VOLKENBOND EN VREDE. 15e Jaarqanc ZATERDAG <8 SEPTEMBER 1924 'o. 4556 Ste Êcidóclve Sou/tomf UeABONNEMENTSPRIJSbedresgt bi] vooruitbetaling (Voor Leiden 19 cent per week 12.50 per kwartaal 6s onze Agenten 20 cent per week 12.60 per kwartaal Franco per post I 2.95 per kwartaal jHet Geïllustreerd Zondagsblad ia voor de Abonné'a ver krijgbaar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij voor- hitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 ct., met Geïllustreerd Zondagsblad 9 ct. Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen II. Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN TIL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15 GIRONUMMER 103003 y POSTBUS No. II OE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT: Gewone advert en tl Sn SO eent per rogcS Voor Ingezonden Mcdedeelingen wordt hM dubbele van het tarief berekend. Kleine ndvertentfën, van ten hoogete 80 woorden, waarin betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, hnnr en refr huur, koop en verkoop 10.50. Dit nummss* bestaat uit vijl bladen, waaronder het Geïi. lustreerd Zondagbiad. Wie kent de wet? Een ieder wordt geacht do wet te ken nen Jawel, de tijd, waarin dit met «enigen schijn van ernst kon worden ge zegd, is er misschien geweest; maar zij ligt dan nu toch zeker in het volmaakt verle- 'dene. Wij hebben in den loop dozer week eindelijk weer eens een „Officieele" Re- geeringsmededeeling ontvangen Zij had betrekking op de door de Directie van de Kunstzijdefabriek te ArnhemEde in uit zicht gestelde invoering van het drieploe- Igenstelsy èn luidde als volgt: „(Officieel.) Bij hen, die protesteeren tegen het feit, dat. de N. V. Nederlandseho Kunstzijdefabriek te Ede haar mannelijke arbeiders van 18 jaar of ouder des Zon dags wil laten werken in continubedrijf, bestaat de meening, dat hiertoe door den jninister van arbeid, handel en nijverheid <j5 door de arbeidsinspectie vergunning zot: zijn verleend. Deze meening is on juist. Wanneer de kunstzijdefabriek te Ede bedoelde werktijdregeling invoert, maakt zij gébruik van de bevoegdheid, in art. 33 van het werktijdenbesluit voor fa brieken of -werkplaatsen 1923 (Kon. be sluit van 4 September 1923, no. 442 tot vaststelling van een algemeenen maatre gel van bestuur als bedoeld in de art. 22, Itweed'e en derde lid, 23 en .25. eerste, tweede, derde, vierde en vijfde I'd, der 'Arbeidswet 1919) aan verschillende groe pen van fabrieken, die arbeid in vol conti nubedrijf «noodig kunnen hebben, toege kend, om op aSe tijden, ook des Zondags, jdoor mannen arbeid te doen verrichten." Do „N. Rott. Ct." teekent hierbij aan: „Het is wel sterk, dat de Regeering het noodig acht van de zeldzame „officieele'1' berichtgeving gebruik te maken om den inhoud van wettelijke bepalingen in her innering te brengen. En dit .niet alleen ten behoeve van den „Man in the street 'o, neen juist ter voorlichting van hen, die geacht mogen worden de totstandkoming van onze wetten geregeld te volgen. Nie mand minder dan de hoeren Idenburg, lid van de Eerste Kamer en tijdelijk voorzit ter van het centraal comité van de A. R. partij, en Schokking, lid van de Tweede Kamer en voorzitter van de Chr. Histori- eche partij hebben den minister van arbeid verzocht de aan de Nederlandsche Kunst zijdefabriek verleende vergunning in te 'trekken." Als zelfc%tilke "menschen, de wet niet precies kenden, hoe moet liet dan met an- derer kennis gesteld zijn. Daaruit de conclusie te trekken, dat de wetten, speciaal ook de Arbeidswet, te in gewikkeld is, zóó dat ze eenvoudiger zou kunnen zijn bet lijkt ons niet vol doende gemotiveerd. Maar wel mag daaruit de gevolgtrekking 'worden gemaakt, dat de ambtenaren bij bun optreden Ier handhaving van de wet allereerst er mede moeten rekening hou den, dat veel daarvan niet wordt gekend, dus onopzettelijk wordt ovetreden, zoodat Voorlichting op hun weg ligt, wel willende voorlichting. Wellicht zijn er wel ambtenaren, die van ■dat laatste niet diep genoeg overtuigd zijn ■—althans in bun optreden daarvan geen blijs geven. Naar aanleiding van het bovenstaande mag er tevens oak nog wel aan herinnerd worden, dat de bedoelde Kunstzijdefabriek au n i e t meer des Zondags laat werken de protesten van A. R. en Chr. H. zijde schijnen dan toch wèl succes te hebben gehad. Waarover wij ons mogen .verheu gen! ByrTEMLAMD België. De sinking in de Bcrinage. Mijnschachten onder water •geloopon. Do paritaire mijncommissie vergaderde gistermorgen te Brussel. Do door de patroons verslrekto cijfers werden door de commissie van oudorzoek juist bevonden, doch er word niettemin geen overeenkomst tusschen de patroons en mijnarbeiders bereikt. ïntusschen is liet aantal stakers tot bo ven de 30.000 gestegen. Sommige mijn schachten zijn reeds onder water geloo- pen, terwijl men in andere mijnen niet meer kan afdalen, daar ook de machinis ten het werk hebben ncergebsd. Duitschland- De miiiiaire controle. De Rdjksregeering maant tot kalmte aan ïn een mededeeling der rijksregeering Wordt er op gewezen, dat de 8 dezer aan haal. Wat wij willen, is vooral goede trouw. In de laatste weken nu heeft zich een nieuw en belangrijk feit voorgedaan. Te Londen heeft Duitschland, waannede wij directe betrekkingen hebben aangeknoopt, vrijwillig toegezegd, zijn schadeloosstel- lingsverplichtingen te zullen nakomen. „Voor al het overige verwijzen wij naar do art. 1. 8 en 9 van het Volkenbondspact, dat de bepalingen bevat in zake de bijzon dere 'doorvoering van de verplichting om trent de ontwapening en voor de toela ting van een slaat tot den Volkenbond". „Deze artikelen gelden voor Duitsch land zoo goed als voor alle andere lan den. Voor onzen bond mag geen uitzonde ring en geen bevoorrechting bestaan. „Ditzelfde kan ik ook zeggen van Rus land: het herstel van Europa is oumogelijk zonder de medewerking van dit groote on gelukkige volik". De Nobelprijs veer den Vrede veer Herrict? De „Pester Lloyd" verneemt uit Parijs, dat men in vooraanstaande Zweedsche en Amerikaansche. kringen van plan is, Her- riot voor den Nobel-vredesprijs voor te REDE VAN HERRIOT. Aanvaarding van de arbitrage. Herriot is vóór toelating van Duitschland. Gisteren was de „Salie de la Reforma tion" te Genève zoo mogelijk nog voller dan den vorigen dag. Herriot voerde gis teren het woord. Hij begon met Frankrijks trouw te be tuigen aan het pact van den Volkenbond en aan het Verdrag van Versailles, welke twee niet te scheiden zijn. Daarna besprak Herriot het ontwerp- garanticpact en somde de hoofdbezwaren ervan op. „Er zijn drio hoof4-bezwaren: le, dat de garanties, welke het pact aanbiedt, on voldoende zijn; 2e. dat do verplichtingen van de verdragsstaten niet precies zijn vastgesteld en 3e. dat de bepaling van den „aanvaller" volgens het verdrag niet precies mogelijk, ja, zelfs onmogelijk is". „Het grootste bezwaar is zeker wat betreft den „aanvaller". Het a r b i t r a g e-p r i n c i p. „Het beeft ons verheugd, zeide Herriot, dat Groot-Brittannië gisteren voor do idee van 't scheidsgerechtstelsel is opgekomen dat wij zelf onlangs te Londen hebben voorgesteld, daar het ons voorkomt, dat liet slechts door dit denkbeeld mogelijk zal zijn, zelfs het eenvoudige vraagstuk van de reparaties op te lossen". Met grooten nadruk zeide Herriot dan: „Wij wensolien, dat 'het één van de daden van deze Vijfde Volkenbondsvergadering moge zijn, het besluit, betreffende het sclieidsgerecihtsysteem daadwerkelijk door te voeren, met een oplossing van de moei lijkheid in dien zin, dat voortaan als „aan valler" beschouwd wordt, wie het scheids gerecht afwijst"! „Wij stemmen ten volle in met het voor el el van Mac Donald, om fo trachten. de clausules inzake de verplichting tot onder werping aan het oordeel van bet inter nationale Gerechtshof zóó te redigeereu, dat zij voor alle staten aannemelijk zijn. De idee van 'n scheidsgerechtswezen, moet geplaatst worden in het middenpunt van het internationale recht, doch bet is niet voldoende: het is middel en niet doel!" „Wij mogen art. 8 van het Pact niet vergeten, dat veiligheid en vermindering van bewapening eischt. Het mag niet zoo ver komen dat het scheidsgerechtsysteem een „val" wordt voor een volk, dat erop beeft vertrouwd. Onze groote dichter Pascal beeft gezegd: „Rechtvaardigheid zonder macht is onmachtig en macht zon der rechtvaardigheid is tyranniek". Wij moeten gerechtigheid en kracht naast elkander plaatsen. Dit is naar mijn mee ning het program, dat wij moe n ver wezenlijken. Een ontwapenings conferentie noodzakolijk. „Wij gelooven óók, dat het noodzake lijk is een groote algemeene ontwapening» conferentie voor te bereiden, doch wij zijn overtuigd, dat een niet voldoende voorbe reide conferentie, zooals reeds gisteren is gezegd, een mislukking zal worden". „Laat ons om Godswil niet beginnen met de geschiedenis van den bouw van den toren van Babel. Dan zou het kunnen ge beuren, dat wij een nieuw instituut schie pen, dat vijandig staat tegenover de oude organisatie en het ware toch al te gek, een .oorlog tusscken twee vredes-organisaties to voorschijn te roepen". Hor riot vóór toelating van Duitschland. Wat Duitschland betreft, onze verkla ringen daarover zullen alle dubbelzinnig heid missen. Wij hebben in. Duitschland bestreden het militairisme en de onwaar dige leer, die in het openbaar in zijn par lement werd uitgesproken, dat nood wet ten breekt. Maar wij hebben nooit de el lende van bet Duitsche volk gewenscht. Frankrijk kent geen haat, Frankrijk leeft niet van haat en Frankrijk leeft niet in Duitschland cn de Volkenbond. Te Genève loopen geruchten, dat Duitsch land bereid is, nog tijdens de tegenwoor dige vergadering toe te treden tot den Volkenbond. Een gemeenschappelijke vergadering. Ops te 11 ing van e«i. algemeen Naar verluidt zullen do Fransche en Engelsche delegaties heden een gemeen schappelijke vergadering houden, om een algemeen program in groote lijnen uit te werken. Het is niet onmogelijk dat zoowel Mac Donald als Herriot bij die gelegen heid een nieuwe rede zullen houden. De rede van Mac Donald. Fransche en Britse he critic k. Ofschoon de Engelsche pers zich vrij algemeen .verheugt over ihet succes, dat Mac Donald Donderdag te Genève geoogst heeft geeft men van verschillende zijden en om verschillende redenen blijken van teleurstelling. B-ij nadere studie komen sommige bladen tot de conclusie, dat de rede meer frases dan inhoud bevatte en eigenlijk een vrij negatief karakter droeg Alle Fransche bladen wijzen op den die pen indruk die in de Volkenbondskringen te Genève door de verklaringen van Mac Donald, met name betreffende do kwestie van het begrip „aanvaller" en de oplos sing van de Opper-Silezische kwestie is teweeggebracht. Verrast is men door het voorstel tot toe lating van Duitscihland tot den bond en door de uitlating omtrent de aansprake lijkheid van den oorlog. Do meeste commentaren weerspiegelen do verwondering en de ontgoocheling, door do rede van Mhc Donahl gewekt. Die rede wordt door de „Quotidien" diep-te- iourstellend genoemd; „do inspiratie er van", zegt het blad, „is edel, maar de voorstellen zijn onbevredigend". De „Ere Nouvelle" zegt dat de rede verre blijft beneden dat wat. men van den grooten Engdlschen democraat mocht ver wachten. De bladen hopen echter, dat de deur wijd open is gebleven voor eon later accoord; dat Mac Donald niet het laatste woord heeft gesproken en dat hij in algehcelc overeenstemming met Herriot de formule voor do ontwapening zal vinden, die, zoo zegt de „Ere Nouvelle" beantwoorden moet aan de wenschen van die landen die den vrede willen maar niet weer willen worden overvallen. vangende algemeene intergeallieerde in spectie van de Duitsche bewapening het slot van de militaire controle, is. Dé bevolking wordt aangespoord, zich van daden van vijandschap tegenover de controle-commissie te onthouden, omdat zulks lot een voortduren van den tegen woordige» toestand en zijn gevolgen kan voeren. Spanje. De, strijd in Marokko. Sombere v o o r u i t z ic h t c n voor Spanje. Fit Tangcr wordt gemeld, dat voortdu rend Spaansche versterk ings troepen in C'.euta en Tetuan aankomen. De troepen- Het 'hangt af van liet verloop der huidige operaties of Spanjo Beni Hassan en de stammen in de omgeving in zijn macht zal kunnen houden. Het Spaansche publiek maakt zich onge rust over deze officieele mcdedeelingen en weet niet of hier uit moet worden afge leid dat nieuwe offers zullen worden ver langd of wel, dat er zware verliezen zijn geleden. Het bezoek van koning Alfons aan Bil bao is afgelast, ovenals de feestelijkheden die op 13 September zouden plaats heb ben ter gelegenheid van het éénjarig be staan van liet Directorium. Primo do Ri vera is naar Marokko vertrok'; n. Polen. Een aanslag cp hei staal; I; 21H. Niemand g e_w 0 n d. Toen hel hoofd van de Poolsche repu bliek gisteren een bezoek bracht aan Lem- berg, wierpen twee individuen een boni naar zijn auo. De bom ontplofte evenwel eenigo oogenblikken later, zoodat niemand gedeerd werd. Een der aanvallers kon worden gearrcsec-rd. De verontwaardiging over den aanslag is algemeen in de stad. Rusland. De opstand in Georgië. 40 leiders ter dood veroordeeld. Veertig leiders van den opstand in Geor gië zijn ter dood veroordeeld. Hunne na men zijn niet bekend gemaakt, doch men gelooft, dat een hunner Prins Androsni- kov is, de leider der Georgische anti-bols jewisten. Ernstige pokken-epidemie in de Gekraine. In de gouvernementen Kief en Odessa is '11 ernstige pokken-epidemie uitgebro ken. 45 pet. der gevallen zijn reeds in d9 eerste dagen doodelijk. De scholen zijn gosloten. De bevolking verlaat het besmet te d:: fb finding der buitenlahdsche mogendheden. Rusland tegenover E n g e 1 a nd Naar de draadlooze dienst uit Moskou meldt houdt de Russische regeering het er voor dat do gouverneur van Tsjekiang on dersteund wordt door de Engclschen. Alle Sovjetbladen spreken echter hun sympa thie uit voor Soen-Yat-Sen, het hoofd der wettige Chineesche regeering en de vroe gere leider van de nationale cn liberale revolutie. De Pravda heeft, naar aanleiding van het gebeurde in China een beschouwing over do Engelsche actie in Azië. Overal, zoo meent het blad. treden de Engelschen in den la a 1st en tijd actiever dan ooit op: in China, in Afghanistan, in Noord-Perzië enz. De politiek van Curzon wordt nog steeds voortgezet; thans heeft zo nog bru talere vormen dan vroeger aangenomen. Het is echter de taak der Engelsche ar beiders om de zwakkere volkeren van Azië tegen Engelsche intervenlies in be scherming te nemen. Uitbreiding te vreezen? De bevelhebber van Tse-Kiang heeft oen manifest gepubliceerd, waarin bet hoofd van de regeering te Peking er van be schuldigd wordt zijn functie op valschc wijzo to bobben verkregen en een aarts- roover te zijn. Verder wordt verklaard dat do vrede thans alleen nog maar door een beslissen dén oorlog kan worden verzo-_ kerd. Dit manifest wórdt bescliQuwd als do voorbode voor de deelneming van Tsang- So-Lin den dictator van Mantsjoerije' aan den strijd. Uit betrouwbare bron wordt ver zek&rd, dat in Mantsjoerije reeds troepen worden verzameld Als deze naar don strijd worden gezonden zal Tsang-So-Lin zich blootstellen aan een Russischen aan val op den Ghinceschen Ooster-spoonvog. transporten gaan met groote moeilijkheden gepaaxd cn cr is vooral gebrek aan ge neeskundige hulp De Spaansche pers meldt dat een Spaansche afdeeling, die ten zuiden van Larecli tot op ongeveer 25 mijlen afstand van Beniaros was opge rukt, werd overvallen, waarbij de com mandant en honderd man werden gedood. De overvallen op convooien zijn zeer tal rijk geweest. Verscheidene trocponafdee- lingen werden gezonden om den weg van Tanger naar Tetuan vrij te houden. Raisoeli, wiens dood herhaaldelijk ge meld werd behoort nog altijd onder de le venden, hij is voornemens zich spoedig weer te verlooncn Mocht dit gebeureu dan zullen verscheidene stamemn. die thans reeds wankelen, zijn partij kiezen. DERDE NEDERLANDSCHE KATHOLIEKENDAG. De Derde Noderlandscho Katholieken dag zal, naar St. Janski. meldt, in .192; gehouden worden te 's-Gravenhage, op 27, 28 en 29 Juli, en niet tijdens do Pink- sténveek, zooals aanvankelijk besloten Het Intern. Eucharistisch Congres. In het nummer van 29 Aug. van liet Bel gische weekblad „La revue catholique des idéés ct des faits" lezen wij een interes sant artikel van. J. Schyrgens over lie prachtig welslagen van het Eucharistisch Wereldcongres te Amsterdam. Audaces Fortuna juvat midosquo r e 1 i q u i t, (Degenen die durven, staat Fortuna bij, maar vrccsaehtigen laat zij aan hun lot over), is hel motto. HET tf0OHHA&f£STE NIEUWS. BUITENLAND Rede van Herriot te Genève. Hij hart-' vaorddc het beginsel van arbitrage en achtle een ontwapeningsconferentie nood zakelijk. Verder sprak hij zich uit vóór. toelating van Duitschland tot den Volken-i bond. Critiek in dc Britsche en Fransche perj op de rede van Mac Donald. 8 September bcgir.t de intergeallieerde militaire controle in Duitschland De toestand in Marokko wordt voor de Spanjaarden hce langer hoe somberder. (Builenl. en Telegr.) Do burgeroorlog in China dreigt zich uit te breiden. BINNENLAND Het as. Provinciaal Concilie (Kerk-< nieuws). De Alg. Ned. Katholiekendag in 1925. s In geheel Nederland, maar speciaal in Zuid-Hollandsche steden, zijn valsche gul dens in omloop gebrachl De justitie looft f 500 uit. (Gemengde Berichten, 4e blad). En de schrijver, een Belgisch priester, bewondert de stoutmoedigheid en de durf, waarmee Amsterdam, met zijn voor de grooto meerderheid niet-Katholieke bevol king, zetel van Socialisme en Communis me, en met zijn meer dan 50.000 Joden, werd aangewezen,» tegen alle bedenkingen voorzichtigo en vreesachtige politieke lieden, als de plaats voor het Wereldcon gres. Alle bezwaren en hinderpalen zijn als door tooverslag vervluchtigd. Geen enkele stoornis is er geweest. Alles wat protes teeren wilde, verdween in het niet naast de indrukwekkende, rustige bevestiging an de grandiose plechtigheden. En de mendlicid cn de ruime verdraagzaamheid dor Amslerdamsche, niet-Katholieko be- olking. „Men beleefde dit vreemde ge beuren in bet land van de Martelaren van Gorcum, in een stad, die b'.jna 600.000 an dersdenkenden bevat: het Congres van do H. Hostie was do groote gebeurtenis dier gedenkwaardige dagen. Do Katholieken lagdon overal, de congressisten droegen het insigne; overal wapperden de Pause lijke kleuren: wit cn geel; de venters in do tralen riepen het portret van Kardinaal •an Rossum* "to koop; schouwburgen en bioscopen boden vertoon:ngen in overeen stemming met het Katholieke Congres; heel do groote handelsstad had een bij zonder aspect.' Sociale bijesnkoms! vcar R.-K. Vrouwen. InSacró Copitr. tc.Volp op 2,-3 en 4 September 1-9 2 4 Men zendt ens bet volgende verslag: Onder buitengewone belangstelling be gon in den morgen van 2 September doze bijeenkomst. Er waren 87 permanente leclneemsters, waarvan 60 in het klooster logeerden, en met de vele andoren, d e enk do lezingen bijwoonden, steeg soms het getal ver over tb 100. Onder dc aanwezigen bevonden zich ook I-biuv. ters ürsuliiïon uit Ven ray, E rw. Zos ters Franciscanessen uit Deur n in gen b j Denekamp, cle Overste van „Bo'hlchom", to Nijmegen, een Zuster van de Tbyiv.' :!.a- ticliting en vr regon voordigsters v ,n ersch ill en d 0 R.-KVronwcn-verce n i gn - gen, .terwijl een dag ook de ppslcbnio den Christolijken Vrouwenbond, Mevr. •elaarvan Pc eek Chlkocn, do bi.br:';- kemst bijwoonde. Mevr Grcmersv n Nispcn van Sevenaer had cle leid ng cn volbracht die zware taak op haar ennn te, beminnelijke wijze. In den middag va- den eersten dag zette de eerste spreker, do Zcereerw. Hooggel. heer Prof. Mr.g, eb Langen Wendels. OP., allo harten 1'. vuur met zijn waarlijk mag slralo uiteen zetting van cle „plichten der vrouwen van Hoogeren Stand". Schitterend trok de nieuwe Rector Magnificus van onze Kath. Universiteit do bin van de Vrouwen beweging tot aan Christus' tijd en tcKin- dc, hoe altijd de vrouw het geloof hic'p bewaren, hoe edele cn hoogstaande vrou wen in do christelijke gemeenschap zich gaven met hart en ziel. Den tweeden dag ontroerde l>r. in. Verhoeven ons in zijn lezing over „de B°- roepskeuzo voor het ontwikkelde jonge meisjo" met zijn schildering van bet i lea.! moederschap. Mejuffrouw E. Balilmanu zetto zeer klaar en helder uiteen, wat eb Katholieke vrouwen verlangen in zake „do Nederlandsche Huwelijkswetgeving^ Waar na de causerie volgde van Dr. T. hocven over „do dubbele persoonlijkhcio waarin het meisje on (1e vrouw gelaakt werden, die voor zich zelf beter wetend en voelend, toch naar builen met de ver keerde stroom in gen meegingen, aldus als wa*-«cn dubbel leven leidend. Rcn-1 at clezo voordrachten ontstonden geamm.er-

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1924 | | pagina 1