van de
pers zijn plan heeft bevestigd, om 200 dui
zend man uit te zenden ten einde Tsjang-
Tso-Lin te onderwerpen. Hij verwacht, dat
ds veldtocht twee maanden zal duren. Er
zal zoo weinig mogelijk schade worden toe
gebracht en de belangen der vreemdelin
gen zullen worden beschermd. Hij hoeft
verder maatregelen getroffen om na de on-
werping van Tsjang zijn gezag te herstel
len in Canton.
Van het Vaticaan.
Z. H. de Paus over de politiek.
Z. H. ds Paus heeft voor priesters, die
uit alle deelen van Italië naar Rome ge
komen waren om een retraite te houden,
een toespraak gehouden, die ook zinspeelde
op het onderwerp, in Zijn jongste rede
voor de Katholieke studenten aangeroerd.
Er op wijzend, dat de priesters hun stre
ven alleen te richten hebben op de eer van
God en het heil der zielen, behandelde de
Paus het noodzakelijke standenversckil in
de hiensckelijke maatschappij, waarbij Hij
ten slotte kwam te spreken over dien stand,
welks taak het is, voor het algemeen wel
zijn te zorgen.
Wat de priesters betreft, zij men niét
van meening, dat zij zich niet voor poli
tiek moeten interesseeren.
Dit laatste kan juist, wijl de politiek het
algemeen welzijn beoogt, een zaak van
hoogcre liefdeplicht zijn en ook de pries
ters kunnen en moeten op hunne wijze
er toe bedragen, door do vervulling hun
ner plichten en uitoefening hunner rech
ten, alsmede door een goede leiding der
gewetens, 'volgens-dïr-onvergankelijke wet
ten Gods en die der Kerk, die zaax té cLïé-~
nen.
Zoo zouden de geestelijken op de meest
waardevolle wijze tot het burgerlijk, so
ciaal en politiek welzijn bijdragen.
Do priestefbjke arbeid voor de zielen
kan door niemand anders verricht wor
den.
De overige standen kunnen zich met
andere dingen, en zulks in ruimere mate
dan de priesters, bezighouden, daar zij
zekere heilige terughoudendheid, aan .den
priesterhand opglegd, niet behoeven in
acht te nemen.
Voor priesters echter gelde in zuiver po
litieke twisten (bedoeld zijn waarschijn
lijk politieke twisten, waarhij de Katho
lieken onderling verdeeld zijn: geen prin
cipieele politieke kwesties. Red. L. Crt.)
en partijgeschillen, zooals de wereld die
thans medemaakt, het woord van den
Apostel: „Nemo militairs Deo implicat
se negotiis saecularibus". Geen strijder
Gods bemoei9 zich met wereldsohe din
gen".
BINNENLAND
HET VOORNAAMSTE NIEUWS,
BUITENLAND
He! geruch! gaa!, da! Duitschland weer
esa koloniale mogendheid zal worden wan
neer hei ioi den Volkenbond !oetreed!.
De staking op de Londensche groente
markt loopt ten einde.
BINNENLAND
Het Provinciaal Concilie (Kerknieuws,
2de blad).
Mededeelingen omlren! de legermanccu-
B&noemingen in he! Bisdom Haarlem.
(Kerknieuws).
OMGEVING.
Een schoolkwestie ie Nieuwkoop voor
Ged. Staten (2de blad).
Koninklijke Besluiten.
Post- en Telegrafie.
Op verzoek zijn eervol ontslagen de
hoofdcommies der telegrafie H. Garsen, de
directeur post- en telegraafkantoor te
Nieuwe Schans R. de Boer, de commies
der posterijen en telegrafie P. J. Droo-
gen'dijk, de hoofdcommies der telegrafie
F. J. J. Rolvink, de directeur van post
en telegraafkantoor te Baarn J. Moulyn en
te Velp J. D. Mulder, de adjunct-Directeur
bij dienst der telegrafie G. W. T. Hom
berg, de hoofdcommies* der telegrafie A.
M. Aallsz, T. van Asperen, L. Gahn, de di
recteur van Rijks telegraafkantoor te s-Her
togenbosch J. B. van Vooorst en te Haar
lem M F. van Leer zulks in verband met
overbodig worden hunner werkzaamheden
dpor verandering inrichting van hun
Dienstvak*
De iegermanoeuvres.
Men meldt ons uit Breda, dat de gister
morgen om 3 uur vertrokken troepen om. 8
uur wederom zijn teruggekeerd en dat we
gens het ongunstige weer de oefeningen
werden afgelast. Verder vernemen wij, dat
de tenten zijn afgekeurd en de soldaten
zullen ondergebracht worden in de cava-
lerie-kazerae, in de rijloodsen, in de exer-
oitieloodsen der infanterie, henevens een
70-tal in de gehouwen der Koninklijke Mi
litaire Academie, terwijl de anderen zul
len worden ingekwartierd.
Ook te Venlo en hij Bergen op Zoom zijn
de kampen ontruimd.
M i n i s t e r i e e 1 e b.o I a n g st ie 1 1 i ng
De Minister van Oorlog, de heer Van
Dijk, zal Woensdag en Donderdag a.s. de
op die dagen te houden legermanoeuvreS
bijwonen.
De Minister zal te Eindhoven logeeren.
De luitenant-kolonel van den generalen
staf, Jhr. "W. Rocfll, hoofd van af deeling II
(generale staf) van het Departement van
Oorlog, zal den Minister vergezellen.
H. M. de Koningin naar de
Manoeuvres.
Naar wij vernemen zal H. M. de Konin
gin den 24sten dezer des avonds 11 uur
aan de halte Amerika aankomen. Den
volgenden dag zal H. M. zich naar d9
manoeuvres hegeven. Om 4 uur des na
middags zal de militaire revue worden bij<
gewoond, welke nabij kilometerpaal 7
op den weg naar Blerik, zal worden ge
houden.
De Koningin zal in den trein aan de
halte Amerika blijven overnachten. Den
volgenden dag vertrekt Hare Majesteit
naar Tilburg.
Dc Hocge Raad van Arbeid.
Door den Hoogen Raad van Arbeid i»
-advies uitgebracht in zake het voor-ont
werp van een ziekfe- en ongevallenwet
en van een voor-ontwerp van een a-lge-
meenen maatregel van bestuur tot wijzi
ging van het werktijdenbesluit voor fabrie
ken of werkplaatsen, in het bijzonder met'
bet oog op het vol-continu-bedrijf.
Wij komen hierop nader terug.
Dc Tarisfwet.
De voorzitter van het Verbond van. Ne-
derlandsche Fa-brikanten-vereenigingen, do
heer Simon. A. Maas, heeft, zooals we we
ten, onlangs te Leiden een rede gehouden
waarin hij zich uitsprak voor de Tariefwet,
Blijkens het verslag in de Nieuwe Rot-
terdamsche Courant van de algemeene ver
gadering der Vereeniging van Nederland-
sche Werkgevers heeft de voorzitter dier
vereeniging, de heer ir. O. F. Stork, in zijn
openingswoord deze rede geïnterpreteerd
als de uiting van een meening, die aan sa
menwerking tusschen zijn vereeniging en
genoemd, verbond in den weg zou staan.
De heer Maas komt daartegen op in do
,.N. R. Crt." en schrijft o. m.:
Maar men oordeele dan niet naar cou
ranten-verslagen, maar wachte af de publi
catie van den volledigen tekst, die bij du
uitgevers H. D. Tjeenk Willink Zoon te
Haarlem ter perse is en binnen enkele da
gen in den boekhandel verkrijgbaar zal
wezen.
De derrie internationale schoen- en
lederjaarbeurs.
In het gebouw van de R. A. I. ta^ Am
sterdam, is gisterenmorgen de derde inter
nationale schoen- en lederjaarbeurs ge
opend.
In zijn openingsrede herinnerde dc voor
zitten van het bestuur, de heer H. Man-
naerts, eraan, dat aan de eerste jaarbeurs
(1922) deelnamen 76 firma's; en dat heb ge
tal der bezoekers 7000 bedroeg; deze cijfers
waren het vorige jaar gestegen tot resp.
108 en 9000. En thans is het cijfer der deel
nemers reeds geklommen tot 12S4.
Na den voorzitter van het bestuur, sprak
wethouder Dr. I. H. J. Vos de officieeie
openingsrede uit. Hij wees op den achter
uitgang vaü bet getal bij de 'Amsterdam^1
scbe arbeidsbeurs ingeschreven werkloozeqj
In bijna alle zaken is er een teruggang 'valt
werkloosheid. Ook dn de schoen- en lederl
industrie. Hierin is do teruggang zoo sterl^j
dat spreker 'persoonlijk aanleiding vond tè
gewagen van: Zondagskinderen der fortuim
Na dr. Vos voerden nog jiet woord Dï
heeren Donckerg, voorzitter van den DonD
van schoenwinkeliers, en H. Bldmer, voor?,
zitt-er van de Amsterdamsche huiden- erij
lederbeurs, om hun beste wenschen voor
het welslagen van de beurs uit te spreken.
Naar do voorzitter ten slotte mededeelde
zal deze beurs het volgend jaar ter golfe;
genheid van -het zilveren jubileum van den
Bond van schoenfabrikanten te Waalwijk
worden gehouden, samen met do dan daar-
te hpuden internationale tentoonstelling
i van alles wat op. heb vak betrekking heeft.
