15e Jaargang.
WOENSDAG 27 AUGUSTUS 1924
Mo. 4547
Ste ficlcbdxe Sou^omt
UeABONNEMENTSPRIJS bedraagt bi] vooruitbetaling
Voor Leiden 19 cent per week 12.50 per kwartaal.
Bij onze Agenten 20 cent per week 12.60 per kwartaal.
Franco per post I 2.95 per kwartaal.
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abcnné'a ver-
krijgbaar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij voor
uitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 ct., met Geïllustreerd
Zondagsblad 9 ct.
Dit nummer bestaat uit twea
bladen»
Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen
Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003 u POSTBUS No. II
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewon» advartentlën 30 eenl per ng.9
Voor Ingezonden Mededeelingra wordt Int
dubbele van het tarief berekend. s
Kleine sdvertentlën, van ten hoogste 80 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en -sfi.
hunr, koop en verkoop f0.50.
BgjlTEBSlLAfêffl
Het accoord van Londen.
Herriot voor den Senaat.
1* Een groote meerderheid.
De Fransche Senaat heeft gistermorgen
gedebatteerd over de Londensche confe
rentie. Ook Poincaré voerde het woord
en prees de resultaten, die Herriot had
bereikt, welke resultaten hij oen gevolg
noemde van de Roerbezetting.
Daarna werd met 204 tegen 40 stem
men een motie van vertrouwen in Herriot
aangenomen.
De houding der DuKsch-naiionalen.
Een ommekeer verwacht.
Ook gister is het raadsel in het open
baar nog niet opgelost, wat de Duitsch-
nationalen zullen doen bij de stemming
over de uitvoeringswetten. "Wèl is het ge
bleken, dat er achter de coulissen gewerkt
wordt oon hen over te halen. Dit bleek
daaruit, dat de Duitsche Volkspartij gis
teravond verschillende voorstellen bij den
Rijksdag heeft ingediend, dio duidelijk
ten doel hebben het den Duitsch-nationa-
len, althans tegenover hun kiezers, wat
gemakkelijker te maken om voor te stem
men.
De voorstellen van de Duitsche Volks
partij, medo onderteekend door de Beier-
scho Volkspartij, bedoelen de Rijksregee-
ying te verzoeken om te streven naar een
ontruiming van het Roergebied vóór 15
'Augustus 1925 en wel zoo spoedig moge
lijk. Voorts naar een bij verdrag opgestel
do otnruiming van de Keulsche zone op
10 Januari 1925. Verder een garantie,
dat de met de geallieerden gesloten Rijn
land-overeenkomst over de uitvoering van
do militaire bezetting van het Rijnland
zal worden nagekomen en dat de burger
lijke rechten van de bewoners van Rijn
land niet zullen worden bekort.
Verder stelt de Duitsche Volkspartij
voor, dat de Rijksdag zal verklaren, dat
de aanvaarding van het verdrag van
Londen geen herhaling is van de bekente
nis van Duitschland van de schuld aan
den wereldoorlog. Voorts wordt nog voor
gesteld een verklaring tegen do Roerbezet
ting aan te nemen en ten slotte een ver
klaring, dat het Dawes-systeem -buiten
werking treedt, wanneer de in het Verdrag
van Londen bedoelde lening van 800 mil-
lioen goudm"ark niet tot stand komt.
Al deze hesluiten en resoluties zijn to
taal overbodig, daar zij niets vragen wat
niet in het pact van Londen staat of wat
in de overeenkomst tusschen Herriot en de
Duitsche regeering is toegezegd. Zelfs het
protest inzako de schuld aan den oorlog
is niet in tegenspraak met de overeenr-
komst van Londen, welke tot geen herha
ling van de in het verdrag van Versail
les aan Duitschland opgelegde verklarin
gen verplicht.
Het is dan ook volkomen duidelijk, dat
deze voorstellen moeten dienen om den
schijn te redden, wanneer de Duitsch-
nationalen volte face maken en de veron
derstelling is dan ook gewettigd, dat zij
volte face zullen maken. Daaruit volgt,
dat hun toezeggingen zijn gedaan en die
toezeggingen kunnen geen andere dan
deze zijn, dat zij een plaats zullen krijgen
in do regeering.
Aanvankelijk wilden zij, dat dit zou
gebeuren nog vóór do beslissing over Lon
den, maar er is reden om aan te nemen,
dat zij daarvan zijn teruggekomen, toen
bleek, dat voor dien eisch niet zou worden
gezwicht. Er is derhalve alle reden om
aan tc nemen, dat er inderdaad overeen*-
stemming is bereikt met de Duitsch-na-
tionalen en dat zij dus voor do uitvoe
ringswet zullen stemmen.
De Volkenbond.
De a.s. Vclkenbondsvsrgadering.
j y Groote belangstelling.
r Buitengewone belangstelling heerscht te
Londen voor do bijeenkomst van den vol
kenbond,, die dit jaar op 1 September te
Genèvo vergadert. Men voelt, dat de eer
ste stap tot den werkelijken Europee-
schon vrede gedaan is op de onlangs te
Londen gehouden conferentie en men ver
.wacht dat in dezelfde richting te Genève
zal worden voortgegaan.
De aanstaande vergadering van den vol
fcenbond wordt voor de meest belangrijke
[gehouden, die tot dusver heeft plaats ge
lhad. Devoornaamste deelnemers aan de
Londensche conferentie hebben allen ge-
'tuigd, dat er een nieuwe geest heerscht op
het gebied van de internationale betrek-
iknigen. Deze zal misschien de vergadering
helpen om ecnige middelen to bereiken
[voor het verminderen van" het oorlogsge
vaar in dier mate, dat de volken zich vei
lig voelen .om tot een beperking der bewa
pening over te gaan. Voor de eerste maal
trekken de vraagstukken van de veilig
heid en de ontwapening, die op het pro
gram, van den volkenbond voorkomen,
sinds zijn oprichting, de bijzondere aan
dacht van iederen Europeeschen staat.
"Bijna allen geven blijk van hun belang
stelling door hunne vertegenwoordiging
to Genève te versterken. Mac Donald en
Harriot hebben in dit opzicht den toon
aangegeven door te hesluiten in persoon
te gaan.
Ofschoon het niet officieel te Londen
wordt bevestigd, is het zeer waarschijn
lijk, dat de heide premiers, die tijdens de
laatste onderhandelingen de meest harte
lijke persoonlijke betrekkingen hebben
aangeknoopt, samen van Parijs naar Ge
nève reizen. Indien Mussolini niet zelf
te Genève komt is dat niet, omdat hij de
geburtenissen onderschat. Hij zendt Sa-
landra en Schanzer en Scialoja, beide
vroeger ministers van buitenlandsche za
ken om hem te vervangen. Hijmans, de
Belgische minister van buitenlandsche za
ken zal als voorzitter optreden. Nederland
Tsjecho-Slowakië, Zuid-Slavië, Polen en
Roemenië zenden ook hun ministers van
buitenlandsche zaken. Hongarije wordt
vertegenwoordigd door zijn premier graaf
Bethlen met twee van zijn collega's; Sei-
pel, doOostenrijksche kanselier, zal er
waarschijnlijk ook zijn, terwijl Branting
en Nansen tot de Scandinavische afge
vaardigden hehooren. -
De verschillende gezichtspunten inzake
de veiligheid in de ontwapening-vraag
stukken zullen vermoedelijk het meest de
aandacht van de vergadering vragen- en
zeker do groote belangstelling van liet pu
bliek trekken.
Duitschland.
üe ontruiming van de Roer.
Door de Belgen.
De Brusselsche correspondent van de
Daily Express" verneemt, dat de Belgi
sche regeering order heeft gegeven om
toebereidselen te maken voor het vertrek
van een deel der Belgische bezettingstroe
pen uit het Roergebied.
Het eerst zullen de z.g. aanvalstroepen
vertrekken, met tanks, vliegtuigen en
zware artillerie. Een bataljon van elk Bel
gisch regiment zal Duitschland a.s. week
verlaten. Alleen in de grootere gemeenten
en op de voornaamste punten van het
Roergebied zou een z.g. politiemacht ach
terblijven.
Verder verneemt de correspondent: In
dien de Britsche -troepen in Januari a.s.
Keulen mochten verlaten, zullen alle Bel
gische troepen tegelijkertijd worden terug
geroepen. Dortmund zou nog tegen het
eind van deze week door de Franschen
worden ontruimd. Ook de Parijsche cor
respondenten van de „Daily Tel." en de
„Morning Post" vernemen, dat toebereid
selen worden getroffen voor de ontrui-
'ming van Dortmund. Tolbeambten in het
district Frankfort zouden order hebben
gekregen hun ambt minder streng uit te
oefenen.
Frankrijk.
Hal verdag van Lausanne.
Goedkeuring door de
Fransche Kamer
De Fransche Kamer heeft het verdrag
van Lausanne met 410 tegen 171 stem
men goedgekeurd.
Engeland,
De staking op.Covent Garden.
Nadeelen voor den N e d erl.
export.
Er schijnt op het moment weinig uit
zicht te zijn op een spoedig einde van do
staking van fruit- en groentendragers op
Govent Garden. Zooals men weet eischen
de stakers eeir minimum weekloon van
4.5 pd. st. en een vasten arbeidstijd met
betaling van overwerk, zoodra de acht
uur zijn overschreden en een minimum
betaling van 10 shilling voor speciale op
drachten.
Het conflict duurt nu reeds 14 dagen en
de werkgevers blijven zich onverzettelijk
toonen.
Op het moment laat de toestand zich
zeer ernstig aanzien voor den Neder-
landschen exp o r t van fruit en
groenten naar Engeland, die sedert giste
ren stilstaat. In dezen tijd bestaat die im
port hoofdzakelijk uit groenten, aardap
pelen, groote hoeveelheden tomaten en
pruimen. Tot Zaterdagavond hadden los
singen te Lopden plaats. Do Hollandscho
export geschiedt hoofdzakelijk door do
Batavier-lijn van Wm. H. Muller en Co.
Toen Maandag belangrijke kwantiteiten
vervoerd moesten worden, kwamen leden
van den Transportarbeidersbond dit be
letten. Hun optreden was echter zeer
vriendschappelijk, zoodat er geen onge
regeldheden voorvielen. Het bleek even
wel niet mogelijk het vervoer te doen
plaats hebben. De directie der scheep
vaartmaatschappij deed al 't mogelijke
om den normalen gang van zaken te hand
haven, hetgeen echter onmogelijk bleek te
zijn.* Vandaag deelde men mede, dat niets
vervoerd kan worden en dat om erger to
voorkomen, de goederen naar Rotterdam
teruggezonden zouden worden.
De reeders zien den toestand niet op
timistisch in, ofschoon van Hollandsche
zijde werd te kennen gegeven, dat van
daag door de werkgevers iets gedaan
moet worden om den toestand te verbete
ren.
Spanje.
De strijd in Marokko.
Spaanse he success e n.
In een nota van het directoire betref
fende de operaties in Marokko wordt ge
zegd, dat, na de laatste krijgsverrichtin
gen, waarbij de herhaalde aanvallen van
den vijand werden afgeslagen en de
Spaanscho troepen ten slotte tot een ach
tervolging der rebellen overgingen, de
vijandelijke tegenstand allengs minder
wordt.
Reeds heeft de vijand een sterke verde
digingslinie moeten prijsgeven. Een 'groot
aantal gesneuvelden liet hij daar achter.
De Spaansche troepen, wier verliezen
onmiddellijk uit de reserves kunnen wor
den aangevuld, zijn in staat, do operaties
voort te zetten, tot de vijand definitief
zijn verzet opgeeft.
Rusland.
Ca dreigends hengersnosd.
Troebelen-in de Oekraine en
de Krim
Volgens berichten uit Charkoff en Mid
den-Rusland is het in verschillende plaat
sen van de Oekraine en de Krim tot ern
stige troebelen gekomen, daar de Sovjet-
autoriteiten in gebreke blijven, den beloof
den steun te brengen tegen dén hongers
nood, welke reeds hier en daar optreedt.
Volkscommissarissen en communisti
sche agenten zijn door de wanhopige be
volking aangevallen, terwijl roode troe
pen'worden afgezonden, om hen te be
schermen. De toestand is nog verergerd
door zeer ongunstige berichten uit de Gou
vernementen Archangelsk en Wolpgda,
waar de hoeren hun woningen verlaten
en zelfs het vee opofferen.
Op een in allerijl te Moskou bijeenge
roepen conferentie, is de ernst van den toe
stand aan den dag gekomen, en bleek, dat
het ten gevolge van de slechte verkeers
middelen onmogelijk zal zijn, een cata-
s!voorkomen.
Egypte.
Zij TagJcel Pasje aftreden?
Volgens een bericht van Percival San-,
daw uit Kairo aan de Daily Telegraph,
zou het mogelijk zijn, dat Zagloel Pasja
besluit om af te treden. Hij zou reeds
voornemens geweest zijn om heen te
gaan, onmiddellijk nadat hij zijn onder
houd met MacDonald zou hebben gehad,
omdat het toch vooraf vaststaat, dat de
Egyptische eischen in zake Soedan niet
ingewilligd zullen worden. Hij zou in dit
voornemen nog versterkt zijn door de in
cidenten met het spoorwegbataljon en de
houding van zijn regeering naar aanlei
ding dezer gebeurtenissen, die hij wel
afgekeurd heeft, doch waarover hij een
misprijzend stilzwijgen bewaard heeft.
Amerika.
De Ku K'ux Klan.
Een nieuwe wandaad.
De politie te Danville (Illinois) stelt een
ernstig onderzoek in naar een nieuwe
wandaad der Klu Klux Klan.
Het slachtoffer is de 18-jarigo Frank
Aaron. Hij was 's avonds op weg naar
huis, ontmoette op den weg drie mannen
en een meisje, die een ongeval met hun'
auto hadden. Hij bood hun zijn hulp
aan en begon den wagen te onderzoeken.
De mannen overvielen hem plotseling en
rukten hem de kleeren van het lijf waar
op het meisje met een gloeiend ijzer drie
K,s op zijn berst brandde.
Een borstbeeld van de Koningin.
Pangeran Ario Koesoemojoedo, die d©
jubileumfeesten 1S9S1923 in Nederland
heeft medegemaakt, heeft den beeldhouwer
Gris Agterberg te Utrecht opgedragen een
borstbeeld in brons van H. M. de Koningin
op marmeren voetstuk te vervaardigen. Het
beeld zal aangeboden worden aan den Soe-
soehoenan van Soerakarta, die den wensch
te kennen heeft gegeven een borstbeeld van
H. M. de Koningin in zijn paleis te kunnen,
plaatssn.
Arbeidsinspectie.
Bij Kon. besluit is thans bepaald dat de
ambtenaren van d© Arbeidsinspectie zich
hebben te onthouden van all© inmenging
in geschillen tusschen werkgevers en ar
beiders. voor zoover zij hiertoe niet door
den Minister van Arbeid gemachtigd zijn.
Volgens de vroegere lezing konden zij
ook van den directeur-generaal dich mach
tiging ontvangen en viel deze niet onder
bovenstaande bepaling.
De postchèque- en girodienst
De uitslagen van de proefnemingen zijn.
naar de Tel. vernam, zoodanig, dat met-
grond kan verwacht worden, dat, indien
zich geen stagneerende omstandigheden
voordoen, spoedig tot heropening kan wor
den overgegaan. Men zal, gelijk bekend,
eerst beginnen met 10.000 rekeningen, die
men zoo vlug als kan zal trachten op te
voeren, totdat alle rekeninghouders weder
aan den dienst kunnen deelnemen. De
werkwijze is zoodanig, dat de dagelijksche
afrekeningen voor de rekeninghouders als
regel tusschen zes en zeven 's avonds voor
postverzending gereed zijn. De proeven,
welke ook in deze richting genomen zijn,
zijn goed gelukt. Men is reeds zoover, dat
men circa 26.000 orders per dag kan uit
voeren, welk getal men eerlang tot 40.000
zal opvoeren.
Een nieuwe maatregel zal zijn de invoe
ring van een waarborgsom van f 5 op iedere
rekening. Dit ter voorkoming, dat rekenin
gen jaren blijven loopen soms met minima
bedragen van enkele centen, waarvan de
saldi steed? weer moeben worden opge
steld, wat. noodelooze moeite veroorzaakt.
Deze maatregel is genomen ter bespoedi
ging tot bet verkrijgen van heb dagelijksch
totaal saldo van alle afrekeningen.
Men beperkt zich thans tot de telmachi
nes evenals in België. De overige machi
nes, die een waarde van 8 ton vertegen
woordigen en niet van millioenen, zooab
wel gezegd wordt, worden aan rijksinstel
lingen en particulieren overgedaan. Voor
controle en statistieke doeleinden zijn deze
machines ze.er geschikt.
De kwestie van den Zondagsarbeid in Ede,
Het centraal comité der A.-R. Kiesver-
eenigingen. in Nederland, optredende na
mens de geheele Anti-Revolutionaire Partij
heeft aan den Minister van Arbeid, in zake
de vergunning tot Zondagsarbeid aan do
Ncd. Kunstzijdefabriek te Ede het volgen
de request gezonden:
„Excellentie, - --
Als tijdelijk voorzitter van bet centraal
comité van de A.-R. Partij/ moge ik uw
aandacht vestigen, op do groote ontstem
ming en ontsteltenis, die op da Veluwo
gewekt zijn door de vergunning aan de
Ned. Kunstzijdefabriek te Ede (kantoor te
Arnhem) om-niet slechts dag en nacht, doch
ook des Zondags te werken.
Het is die Zondagsarbeid waartoe de
menschen verplicht worden, die werkelijk
verbittering wekt. De Gemeenteraad van
Ede verzocht u die vergunning in te
trekken.
Noodzaak voor Zondagsarbeid voor eeü
bedrijf dat zonder dezen over 1923 na
ruime afschrijving 20 pet. dividend uit
keerde, schijnt niet aanwezig. Doch al ware
dit anders, onze menschen gevoelen zich
daardoor gegriefd of in hun godsdienstige
overtuiging aangerand.
Het zij mij vergund Uwe Excellentie
beleefd ts verzoeken deze ergernis te willen
doen eindigen. -.v
1201.1 heb ik de eer-te zijn,
Uw dw. dr.
(w.g.) IDENBURG.
c;*t naar Scandinavië.
Do Nederlandsclie tuinbouworganisaties
interesseeren zich bijzonder voor de her
winning van Scandinavië als afzetgebied,
vooral om het feit, dat Amerika voor zijn
producten steeds vasteren voet in Scan
dinavië verkrijgt. Zelfs richtten de Ameri
kanen reeds te Gothenburg in samenwer
king met Spaansche. exporteurs een. vei
ling op.
Daar de vrachttarieven van hier naar
Scandinavië een ernstige belemmering vor
men voor onzen uitvoer, hebben de Neder-
landsche groentenveilingen zich tot de
directie der Spoorwegen gewend en do aan
dacht gevestigd op den belemmerenden in
vloed, welken de spoorwegvraebttarieven
op den tuinbouw-export uitoefenen.
Ook met de Duitsche Spoorwegen zijn
dienaangaande door de groentenveilingen
onderhandelingen aangeknoopt.
Do spoorvrachtturieven van hier naar
Gothenburg bedragen thans voor een wa
gon van 5000 kilo ruim f 330, terwijl voor
dergelijk kwantum de scheepsvracht
slechts f 200 bedraagt. Om practische rede
nen heeft echter het snelvervoer per spoor
de voorkeur.
De Duitsche spoorwegdirectie gaf reeds
in beginsel een toezegging tot inwilliging
van het verzoek.
Het postmuseum.
Do schenking, die de lieer P. \Y. Waller
te Overveen aan den Staat heeft gedaan, i3
naar „Het Vaderland" verneemt, geen ge
wone postzegelverzameling, maar een col
lectie, die uit een philatelistisch en histo-
HET VOORNAAMSTE NIEUWS*
BUITENLAND
Men verwacht in Duitschland, dat de
Duitsch-nationaten vóór de Dawes-wette»
zullen stemmen in ruil voor eenige poïfêie*
ke voordeelen.
Een belangrijke Volkenbondsvergadering
De staking op de Londensche groente
markt wordt nadeelig voor den Nederlands
schen export.
Dreigende hongersnood in Rusland.
BINNENLAND.
Het Ned. Reode Kruis verkreeg toe
stemming om gelden in te zamelen dood
middel van surplus-frankeerzegels op brief
kaarten. j
Bijzonderheden over het postmuseum en
de nieuwe postzegels.
De uitvoer van gro'enten en fruit in dö
maand Juli.
Een borstbeeld van H.M. de Koningin
voor den Soesoehcenan van Soerakarta.
Nadere bijzonderheden over de herope
ning van den Pcst-Chèque- en Girodienst
Vannacht had nabij Heino een autobus-
ontploffing plaats, waarbij zes menschen
gedood en verschillenden ernstig gewond-
werden. (Gem. Ber. Eerste blad).
Ernstige beschuldigingen aan hei adres
van den Commissaris van Politie te Cu-!
lemborg. (Gem. Ber. Eerste blad).
risch oogpunt, van het grootste belang is.
Het is een verzameling, die Nederland en'
onze Koloniën omvat, en die nooit meet
bij elkaar kan worden gebracht. Zij bevat
behalve de postzegels, alle mogelijke aan
schrijvingen, regelingen, dienstorders, post
stempels, enz. Om een voorbeeld te noe-<
men: als in 1855 in Zwolle een poststem
pel niet goed is, dan heeft de heer 'Waller
de aanschrijving daarover, de afgekeurde
en verbeterde poststempel,
Naar schatting is de waarde 1 ton.
Deze collectie zal op de postzegeltentoon-
stelling in Pulchri te zien- zijn en het be
gin vormen van een Postmuseum. Da ver-
-zameling-Waller, hoe kostbaar en uniek ook'
kan toch in een kamer van 0 bij 3 meter
tentoongesteld worden, hetgeen ook gebeu
ren zal in een. kamer van het Hoofdbe
stuur der Posterijen en Telegrafie.
Gemengde Berichten,
NOODLOTTIGE AUTOBUS-RAMP.
Ontploffing van de motor.
Zes dooden, verschillende
gewonden.
Men seint ons uit Zwolle:'
In den afgeloopen nacht heeft nabij HerJ
no een ernstig ongeval met een autobu*
plaats gehad, waarbij zes personen het
leven hebben verloren.
Een nieuwe autobus van den heer Doeve-
laar uit Heino keerde met 16 of 17 land
bouwers uit de omgeving van deze plaats'
van de kermis te Raalte naar Heino terug.
Omstreeks half twee, toen de autobus
dicht bij Heino was genaderd, vloog het
voertuig na een explosie in brand.
Naar gemeld wordt zijn 5 personen vet-'
•brand, terwijl 3 of 4 anderen ernstig®
brandwonden opliepen.
De gewonden zijn naar de ziekenhuizen:
te Zwolle vervoerd.
De autobus was voor den eersten keer in!
gebruik.
Naa-r ons wordt medegedeeld, haperde er;
te 'Raalte reeds iets aan den motor, doch-
de chauffeur meende de reis naar Heinoj
wel te kunnen doen. Zooals gezegd had!
even voor Heino een ontploffing plaats,,
waardoor het geheele voertuig in brandl
vloog. De inzittenden konden niet gemak-;
kelijk uit het voertuig komen en daaraan.'-
is het vermoedelijk te wijten, dat er zoo-[
veel slachtoffers zijn. ,v>
Uit Heino seint men ons nader:" 1 -j
De autobus van den heer Doevelaar was'
van achteren gesloten, zoodat de inzittend
den niet gauw genoeg uit het voertuig kon^
den komen. De autobus is van binnen ge-4
heel uitgebrand. Vijf der inzittenden ver-I
brandden. Do lijken dezer slachtoffers zijn-
geheel verkoold, zoodat op het oogenblik
nog niet hun identiteit kan worden vasbge-,
steld.
Twee ernstig gewonden werden naar heb
Sophia-ziekenhuis te Zwolle overgebracht.
Eén van hen is aan de bekomen verwondin
gen overleden.
Behalve de zwaargewonden zijn nog G of
7 personen licht gewond. Ook de chauffeur,
een zoon van den heer Doevelaar is licht'
gewond. De politie stelt een ernstig onder-'
zoek in naar de oorzaak van de ramp. Het}