15e Jaargang. peABONNEMENTSPRIJSbedraegtbIJ vooruitbetaling jToor Leiden 19 cent per week 12.50 per kwartaal Bij onze Agenten 20 cent per week 12.60 per kwartaal, ^franco per post t 2.95 per kwartaal. Eet Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver krijgbaar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij voor uitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 ct., met Geïllustreerd Zondagsblad 9 ct. Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN' TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15 GIRONUMMER 103003 i> POSTBUS No. II OE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGTI Gewone advertentlSn 30 cent per tegel> Voor Ingezonden Mededeelingen wordt bet 8 dubbele van bet tarief berekend. a Kleine adverfentlën, van ten hoogste 80 woorden, waarin betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en veé» huur, koop eu verkoop 10.50. [Dit nummer bestaat uit wier- bladen, waaronder het Geïl- lustre erd Zondagsblad. Haat en liefde. lees deze paar zinnen 'ns.- O, ik weet zeker: er gaat nu in Hol land tegen het voortwoekerende Roomscke geloof meer gevochten wor den! Dat is heerlijk. Noem mij „pa penvreter" soitik haat Rome 't meest van alle godsdienstige instel lingen Zóó schrijft de communist Van Rave- Bteijn in „De Tribune". En dan gaat hij verder met steeds weer opnieuw: „Ik haat Rome" en met grof godslasterlijk gebral. Nog één zin: Ik veracht de non die in "haar dicht gebonden lurfzak over de straat schuift leelijk zijmebeeld van on- frischheid en levensverachting, dat Rome heetl Ziet, hier is een man aan het woord, die niets niets begrijpt van wat er moois is in eon God-gewijden levenswandel; zelfs blind is voor het zoo maatsdhappelijk-nut- tige van der Roomsche nonnen heerlijke ievenspractijk Een man vol van haat, haat tegen onze heilige Kerk. O, wij gevoelen deernis met dezen mcnsch, wiens geestesgesteldheid zoo in- droevig is. Maar óók verlevendigen zulke uitlatingen in ons allen in iederen Katholiek, wie hij ook zij den plicht om waakzaam te zijn tegenover zulke vijandën den plicht om te stellen tegenover dien baat waarachtige daadwerke lijke liefde voor de Kerk, wier kin deren wij ons, dank zij een onverdiende begenadiging, mogen keetenl im BUSTENLAKD De Londensche conferentie. rieaen plenaire zining. Accoord in de derde commissie. Do derde commissie heeft gisteren zeer bevredigende vorderingen gemaakt en 30U een ontwerp-rapport opstellen, dat Vandaag aan een plenaire zitting van de Conferentie zal worden voorgelegd. Naar verklaard wordt, zijn de leden der sommissie het volkomen eefis geworden, met uitzondering van een punt, n.l. de kwestie der overmaking van de herstelbe talingen. Wanneer hieromtrent geen overeen stemming wordt bereikt, zal deze kwestie misschen aan de volledge. zitting der con ferentie worden verwezen. De plenaire zitting van do conferentie is op heden 11 uur bepaald. Alles hangt 5u af van de beraadslagingen der derde commissie, welke naar men hoopt, tot een definitief resultaat zal komen. Indien men, naar men blijft hopen, tot overeenstem ming komt, is er geen reden om de uit- jioodiging van Duitschland langer uit te ^tellen. Het punt van verschil Het punt van verschil tusschen" Frank rijk en Engeland betreft de kwestie der arbitrage. Zooals bekend'werd overeenge komen dat de G. v. H. van meening mocht verschillen omtrent een in gebreke blijven van Duitschland die zaak zou worden uit gemaakt door een scheidsgerecht, bestaan de uit drie onafhankelijke en onpartijdige personen. Deze methode wensclit Frankrijk ook toegepast te zien voor ieder geschil, ont slaande uit het Dawes-plan 'betreffende io Duitsche leveringen in natura. Volgens het vredesverdrag zal Duitsch- %md de leveringen van steenkool en cokes voortzetten tot einde van 1930. Maar het Dawes-plan voorziet ook in leveringen in natura. Voor het toezicht daarop zal een Sommissie van zes leden worden benoemd, bestaande uit een Amerikaan, een Belg, ien Engelschman, een Franschman en een Italiaan. Het zesde lid zal zijn de contro leur voor de herstelbetalingen, die als Toorzitter zal fungeeren. Het punt van verschil in de derde com missie is nu, dat Frankrijk aan ieder land, in die overdrachtcommissie verte genwoordigd, het recht wil geven om ieder «eschil in haar midden ontstaan, over- de leveringen in natura, te verwijzen naar Voornoemd scheidsgerecht. Van Engelsche zijde wordt daartegen érnstig bezwaar gemaakt en wel op grond Tan het feit, dat op deze wijze vele ge tallen van arbitrage zullen kunnen voor komen, hetwelk kan leiden tot ondermij ning van het gezag der commissie van Overdracht. Ook yrordt Van Engelsche zijdo ver klaard, dat door het uitstel, verhonden aan een scheidsrechterlijke uitspraak, de gaarde der Duitsche betalingen met het tog op de schommelingen ln de valuta, Jou kunnen afnemen. Daarom wordt van Engelsche zijde voor gesteld slechts aan eenige, Ien minste twee van de zes landen in de commissie vertegenwoordigd, het recht te geven bij een meeningsverschil een beroep op arbi trage te doen. Daarmede kan Frankrijk zich niet vereenigen. De Commissie van Herstel. De Commissie van Herstel heeft te ken nen gegeven, dat zij bereid is in zooverre met de conferentie samen te werken, dat zij met de Duitsche regeering schriftelijk wil correspondeeren over de toepassing van het plan-Dawes. Zij wil de desbetref fende Duitsche wetgeving onderzoeken, in lichtingen over de organisatie-comité's ont vangen en met de Duitschers protocols op stellen, maar zij weigert met de tweede commissie in contact te treden, daar zij officieel niets van de bezetting van het Roergebied afweet en daarvan niets afwe ten wil, tenzij de Britsche gedelegeerde er op staat, dat par. 18 van het vredes verdrag, betreffende de „gouvernements respectives" opnieuw in discussie wordt gebracht. Succes voer Her riot. De Fransche bladen opgetogen De Fransche bladen constateeren een stemmig, dat de dag van eergisteren ter conferentie van Londen een belangrijk succes is geweest voor Herriot, die on danks den feilen en langdurigen strijd, dien hij had te voeren, toch geen oogen- blik de rechten van Frankrijk uit het oog verloor. Alle bladen leggen nadruk op den ver zoeningsgezinde^ geest, die Frankrijk hij de delicate besprekingen aan den dag legt, en zij voorzien de komst van een accoord ter conferentie op de basis van het Fran sche voorstel. De Engelsch-Russische conferentie Opzienbare mededeelingen Hoewel eerst in zeer stelligen vorm is gemeld dat de Russisch-Engelsche confe rentie was mislukt, komt thans het be- ricni, ciat cie onderhandelingen zuilen wor den voortgezet en dat de definitieve be slissing de volgende week zal vallen. Rakoffsky is per vliegtuig uit Moskou vertrokken. In zijn gezelschap bevinden zich een financieele deskundige en de voorzitter van de Al-Russische vakvereeni- gingsbonden. Vóór zijn vertrek uit Moskou heeft Ra koffsky aan de journalisten verschillende, ten deele verbazingwekkende, mededee lingen gedaan. Zoo, dat de arbeiderspartij zich duidelijk heeft verklaard, voor het verleenen van een garantie op de leening, terwijl de city haar houding ten opzichte van de leening zou hebben gewijzigd. De kwestie van de in beslag genomen eigen dommen kan, volgens Rakoffsky, wettelijk volgens een nader met de.sovjet te treffen overeenkomst, worden geregeld. Duitschland. Het bedrag der Herstel-betalingen. Verschillende statistieken. Tegenover de statistiek van de commis sie van herstel, dat Duitschland tot aan 30 Juni 8.4 milliard heeft opgebracht voor het herstel, wijzen de Duitsche bla den er op, dat reeds in 1922 de prestaties van Duitschland reeds minstens 41 mil liard goud mark hebben, bedragen. Het Amerikaansche instituut voor staathuis houdkunde schat de door Duitschland voor dat doel opgebrachte bedragen op 20 mil liard. Engeland. De ïersche grenskwestie. Een dreigement van Thomas. In het Lagerhuis zei de minister van Koloniën, Thomas, dat het rapport van den Privy Council over de grenskwestie van Ulster op ernstige gevolgen heeft ge zinspeeld, waarom hij Gosgrave en Graig heeft' uilgenoodigd te Londen met hem te confereeren. Wanneer zij het over de be noeming van een grenscommissie niet eens zouden worden, zou de regeering on middellijk wetten indienen tot het in wer king stellen van de onmiskenbare bedoe ling van het verdrag en die wetten in stemming brengen, ongeacht de conse quenties daarvan. Bulgarije. Gespannen toestand Dagelijksche hotsingen De vroegere Bulgaarsche gezant te Bel grado, Edxrof, thans leider van de Bul gaarsche immigranten in Joego-Slavië, deelt over den toestand in Bulgarije het volgende mede. De toestand is cr zeer ge spannen. Dagelijks hebben botsingen plaats tusschen regeeringstroepen_en de hoeden. Het zijn meerendeels echter klei nere plaatselijke relletjes, die geen groote beteekenis hebben. De terreur van de rcgeering-Zankof zal echter leiden tot een revolutie die voort komt uit het gevoelen vau de geheele be volking. Deze revolutie wordt door nie mand georganiseerd, maar zal een logi scher actie zijn op de terreur van de te genwoordige regeering. De regeering-Zankof kent deze stem ming zeer goed en tracht door provocatie verschillende deelen der bevolking tot on bezonnen daden te verleiden, om daardoor gelegenheid te krijgen, haar politieke te genstanders te onderdrukken. Men spreekt veel van het communistisch gevaar in Bulgarije, hoewel.allen, die met. den toe stand op de hoogte zijn, weten, dat twee derden der bevolking t'ot de agrarische partij belmoren. Met haar berichten over het communistisch gevaar tracht de regee ring evenwel de openbare meening in Europa te misleiden, ten einde tevens druk te kunnen uitoefenen op de Balkanstaten, opdat dezo zich niet zullen verzetten tesen een verhooging van het Bulgaarsche troe-, pencontigent. Terwijl de alarmeerende berichten in de pers verschijnen, stélt de Bulgaarsche re geering door middel van' haar gezanten te Praag en Parijs den eisch, dat aan Bulgarije een verhooging van zijn troe penmacht hoven die in het vredesverdrag genoemd wordt, toegestaan Een revolutie zal het Bulgaarsche volk bevrijden. De agrarische partij is evenwel van meening, dat Bulgarije niet vrij kan zijn zoolang de grens tusschen Joego-Slavë en Bulga rije niet is gevallen. Wij zullen onze krachten inspannen om een vereeniging tusschen Joego-Slavië en Bulgarije te be werkstelligen. Ons program is de vesti ging van een Zuid-Slavischen staat, die zich uitbreidt van de Adratische Zee tot aan de Zwarte Zee en de vereenigin" van alle Slaven in Europa, waardoor het mo gelijk wordt, dat ook de andere rassen zich zullen kunnen vereenigen. Spanje. De strijd in Marokko Successen der Spanjaarden Uit Marokko wordt gemeld, dat de ka- ..uuurauw i „vwcrraa Uö pmaio xiiuaiia. en omgeving in de Oostelijke zone heeft gebombardeerd, waarbij den vijand zware verliezen werden toegebracht. In de westelijke zone ontstond bij Fon- dak een gevecht tusschen een vijandelijke micht en drie compagnieën van het vreem delingenlegioen, dat in een handgemeen overging. De vijand leed ernstige verliezen Bij Taza had een gevecht plaats, waar bij de rebellen met zware verliezen wer den teruggedreven. De Spanjaarden had den een doode en twee zwaar gewonden. Amerika. Dreigende stakers op Newfoundland. De arbeiders, die werkzaam zijn bij den bouw van een groote papierfabriek op de Westkust van New-foundland en dezer dagen wegens een loonconflict in staking zijn gegaan, hebben aan den premier een telegram gezonden, waarin zij dreigen de gebouwen te vernielen en de in de buurt liggende bosschen in brand te steken, ten zij hun eischen ingewilligd worden. De regeering heeft onmiddellijk een oor logsschip naar de plaats gezonden. De Ku Klux K!an. Een revolvergevecht. Te Lancaster in. de V. S. heeft dezer da gen een (hevig jjeveebt plaats gehad tus schen leden van de Ku Klux Klan en hun tegenstanders. Aan beide zijden werd met revolvers geschoten met het gevolg, dat niet minder van vijftig personen min of meer ernstig werden gewond. De aanlei ding van het gevecht is onbekend geble ven en zal nog nader onderzocht moeten worden. Het schieten Üegcfn evenwel-kort nadat een troep, van ongeveer vijfhonderd Klan-mannen de stad waren binnengeko men. De gevoelens- in de stad zijn zeer verbitterd tegen de Klan-mannen. De opstand In Brazilië. Een herleving? Volgens de „New-York Herald" is de opstandige beweging in Brazilië weder herleefd. Generaal Lopez tracht te Porto Allegro een nieuwe regeering te vestigen. BINNENLAND De herdenking van de mobilisatie 1914. Aan den oproep van het nationaal co mité tot herdenking van de mobilisatie 1914, gericht tot de oud-gemobiliseerden van land- en zeemacht, gisteren naar de res:dentie te komen om de plechtige her denking van de mobilisatie mede te vie ren, hebben velen gevolg gegeven. Het was 'gistermorgen zóówel aan het Staatsspoor- station als aan liet Hollandsche spooi-sta- 'tion dan ook veel drukker dan op gewone dagen. Iedere trein voerde opnieuw groe pen oud-gemobiliseerden aan, van wie de mees'.en dadelijk kenbaar waren door het lint in nationale kleuren om den arm. An deren waren met oranje getooid. Vele oud- militairen waren door hun echtgenootén vergezeld. De verschillende groepen, die op het perron verwelkomd werden door c-omité-leden, droegen doeken mee, ver meldende den naam van de plaats, van ivaar zij kwamen. Het drukst was het aan het Staatsspoor station, daar stond op het perron opge steld het muziekkorps van de politie, on- tder leiding van den heer Bückert. Bij de aankomst der verschillende treinen wer den vaderlandsche liederen gespeeld, ver volgens werd een stoet geformeerd en mei *ie muziek voorop ging het naar de Malie baan. 1 Ook van het H. S.-station wandelden ve len in groepen nrar de Maliebaan; voorts •gingen er velen per extra-tram. i Inmiddels waren op het Malieveld reeds tal van oud-gemobiliseerden uit Den Haag en omstreken, officieren en andere mili tairen en vein belangstellenden aanwezig :om de komst van de groepen oud-fremobi- liseerden uit andere deelen des 'ands af te Wachten Er waren drie spreekgestoelten opgesteld, met het nationaal doek bekleed; •in het midden van het veld was ruimte vrijgelaten voor de Kon. Militaire Kapel, die onder leiding van den onder-kapel meester Bandel, om half elf met hel spe len van nationale liederen er de stemming inbracht. Op het terrein waren verschillende op per- en hoof d-o ff icier en, korpscomman danten eD inspecteurs van de verschillen de wapens aanwezig. Toen verschillende groepen oud-gemobi liseerden van het station varen aangeko men, beklom generaal van Terwisga één 'der spreekgestoelten en heette namens het nationaal comité allen welkom. Wanneer 'de andere groepen aanwezig zullen zijn zal heel de Nederlandsc-he weermacht ver tegenwoordig zijn, zij het ook op kleine schaal, om zooveel mogel'jk gelden be- sch'kbaar te houden voor de mobilisatie- slachtoffers. Op voorstel van generaal van Terwisga „Aan Hare Majesteit de Koninig.n, Oud-gemobiliseerden, uit a.lle streken des lands bijeengekomen, en talrijke Ne derlanders die, om verschillende redenen,, niet de wapenen hebben gedragen, herden ken heden den dag, waarop, tien jaar ge leden. de weermacht, op voet van oorlog werd gebracht. Zij herdenken hoe Uwe Majesteit, met Here regeerng aan de spits van een eens gezind volk, door het mohil:satie-bevel uiting had gegeven aan rlen vasten wil om moest het zijnmet de zwaarste opof feringen Necrlands zelfstandigheid te bewaren. Zij herdenken met groote dankbaarheid, rdat het vaderland i.s bewaard gebl'ever, voor de verschrikkingen van den krijg: Zij brengen Uwe Majesteit hunne eer- fyedige hulde en danken U voor al de be- langstéll-ng door U betoond in he't lot der genen. die deel uitmaakten van de gemobi liseerde weermacht en in het lot van de door hen achtergelaten dierbaren. Vastbesloten steeds met Vorstin en re- geering pal te staan voor de vrijheid en onschendbaarheid van gansch Nederland en voor den vredeszin van het Nederland- sche volk, geven zij daaraan uiting door den kreet, ontleend aan het devies van Uw Wapén: Wij zullen handhaven. Namens het Nationaal Comité Herden- k:ng Mobil'safe 1914 VAN TERWISGA, Voorzitter. Nadat generaal van Terwisga voorlezing had gedaan van bovenstaand telegram hief hij eene: „leve de Koningin" aan, een 'juichkreet, dien door de toehoorders geestdriftig werd overgenomen. Even hierna kwam de Prins op het ter rein. Hem viel een geestdriftige ovatie ten 'deel. Na- de rede van generaal Terwisga speel de de Kon. Mil. Kapel enkele liederen in afwachting van de toespraken der spre kers, die gelijktijdig het woord voerden op de drie spreekgestoelten en na heb be ëindigen van hun rede van podium verwis selden. opdat ieder in de gelegenheid zou zijn do verschillende redevoeringen te kunnen aanhooren. De sprekers wareni Kol. ds. H. Janssen, gep. luit.-gene'raai Ph. W. Weber, en reser ve kapitein Alb. Vogel. De sprekers werden tijdens hun toespra ken herhaaldelijk hartelijk toegejuicht. Na de redevoeringen begaven de oud-gemobili seerden zich met de leden van het lande lijk en het locaal comité naar Schevcnin- gen. r - Bij het Monument voor Land en Zeemacht Eondom het Monument voor Land- "en Zeemacht had de politie weder, evenals Donderdagavond een open ruimte afgezet. Op het terras achter het monument waren stoelen geplaatst voor de autoriteiten en verdere genoodigden. Onder de aanwezigen HET VOORNAAMSTE NIEUWS* BUITENLAND. Hedenmorgen vierde plenaire zitting van de Londensche conferentie, als de derda commcfesie tot overeenstemming komt over het Fransche compromis-voorstel. De Britsch—Russische conferentie niet mislukt. Gespannen toestand In Bulgarije. Herleving van den opstand in Brazilië? BINNENLAND De nationale mobilisatie-herdenking te Scheven ingen. De Middenstandsraad over het ontwerp*: tariefwet: in deze bijzondere tijdsomstan< digheden wel aannemelijk. OMGEVING. De Raad van Wassenaar besloot gistererë tot aankoop van het huis „De Paauw" aaf. den Rijksweg tusschen den Deyl en den Haag met bestemming van Raadhuis. Dit historisch gebouw werd vroeger bewoond door Z. K. H. Prins Frederik en later door de Prinses von Wied. werden opgemerkt de minister Ruys de Beerenbrouck, Van Dijk en Westerveld; do oud-opperbevelhebber van land. en zee macht, generaal Snijders; de burgemees ter van VGravenhage, mr. J. A. N. Pa- tijn. de commissaris der Koningin in Zuid- Ho.'land, baron Sweerts de Landas Wv- borgh; verscheidene opper- en hoofdoffi cieren, körpscommandanten en inspecteurs der verschillende wapens; tal van ledert van het Nationaal Comité met hun dames. Nadat de kapel nog ee.nige muzieknum mers had uitgevoerd, leidde generaal van. Terwisga den eersten spreker, die bij da plechtigheid het woord zou voeren, prof. P. J. Blok, hoogleeraar te Leiden, naar heb podium voor heb monument, waar zich -de „vffir„n„ w <•«- Prof. Blok hield dezelfde rade, die hij Donderdagavond te Leiden had gehouden. Daarna sprak pater Borromeus de Groeve. Spreker zeide, dat een herinnering als deze zooveel goe.d kan stichten voor ons volk. De gedachte aan ernst en lijden komt al tijd ten-goede. Spreker staat hier niet aU katholieke priester, maar als Nederlander en vurig patriot, (applaus). Priesterschap behoeft, immers geen belet sel te zijn voor. patriotisme, ware.n niet overal de priesters op hun pest in den ee- weldigen oorlog? En in 1913 heeft spreker namens het katholieke volk aan de Ko ningin verklaard, dat ze op dat volk kart bouwen in nood on dood. Vandaag spreekt hier nu niet de priester die patriot is maar de patriot, die priester is. Deze bijeenkomst moet worden tot een feest van dankbiarheid. Wij ziin hier ge komen om ons te herinne.ren. Hoe is het mogelijk, dat wij vergeten kunnen? D:*fc wij ernstige mannen, vergeten kunnen, do vreeselijke gebeurtenissen, die ons angst brachten als kindeven. Niet den moord vart Serajewo en den oorlogsbrand wil spreker in herinnering brengen, maar slechts wat binnen onze grenzen gebeurde. Tien jaren geleden werden soldate.n en landweer opge roepen, de vernieling van bruggen voorbe reid; het.gezag ging 1 Augustus over op den opperbevelhebber; op 4 Augustus wa ren 200.000 man onder de. wapenen eert. getal, dat groeien zou tot 450.000, Neder land was gemobiliseerd. Op ons vaderland sloeg een paniekstemming neer, handel ert nijverheid werden gestremd, wij vielen ten prooi aan distrihutiewetten en rantsoenee ring. De mobilisatie is geweest het de.el, dat zij moesten brengen aan den volkereu- plaag, die als een cycloon over de we.reld ging. Mobilisatie is een ramp voor een volk die het in geen-tien-jaar te boven komt. Welk een kapitaal, ook aan zedelijke groet-, heid. is er verloren gegaan. He.t zou dwaas zijn het geleden verlies te vergeten, maar ondankbaarder nog zou het zijn als we c"S niet. wilden herinneren het. go§d, dat do mobilisatie gebracht heeft. De ellende door het militairisme over Europa gebracht, heeft de waardeering voor het militaire doen verminderen. Wapens neer ia de kreet dia thans overal weerklinkt, maar toch' mogen we niet vergeten, dat we het ann onze jongens en matrozen te danken heb-, ben, dat wij nog hebben een eisen vader-, land en eigen souvereiniteit. Echter mebj aan eigen kracht alleen, aan Gods voorzie-' nigheid hebben wij liet. te danken dat. wij, ongestoord bleven in de zee van bloed 'irt; ons hee.n. Met het oog op de versterking van Ne derland, zoo heeft Ludendorf verklaard* heeft liet. Duitsche leger' on3 land ge-* spaard. Onze mobilisatie heeft ens orz0 neutraliteit doen handhaven. Met blnd- schap moeten wii ons herinneren de pro-, elamatie van 20 November 1918, waarin di Koningin den dank aan haar voLc voor wat het in de mobilisatie'•ren not gedaan. Niet hulde aan den onbexc-naeflt

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1924 | | pagina 1