15e Jaargang. No. 4525 Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN VRIJDAG 1 AUGUSTUS 1924 PeABONNEMENTSPRIJSbedraagt bi] vooruitbetaling ÜToor Leiden 10 cent per week fl 2.50 per kwartaal pij onze Agenten 20 cent per week 12.60 per kwartaal JTranco per post 1 2.95 per kwartaal get Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné*s ver krijgbaar tegen betaling van 50 ot. per kwartaal, bij voor uitbetaling. Afzonderlijke nnmmera 5 ct., met Geïllustreerd Zondagsblad 9 ct. Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen ,L TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15 GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. II OE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT t Gewone adverlonllën 30 oent per vogelt Voor Ingezonden Mededeelingen wordt hel dubbele van het tarief berekend. 8 Kleine adverlentlënv van ten hoogste 80 woorden, waarin betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en ver huur, koop en verkoop 10.50. Dit nummer bestaat uit twee bladen. Biddende Ministers. De Katholieke Ministers zijn bij ver schillende plechtigheden van het Eucharis tisch öongres tegenwoordig geweest zoo Zondag bij de H. Mis, het Lof en de .Pro cessie in het Stadion. Niet officieel als Ministers, maar als Ka tholieken. die in het Rijk het hooge ambt van Minister bekleeden. Een officieele te genwoordigheid der Ministers als regee- ringspersonen zou in ons landje veel ge schrijf en geharrewar hebben veroorzaakt, dat wellicht onaangenaam, zeker nutteloos sou zün geweest. De Ministers nu zijn gekiekt, biddende onder de H. Mis. En de „Tel.", die deze foto geeft, zet er onder: Zooals weinigen onze Ministers zien. Inderdaad, niet velen zien zoo onze Mi nisters. Maar ons Christen-volk weet, dat het heeft Ministers, die bidden En wij, Katholieken, wij weten, dat. onze Katholieke Ministers een zijn met ons door het geloof één in de overtuiging, dat God het is, Die den zegen moet schenken over hun werk. en dat om dien zegen moet wor den gebeden. Biddende Ministerswat 'n tegenstel ling tusschen ons gezegend land en ïoovele andere landen. Maandag lazen we in de ,.Msb." een artikel van den lieer P. J. G. Nuyens, waarin deze de Katholieken met. aandrang voorhoudt, om niet tengevolge van ontevredenheid over een of andere re- geeringsmaatre.gel, die hen persoonlijk heeft getroffen, zich bij de a.s. kamerver kiezing te laten verleiden door de lokstem, om niet. Katholiek te stemmen. De schrijver besluit zijn artikel aldus: Bij het inwerken op hun geest van hetgeen de buitenlandsche correspon denten hebben mede te deelen over het losbreken der anti-christeliike. anti-ka tholieke stroomingen, vooral in do lan den, waar het verblinde volk het be stuur des lands heeft gelegd in banden van onchristelijke regeerders, kan bet niet anders, of zij zullen zich wel tien maal bedenken vooraleer toe te geven aan het heillooze plan, dat. de slag, die hen op dit oogenblik slechts in het materieele treft, hen zou drijven tot de daad die nooit- of te nimmer door een katholiek van professie, door een volwaardig katholiek mag gesteld wor den. Inderdaad: Is een volk met biddende Ministers niet bevoorrecht boven een met een Godloochenende regeering? Iedere Katholiek zal hierop onmiddellijk bevesti gend antwoorden ook zelfs al zou hij een oogenblik 'ns uisluitend letten op zijn eigen stoffelijke belangen, die toch ook in de handen van een ongeloovige niet heter gewaarborgd zijn dan in die van een loovige En boven de stoffelijke belangen staan andere, die alleen gewaarborgd zijn in de handen van Ministers, die met ons kun nen bidden BUITENLAND De Londensche conferentie. Hef Fransche voorstel. T Door de eerste commiss'e aanvaard. Het gisteren uitgegeven communiqué over de dieni dag door de conferentie be reikte resultaten in de commissies luidt als volgt: De eerste commissie der conferentie Is heden tot overeenstemming gekomen be treffende het door haar ontvangen Fran- sohe voorstel. Het volledig resultaat van deze bereikte overeenstemming hangt even wel af van de besluiten door de derde com missie te nemen, die de andere punten van het Fransche voorstel behandelt, aanga- zien de taak der beide commissies met be trekking tot de bestudeering van het Fransche voorstel een ondeelbaar geheel (Vormt. De vooruitzichten schijnen evenWel gun stig te zijn. De derde commissie was gis teravond laai nog bezig met de behande ling van bet Fransche voorstel. Vermoede lijk zal zij geen groote veranderingen in bet Fransche voorstel aanbrengen.In ieder geval was de stemming gisteravond zeer op optimistisch, ten opziche van de totstandko iming van een compromis en het is niet 'onwaarschijnlijk* dat de raad van zeven beden reeds zal besluiten de ui'tnoodiging kan de Duitschó regeering te verzenden. Inhoud van heï vooratoT. De eerste commissie der geallieerde con ferentie hoeft gisteren het eerste deel va^ bet Fransch compromis-voorstel inzake de kwestie van een in gebreke blijven van Duitsebland afgehandeld. De commissie is liet volkomen eens ge worden over dit gedeelte van het Fransche memorandum. Nadat, de leiders der delegatie om 5 uur in het Lagerhuis over het rapport der eerste commissie beraadslaagd hadden, kwam men tot het volgende accoord: De mogendheden zullen geen afzonder lijke actie ondernemen, zoolang geen defi nitief in gebreke blijven is geconstateerd. Over dit in gebreke blijven wordt door i Commissie van Herstel beslist, doch indien haar besluit slechts bij meerder heid van stemmen en niet eenstemmig is genomen, zal elk lid van do C. v. H. zich kunnen beroepen op een arbitrage-com- misise, welke met algemeene stemmen door de C. v. H. benoemd moet worden. Deze Arbitrage-Commissie zal uit drie le den zijn samengesteld en gepresideerd worden door een Amerikaan. Indien omtrent de benoeming dezer commissie geen eenstemmigheid in de Cl v. H. kan worden bereikt, zal de commis sie benoemd worden door den president van het Permanente Hof in Den Haag. De arbitrage-commissie beslist in hoog ste instantie. De cniruiming van de Resr. Het Fransche voorstel afgewezen. De Duitsche bladen wijzen het Fran sche voorstel tot ontruiming beslist van de hand. De „Zeit" noemt het voorstel on aannemelijk. De „Kreuzzeitung" zegt, dat het voorstel niet eens een grondslag tot onderhandelen kan zijn. De „Vorwarts" noemt het voorstel van Herriot, die zich tol een spreekbuis van zijn militaire medewerkers heeft gemaakt, strijd met den geest van het rapport- Dawes. Duitschland. De Micum-vcrdragen. Een nieuwe verlenging. Gisteren werd door de vertegenwoordi- gers der mijnindustrie en de Mieum de tot nu toe bestaande overeenkomst verlengd met de volgende wijzigingen in de voor waarden: De nieuwe overeenkomst geldt tot aan het tijdstip, waarop bet Dawes-plan in werking treedt. Intusschen kan de mijnindustrie van 16 Augustus af het verdrag met vijf dagen opzeggen. De uit-,en invoerbetalingen, die voor Juli golden, zullen van 1 Augustus af tot de helft worden verminderd. De loopende steenkoolbelasting wordt van 1 Augustus af tot 25 verminderd. Met het oog op de moeilijkheden in den afzet waarmede de mijnen in Juli te kam pen hadden, zal de steenkoolbelasting over de. afgeloopen maand met 50 worden verminderd. Veiligheidsmaatregelen voor den oogst. Volgens een V.D.-bericht uit Berlijn heeft de regeering besloten tot het instellen van een z.g. oogstpolitie, die tot taak zal hebben de landgoederen en de akkers te beschermen tegen mogelijke strooptochten van communisten, die het vorige jaar op vele plaatsen groote schade aan den ootgst hebben toegebracht. Frankrijk. Het Fransche lucifers-monopolie De Fransche Kamer heeft met 338 tegen 204 stemmen het lucifer-monopolie weder ingesteld. Verder heeft zij het geheel der wetsontwerpen aangenomen in zake de credieten over 1924 op rekening van de algemeene begrooting en de verhaalbare uitgaven. r. 1 Engeland. De lersche grenskwestie Dreigende crisis Er dreigt op het oogenblik een nieuwe crisis voor de BTitscke Labourre<mering. Zooals men weet, werd twee jaar geleden de lersche Vrijstaat gesticht en sedert dien tijd is er steeds een gespannen ver houding blijven bestaan tusschen Noord en Zuid-Ierland, over de z.g. lersche grens kwestie. In de Engelsche wet inzake de instelling van den Vrijstaat wordt bepaald, dat die kwestie door een grenscommissie gert zal worden. Beide lersche regeeringen be noemen een commissielid, waaraan zoo noodig een onpartijdig voorzitter, verte genwoordiger van een der overzeestaten als scheidsrechter zal worden toegevoegd. Bij de instelling van een regeering voor Ulster werd door de regeering van Lloyd George de toezegging gedaan, dat de grenskwestie zou worden opgelost door kleine ruilingen van grondgebied. De Vrij- staatregeering bleef tot dusverre evenwel vasthouden aan haar Ideaal van een ver- cenigd Ierland en eisthie belangrijke dee- 1 len van Ulster op, n.l. de provincies Ty rone en Fermanagh, en een deel van de provincie Down en de stad Londonderry. De Ulster-regeering verzette zich daar te gen en weigerde een commissielid te be noemen. Aangezien nu de termijn voor de be noeming van een commissie bijna verstre ken is, heeft de regeering aan de rechts geleerde leden van den Staatsraad opge dragen, uit te maken hoe het verzet van Ulster kan worden ondervangen. Deze ex perts kwamen tot de conclusie, dat alleen door een nieuwe Wet jven bot Engelsche parlement con grenscommissio tegen den wil van Ulster kan worden benoemd. Daar over loopt nu de crisis. - De geheele conservatieve partij van het Engelsche parlement en ook eenige libe ralen en Labourleden verzetten zich tegen het opleggen van dwang aan Ulster. Mac Donald heeft er Lloyd George over ge raadpleegd. Maar de kwestie is niet gemakkelijk. Besluit de regeering tot het indienen vdn een noodwetje voor de benoeming van een grenscomissie tegen den wil van Ul ster en mocht dat tegen den wil der con servatieven door het Lagerhuis worden aangenomen, dan zou bet Hoogerhuis dit wetje stellig verwerpen. Daarmede zou de lersche crisis tot een Britsche crisis wor den. Naar verluidt, komt Cosgrave, presi dent van den Iersclien Vrijstaat, heden te Londen aan. Ook sir James Craig van Ulster is uitgenoodigd tot een bespreking aldaar. Italië Toenemende oppositie tegen het fascisme. Mussolini buiten schot Te Rome is dezer dagen een congres ge houden van oudstrijders, waar veel on vriendelijke woorden zijn gesproken over het fascisme. Er werd een resolutie aange nomen, welke niet bepaald in een voor de regeering aangenamon toon was gesteld. In de resolutie wor-i' evenwel duidelijk onderscheid ~emaakt tusschen het fascis me en Mussolini en de meerderheid dor gedelegeerden was even vijandig gezind tegenover het eerste als vriendelijk tegen den laatste. Engelsche admiraal overvallen Hij is ernstig gewond Het „Giornale d'Italia" verneemt, uit Genua, dat te Liana Marina door boos doeners een aanval is gedaan op den En- gelschen admiraal Lambard Dogson, die ernstig door een revolverschot in den buik werd gewond. De politie is bezig, de daders op te spo ren. Roemenië. Geheimzinnige misdrijven De communisten verdacht -Gedurende het „week-end" heeft in Roe menië een aantal misdrijven plaats ge had onder vreemde omstandigheden. Za terdagmorgen brak brand uit in de staats- tabakfabriek bij Boekarest waarbij twee werkplaatsen en een groole hoeveelheid materiaal werden vernield. De autoriteiten gelooven hier aan misdadig opzet en er zijn verscheidene personen gearresteerd. Dan is er geprobeerd don express Boe- karest-Jassy te laten derailleeren. Bij het station Barnova bleken moeren van de rails te zijn losgedraaid en stukken rail te zijn verwijderd. De trein reed echter toevallig ter plaatse zeer kalm zoodat al leen de locomotief en oen goederenwagen omsloegen. Een passagiersrijtuig en do restauratiewagen ontspoorden wel, maar bleven rechtop staan. Behalve de machi nist, die ernstige brandwonden opliep, werd niemand gewond. De daders van den aanslag konden niet worden gearresteerd. Vervolgens moest bet interieur van de Josasel-svnagoge te Arad het ontgelden. Er was een dynamietpatroon in de „Arke" geplaatst (de kast waarin tie wetsrollen werden bewaard), en deze werd plotseling tot ontploffing gebracht door middel van een lont, welke via een ventilator in de Arke uitkwam. De ontploffing geschiedde te middernacht, twee uur nadat de dienst geëindigd was, en richtte groote schade aan, al werd ook niemand gedood of ge wond. Op last van den commandant van het tweede legercorps zijn Maandag de com munistische ^artij en verwante organisa ties ontbonden. De reden tot dezen maat regel was, dat de communistische politieke organsatles inbreuk hadden gemaakt op de bepalingen in verband met den staat van beleg, propaganda hadden gevoerd te gen den huldigen regeer in gsvorm en opge wekt hadden tot ouroer en geweldpleging Amerika. Na den opstand In Brazilië De vervolging der rebellen De regeering van Brazilië heeft maat- 1 regelen genomen om de ontsnapping yan de rebellen naar het Zuiden te voorkomen, ofschoon de getalsterkte van de rebellen, naar verluidt, toch reeds aanmerkelijk verminderd is. De rebellen-generaal Lopez is er evenwel in geslaagd 6000 man om zich heen te verzamelen. Dit aantal is nog groot genoeg onder de bestaande zorgwek kende omstandigheden. De k o f f i e-v erzending hervat De telegrafische en telefonische verbin ding tusschen Santos en Sao Paulo is her steld. Naar men gelooft zal de spoorweg dienst deze weck weer functionneeren. De erzending van koffie is hervat. binnenland DE MOBILISATIE-HERDENKING. De herdenking te Scheveningen. Een plechtige herdenking vond gisteren avond te Scheveningen plaats. Om het monument voor leger en vloot had de po litie een flinke ruimte gereserveerd voor autoriteiten en genoodigden. Voor he.t mo nument was een radioapparaat opgesteld. Op een staketsel, met vlaggen en oranje ve.rsièrd, waren de luidsprekers opgesteld. Het weer was bijzonder mooi en de belang stelling zeer groot. Onder de aanwezige autoriteiten merk ten wij o.a. op minister Westerveld, de vice-president van den Raad van State, mr. dr. H. T. van Leeuwen, de -Commissa ris der Koningin in de provincie Zuid-Hol land, 'baron Sweerts de Landas W.yborgh, de schout bij nacht Surie, verschillende opper- en hoofdofficieren, korpscomman danten en inspecteur der wapens. Van het vroegere ministerie Cort was prof. M. W. T. Treub aanwezig. De oud opperbevelhebber. generaal Snijders, vorm de het middelpunt der belangslelling. Te kwart voor acht zette de Koninklijke Mili taire kapel het „Wien Neerland's bloed" in, terwijl alle aanwezigen het hoofd ont blootten. Nadat de kapel nog het „Wilhel mus" en het koraal „Dank. dank nu allen. God" had uitgevoerd, be.trad minister Buys de Becrenbrouck vergezeld van luitenant- generaal Van Terwisga, voorzitter van het comité, het podium voor het monument. Generaal Van Terwisga hield allereerst een korte rede. Rede van Minister Buys de Beerenbrouck. Minister Buys de Beerenbrouck begon zijn herinneringsrede met te verklaren, dat Nederland met het mobilisatiebesluit op 31 Juli 1914 toonde, dat het zijn neutraliteit niet slechts met het woord wilde verdedi gen. maar dat het bereid was ook daden te verrichten. Daden? Eene kleine Gideons-bende zou overmachtige heerscharen bestrijden? Vlei de men zich wellicht met den ijdelen waan dat wij, geliik he.t oude Isra#, Gods uit verkoren Volk waren? Niets van dit alles zeide spreker. Wij waren, gelijk de toen malige voorzitter van het kabinet het even eenvoudig als treffend uitdrukte. bereid ons zelfstandig volksbestaan met de wape- nen in de hand tegen iederen indringer te verdedigen. Nie.ts meer, niets minder. Ver achter ons liggen de tijden, dat ieder man- slechts op zijne oorlogsbruik baarheid werd getoetst, dat heldenmoed d© eenige mannelijke deugd werd geheeten Wij achten het schooner voor het Vade: land te leven dan te sterven. Maar wie voor zijn land wil leven, moet ook bereid zijn e.r voor te sterven. De menschheid 13 nu, eenmaal nog niet genaderd tot het hoo ge ideaal, dat recht boven maebt gaat. Zoo iets ons deze droeve waarheid kan inscherpen, dan is het wel de dag dien wij heden herdenken. Ieder volk, dat ten oorlog trok, was van zijn goed Te.cht in nig overtuigd. Maar in stede van een on partijdige uitspraak uit te lokken, in ste de van te trachten zich over de gerezen zwarigheden te verstaan, vertrouwde ieder slechts op de kracht zijner wapenen. Voor men recht wist wat er gebeurde, stond gansch Europa in vuur en vlam. Hoe zou men geoordeeld hebbed vroeg spreker, over een volk, dat, uit welke heven motieven ook, zich toen van wa pentoerusting onthield? Zou men het niet beschouwd hebben als een land, dat geen zelfstandig volksbestaan meer waard, hoe eer hoe liever aan het groote doel moest worden geofferd? Spreker we.es er dan vervolgens op, dat de koene houding van de duizenden jongé mannen, die met geestdrift aan de roep stem van betVaderland gehoor gaven, die, gedurende de lange jaren van den oorlog, vastberaden hun post hebben vervuld, niet kan hebben nagelaten den indruk te ves tigen, dat Nederland, niet minder dan zijn buren, bereid was zich elk offer te getroos ten. Het zou van grenzenlooze lichtzinnig heid getuigen, zeide spreker, indien men meende, dat het einde van den oorlog ook voor goed het tijdperk van geweld had af gesloten. Wij zijn nog ver en ver verwij HET VOORNAAMSTE NIEUWS. BUITENLAND.' De eerste commissie van de Londensche conferentie is tot overeenstemming geko men over het Fransche voorstel Inzake da arbitrage. De lersche grenskwestie dreigt te worden een Engelsche kabinetskwestie. In Brazilië hebben de rebellen zich op nieuw geconcentreerd. BINNENLAND De herdenking van de mobilisatie. 1 Rede Minister Ruys de Beerenbrouck. Groot Missiefeest te 's-Hertogenbosoh, waarbij o.a. Z. Em. Kardinaal v. Rossum tegenwoordig is. OMGEVING. Veur en Leidschendam voor annexatie met 's-Gravenhape? Onze Geïllustreerde Pagina Onze foto-pagina van lieden bevat o.a. Het hooge bezoek aan het R.-K. Huisves tingscomité te 's-Hertogenbosch De gr^o te brand der olietanks te Vlissingen De Nederlandsche prijswinnaars in den Olym- pischen zeilwedstrijd. derd van het stellen van de moreele macht van het re.cht in de plaats van de materieele macht der wapenen", gelijk een beroemd geworden poging tot vredesstich ting zich uitdrukt. Maar juist daarom leun wij onmogelijk bij de pakken neerzit ten. Hoezeer wij ook zouden wenschen, dat het oogenblik aangebroken was cm den laatsten soldaat af te danken, v.ii ons rekenschap geven van de nuchiere werkelijkheid. Ieder oogenblik kan Nederland, kunnen de overzeesche ge westen zich weder bevinden in het mid den van een wereldbrand. Wij vermogen ons van de harde noodzaak der zelfverde diging niet te onttrekken. Is het onmogelijk het oor te leeneh'aan hen, die reeds thans aansporen de rusting uit te trekken, zelfs al komt de drang van eene zijde, wier verleden een gansch an deren raad zou doen vermoeden. Als gij den vrede wenscht, bereid u ten oorlog, moge een oud woord zijn, verouderd is het niet. Laat ons, ging spr. dan voort, God vu rig bidden, den wereldvrede te schenken. De dag, waa>op alle volkeren gelijktijdig wederkeerig, dat is dus internationaal, tot een andere gedragslijn in zake bewa pening besluiten, zal een gezegende zijn als weinige. Maar al zijn-niet, gelijk eens een al fe vartgallig staatsman verklaarde. a Po menschen gemelijk en boosaardig, do menschelijke natuur is nu eenmaal zwnk en zwakte leidt allicht tot machttsmis- bruik. Zoolang dan ook onze naaste bu ren zich de machtsmiddelen blijven ver schaffen om hun wil met den sterken arm door te drijven, zijn wij aan ons roem ruchtig vorstenhuis, aan ons vaderland, onze kinderen verplicht hun zoo noodig- een „tot hiertoe en niet verder" toe te roe- ?n. Laten wij op ee.n dag als deze de innige hoop uitspreken, beslist spreker, dat God ons de verschrikkingen van een nieuwen; oorlog moge besparen, maar dat, zoo ons een ander lot beschoren wordt, het dan; levend geslacht zich moge gedragen als de mannen van 1914! Na de rede van minister Buys, die zeer toegejuicht werd, speelde de Kon. Mili taire Kapel nogmaals het „Wilhelmus" waarmede de plechtigheid geëindigd was. Van een vertooning van de mobilisatie- film op den rand van het terras, kon niets komen. De wind was zoo sterk, dat het onmogelijk was het doek overeind te krij gen. De autoriteiten begaven zich toen naar de groote zaal in het Kurhaus, waar de vertooning plaats vond. Er heei-schte tij dens de voorstelling een enthousiaste stem ming. Prins Hendrik, die het laatste gedeelte bijwoonde, we.rd bij zijn. binnenkomen door het publiek hartelijk toegejuicht. TERUGKOMST VAN DE KONINGIN Men seint ons uit Baarn: H. M. Koningin "Wilhelmina en prinses Juliana zijn van hun reis naar Zweden hedenmorgen in het vaderland terugge keerd. Om 9 16 uut is de Landsvrouwe mot haar dochter per extra-trein aan het sta tion te Baarn aangekomen, waar H. M. de Konrngm-Moeder aanwezig was. Iö twee open auto's werd daarna mar het paleis te Soesldijk gereden. Christ. Hist. Unie. Een red© van den 1 e i o r. D© derd© zemerconferent;© van de C'hrv Hist. Unie, welke te Luntcren wordt ga-,.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1924 | | pagina 1