15e Jaargang VRIJDAG 29 AUGUSTUS 1924 No. 4549 Ste Smióohd 6ou/fca/nt DeABONNEMENTSPRIJS bedraagt b!) vooruitbetaling Voor Leiden 19 cent per week 1 2.50 per kwartaal. Bij onze Agenten 20 cent per week 12.60 per kwartaal. Franco per post I 2.95 per kwartaal. Het Geïllustreerd Zondagsblad ïa voor de Abonné^s ver krijgbaar tegen betaling van 50 ct per kwartaal, bij voor uitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 ct, met Geïllustreerd Zondagsblad 9 ct. Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon* en Feestdagen Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN TgL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15 GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. II Dit nummer bestaat uit' drie bladen. DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAOTt Gewone adverlentlSn 30 cent per r.get Voor Ingezonden Mededeelingen wordt het n dubbele van het tarief berekend. u Kleine adverlentlën, van ten hoogste 80 woorden.wauf. betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en vss» huur, koop en verkoop f 0.50* 1 BUBTEESLAND |:v-. De Dawes-wetten. HEDEN BESLISSING IN DEN u- RIJKSDAG. f f Rede van Siresemann. j De Duitseh-na t i o n a 1 e n houden vast He beslissing is gisteren nog niet ge- Vallen. Ofschoon gisteravond best gestemd (had kunnen worden, is de beslissing tot Vandaag uitgesteld. Men vat dit op als 'een gunstig teeken voor de aanneming der 'Dawes-wetten. De verdaging geschiedde op yerzoek van de Duitsche Volkspartij, die igisteren opnieuw met de Duitsoh-natio- nalen onderhandelde. Voor de debatten in den Rijksdag was (gisteren weer veel belangstelling. Ver- scheidene partij-sprekers kwamen op de tribune, maar nieuwe gezichtspunten wer- Iden niet geopend. Minister Stresemann deed een laatste beroep op den Rijksdag om de overeen komst van Londen te aanvaarden. Stresemann was ditmaal minder in drukwekkend dan op den eersten dag, ïuaar zijn zakelijk betoog werd toch met tgToote aandacht gevolgd, en opmerkelijk iwas, dat de Duit-sch-nationalen hem stil tals muisjes zonder een enkele interruptie aanhoorden. Stresemann waarschuwde nog eens zeer nadrukkelijk tegen de ver werping van de wetten, zonder veel nieu we argumenten aan te voeren. Hij zeide, dat men zich te Londen geens zins tegenover Frankrijk had verbonden wat de handelspolitiek betrof. '|ri Achter de coulissen, f Het staat vast, dat, ofschoon de debatten reeds gesloten zijn, de „Kuhhandel", zoo- Jals dat 'hier genoemd wordt, nog in vollen gang is. Het is voortdurend een loven en bieden tusschen de Duitsch-nationalen en de regeering. Men praat over compromis voorstellen, over aan te bieden regeerings- zetels en nog veel meer, te veel om hier in het bijzonder op te sommen. Hedenmorgen te 10 uur kwam de Rijks «dag opnieuw bijeen. i De eventueele ontbinding van den Rijksdag. Het bestuur der democratische partij 'is tegen morgen bijeengeroepen met het oog op een eventueele ontbinding van den Zaterdagmiddag onderieekening van het i i Londensche verdrag. Reuter verneemt, dat volgens de getrof fen schikkingen het Verdrag von Londen Zaterdagmiddag op het Foreign Office zal worden geteekend. Sir Eric Crowe, de onderstaatssecretaris van Buitenlandsche Zaken zal namens de Britsche regeering teekenen,terwijl de geallieerden en Duitsoh land door hun respectieve gezanten ver tegenwoordigd zullen worden. "1 UIT HET BEZETTE GEBIED. De Keulsche zone. V Geen Nieuwe Britsch e werken. Reuter meldt uit Keulen, dat het Brit sche departement -van oorlog last heeft gegeven, alle nieuwe werken ten behoeve van de Britsche bezettingstroepen te sta ken en alleen nog maar zeer dringende reeparaties uit te voeren. Een incident. Duitschor doodges c h o t en. In het bezette gebied heeft een Bel gische soldaat een Duitscher doodgescho ten, daar deze op zijn roepen niet onmid dellijk bleef stilstaan. j! Fransch-Duilsche samenwerking. Men verneemt, dat er een overeen komst is getroffen tusschen de Fransche en do Duilsch Kali-industrie om de 'Amerikaansclio markten te verdeolen, zóó dat Frankrijk 3/8 en Duitsehland 5/8 zal leveren. Frankrijk. De Roerontruiming. Onthullingen van de „Éclair". Het Fransche blad Eclair begint een felle campagne tegen Herriot. In zijn num- j mer van Dinsdag heeft het op uitdagen- den toon een paar vragen aan den eerste- minister gesteld. De eerste betreft de ontruiming van het Rocrgbied. Andere bladen hebben er reeds op gezinspeeld, dat Herriot een geheime overeenkomst zou gesloten hebben met de Duitsche gedelegeerden, volgens welke het industrieel© gebied zou worden ont ruimd, nog vóór het jaar om is. De Eclair ïraagt nu op den man af, of er oen gehei me afspraak bestaat. Het blad beweert stellig van jaI Het is waar, dat de eersto- minister cén jaar heeft vastgesteld ais maximum-termijn, doch zij de vrijheid heeft voorbehouden om zich edelmoedig te toonen. De Eclair echter beweert, dat hij een positieve belofte gedaan heeft, die bindend is. Het eerste gedeelte van de Roer zal, volgens het blad, worden ont ruimd op het tijdstip, dat te Londen is vastgesteld, doch er zal binnen zeer kor ten tijd een verdere ontruiming plaats hebben. Indien Marx en Stresemann in den Rijksdag niets hierover hebben mede gedeeld, in de confere ntie van de vorige week met de leider der Duitsche par tijen zijn zij niet zoo voorzichtig geweest. Zal Herriot dit tegenspreken? vraagt de Eclair. „Spoedig genoeg, spoediger mis schien dan wij graag zouden hebben, zul len de gebeurtenissen het belang van on ze inlichtingen bewijzen, evenals het be lang, dat gehecht moet worden aan de plechtige ontkenning van Herriot". Do tweede vraag betreft de in tergeal lieerde schulden. Het blad vraagt den eer- ste-minister of hij preciese inlichtingen heeft over de voornemens der Ameri- kaansche en Engelsclie schuldeischers be treffende de intergeallieerde schulden. De Eclair beweert, dat Herriot en Clémentel reeds een onderhoud gehad hebben met belangrijke Amerikaansche persoonlijk heden. Zji weten, dat de Vereenigde Sta ten hun schuld met geen dollar zullen verminderen, dat niet enkel het kapitaal, doch ook de volle rente zal worden gevor derd en zij weten ook welke de maximum- en die minimum(-annuïfeiten zullen zijn, die aan Frankrijk zullen worden opge legd. Zij kennen ook de duur van het mo ratorium, dat zal worden toegestaan. In één woord, zegt de Eclair, zij kennen hel Angelsaksisch plan tot in zijn geringste bijzonderheden; zij weten, dat het van Frankrijk oen vazal maakt, niet alleen van Amerika en Engeland, doch van de drie of vier bankgroepen, wier hoofd kwartier gevestigd in te New-York, Lon den, Amsterdam en Frankfort. Eindelijk weten zij ook, dat zij deze voorstellen niet verworpen hebben. Zal Herriot dit te genspreken? De Eclair zegt, dat het zijn tegenspraak zal publiceeTen, doch tevens zijn beweringen handhaven. De Kerkvervolging. Het uitdrijven der klooster orden begint weer. Zooals te verwachten was, stellen de radicalen het niet uit hun onverdraag zaamheid te toonen. De Clarissen van Alen con hebben officieel aanzegging gekrogen, dat zij uiteen hebben te gaan of anders uitge«zet zullen worden. En toch hui chelt Herriot dat hij de vredesstichtèr wil zijn en dat hij gewetensvrijheid wil waar- horgen. Het heet dat Frankrjk zware beproevingen heeft ondergaan, doch blijk baar niet genoeg om de helden van de „verlichting" tot wat meer broederliefde te brengen. Door hun onverdraagzaamheid gedreven, doen zij liever de moreele krachten eener natie te niet, dan hun enghartig anti-clerikalisme opbergen. Engeiand. Nieuwe a.s. verkiezingen. De campagne begonnen. Al de politieke partijen maken zich ge reed tot de verkiezingscampagne, welke naar alle waarschijnlijkheid gevoerd zal worden in de laatste maand van dit jaar of in het begin van 1925. De arbeiders or- ganiseeren de grootste campagne in de geschiedenis van do partij. De campaguu van labour zal geopend worden te Glas gow, waar de eerste minister Mac Donald waarschijnlijk op 15 September de richt lijnen van de toekomstige regeeringspoli- tiek voor zijn hoorders zal uiteenzetten. Alle leden van het kabinet zullen in ver kiezingsvergaderingen optreden. De conservatieven organiseeren even eens een campagne, waaraan alle oud-ka binetleden zullen deelnemen. Ook de libe ralen zullen een groot aantal meetings organiseeren. Italië De moord op Matteotii. De moordenaars bekennen. Volgens de „Epoca" hebben de perso nen, die gearresteerd zijn als verdacht van den moord op Matteotti, een volledige bekentenis afgelegd. Griekenland. Do Grieksch-Bulgaarsche grensgeschillen. Het Atheenscho telegraafagenlschap meldt nieuwe aanvallen van Bulgaarsche henden in de grensstrook. Men heeft het samentrekken van henden waargenomen op Bulgaarsch gebied aan den kant van Nevrokop en de grens van Thracië» China. De dreigende burgeroorlog. Maatregelen der Ver. Slaton. De regeering der Ver. Staten heeft in verband met de verontrustende berichten uit China, volgens welke er een nieuwe burgeroorlog dreigt, besloten, do beschik bare oorlogsschepen in de Ghineesche wa teren te concentreeren. bie3MSMlaimp Koninklijk bezoek aan den Achterhoek. De Koningin brengt op 8 September een bezoek aan Voorst, Zutphen, Warnsveld, Vorden, 'Hengelo (Gelderland), Hummelo, Doesburg en Dieren. DE RIJWSELMERKEN. Officieele erkenning van do onveiligo aanhechting. Hot antwoord van den heer Colijn, Mi nister van Financiën op de vragen van den heer De Jonge betreffende de uitvoe ring der Rijwielbelastingwet, luidt: Aan de met het toezicht op de uitvoering der Rijwielbelastingwet (Staatsblad 1924, no. 306) belaste ambtenaren der accijn zen is opdracht gegeven, gedurende de eerste vier weken na het in werking tre den der wet zich te onthouden van het in stellen van bekeuringen en zich in dien tijd te bepalen tot het geven van waar schuwingen. Het ligt voor de hand, dat hieraan is gevolg gegeven, terwijl ook do ambtenaren der Rijks- en gemeentepoli lie zich dienovereenkomstig zullen hebben te gedragen, aangezien de instructie, waar in die opdracht voorkomt, in het „Alge meen Politieblad" is afgedrukt. Het is aannemelijk, dat een aantal der gewaarschuwde personen reeds in het bezit was van een rijwielmerk en derhalve de belasting had betaald, wat dan echter niet te zien was, doordat zij nalieten, het merk aan het door hen bereden rijwiel aan te brengen. De aangegeven oorzaken zullen waar schijnlijk menigeen er toe gebracht heb ben, het rijwielmerk nog niet aan het rij wiel te hevcsiigen, of dit laatste van het merk le ontdoen. Dat de prompte betalers geschaad en de nalatigen bevoordeeld worden, zou slechts waar ziju, indien ook verder met waar schuwen werd voortgegaan, zonder die waarschuwing kracht hij te zetten, wat in- tusschen allerminst in de bedoeling ligt. Dat met een krachtige toepassing van de wet enkele weken is gewacht, vond niet al leen zijn oorzaak in den wensch, het pu bliek gelegenheid te geven, zich met de wet vertrouwd te maken, maar ook hier in, dat omtrent de aantallen rijwielen, die in de verschillende plaatsen worden ge houden, geen betrouwbare gegevens ten dienste stonden. Dit was oorzaak, dat ernstig rekening gehouden moest worden met de mogelijkheid van stagnatie, als gevolg van het tijdelijk uitgeput raken van den voorraad rijwielmerken in be paalde plaatsen, hetgeen or toe zou hebben geleid, dat bekeurden zic-h n'et zonder recht op overmacht hadden kunnen beroe pen. Aan hen, die aanf.praak hadden op een kosteloos rijwielmerk, moest tijd gelaten worden.' om dit aan te vragen en de be slissing op die aanvragen, waarmede en kele dagen gemoeid zijn, af te wachten. Den handel wilde men eenige gelegen heid laten, houders te bedenken en aan te malcen, waarmede de merken op een ge makkelijke en veilige manier aan de rij wielen konden worden bevestigd. Aan, de ambtenaren is bij circulaire van 8 Augustus j.l., no. 130. opgedragen, van den 29sten Augustus 1924 af, dus nadat de wet vier weken zal hebben gewerkt, over het geheele land met de controle daadwerkelijk te beginnen en overtreders te bekeuren. Raad van State. De eerstvolgende openbare vei gade-ring van den Raad van State, afdeeling voor de geschillen van bestuur, zal worden gehou den op Woensdag 3 September 1924 te 1! uur. De wijziging van de Boterwet. Het bureau der Alg. R. K- Werkgevers vereniging te Amsterdam heeft aan den Minister van Binnenlandsche Zaken en Landbouw een brief gezonden, naar aan- leidig van de aanhangige wijziging van de Boterwet waarin het als zijn zienswijze uit eenzet dat de adviezen terzake van de F. N. Z.. waarvan onlangs melding is gemaakt niet behooren te worden opgevolgd. Het bureau dringt er daarom bij den Minister op aan, geen gevolg te geven aan deze ad viezen. Mr. C. Vermeer, f Te Amsterdam is in de Boerhaavekliniek overleden mr. C. Vermeer, voorzitter van den Raad van Commissarissen der Natio nale Bank voor belaste waarden en lid van do bankiersfirma Vermeer en Co. Ook in sportkringen was mr. Vermeer een bekende figuur, onder de zeilers zelfs een der meest vooraanstaande mannen. Hij was het, die jaren geleden den stoot gaf aan verschillende belangrijke zeilfestij- nen. Heel bekend, waren de schepen, die hij achtereenvolgens liet bouwen. Eerst de Davo I, volgens ons reglement zes wed strijdeenheden groot: een schip, gebouwd voor d© wedstrijden om de Coupe Hollan- do-Belge. Later de Davo II, het eerste Nederlandsche schip in de internationale 12 meter klasse. En toen dat schip het niet meer deed, de Davo ITI. Mr. Vermeer heeft als zeiler met deze schepen heel veel malen onze vlag in 'het buitenland vertoond. Met cere. Hij was een vaste gast bij dc Kieler Woche en me de bij d© zeilweken op de zee van Cowes. De overledene was eerelid van de Ko ninklijke Nederlandsche Zeil- en Roeiver- eeniging. (Hbld.) ©eEï-ïesagfe Ë»s6»aclateira De moord te Culemborg. „Het Volk" geeft nog nadere bijzonder heden over de wijze, waarop te-Culemborg van politiewege het onderzoek naar den moord op de Van Wiggens is geleid. Zoo als men we-et wordt van dezen moord thans verdacht de oud-recheroheur Haveman, die zich na zijn arrestatie in zijn cel van het leven hoeft beroofd. „Het Volk" vertelt, dat een zekere vrouw Blijenberg op den avond van den moord- da-g om negen uur Haveman tegenkwam. Zij zag hem toen voor het eerst na zijn ontslag en wilde hem aanspreken. Have man liep snel, zijn jas slingerde langs hem heen. Toen zaj vlak bij hem was, deinsde zij terug, want Haveman was zeer bleek en •had een verwrongen gezicht. Haar eerste gedachte was, dat hij dronken was; zij sprak hem niet aan en groette alleen. Har* veman bentwoordde dien groet en liep snel door in de richting van zijn huis. Over deze kwestie is vrouw Blijenberg niet verhoord. Verder vertelt het blad: De Raad woont over de hoeve, waarin de moord is gebeurd. Hij heeft daar een flink bedrijf en woont er met twee broers en een zuster. Hij zoowel als de vermoorden ver* kochten karnemelk en zoo gebeurde het, dat een jongen uit de stad bij hem kwam en om karnemelk vroeg, erbij voegend, dat ze aan den overkant bij de Van Wiggens niet opendeden. Ze waren wel thuis, want hij hoorde geluiden, die hij echter niet be greep. 't Leek hem niet in orde. De Raad liep naar den overkant, klopte op de deur, keek door het raam en hoorde kreunende geluiden. Hij begreep, dat er iets mis was €n ging naar zijn eigen hoeve, vanwaar hij een jongen naar de politie stuurde. Inmiddels kwam vrouw Vugt bij hem om karnemelk. Ook zij zag, dat ze bij •de Van Wiggens niet opendeden. Met De 'Raad, die een ijzeren staaf meenam, liep 'zij op de hoeve toe. Toen kwam ook de 'inspecteur Dortland aan met G. Jagers, die reeds eer«ier aan de moordhoeve was ge weest en naar de politie was geloopen. Gezamenlijk brak men de deur open en vond de ongelukkige vrouw het eerst. De vrouw werd in een stoel gezet en te gen Gerrit Jagers zei ze: „Gerrit, waar is Toon?" Jagers vroeg haar nog: „Gerrigje, wie beeft je zoo geslagen?" Op dit oogenblak kwam inspecteur Dort land naderbij. Gerrigje schrok van de uni form, waarvoor zij mogelijk angst_ had, door de vele processen-verbaal voor het weiden van vee op andermans grond, werd bewusteloos en is niet meer bij kennis «geweest. Deze menschen, naaste buren, zijn niet door de politie verhoord. Ook nie.'t de man, 'die aan Gerrigje naar de daders heeft ge vraagd. Mag zulk een onderzoek niet zonderling worden genoemd? Do Raad woont vlak tegenover de moord hoeve, werkt er vlak bij en kan dus iets of iemand hebben gezien. Hij is niet verhoord. Zijn broer -en zuster, die niet bij de ont- 'deJcking waren, zijn door de justitie te Tiel •andervraagd. De politie te Culemborg vond ook dit blijkbaar niet noodig. Bijna, geheel Culemborg verdacht Have man er van de hand in den moord te heb ben gehad. Alleen commissaris Blok had. een eigenaardig vertrouwen in dezen man, die wegens wangedrag uit het politiecorps was gezet en die vrienden van verdacht •allooi had. De commissaris negeerde blijk baar de beschuldigingen tegen Haveman en stond toe, dat deze •uitgeworpen© zich op het terrein van d.en ihoord begaf, voor dat met een speurhond was gewerkt. De hond had geen resultaat. Commissaris Blok aanvaardde of vroeg? recherchediensten van Haveman en stuurde hem zelfs aan huis bij den man, dien hij niet te woord had gestaan. Om 's mans speurderskwaliteiten behoefde hij dit niet te doen. In de vroegere inbraakge- vallen had hij gefaald. Hoe kwam he-t toch, dat de commissaris geen gehoor gaf aan d6 aanwijzingen, die Haveman tot een verdachte maakten? Er waren toch waarlijk wel feiten be- HET VOORNAAMSTE NIEUWSr BUITENLAND De beslissing inzake de Dawes-wettei? in den Rijksdag is gisteren uitgesteld tof heden. Men hoopt nog steeds op een conH premis. J De Londensche overeenkomst wordt Za terdagmiddag geteekend. i Onthullingen van de „Éclair" Inzake da ontruiming van het Roergebied. Volgens een bericht uit Berlijn zijn da beida jeugdige moordenaars van Frank9 te Chicago ter dood veroordeeld. (Buiten! Berichten). BINNENLAND. Nederland en België. De jaarvergadering van den N. R.-K. Bond van Stucadcorspatroons. Voorstel tot opheffing van den bedrijfsraad. De inwerkingtreding der rijwielbelasting Onze Geïllustreerde Pagina Onze geïllustreerde pagina bevat van daag o.m.: een portret van het Don-Ko zak ken-koor, op tournee door Nederland* Een rijtuig van de eerste Europeesche tram. De processie op St. Stephansdag te Budapest. Een „droombeeld" uit New- York". Een zeegevecht uit de geschiedenis van Troje. De toepassing der Radio en „Hoe men zichzelf niet izou herkennen". kend, die in andere steden onmiddellijk tob arrestatie zouden hebben geleid. Vrouw Vugt vertelde ons, dat de ver moorde Gerrigje van Wiggen haar een voor val met Haveman had meegedeeld, dat een zware verdenking op hem laadde. Haveman was voor den mooud bij Van Wiggen gekomen bij was toen nog re chercheur en had Van Wiggen toege voegd, dat in de stad verteld werd, dat hij zijn pacht niet kon betalen. Van Wiggen was een ouderwetsche boer, gauw in zijn eer gekrenkt en rijk bedeeld met het vooroordeel tegen bankinstellingen Hij had zijn geld in huis. Hij ontstak in toorn door de mededeer ling van Haveman, riep Gerrigje toe he* geld te brengen. Gerrigje kwam daaraf naar voren met een groot© trommel vol geld, die zij aan Haveman toonde. Het gerucht, waarvan Haveman sprak, liep niet in de stad. Integendeel, ieder was ervan overtuigd, dat de Van Wiggen9, die altijd gepot hadden, er warm inzaten. Te gen vrouw Vugt had Gerrigje verklaard, dat het vele geld in huis hen bezwaarde en dat zij van plan waren er een groot stuk land voor te koopen. Deze verklaring, naast het feit van aan wezigheid bij de opening van de hoeve en van haar bekendheid met Gerrigje, maakt vrouw Vugt zeker tot een der belangrijkste getuigen. Maar vrouw Vugt is niet gehoord! Het badseizoen te Scheveningen. Do Haagschc redacteur van de „Rott. schrijft: Den Haag concentreert gedurende den. korten zomertijd een groot deel van zijn aandacht op do badplaats Scheveningen, Vooral als het weer gunstig meewerkt is do badstreek de aantrekkingskracht van en voor de residentie. Durft de directie van de M.Z.S. (Maat schappij Zeebad Scheveningen) iets aan, dan wordt er dag- en avondvuurwerk af gestoken en bij duizenden komen de Ha genaars dan kijken naar de luchtvoor- stelling. De Haagsche tram heeft er eenige druk ke ritten door, maar verder levert dit be zoek voor de badplaats niet veel op. De bezoekers komen en gaan, zonder eenige consumptie van beteekenis te gebruiken. Alleen de rollende ververschingstenten profiteeren bij zulke gelegenheden iets van de drukte en verkoopen het een en ander aan de passeerende menigte. De badplaats zelf trekt, van deze vuur- werkbezoekers weinig voordeel en is meer aangewezen op de gasten, die langer of korter tijd te Scheveningen vertoeven. Want ook de dagjesmenschen zetten wei nig zoden aan den dijk. Te dien aanzien schijnt de malaise tot andere gebruiken te leiden. Vroeger ging men voor een dagje naaï Scheveningen en consumeerdo daar voor vrij groote bedragen. Men nam niets van huis mee. Er was zelfs een tijd, dat men niet lü restaurants en lunchrooms toegelaten' werd, als men daar zijn boterham wensch- te te nuttigen. Thans is dat zeer gebruikelijk. Men pakt des morgens zijn valies vol eetwaren, of koopt bij bakker en kruidenier, wat men noodig heeft en bestelt er melk of, koffio bij. i 't Is le begrijpen, dat de zaken, welke op

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1924 | | pagina 1