15s Jaargang, DINSDAG 9 SEPTEMBER 1924 Mo, 4558 Ste C^icbolic Sou/tcmt P© ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bt] vooruitbetaling Joor Leiden 19 cent per week 12.50 per kwartaal Bij onze Agenten 20 cent per week 12.60 per kwartaal (Franco per post I 2.95 per kwartaaL (Bet Geïllustreerd Zondagsblad la voor de Abonné's ver krijgbaar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bjj voor» jnitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 ct., met Geïllustreerd Zondagsblad 9 ct. Dit blad verschijnt eiken dag uitgeznnderd Zon- en Feestdagen L Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN TIL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15 GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. II DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAOTi Oswone advertentiën 30 oen! per Kgal Voor Ingezonden Mededeelingen wordt bet s dubbels van het tarief berekend. a Kleine advertentiën. van ten hoogste 80 woorden, waarin betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en rat» huur, koop en verkoop 10.50. Dit nummer* bestaat uit twee bladen. V Aan den politieken winkel. Er is werk aan den politieken winkel, !Wel niet een werk, dat velen interesseert, maar dat toch aandacht verdient. Zooals men weet of misschien weet de êen of ander het niet is er een nieuw (Bondsreglement gekomen. Dat is er en 'daaraan valt niets meer te veranderen. Wij mogen vertrouwen, dat het volgend jaar bij de algemeene Kamer-verkiezingen men iu onzen kieskring gaarne naar dat regle ment zal handelen, gezien het feit, dat, toen fer nog tijd van opbouwende critiek was, men daarvan in Ijijna geen onzer locale ikiesvereen. iets heeft bemerkt en op de Kringvergadering ook al héél weinig. Men vond dus blijkbaar uitstekend, wat de ver trouwensmannen, die het Bondsbestuur [vormen, hadden geadviseerd. I 'Nu moeten echter nog de Kringreglemen ten worden aangepast bij he.t Bondsregle- znenfc. En daarvoor is er een algemeene vergadering op Woensdag 24 September te '1-2.30 in het Bondsgebouw (Steensehuur) Ite Leiden. Voor deze vergadering kunnen de locale ikiesvereenigingen te zamen komen om over de agenda daarvan te beraadslagen; de kiesvereeniging te Leiden vergadert a.s. Vrijdag te 8K uur in 't Bondsgebouw. Zoo als gezegd is een der agendapunten dc aan passing van het Kringreglement bij het Bondsreglement; behandeling van even tueel ingediende amendementen (deze amendementen moeten voor 15 Septem ber zijn ingediend). Een ander punt van de agenda luidt: Verkiezing van 3 personen, wier namen zul. Jen worden geplaatst op de aan het Bonds bestuur te zenden voordracht voor het Adviseerend College. In den vervolge zal nl. het politiek ad vies" worden gegeven door een College, be staande uit het Bondsbestuur, door iedere Kringorganisatie aangevuld met zoovele personen, als zij reeds vertegenwoordigers in het Bondsbestuur telt door den Kies kring Leiden dus door één persoon. Deze personen kiest het Bondsbestuur zelf uit 'n voordracht van dri© personen, hem door het Kringbestuur toegezonden. Deze voor dracht nu zal in de vergadering van den Leidschen Kieskring op Woensdag 24 Sep tember worden opgemaakt. Hoe is oos uit d© convocatie niet geheel duidelijk. Heel goed gezien lijkt het ons, dat op de convocatie voor die vergadering ook-nog als agenda-punt vermeld staat: Bespreking der inzichten! van den Kieskring ten aanzien der komende verkiezingen. Nu nu de politieke hartstochten rfog niet zijn ontke tend (mochten deze ook in den eigenlijken verkiezingstijd steeds geketend blijven!) nu is het als de aangewezen tijd, om eens rustig de komende verkiezingen te be spreken. Dit agenda-punt is naar onze be scheiden meening een daad van goede tac tiek en wijs beleid van het Kringbestuur. Of er echter inderdaad ter vergadering veel animo zal zijn voor zulk een bespre king? We zullen het afwachten. We willen hopen, dat er voor het hier aangeduide werk aan den politieken winkel tenminste onder de leidende personen der locale kiesvereenigingen werkelijk belang stelling is. SUSTENL&ND Volkenbond. VEILIGHEID, ONTWAPENING EN ARBITRAGE. Het werk der Commissie. Het zwaartepunt der vergadering. Naar uit de mededeelingen van den president Motta blijkt, ligt thans het zwaartepunt van de Volkenhonds verga dering in het werk van de eerste en derde commissie, die, zooals bekend, de belang rijke kwesties der veiligheid, ontwapening en arbitrage te behandelen hebben. Besloten werd dat de derde, vierde en vijfde commissie Maandag, Woensdag en .Vrijdag zullen vergaderen, do eerste, twee de en zesde Dinsdag, Donderdag en Za terdag. Motta motiveerde deze regeling door cr op te wijzen, dat verschillende gedelegeerden de vergaderingen van de eerste zoowel als van de derde commissie bullen willen bijwonen, terwijl men boven dien rekening moet houden met de pers. Do vroeger Zwitsersche bondspresident 'Ador drong er op aan, dat spoedig beslot ften zal worden tot den bouw van een vergadergebouw, welk plan reeds jaren op de agenda staat en noodzakelijk is, daar de zaal die thans in gebruik is, al lerlei bezwaren heeft. De Zweedsche gedelegeerde Marks pleitte voor internationale wetgeving en het opnemen van de voornaamste bepa lingen van liet volkenrecht in do wetge ving der staten. Do Zuid-Afrikaansche gedelegeerde Hofmcyer, legde er den nadruk op, dat het bij de kwestie, waarover tot nu toe gesproken is, veiligheid, ontwapening enz. niet alleen aankomt op techniek en methoden, maar ook en vooral op geestes gesteldheid en goeden wil. Zuid-Afrika wenscht niets liever dan Duitschland in den Volkenbond te zien opgenomen, opdat allen kunnen samenwerken tot bevorde ring van den wereldvrede, want een nieuwe oorlog zou voor allen een graf worden. Het standpunt van Italië. In de commissie voor de ontwapening heeft Schanzer (Italië) een exposé gege ven van de vraagstukken arbitrage, vei ligheid en ontwapening. Italië is volgens dit exposé van oordeel, dat het vraagstuk der veiligheid voldoende kan worden op gelost door het pact. Het handhaaft voorts zijn verzet tegen het sluiten van bijzon dere v.erdragen, en staat sympathiek te genover een uitbreiding der arbitrage, doch het prefereert de methodo van amen dementen ter interpretatie van het pact boven de instelling van nieuwe organis men in het kader van den Volkenbond. Het zal .intusschen nimmer weigeren, eventueele nieuwe voorstellen in dezen te onderzoeken. Een (ircef op de som. Het Zwitsers ch-F r a n s c !i zone-geschil. "Tusschen Zwitserland en Frankrijk be staat nog steeds een geschil over een zone tusschen beide landen. Poincaré heeft nooit van arbitrage willen weten. Na Her- riot's verklaringen omtrent arbitrage als beste middel voor de oplossing van in ternationale geschillen was de Jioop groot in Zwitserland, dat Frankrijk nu ook zou toestemmen in een arbitrage-oplossing voor het Zwitsersck-Fransche zone-ge schil. Die hoop schijnt thans te zullen wor den vervuld. De resultaten. Verklaringen van Herrioï. Bij een mededeeling aan journalisten verklaarde Herriot zich zeer voldaan over de resultaten van Genève, hij drukte de hoop uit dat de betreffende commissie het spoedig eens zal zijn over den tekst die door de assemblée eenstemmig kan wor den aanvaard als grondslag voor de aan staande Int wapeningsconferentie. Hij zei- de dat Frankrijk zich niet zou verzetten tegen de toelating van Duitschland tot den Volkenbond op voorwaarde dat de bepa lingen van het Pact in acht worden ge nomen. Ten aanzien van de openbaarmaking van de Duitsche nota over de .schuldvraag stelde hij vast dat deze de gang van zaken ernstig zou bemoeilijken, daar dit door de Fransche regeering werd beschouwd als een poging om de grondvesten van het verdrag van Versailles te endermjnen. Het Fransche antwoord ligt klaar en zal kort en krachtig zijn. Ook Mac Donald tevredon. In een interview verklaarde Mac Do nald, dat de grondslagen' voor den toe- komsligen wereldvrede goed gelegd waren „Wij trachten allen ernstig en eensge zind om de wereld den afschuwelijken oorlog te doen ontkomen. Wij zouden uit den koers raken als wij wilden toestaan dat de misverstanden, afgunst en bewape ning voortduren. De namen „Herriot en Genève" zullen altijd zijn gekoppeld aan het nieuwe wereld-tijdperk. Dit is slechts een begin en vele details moeten nog worden uitgewerkt, maar er is een goed begin gemaakt en het werk zal dagelijks worden voortgezet tot we het einde kunnen zien". België. Een cndergrondsche te Brussel. Het departement van spoorwegen houdt zich bezig met de studie van een plan om de drie hoofdstations van Brussel on dergronds te verbinden met een eventueel te bouwen centraal station in het centrum der stad. De kosten zouden door een par ticuliere maatschappij gedragen worden. Duitschland. De schuld aan den oorlog. Do nota nog niet verzonden. Men kan zich moeilijk een begrip vor men van de verwarring, die de laatste twee dagen in den voorlichtingsdienst te Berlijn zich 'heeft voorgedaan. Terwijl van officieele zijde niets over het verloop der buitenlandscbe aangelegen heden losgelaten wordt, wordt het land overstroomd met de gekste berichten uit Parijs en Genève. Fransche chauvinisten wedijveren met Duitsche pacifesten, wie van beiden de tendenz in hun telegrammen 't dikst er op kunnen leggen. Gisteravond heeft Wolff eenige klaarheid gebracht, door de mede deeling, dat Marx cn Stresemann hun wel verdiende vacantia zullen onderbreken en dat er de volgende week een ministerraad zal plaats hebben over het al, of niet zenden van de officieele protest-nota aan de entente. Alle bladen zijn het er zonder onder scheid over eens, dat de houding der re geering in deze aangelegenheid alleronge lukkigst is. De „Vorwarts" vindt, dat Duitschland wel gevaarlijker en heilloozer oogenblik- ken heeft doorgemaakt dan de huidige, maar nimmer belachelijker en erbarme lijker. De „Tag" heeft 3$ kolom noodig om zijn lezers „de heelc ongehoordheid" van de zware moreele nederlaag der regee- ring" aan het verstand te brengen. Erkend moet worden, dat de regoering een bepaalde genialiteit ontwikkeld heeft om door haar weifelende en tweeslachtige houding in drie dagen tijds heel het bin nenland en het buitenland tegen zich in het harnas to jagen. Ernstige botsing to Brunswijh. Een betooging van den Stahlhelmbond. Op den landdag van den „Stahlhclm- bund" te Brunswijk, die Zondag onder deelneming van Stahlhelmgroepen van buiten plaats vond, waren ongeveer 15.000 „StahlhelnT'-mannen verschenen. Het kwam herhaaldelijk tot ernstige bot singen met communisten en andersden kenden. Op een vrachtauto, waarmede de „Stahl helm'-mannen van huiten zich naar het station begaven, word met ontplofbare stof fen een aanslag gepleegd, waardoor ver scheiden „StahlhelnT'-mannen ernstig ge wond werden, zoodat zij naar het zieken huis moesten worden gebracht. Op ver schillende andere plaatsen der stad kwam het bij optochten van .Stahlhelm"-man- nen tot vechtpartijen,-wïiarbij verscheide ne personen gewond werden. De politie moest herhaaldelijk met de blanke sabel optreden en verrichtte verscheiden aan houdingen. Een tegenbetooging van den Rijks-bond „Schwarz-Rot-Gold" verliep zonder eenig incident. Engeland. Dc naderende verkiezingen. Politieke campagne der Labours. Do premier MaeDonald en de andere leden van het kabinet zullen in de a.s. politieke campagne van Labour op 50 vergaderingen het woord voeren. De cam pagne zal 14 September beginnen. Men rekent in November op nieuwe verkiezingen. Da Egyptische kwestie. Mac Donald en Zaglocl Pasja. In de laatste paar dagen zijn er op nieuw brieven gewisseld tusschen Mac Donald en Zagloel Pasja, als gevolg waarvan het zeer waarschijnlijk is, dat de twee eerste ministers elkaar tegen het eind van de maand zullen ontmoeten. Zagloel Pasja, die in Parijs vertoeft, moet zijn vertrek naar Egypte hebben uit gesteld, dat bepaald was op 17 September De ontmoeting zal hoogstwaarschijnlijk te Londen plaats vinden. Spanje. Ds nederlaag in Marokko. Een overeenkomst met de R i f f s? De Spanjaarden hebben Zinat ontruimd. Zij sloegen vorschillende aanvallen der Riffs af. Uit Tanger wordt gemeld dat de ge- heele situatie het punt bereikt heeft, waar de beslissing moet vallen. De Spaansche troepen nabij Tetoean zijn geheel afgesne den. De kogels vallen in de stad Tetoean. De families van voorname Spaansche auto riteiten vertrekken naar Spanje. Alge meen wordt aangenomen, dat de Span jaarden teruggedreven zullen worden tot Geuta en Melilla. Een bericht van de zijde dér inboor lingen voorspelt een overeenkomst met de Riffs, waardoor deze de werkelijke heer- schers over de geheele Spaansche zone zou den worden met uitzondering van het ge bied 'cm Ceuta en Melilla. Albanië De nieuwe ASbanecsche grensregeling. Ontstemming te Bel g r a d o. Er is te Belgrado veel ontstemming ge wekt over de uitspraak van het Haag- sche Hof van arbitrage tot handhaving van de beslissing van den gezantenraad waarbij het klooster van St. Noeam aan Albanië werd toegewezen. Het bezit van dit klooster wordt van groot belang ge acht, Daarom wordt er op aangedrongen, dat de kwestie spoedig opnieuw zal wor den onderzocht. Polen. Hongeroproeren in Oost-Galicië. In Oost-Galicië zijn hongeroproeren uit gebroken. In het gebied van Tamopol heb ben de boeren na een botsing met de po litie boerderijen en graanpakhuizen in brand gestoken. Er zijn talrijke personen gearresteerd. Rusland. Be staking te Leningrad. Eenopstand uitgeb r o k en? Via Helsingfors wordt een bericht ge meld, over een opstand te Leningrad, wel ke met oen staking zou zijn aangevangen, waarbij de staat van beleg werd geprocla meerd. Het bericht zegt, dat do roodo troepen zouden hebben geweigerd op de stakers te schieten. Het Foreign Office te Londen heeft ech ter nog geen officieele bevestiging van de ze berichten ontvangen. BMENLAKD DE 11e NEDERLANDSCHE JAARBEURS TE UTRECHT, Wederom is Utrecht tien d'agen lang het centrum van Neêrlands handel... Want heden, den 9en September, is op Vreden- Lurg de 11e Nederlandscbe jaarbeurs ge opend Het bestuur van de jaarbeurs schijnt met optimistische gevoelens bezield: de handel echter minder. Desniettemin heeft deze majaarsheurs 7G8 deelnemers en dus 13 deelnemers meer dan de najaarsbeurs verleden jaar. De laatste voorjaarsbeurs 'had wel is waar 827 deelnemers, maar het is een vaststaand feit, dat de handel nu eenmaal meer animo heeft voor voorjaars beurzen dan voor de majaarsbeurzen. Want vele zaken hebben alleen belang bij de voorjaarsbeurs en de voorbereidingen voor de najaarsbeurs vallen steeds in den vacantieHijd. Nu zijn er vele fabrikanten, die er weinig voor voelen dadelijk na hun vac anti© naar Utrecht te gaan Het aantal deelnemers aan de elfde beurs bad grooter kunnen zijn als er niet eenige tegenwerking was gedweest. In de eerste plaats werk to natuurlijk tegen de nog steeds heerschend© malaise. Vele za ken konden nog weinig of geen winst hoe ken. 't Gevolg was bezuiniging en een be- langrijke bezuiniging vonden die slacht offers bet niet deelnemen aan de jaar beurs Verder was een tegenwerking de mo menteel heer schend e tentoonstelling-epi demie. In bonte volgorde volgen de ten toonstellingen on elk gebied elkaar op. En velo firma's zijn genoodzaakt aan zoo'n tentoonstelling deel te namen. En omdat zij niet èn tentoonstelling èn jlaarbeurs kimmen bekostigen, schiet de laatste er dikwijls bij inEr heerscht inderdaad thans in ons land een ziekelijke overdrij ving van tentoonstellingen, zóó zelfs, dat handel en industrie er reeds genoeg van heeftDe kwaal zal dan ook wel spoe dig overgaan, maar. de Utrochtsche. Jaarbeurs heeft Or thans terdege de lasten van Een groot deel van het publiek ;s nog de meening toegedaan, dat de Utrocht sche Jaarbeurs, in vergelijking met de buitcnlandsche beurzen, niets te betteke nen heeft. Dit li jkt, ons toch niet bet geval. Weliswaar kan zij nog niet in de scha duw staan van de Leiipziger Messe en de Frankfurter Messe. maar zij heeft toch meer deelnemers dan de jaarbeurzen in Bateel, Gothenburg, Ma'mö, Helsingfors, Luxemburg en Ghristlema, de andere bui tcnlandsche beurzen, die Van eenige be- •teekenis zijn. Op het kort geleden te Pa rijs gehouden Internationaal Congres van Jaarbeurzen sloeg Utrecht in 't geheel geen minderwaardig f:guur en werd de Nederlandsche Jaarbeurs werkelijk niet als non-valour beschouwd In ieder geval het schijnt, dat de Utrechtsebe beurs nu wél vast in den za del zitEn voor het zoover was, heeft zij wel zware stormen te verduren gehad! Geen wonder ook. De Jaarbeurs was voor Holland iets geheel nieuws: in oorlogstijd zoo'n soort wonderboom, waaraan men slechts to schudden had om gouden vruch ten te oogsten Maar toen kwam do ma laise en ja, toen nam men hot de Jaarbeurs kwalijk, dat bij haar geen: gou den appeltjes meer af te schudden waren. En zij werd aangevallen met grof go- schut en haar bestaan liep gevaar. Maar die onweerswolken dreven voorbij en er kwam een heel klein plekje blauw aan de luchtHet aantal deelnemers groeide weer aan en thans rekent men er- 'op, 'dat in het voor- cn najaar geregeld een beurs gehouden wordt. Er zweven zelfs reedis plannen voor een tweede vast ge bouw. maar het daarvoor benoodigd© ka pitaal van één miliioen is thans nog niet zoo makkelijk bij elkaar te krijgen HET VOORNAAMSTE NIEUWS. BUITENLAND Hei werk der commissi» van den Vol-< kenbond. De protsst-nota van de Duitsche regee*. ring nog niet verzonden. De toestand der Spanjaarden in Marok-« ko wordt critiek. Staat van beleg te Lenigrad. BINNENLAND. Benoemingen in het Bisdom Haarlem. (Kerknieuws, 2de blad). Gisteren zijn eenige personen door den bliksem gedood. (Gemengde Berichten) De Utrochtsche Jaarbeurs. Koninklijk Bezoek aan Ge!dor!and (2de blad). En zoo zijn vandaag voor d© elfde maal de poorten van de Utrechtsche Jaarbeurs geopend voor handel en industrie Het vaste gebouw is weer tjokvol. Er zijn weer vele firma's van vorige jaren, maar ook nieuwe of firma's, d:c, na lange af wezigheid weer teruggekeerd zijn. Andere zaken zijn echter thans weggebleven We zullen hier geen stands hespreken, maar er zijn vele belangrijke firma's uit binnen- en buitenland. Het aantal deelne mers uit de verschillende landen is als volgt: Nederland 496, Duitschland 135, Engeland 36, Amerika 24, Frankrijk 24, België 20, Zwitserland 13, Oostenrijk 5, Tsjecho-Slowakije 5, Italië 3, Denemarken. 2, Noorwegen 2, Zweden 1„ Spanje 1 en Hongarije 1. Men let to er echter wel op, dat vele van die hn it onland sc.ho f'rma's door Hollandsche huizen vertegenwoordigd, zijn. Toch" schijnt 'dA TTtro-di't'scKe b'eurs meer en meer een goeden klank in het buiten land to krijgen. En liet afwachten is nu maar, hoe de resultaten van de effde beurs zullen zijn. In ieder geval zijn meer toe gangskaarten dan voor de najaarsbeurs to verleden jaar aangevraagd. En dat ia een gurtst'g voorteeken! Zooals gewoonlijk is de afdeeli'ng Kolo niën weer bijzonder interessant. Dr. L P. de Bussy, directeur van de afdeeling Han- 'delsmuseum van het Koloniaal Instituut, heeft weer terdoge zijn best gedaan! Allereerst zien we een maquette van do af vaartplaats van de booten van de „Ne derland" aan do Sumatrakade te Am sterdam. Daarnaast staat een maquette 'van den Grooten Oceaan i mét omliggend© landen en aangegeven do Nederlandsche scheepvaartlijnen, die van Indië uitgaan. De -wanden in dat zaaltje zijn versierd' met een fraaie serie crayonteekeningen Van de re's naar Java, vervaardigd door Willy Sluiter. Op iedere beurs wordt een Indisch ar-* 'tikel in het bijzonder behandeld. Ditmaal 'was het d'e beurt aan: rubber Zoo zien we eerst voorstellingen de ge wichtsverhouding tusschen het fraaie product van de Europee-s che ondemem'n- gen en het minder fraaie van de in'and- sehe planters. We kunnen consfa'ecren, 'dat het laatste veel vuil water lr-vat, waardoor het tota'e kwantum werkelijke rubber belangrijk minder is, dan de sta tistieken aangeven Hoe belangrijk echter de inlondscho rubber is. toont een kaart van Nederlandsch Indië. waarop aange geven is de uitvoer van heide soorten uit elk gewest. We zien verder d:e hoofdvor men van de Europeesche rubber: latex. Crêpe sheet, slirfrubber en monsters ven 'inlandselie rubber. Het blükt, dat de laat ste vooral in Singapore in enorme hoe veelheden verwerkt wordt tot een u tvior:n product, n 1. blanket-rubber, dat behoor lijk aftrek vindt. Ook zien we aanschou welijk voorgesteld het rubber verbruik per hoofd. Het blijkt, dat dit bedraagt in do Vereenigde Staten 2.767 KG., Frankrijk 0.796 KG. en Japan 0.202 K G. Dan zijn tentoongesteld voorwerpen, die van rubber vervaardigd zjn. Er zijn schoenen met zoo'en van rubber in na tuurlijken toestand. C. R. E. S schoenen met zoo'en van gevnlcaniseerde, rubber, Verschillende soorten auto- en rijwieüban-i den, rubber-straat blokken, artikelen van schuimrubber, rubbcrcorsetten, vloermat ten met fraaie feekenin.gen van verschil lende soorten crêpe, in Ncderl. Indië ver vaardigd en nog velo andere voorwerpen. Behalve de rubber zijn ook nog an'der© Tod'ischo producten vertegenWcordigd. Wat betreft de suikercultuur, zien' we sta-» iistiuken van Gysetman en Staup, betref fende de grootste koopers van Javasuiker van 1918 tot 1924 en bun nationaliteit. We merken dan, dat niet meer aks vroeger de Europeesche firma's, maar dat -thans de Japanners aan het hoofd staan. Aan-» gaande de theecultuur Ls bet nieuwe sne- rata-plukmes tentoongesteld. Daar kom -h we aan een erooten tafel, waar de uitvoer uit Nederl. Indië aanschouwelijk is voor'

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1924 | | pagina 1