15e Jaargang.
ZATERDAG 23 AUGUSTUS 1924
No. 4544
9e Smióoho, Sow^omt
HeABONNEMENTSPRIJSbedraagt bij vooruitbetaling
Voor Leiden 19 cent per week f 2.50 per kwartaal.
Bij onze Agenten 20 cent per week 12.60 per kwartaal.
Franco per post I 2.95 per kwartaal.
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné*s ver
krijgbaar tegen betaling Van 50 ct. per kwartaal, bij voor
uitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 ct., met Geïllustreerd
Zondagsblad 9 ct.
Dit biad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen II.
Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN
TgL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003 y POSTBUS No. II
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone advertenfiSn 30 cent per rage*
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt bet
dubbele van bet tarief berekend. 3
Kleine advertentIën, van ten hoogste 80 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, hunr en TC.
Jraur, koop en verkoop 10.50.
Dit ciumnses- bestaat uit wijf
bladen, waai-cnder* het Seïi.
lusti-eerd Zondagblad.
BÜITËMLAMD
Het accoord van Londen.
De Dawes-wetien.
COMPROMIS NIET DE DUITSCH-
NATIGN ALEN.
De Sos.-Detn. vóór entbinding.
Be twee-derden meerderheid.
Zooals gemeld heeft de Duitsch-natio-
nale rjiksdagfractie besloten haar vroeger
opgestelde eischen te blijven handhaven.
Deze eischen zijn niet ingewilligd in het
accoord van Londen, derhalve was do eer
ste conclusie van het besluit, dat zij der-
'halve ook tegen het accoord van Londen
zouden stemmen. Maar in sommige poli
tieke kringen is men van meening, dat een
voorzichtig geformuleerde verklaring den
weg tot onderhandelingen met de coalitie
partijen zal vrijmaken.
De „Vorwarts" verwacht hij ontbinding
van den rijksdag nieuwe verkiezingen op
21 September. Het blad verwacht veel van
eventueele verkiezingen en verklaart dat
o.m. een twee-derden meerderheid niet
meer dan 46 mandat-en aan de oppositie
behoeven te worden ontnomen.
De sociaal-democratische Ri&sdagfrac-
tie heeft als haar meening uitgesproken,
dat, indien geen twee-derden meerderheid
voor de uitvoeringswetten wordt verkre
gen, in elk geval de ontbinding van den
Rijksdag moet worden geëischt.
„De Duitsch-nationalen 'hebben door
hun besluit zich zelf en daarmede ook den
Rijksdag veroordeeld", zegt het Vrijdag-
ochtenblad van do „Vorwarts". De Rijks
dag, aldus dit blad telt 466 leden.
Twee-derden meerderheid is dus 311. Voor
de wetten zullen stemmen:
100 sociaal-democraten,
62 Centrum,
44 Duitsche Volkspartij,
28 democraten,
16 Beiersc'he Volkspartij,
15 Wirtschaftspartei.
Dat is totaal 265.
Tegen zullen stemmen:
105 Duitsch-nationalen,
60 Communisten,
34 Völkischen,
4 Duitsch-socialen.
Totaal 201.
Met dezen Rijksdag is -dus 'het verdrag
van Londen niet uit te voeren. Daarom
zoo schrijft de „Vorwarts" moet vrij
baan gemaakt worden.
Aanvaarding dcor de greot-indusirie.
Omwille van den onhoudbaren
toestand.
Gisteren- hebben de besturen van den
Duitschen Industrie- und Handelstag ver
gaderd. Deze vergadering beeft met 100
tegen 3 stemmen een resolutie aangeno
men, waarin grootc bezwaren tegen het
pact van Londen worden geformuleerd.
De aangenomen resolutie besluit aldus:
„In weerwil van dit alles meenen wij, on
der den druk van den tegenwoordigen
economiscben- en politieken toestand,
•vooral gezien de onhoudbaarheid van den
toestand in het bezette gebied, de verant
woordelijkheid voor een afwijzing van
de Londensche overeenkomst en de daar
uit voortvloeiende ecenomische en politie
ke gevolgen, niet te zullen aanvaarden.
Hel accoord in de Fransehe Kamer.
EEfJ AANVAL CP DE RGERPQLITiEK
Rede van Lean Blum.
j De steun van de sociaal- 1
democraten.
Do interpellaties in do Fransehe Ka
mer zijn begonnen. Gisteren was het de
dag van Leon Blum, de leider der socia
listen. Zijn magistrale rede heeft meer
dan drie uur geduurd en gedurende dien
geiicclen tijd, wist-spreker de Kamer in
volkomen spanning te houden.
Be rede was een scherpe veroordeeling
van Poincaré's Roer-politiek, welke, naar*
hij zeide, het malerieele erediet van
Duilschland en het moreele erediet van
Frankrijk heeft geschokt, het nationalis
me in Duitschland heeft versterkt en de
internationale atmosfeer heeft vergiftigd.
De conferentie van Londen Is het vol
strekte failliet van het Poincarénisme ge-
jveest, zeide spreker.
Men beweert weliswaar, dat men het
Dawes-plau aan do Roer-politiek te dan
ken heeft. Men beroept zich daarbij wel
(op een uitspraak van Dawes, maar in
.werkelijkheid is het plan-Dawes de meest
((volstrekte verloochening van de politiek
>',van Poincaré. Dit plan is bovendien zoo
tonvoordeelig voor Frankrijk, dat men zal
moeten zeggen: de politiek van de Roer
beeft ons genoodzaakt *het Dawes-plan te
aanvaarden.
Het Dawes-plan houdt de meest belang
rijke reducties in, welke de Fransehe vor
deringen ooit hebben ondergaan. De ka
pitaliseering van de betalingen door
Duitschland, bedraagt nauwelijks een
bedrag van 30 anilliard goudfrancs. Van
dit bedrag komt 52% of ongeveer 15 mil
liard aan Frankrijk, voor do betaling van
Frankrijk® schulden, pensioenen en we
deropbouw, doch deze laatste alleen heeft
reeds 'het dubbele gekost.
„Ziedaaraldus. Blum de triomph
van de Roer!"
Blum verklaarde ten. slotte Hcrriot
dankbaar to zijn, dat hij Frankrijk uit
een netelige positie heeft gered en zegde
hem namens zijn partijgenooten zijn
steun toe.
Duitschland.
De RijksdagziÜing verdaagd.
Obstructie der communisten.
De Rijksdag zou gistermiddag aanvan
gen met de debatten over de Londensche
overeenkomst. De bespreking zouden wor
den ingeleid door een rede van den Rijks
kanselier. Deze is echter ten gevolge van
de obstructie der communisten niet aan
het woord gekomen. De zitting werd twee
maal onderbroken en daarop 2 uur ge
schorst; doch ook daarna kon men niet
voortgaan, daar de communistische afge
vaardigde Hats, aan wien wegens onpar
lementair optreden de aanwezigheid in
de vergaderzaal ontzegd was, niet verkoos
weg te gaan.
Om zes uur was de zitting nog niet her
vat. Toen echter werd de communistische
ordeverstoorder met de sterke hand ver
wijderd, en dacht men te kunnen begin
nen.
Toen echter de derde zitting geopend
werd, verklaarde de president, dat de
agenda een verdere behandeling onmoge
lijk maakte. Heden om 10 uur zou de zit
ting hervat worden.
Inkrimping aantal Rijksdag-'etlen.
De rijksraad heeft een novelle aangeno
men hij de rijksverkiezingswet, waarbij
het aantal rijksdag-afgevaardigden op 399
wordt bepaald en verder wordt verklaard,
dat op iedere 75.000 stemmen één zetel
zal komen. De huidige rijksdag telt 472
leden, d.i. 1 op iedere 60.000 stemmen.
Verlenging der Micum-verdragen.
De verleden week afgebroken onderhan
delingen tusschen de Micum en de metaal
industrie zijn eergisteren voortgezet en
beëindigd. Het bestaande verdrag is ver
lengd tot 23 September.
Oostenrijk.
De financieele toestand
Verslag van Mr. Zimmerman
Het laatste verslag van Mr. Zimmerman
over het herstel van Oostenrijk, verneemt
do Manchester Guardian uit Weenen, be
vat een ernstige critiek op de ontwikke
ling der Oostenrijksche financiën. In de
laatste maanden heeft hij geen verdere
bedragen voorgeschoten uit de Volken-
bondsleening aan Oostenrijk. De reden
hiervoor is niet dat er geen tekort op de
begrooting meer zou zijn, doch dat Oosten
rijk nu het aanzienlijke overschot gebruikt
van do bedragen die vóór maanden zijn
uitbetaald en die men.heeft kunnen over
sparen in de voorspoedige periode van het
herstel. Het tekort voor Juli is daarten-
ten vrij groot: 100 milliard kronen, terwijl
het plan van den Volkenbond een overschot
voorzag van do inkomsten over de uitga
ven van 26 milliard. Mr. Zimmerman
vreest verdere toeneming van het tekort.
Bovendien zijn de uitgaven tweo maal zoo
hoog als oorspronkelijk voorzien was.
V/at de bankcrisis betreft is de commis
saris-generaal niet pessimistisch. Hij er
kent, dat verschillendo banken failliet ziju
gegaan en dat er een gemis van erediet
ontstaan is door gebrek aan vertrouwen,
doch verwacht spoedig een verandering ten
goede in dit opzicht. Er is op dit oogen-
blik geen industrieele crisis in Oostenrijk,
zegt mr. Zimmerman, doch het is te vree
zen, dat er een zal ontstaan wegens het
gebrek aan afzetgebeden, de hooge bank-
rente, de zware gemeentelijke en rijks
belastingen en.do kostbare sociale wetge
ving.
Het verslag bevat tal van ernstige waar
schuwingen, doch verzekert tevens, dat de
regeering de noodzakelijkheid inziet van
zekere veranderingen en is, wat de toe
komst aangaat, hoopvol gestemd.
Rusland.
De dreigende hongersnood
Demonstraties inverschillendc
steden
Kaar de Sovjet-hladen melden, worden
in tal van Russische steden in verhand
met het dreigend voedseltekort demonstra
ties gehouden voor een nieuw rantsoenee-
ringssysteem. Waarschijnlijk zal met de
instelling hiervan in October een begin
worden gemaakt.
Van vele zijden wordt critiek op Krassm
geleverd omdat deze, voordat het geheeie
resultaat van den oogst bekend was, reeds
had aangekondigd, dat Rusland 2J4 mil-
lioen tón graan zou uitvoeren, hetgeen mei
het oog op het thans dreigend voedselte
kort een zonderlingen indruk moet maken.
In twee derden van de graan verbouwen
de streken van Rusland is de oogst slecht
uitgevallen zoodat van een uitvoer van
graan in het geheel geen sprake kan zijn
wanneer men de bevolking in den aan-
sjaanden winter niet wil laten verhongeren
Griekenland.
Insubordinatie bij de Marine
Een n i e uwe crisis»?
Een nieuw geval van insubordinatie hij
de Grieksche marine heeft zich thans voor
gedaan.
Zooals hekend dienden eenigo maanden
geleden een aantal zee-officieren van de
marine hun ontslag in en eiscliten het
aftreden van den toenmaligen minister van
Marine. Daarop volgde de val van het
kabinet Papanastasioe. Do huidige premier,
die tevens minister van Marine is, was
voornemens de zee-officieren, welke des
tijds hun ontslag luidden genomen, weer
in dienst te herstellen.
Dit bezorgde hem een telegram van den
commandant van den kruiser „Averoff",
waarin verklaard wordt, dat de officieren
van dit oorlogsschip met klem protesteereu
tegen de wederaanstelling van de afgetre
den officieren en waarin verzocht werd,
het desbetreffende decreet niet uit te vaar
digen.
Als antwoord daarop werd thans een de
creet uitgevaardigd, waarbij deze comman
dant op non-activiteit wordt gesteld en
hem tevens opgedragen wordt, zich hij
het ministerio van Marine aan te melden.
Men verwacht, thans, dat de.commandant
zal weigeren het schip te verlaten, hetgeen
zeer ernstige gevolgen zal hebben.
Afrkauisian.
Ca opstand
Minder verontrus tende
h e r i ch t e n
De laatste berichten uit Afganistan wor
den beschouwd als minder verontrustend.
Gemeld wordt, dat er nog wel een opstan
dige geest heerscht in het gebied ten Zui
den van Khost. Hier heeft de Ghilzal-
stam zich bij de opstandelingen gevoegd.
Naar verluidt, zouden deze lieden, die
aangevoerd worden door den troonpreten
dent, zich blijkbaar hebben meester ge
maakt van een van do postwegen ten Zui
den van Kaboel.
De Khyber-pas echter, welke een hoofd-
pas is, is niet door do rebellen bezet, en
het verkeer hierover vindt zonder onder
breking plaats. De emir is naar Kaboel
teruggekeerd, ten einde de meer onmiddel
lijke leiding der zaken in handen te nemen
De mededeelingen in de Russische pers,
dat de agenten van dit land iets "met de
rebellie zouden hebben te maken, worden
in officieelo kringen te Londen belachelijk
genoemd en de moeite van een ontkenning
niet waard geacht. De Britsche en de In
dische regeeringen zijn op volkomen goe
den voet met den tegenwoordigen emir.
China.
Een crisis ie Kanion
Soen Yat Sen's dictatuur
De toestand in Kanton wordt dreigender.
Vele inwoners vluchten naar Hongkong.
De handelslieden hebben Ier verdediging in
de straten barricaden opgeworpen. Vele
soldaten werden teruggeroepen tot liet vei*-
richten van palrouillediensten in de stad.
Een strenge censuur legt de openbare
meaning het zwijgen op. De plaatselijke
politie beletten de handelslieden om hun
geldmiddelen naar veiliger plaatsen over
te brengen. Het geschil over de in beslag
genomen wapenen van het vrijwilliger-
corps van de handelslieden is nog niet op
gelost. De vrijwilligers eischen teruggave
-van alle wapenen.
Financieele moeilijkheden van de plaat
selijke regeering forceeren een crisis. Na
dat Soen Yat Sen do handelslieden op on
dragelijke wijze belast had en allm'hande
eigendommen, zelfs graven had verkocht,
heeft hij thans weer een bank opgericht
voor de uitgifte van ongedekte biljetten.
Zijn soldaten eischen betaling der nomi
nale waarde der nieuwe biljetten. De Chi-
neesche banken hebben in verband hier
mede haar zaken gesloten.
Van het Vaticaan.
Concordaat met Beieren
Uit München wordt geseind:
Daar. er verschillende onjuiste vermoe-"
deus geopperd zijn naar aanleiding van
het feit, ((at do tekst van het concordaat,
tusschen Beieren en het Vaticaan gesloten,
nog steeds niét is openbaar geweest, wordt
meegedeeld, dat het concordaat afgesloten
is en er geen veranderingen meer in kun
nen worden aangebracht. Het behoeft nog
slechts door den landdag to worden gera
tificeerd. Dat het nog niet hij den landdag
is ingediend, vindt zijn oorzaak hierin,
dat van protestantsche zijde de wensch is
te kennen gegeven om bij de indiening van
het concordaat in den landdag ook de ver
houding van de andere kerkgenootschap
pen tot den staat opnieuw te regeleu.
Onderhandelingen daarover zijn aan den
gajig, doch nog niet definitief afgesloten.
aiHHEKLASBP
Nederlandsche torpedobsotjagers
De Times meldt, dat de Nederlandsche
regeering besloten heeft een aantal torpe-
dobootjagers te doen bouwen en daarvoor
onlangs teekeningen gevraagd heeft aan
eenige firma's in Engeland, Frankrijk,
Duitschland en Amerika, die speciaal der-
gergeljke oorlogsschepen bouwen. Na een
nauwkeurig onderzoek, meldt het blad,
werden de ontwerpen van de firma Yarrow
and Co. te Scolstown gekozen. De torpedo-
bootjagers zullen nu op verschillende Ne
derlandsche werven gebouwd worden ou
der toezicht van de bovenbedoelde firma.
Na informatie kan het Hbld. mededeelen,
dat dit bericht slechts ten deele juist is.
Inderdaad zijn bij buitenlandse he firma's
voorloopige plannen aangevraagd voor den
bouw van tweo torpedobootjagers, waar
voor-de gelden in de aangenomen begroo
ting al waren gevoteerd. Uit deze voorloo
pige plannen is dat van de finna Yarrow
and Co. Ltd. gekozen, waarna deze firma
opdracht heeft gekregen haar voorloopig
plan uit te werken. Wel is bepaald, dat
deze schepen op Nederlandsche werven
zullen worden gebouwd, maar opdrachten
zijn nog niet verstrekt.
Nederland en Tsjecho-Slowak'je.
Naar aanleiding van persberichten uit
Praag volgens welke in verband met de
door agrariërs gestelde ejschen betref
fende, den meelmvoer, in het Ncder-
laiidsch-Tsjecho-Siowakijsche handelsver
drag wijziging was aangebracht, heeft het
Alg. Ncderl. Correspondeniiehureau ie
's-Gravenhage zich tot het dep ?r te ment
van buitenlandsehe zaken om nadere in
lichtingen gewend.
Naar het verneemt, zullen bij de ratifi
catie van het verdrag, die dezer dagen te
verwachten is, worden vastgelegd de wij
zigingen in de bij het verdrag behoorende
lijsten, die overeenkomstig par. 9, lid 3,
in gemeen overleg tusschen de Nederland
sche en Tsjecho-Slowakijsche regeering in
de bepalingen van het protocol kunnen
worden aangebracht.
Deze betreffen de bekende verhooging
van het aan Nederland toegekende contin
gent voor groenten en de vaststelling van
•een contingent voor „koren en meel" van
40.000 ton.
Georganiseerd overleg Departements
ambtenaren
De bijzondere commissie voor georgani
seerd overleg in zaken, rakende do Depar
tementsambtenaren en het daarmee gelijk
[to isteitlen personeel heeflt zich 6n haar
vergadering d.d. 24 Juli 1924 nogmaals
bezig gehouden met de kwestie der extra-
diensten door beambten bij de Departe
menten op avonden, Zaterdagmiddagen en
Zondagen. Vermits de door haar uitgelokte
aanschrijving der Regeering over deze
zaak nog niet bij alle Departementen tot
een der Commissie bevredigende regeling
heeft geleid, werd besloten, dat de Com
missie zich met opgave der te harer kennis
gebrachte gegevens, nogmaals tot de Re
geering zou wenden. Voorts besloot de
Commissie bij de Regeering aan te drin
gen op een spoedige wijziging in de voor
do technische en administratieve functies
hij hot Bureau voor den Indus tri eelen
Egendom en den Octrooiraad geldende
titulatuur.
De Tarief wet.
"Wij vernemen, aldus het „Hbld.", dat
op het departement van financiën, om te
gemoet te komen aan door belanghebben
den geopperde bezwaren tegen het ontwerp-
Tariefwet, zoodanige wijzigingen voorbe
reidt, dat verschillende artikelen,- dio
vroeger belast waren en in het ontwerp
vrij zijii gc-geven, toch weer belast zullen
worden met 5 pet. of 3 pet.
De N.V. Berlels' Oliefahrieken te Am
sterdam heeft inzake het Tarief-ontwerp
aan den Minister van Financiën en aan
do Tweede Kamer een adres gezonden,
waarin adressante izegt kennis 'genomen
to he'bben van liet feit, dat van Vleesch-
meel een invoerrecht van f 6 per 100 kg.
zal worden geheven. Zij wijst erop, welk
nadeel hierdoor aan veehouders en vee
voederfabrieken in Nederland zal worden
toegebracht en voert de redenen aan,
waarom het wenschelijk is. dat vleesch-
meel' onbelast blijft:
le. omdat vleeschmeel in Nederland
niet gefabriceerd wordt, zal deze belasting
door do varkensmesters en pluimveehou
ders moeten worden opgebracht, en zoude
dus den veehouders een groot nadeel wor
den toegebracht;
2e. do'ordat vleeschmeel met i G per 100
HET VOORHMfóSTE NIEUWS.
BUITENLAND
De houding van de Duitsch-nationalen.
In de Fransehe Kamer heeft Leon Blum
een scherpe aanval csdaan op de Roer-
pcütiek.
Obstructie der communisten in derf
Rijksdag.
Concordaat van het Vaticaan met
Beieren.
BINNENLAND.
De samenstelling van do Nedsrlandscho
delegatie naar de Velkenbondsvergadering
(Vierde blad).
Een Ncderlandsch-Amcrikaansch ver
drag met belrekking tol het vervoer vat
alcoholische dranken aan boord van NeC
schepen in Amer. wateren. (Vierde blad).
Benoemingen aan tie Rcchtshocgesshocl
in Ned.-lndië. (Vierde blad).
De invoer van keren en meel in Tsjecho«
Slowakije. (Eerste blad).
Aanbouw van hvec nieuwe tsrpeclcboct-
jagsrs. (Eerste blad).
LEIDEN
De nieuwe R.-K. Par. Jongensschclev»
aan Hserensincel en Caecilia-straat war
den 1 September in gebruik genomen.
De benoemingen van pref. mr. A. H. M.
J. vars Kan en mr. P. M. Trapman aan dc
Indische Rechtshccgscchool te Weltevre
den.
Bijzonderheden over de Leidsche Wir
keiweek. (Vierde blad).
Amerikaansche belangstelling veer dp
a.s. 3 Octebar-feesien.
Morgen beginnen dc wedstrijden om den
.Leidsche Courani"-beker, (Sport).
OMGEVING.
Bijzonderheden cmtrent de Wcerden-
sche Landbouw-, Handel- en Indusiris-
tentconsieliing. (Land-, en Tuinbouw).
kg. wordt belast en. in het buitenland ge
fabriceerd hondenbrood en voedermeel ver
mengd met vleeschmeel slechts 8 der
waarde, hetgeen ongeveer gelijk is aan een
invoerrecht van f 1 per 100 kg., zullen do
Nederlandsche veevoederfabrieken door
deze averechtsche' bescherming de con
currentie met het buitenland moeilijk kun
nen volhouden. Om deze redenen verzoekt
adressant deze in uitzicht gestelde belas
ting op vleeschmeel te willen doen verval
len.
„Opbouwende staatkunde"
Naar het Huisgezin verneemt, zal Op
bouwende Staatkunde, het vroeger Katho
lieke Staatkunde van dr. Verviers, deze
week voor het laatst verschijnen en wor
den samengesmolten met liet pas opgerichts
maar nog niet verschenen 'actualisüfcho
weekblad de Vaderlander.
Tsjechische Kronen
Het 'secretariaat der Tsjechische legatie
deelt ons mede:
Op 31 Augustus 1924 zal het termijn
eindigen dat toegestaan was voor het in
wisselen van de Staatsbiljetten groot 500
Tsjechische Kronen, eerste uitgave (rood),
die de datum van uitgifte dragen van 19
April 1919. Tot op voorgenoemden datum
is het inwisselen van deze biljetten op
gedragen aan de „Office bancaire" van het
Ministerie van Financiën te Praag.
LssidU ©sa Tüaiirëiïfflaaa?
De Vv'oerdensche Landbouw-, Handel- eu.
Industrie-Tentoonstelling
Nog ruim tweo weken duurt het vóór
dat de groote Woerdensche Landbouw-,
Handel- en Industrie-Tentoonstelling zal
worden geopend en reèds nu zijn allasbe-
schikbare stands en tafelruimlen in het
ruime tentoonstellingsgebouw verhuurd.
Had men over nog meer plaats te be
schikken, zeer waarschijnlijk, dat ook
daar zich nog liefhebbers voor zouden aan
melden.
Hoewel het Bestuur van den aanvang
af optimistisch is gestemd geweest, had
men op een zoo spontane deelname toch
nauwelijks durven hopen.
Do bebouwde oppervlakte van liet ten-,;
toonstcllingsterrein bedraagt 2500 vierk.
Meter.
Het aantal deelnemers doet een rijke
verscheidenheid van artikelen verwachten.
Zoover reeds bekend is zullen de móeste
inzenders zich veel moeite getroosten hun,
stand zoo mooi en aantrekkelijk mogelijk;
te maken.
