15e Jaargang.
No. 4525
Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN
VRIJDAG 1 AUGUSTUS 1924
PeABONNEMENTSPRIJSbedraagt bi] vooruitbetaling
ÜToor Leiden 10 cent per week fl 2.50 per kwartaal
pij onze Agenten 20 cent per week 12.60 per kwartaal
JTranco per post 1 2.95 per kwartaal
get Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné*s ver
krijgbaar tegen betaling van 50 ot. per kwartaal, bij voor
uitbetaling. Afzonderlijke nnmmera 5 ct., met Geïllustreerd
Zondagsblad 9 ct.
Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen ,L
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. II
OE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT t
Gewone adverlonllën 30 oent per vogelt
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt hel
dubbele van het tarief berekend. 8
Kleine adverlentlënv van ten hoogste 80 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en ver
huur, koop en verkoop 10.50.
Dit nummer bestaat uit twee
bladen.
Biddende Ministers.
De Katholieke Ministers zijn bij ver
schillende plechtigheden van het Eucharis
tisch öongres tegenwoordig geweest zoo
Zondag bij de H. Mis, het Lof en de .Pro
cessie in het Stadion.
Niet officieel als Ministers, maar als Ka
tholieken. die in het Rijk het hooge ambt
van Minister bekleeden. Een officieele te
genwoordigheid der Ministers als regee-
ringspersonen zou in ons landje veel ge
schrijf en geharrewar hebben veroorzaakt,
dat wellicht onaangenaam, zeker nutteloos
sou zün geweest.
De Ministers nu zijn gekiekt, biddende
onder de H. Mis. En de „Tel.", die deze
foto geeft, zet er onder: Zooals weinigen
onze Ministers zien.
Inderdaad, niet velen zien zoo onze Mi
nisters.
Maar ons Christen-volk weet, dat het
heeft Ministers, die bidden
En wij, Katholieken, wij weten, dat. onze
Katholieke Ministers een zijn met ons door
het geloof één in de overtuiging, dat God
het is, Die den zegen moet schenken over
hun werk. en dat om dien zegen moet wor
den gebeden.
Biddende Ministerswat 'n tegenstel
ling tusschen ons gezegend land en
ïoovele andere landen. Maandag lazen we
in de ,.Msb." een artikel van den lieer P. J.
G. Nuyens, waarin deze de Katholieken met.
aandrang voorhoudt, om niet tengevolge
van ontevredenheid over een of andere re-
geeringsmaatre.gel, die hen persoonlijk
heeft getroffen, zich bij de a.s. kamerver
kiezing te laten verleiden door de lokstem,
om niet. Katholiek te stemmen. De schrijver
besluit zijn artikel aldus:
Bij het inwerken op hun geest van
hetgeen de buitenlandsche correspon
denten hebben mede te deelen over het
losbreken der anti-christeliike. anti-ka
tholieke stroomingen, vooral in do lan
den, waar het verblinde volk het be
stuur des lands heeft gelegd in banden
van onchristelijke regeerders, kan bet
niet anders, of zij zullen zich wel tien
maal bedenken vooraleer toe te geven
aan het heillooze plan, dat. de slag, die
hen op dit oogenblik slechts in het
materieele treft, hen zou drijven tot
de daad die nooit- of te nimmer door
een katholiek van professie, door een
volwaardig katholiek mag gesteld wor
den.
Inderdaad: Is een volk met biddende
Ministers niet bevoorrecht boven een met
een Godloochenende regeering? Iedere
Katholiek zal hierop onmiddellijk bevesti
gend antwoorden ook zelfs al zou hij een
oogenblik 'ns uisluitend letten op zijn
eigen stoffelijke belangen, die toch ook in
de handen van een ongeloovige niet heter
gewaarborgd zijn dan in die van een
loovige
En boven de stoffelijke belangen staan
andere, die alleen gewaarborgd zijn in
de handen van Ministers, die met ons kun
nen bidden
BUITENLAND
De Londensche conferentie.
Hef Fransche voorstel.
T Door de eerste commiss'e
aanvaard.
Het gisteren uitgegeven communiqué
over de dieni dag door de conferentie be
reikte resultaten in de commissies luidt
als volgt:
De eerste commissie der conferentie Is
heden tot overeenstemming gekomen be
treffende het door haar ontvangen Fran-
sohe voorstel. Het volledig resultaat van
deze bereikte overeenstemming hangt even
wel af van de besluiten door de derde com
missie te nemen, die de andere punten van
het Fransche voorstel behandelt, aanga-
zien de taak der beide commissies met be
trekking tot de bestudeering van het
Fransche voorstel een ondeelbaar geheel
(Vormt.
De vooruitzichten schijnen evenWel gun
stig te zijn. De derde commissie was gis
teravond laai nog bezig met de behande
ling van bet Fransche voorstel. Vermoede
lijk zal zij geen groote veranderingen in
bet Fransche voorstel aanbrengen.In ieder
geval was de stemming gisteravond zeer op
optimistisch, ten opziche van de totstandko
iming van een compromis en het is niet
'onwaarschijnlijk* dat de raad van zeven
beden reeds zal besluiten de ui'tnoodiging
kan de Duitschó regeering te verzenden.
Inhoud van heï vooratoT.
De eerste commissie der geallieerde con
ferentie hoeft gisteren het eerste deel va^
bet Fransch compromis-voorstel inzake de
kwestie van een in gebreke blijven van
Duitsebland afgehandeld.
De commissie is liet volkomen eens ge
worden over dit gedeelte van het Fransche
memorandum.
Nadat, de leiders der delegatie om 5 uur
in het Lagerhuis over het rapport der
eerste commissie beraadslaagd hadden,
kwam men tot het volgende accoord:
De mogendheden zullen geen afzonder
lijke actie ondernemen, zoolang geen defi
nitief in gebreke blijven is geconstateerd.
Over dit in gebreke blijven wordt door
i Commissie van Herstel beslist, doch
indien haar besluit slechts bij meerder
heid van stemmen en niet eenstemmig is
genomen, zal elk lid van do C. v. H. zich
kunnen beroepen op een arbitrage-com-
misise, welke met algemeene stemmen
door de C. v. H. benoemd moet worden.
Deze Arbitrage-Commissie zal uit drie le
den zijn samengesteld en gepresideerd
worden door een Amerikaan.
Indien omtrent de benoeming dezer
commissie geen eenstemmigheid in de Cl
v. H. kan worden bereikt, zal de commis
sie benoemd worden door den president
van het Permanente Hof in Den Haag.
De arbitrage-commissie beslist in hoog
ste instantie.
De cniruiming van de Resr.
Het Fransche voorstel
afgewezen.
De Duitsche bladen wijzen het Fran
sche voorstel tot ontruiming beslist van
de hand. De „Zeit" noemt het voorstel on
aannemelijk. De „Kreuzzeitung" zegt, dat
het voorstel niet eens een grondslag tot
onderhandelen kan zijn.
De „Vorwarts" noemt het voorstel van
Herriot, die zich tol een spreekbuis van
zijn militaire medewerkers heeft gemaakt,
strijd met den geest van het rapport-
Dawes.
Duitschland.
De Micum-vcrdragen.
Een nieuwe verlenging.
Gisteren werd door de vertegenwoordi-
gers der mijnindustrie en de Mieum de tot
nu toe bestaande overeenkomst verlengd
met de volgende wijzigingen in de voor
waarden:
De nieuwe overeenkomst geldt tot aan
het tijdstip, waarop bet Dawes-plan in
werking treedt.
Intusschen kan de mijnindustrie van 16
Augustus af het verdrag met vijf dagen
opzeggen.
De uit-,en invoerbetalingen, die voor
Juli golden, zullen van 1 Augustus af tot
de helft worden verminderd.
De loopende steenkoolbelasting wordt
van 1 Augustus af tot 25 verminderd.
Met het oog op de moeilijkheden in den
afzet waarmede de mijnen in Juli te kam
pen hadden, zal de steenkoolbelasting over
de. afgeloopen maand met 50 worden
verminderd.
Veiligheidsmaatregelen voor den oogst.
Volgens een V.D.-bericht uit Berlijn
heeft de regeering besloten tot het instellen
van een z.g. oogstpolitie, die tot taak zal
hebben de landgoederen en de akkers te
beschermen tegen mogelijke strooptochten
van communisten, die het vorige jaar op
vele plaatsen groote schade aan den ootgst
hebben toegebracht.
Frankrijk.
Het Fransche lucifers-monopolie
De Fransche Kamer heeft met 338 tegen
204 stemmen het lucifer-monopolie weder
ingesteld. Verder heeft zij het geheel der
wetsontwerpen aangenomen in zake de
credieten over 1924 op rekening van de
algemeene begrooting en de verhaalbare
uitgaven. r. 1
Engeland.
De lersche grenskwestie
Dreigende crisis
Er dreigt op het oogenblik een nieuwe
crisis voor de BTitscke Labourre<mering.
Zooals men weet, werd twee jaar geleden
de lersche Vrijstaat gesticht en sedert
dien tijd is er steeds een gespannen ver
houding blijven bestaan tusschen Noord
en Zuid-Ierland, over de z.g. lersche grens
kwestie.
In de Engelsche wet inzake de instelling
van den Vrijstaat wordt bepaald, dat die
kwestie door een grenscommissie gert
zal worden. Beide lersche regeeringen be
noemen een commissielid, waaraan zoo
noodig een onpartijdig voorzitter, verte
genwoordiger van een der overzeestaten
als scheidsrechter zal worden toegevoegd.
Bij de instelling van een regeering voor
Ulster werd door de regeering van Lloyd
George de toezegging gedaan, dat de
grenskwestie zou worden opgelost door
kleine ruilingen van grondgebied. De Vrij-
staatregeering bleef tot dusverre evenwel
vasthouden aan haar Ideaal van een ver-
cenigd Ierland en eisthie belangrijke dee- 1
len van Ulster op, n.l. de provincies Ty
rone en Fermanagh, en een deel van de
provincie Down en de stad Londonderry.
De Ulster-regeering verzette zich daar te
gen en weigerde een commissielid te be
noemen.
Aangezien nu de termijn voor de be
noeming van een commissie bijna verstre
ken is, heeft de regeering aan de rechts
geleerde leden van den Staatsraad opge
dragen, uit te maken hoe het verzet van
Ulster kan worden ondervangen. Deze ex
perts kwamen tot de conclusie, dat alleen
door een nieuwe Wet jven bot Engelsche
parlement con grenscommissio tegen den
wil van Ulster kan worden benoemd. Daar
over loopt nu de crisis. -
De geheele conservatieve partij van het
Engelsche parlement en ook eenige libe
ralen en Labourleden verzetten zich tegen
het opleggen van dwang aan Ulster. Mac
Donald heeft er Lloyd George over ge
raadpleegd.
Maar de kwestie is niet gemakkelijk.
Besluit de regeering tot het indienen
vdn een noodwetje voor de benoeming van
een grenscomissie tegen den wil van Ul
ster en mocht dat tegen den wil der con
servatieven door het Lagerhuis worden
aangenomen, dan zou bet Hoogerhuis dit
wetje stellig verwerpen. Daarmede zou de
lersche crisis tot een Britsche crisis wor
den.
Naar verluidt, komt Cosgrave, presi
dent van den Iersclien Vrijstaat, heden te
Londen aan. Ook sir James Craig van
Ulster is uitgenoodigd tot een bespreking
aldaar.
Italië
Toenemende oppositie tegen het fascisme.
Mussolini buiten schot
Te Rome is dezer dagen een congres ge
houden van oudstrijders, waar veel on
vriendelijke woorden zijn gesproken over
het fascisme. Er werd een resolutie aange
nomen, welke niet bepaald in een voor de
regeering aangenamon toon was gesteld.
In de resolutie wor-i' evenwel duidelijk
onderscheid ~emaakt tusschen het fascis
me en Mussolini en de meerderheid dor
gedelegeerden was even vijandig gezind
tegenover het eerste als vriendelijk tegen
den laatste.
Engelsche admiraal overvallen
Hij is ernstig gewond
Het „Giornale d'Italia" verneemt, uit
Genua, dat te Liana Marina door boos
doeners een aanval is gedaan op den En-
gelschen admiraal Lambard Dogson, die
ernstig door een revolverschot in den buik
werd gewond.
De politie is bezig, de daders op te spo
ren.
Roemenië.
Geheimzinnige misdrijven
De communisten verdacht
-Gedurende het „week-end" heeft in Roe
menië een aantal misdrijven plaats ge
had onder vreemde omstandigheden. Za
terdagmorgen brak brand uit in de staats-
tabakfabriek bij Boekarest waarbij twee
werkplaatsen en een groole hoeveelheid
materiaal werden vernield. De autoriteiten
gelooven hier aan misdadig opzet en er
zijn verscheidene personen gearresteerd.
Dan is er geprobeerd don express Boe-
karest-Jassy te laten derailleeren. Bij het
station Barnova bleken moeren van de
rails te zijn losgedraaid en stukken rail
te zijn verwijderd. De trein reed echter
toevallig ter plaatse zeer kalm zoodat al
leen de locomotief en oen goederenwagen
omsloegen. Een passagiersrijtuig en do
restauratiewagen ontspoorden wel, maar
bleven rechtop staan. Behalve de machi
nist, die ernstige brandwonden opliep,
werd niemand gewond. De daders van den
aanslag konden niet worden gearresteerd.
Vervolgens moest bet interieur van de
Josasel-svnagoge te Arad het ontgelden.
Er was een dynamietpatroon in de „Arke"
geplaatst (de kast waarin tie wetsrollen
werden bewaard), en deze werd plotseling
tot ontploffing gebracht door middel van
een lont, welke via een ventilator in de
Arke uitkwam. De ontploffing geschiedde
te middernacht, twee uur nadat de dienst
geëindigd was, en richtte groote schade
aan, al werd ook niemand gedood of ge
wond.
Op last van den commandant van het
tweede legercorps zijn Maandag de com
munistische ^artij en verwante organisa
ties ontbonden. De reden tot dezen maat
regel was, dat de communistische politieke
organsatles inbreuk hadden gemaakt op
de bepalingen in verband met den staat
van beleg, propaganda hadden gevoerd te
gen den huldigen regeer in gsvorm en opge
wekt hadden tot ouroer en geweldpleging
Amerika.
Na den opstand In Brazilië
De vervolging der rebellen
De regeering van Brazilië heeft maat-
1 regelen genomen om de ontsnapping yan
de rebellen naar het Zuiden te voorkomen,
ofschoon de getalsterkte van de rebellen,
naar verluidt, toch reeds aanmerkelijk
verminderd is. De rebellen-generaal Lopez
is er evenwel in geslaagd 6000 man om
zich heen te verzamelen. Dit aantal is nog
groot genoeg onder de bestaande zorgwek
kende omstandigheden.
De k o f f i e-v erzending hervat
De telegrafische en telefonische verbin
ding tusschen Santos en Sao Paulo is her
steld. Naar men gelooft zal de spoorweg
dienst deze weck weer functionneeren. De
erzending van koffie is hervat.
binnenland
DE MOBILISATIE-HERDENKING.
De herdenking te Scheveningen.
Een plechtige herdenking vond gisteren
avond te Scheveningen plaats. Om het
monument voor leger en vloot had de po
litie een flinke ruimte gereserveerd voor
autoriteiten en genoodigden. Voor he.t mo
nument was een radioapparaat opgesteld.
Op een staketsel, met vlaggen en oranje
ve.rsièrd, waren de luidsprekers opgesteld.
Het weer was bijzonder mooi en de belang
stelling zeer groot.
Onder de aanwezige autoriteiten merk
ten wij o.a. op minister Westerveld, de
vice-president van den Raad van State,
mr. dr. H. T. van Leeuwen, de -Commissa
ris der Koningin in de provincie Zuid-Hol
land, 'baron Sweerts de Landas W.yborgh,
de schout bij nacht Surie, verschillende
opper- en hoofdofficieren, korpscomman
danten en inspecteur der wapens.
Van het vroegere ministerie Cort was
prof. M. W. T. Treub aanwezig. De oud
opperbevelhebber. generaal Snijders, vorm
de het middelpunt der belangslelling. Te
kwart voor acht zette de Koninklijke Mili
taire kapel het „Wien Neerland's bloed"
in, terwijl alle aanwezigen het hoofd ont
blootten. Nadat de kapel nog het „Wilhel
mus" en het koraal „Dank. dank nu allen.
God" had uitgevoerd, be.trad minister Buys
de Becrenbrouck vergezeld van luitenant-
generaal Van Terwisga, voorzitter van het
comité, het podium voor het monument.
Generaal Van Terwisga hield allereerst
een korte rede.
Rede van Minister Buys
de Beerenbrouck.
Minister Buys de Beerenbrouck begon
zijn herinneringsrede met te verklaren, dat
Nederland met het mobilisatiebesluit op 31
Juli 1914 toonde, dat het zijn neutraliteit
niet slechts met het woord wilde verdedi
gen. maar dat het bereid was ook daden
te verrichten.
Daden? Eene kleine Gideons-bende zou
overmachtige heerscharen bestrijden? Vlei
de men zich wellicht met den ijdelen waan
dat wij, geliik he.t oude Isra#, Gods uit
verkoren Volk waren? Niets van dit alles
zeide spreker. Wij waren, gelijk de toen
malige voorzitter van het kabinet het even
eenvoudig als treffend uitdrukte. bereid
ons zelfstandig volksbestaan met de wape-
nen in de hand tegen iederen indringer te
verdedigen. Nie.ts meer, niets minder.
Ver achter ons liggen de tijden, dat
ieder man- slechts op zijne oorlogsbruik
baarheid werd getoetst, dat heldenmoed
d© eenige mannelijke deugd werd geheeten
Wij achten het schooner voor het Vade:
land te leven dan te sterven. Maar wie
voor zijn land wil leven, moet ook bereid
zijn e.r voor te sterven. De menschheid 13
nu, eenmaal nog niet genaderd tot het hoo
ge ideaal, dat recht boven maebt gaat.
Zoo iets ons deze droeve waarheid kan
inscherpen, dan is het wel de dag dien
wij heden herdenken. Ieder volk, dat ten
oorlog trok, was van zijn goed Te.cht in
nig overtuigd. Maar in stede van een on
partijdige uitspraak uit te lokken, in ste
de van te trachten zich over de gerezen
zwarigheden te verstaan, vertrouwde ieder
slechts op de kracht zijner wapenen. Voor
men recht wist wat er gebeurde, stond
gansch Europa in vuur en vlam.
Hoe zou men geoordeeld hebbed vroeg
spreker, over een volk, dat, uit welke
heven motieven ook, zich toen van wa
pentoerusting onthield? Zou men het niet
beschouwd hebben als een land, dat geen
zelfstandig volksbestaan meer waard, hoe
eer hoe liever aan het groote doel moest
worden geofferd?
Spreker we.es er dan vervolgens op, dat
de koene houding van de duizenden jongé
mannen, die met geestdrift aan de roep
stem van betVaderland gehoor gaven, die,
gedurende de lange jaren van den oorlog,
vastberaden hun post hebben vervuld, niet
kan hebben nagelaten den indruk te ves
tigen, dat Nederland, niet minder dan zijn
buren, bereid was zich elk offer te getroos
ten.
Het zou van grenzenlooze lichtzinnig
heid getuigen, zeide spreker, indien men
meende, dat het einde van den oorlog ook
voor goed het tijdperk van geweld had af
gesloten. Wij zijn nog ver en ver verwij
HET VOORNAAMSTE NIEUWS.
BUITENLAND.'
De eerste commissie van de Londensche
conferentie is tot overeenstemming geko
men over het Fransche voorstel Inzake da
arbitrage.
De lersche grenskwestie dreigt te worden
een Engelsche kabinetskwestie.
In Brazilië hebben de rebellen zich op
nieuw geconcentreerd.
BINNENLAND
De herdenking van de mobilisatie. 1
Rede Minister Ruys de Beerenbrouck.
Groot Missiefeest te 's-Hertogenbosoh,
waarbij o.a. Z. Em. Kardinaal v. Rossum
tegenwoordig is.
OMGEVING.
Veur en Leidschendam voor annexatie
met 's-Gravenhape?
Onze Geïllustreerde Pagina
Onze foto-pagina van lieden bevat o.a.
Het hooge bezoek aan het R.-K. Huisves
tingscomité te 's-Hertogenbosch De gr^o
te brand der olietanks te Vlissingen De
Nederlandsche prijswinnaars in den Olym-
pischen zeilwedstrijd.
derd van het stellen van de moreele
macht van het re.cht in de plaats van de
materieele macht der wapenen", gelijk een
beroemd geworden poging tot vredesstich
ting zich uitdrukt. Maar juist daarom leun
wij onmogelijk bij de pakken neerzit
ten. Hoezeer wij ook zouden wenschen,
dat het oogenblik aangebroken was cm
den laatsten soldaat af te danken, v.ii
ons rekenschap geven van de
nuchiere werkelijkheid. Ieder oogenblik
kan Nederland, kunnen de overzeesche ge
westen zich weder bevinden in het mid
den van een wereldbrand. Wij vermogen
ons van de harde noodzaak der zelfverde
diging niet te onttrekken.
Is het onmogelijk het oor te leeneh'aan
hen, die reeds thans aansporen de rusting
uit te trekken, zelfs al komt de drang van
eene zijde, wier verleden een gansch an
deren raad zou doen vermoeden. Als gij
den vrede wenscht, bereid u ten oorlog,
moge een oud woord zijn, verouderd is het
niet.
Laat ons, ging spr. dan voort, God vu
rig bidden, den wereldvrede te schenken.
De dag, waa>op alle volkeren gelijktijdig
wederkeerig, dat is dus internationaal,
tot een andere gedragslijn in zake bewa
pening besluiten, zal een gezegende zijn
als weinige.
Maar al zijn-niet, gelijk eens een al fe
vartgallig staatsman verklaarde. a Po
menschen gemelijk en boosaardig, do
menschelijke natuur is nu eenmaal zwnk
en zwakte leidt allicht tot machttsmis-
bruik. Zoolang dan ook onze naaste bu
ren zich de machtsmiddelen blijven ver
schaffen om hun wil met den sterken arm
door te drijven, zijn wij aan ons roem
ruchtig vorstenhuis, aan ons vaderland,
onze kinderen verplicht hun zoo noodig-
een „tot hiertoe en niet verder" toe te roe-
?n.
Laten wij op ee.n dag als deze de innige
hoop uitspreken, beslist spreker, dat God
ons de verschrikkingen van een nieuwen;
oorlog moge besparen, maar dat, zoo ons
een ander lot beschoren wordt, het dan;
levend geslacht zich moge gedragen als de
mannen van 1914!
Na de rede van minister Buys, die zeer
toegejuicht werd, speelde de Kon. Mili
taire Kapel nogmaals het „Wilhelmus"
waarmede de plechtigheid geëindigd was.
Van een vertooning van de mobilisatie-
film op den rand van het terras, kon niets
komen. De wind was zoo sterk, dat het
onmogelijk was het doek overeind te krij
gen.
De autoriteiten begaven zich toen naar
de groote zaal in het Kurhaus, waar de
vertooning plaats vond. Er heei-schte tij
dens de voorstelling een enthousiaste stem
ming.
Prins Hendrik, die het laatste gedeelte
bijwoonde, we.rd bij zijn. binnenkomen
door het publiek hartelijk toegejuicht.
TERUGKOMST VAN DE KONINGIN
Men seint ons uit Baarn:
H. M. Koningin "Wilhelmina en prinses
Juliana zijn van hun reis naar Zweden
hedenmorgen in het vaderland terugge
keerd.
Om 9 16 uut is de Landsvrouwe mot
haar dochter per extra-trein aan het sta
tion te Baarn aangekomen, waar H. M.
de Konrngm-Moeder aanwezig was. Iö
twee open auto's werd daarna mar het
paleis te Soesldijk gereden.
Christ. Hist. Unie.
Een red© van den 1 e i o r.
D© derd© zemerconferent;© van de C'hrv
Hist. Unie, welke te Luntcren wordt ga-,.