15e Jaargang.
ZATERDAG 12 JULI 1924
No. 4508
peABONNEMENTSPRIJSbedraegt bij vooruitbetaling
Voor Leiden 19 cent per week 12.50 per kwartaal,
£ij onze Agenten 20 cent per week 12.60 per kwartaal,
franco per post I 2.95 per kwartaal
Eet, Geïllustreerd Zondagsblad is* voor de Abonn^s ver
krijgbaar tegen betaling van 50 ot. per kwartaal, bij voor
uitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 ct., met Geïllustreerd
Zondagsblad 9 ct.
Dit nummer bestaat uit vijf
bladen, waaronder het Geïl
lustreerd Zondagblad.
Bezuiniging en overleg.
Als er door de Overheid bezuinigd moet
worden ia overleg noodzakelijk, opdat de
zuinigheid niet de -wijsheid bedriege.
Maar vooral is dit overleg strenge plicht
als bij de bezuiniging persoonlijke offers
door Overheidspersoneel moeten worden
gébracht.
Die offers toch onderschatte men niet.
Al wie ze zelf niet behoeft te brengen
Jan er gemakkelijk over praten en
aiet mooie woorden wijzen op het alge
meen belang, waaraan persoonlijke belan
gen ondergeschikt zijn, is gemakkelij
ker dan een gulden te geven op een
Behaal, die. u ten bate van een algemeen
belang wordt gepresenteerd
En zeker veel gemakkelijker dan zooveel
procent van zijn inkomen, waarop nu een
maal heel het doen en laten van het da-
gdijksche leven is berekend, af te trek
ken.
Nu kan men wel aanvoeren dat al die
personen in vaste betrekking er toeh al
zooveel beter aan toe. zijn, dan vele ande
renEn dat is waar.
Ja, als we vergelijken' gaan, dan heb
ben allen, die rijk zijn een verzekerde
maatschappelijke positie, overvloedig .re
den tot dankbaarheid....
Wij denken aar ren stukje rechtbank-
Jectuur, dat wij ben uitgeknipt en
naast ons op onze lessenaar hebben lig
gen en nu bier even willen inschuiven.
Dinsdagmorgen, voordat de zitting der
rechtbank een aanvang nam, werd in heb
Paleis van Justitie te Arnhem een oogen-
blik zitting gehouden voor den Politie
rechter.
Ongeveer twaalf mannen, in de kracht
van hun leven, stonden voor den Politie
rechter, zegt de Arnh. Crt. Allen, hadden
ïich te ve .antwoorden wegens^ iancU^po^-
die betere tijden gekend hadden. Steeds
hoorden, wij: ontslag wegens slapte in
het bedrijf, tot armoede vervallen, enz.,
Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen II.
Bureaux: RAPENBURG No. 10 LEIDEN
TIL. INT, ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003 u POSTBUSNo.il
HaSESBSW3Se33ISS@9HB£9gSB«eS959EaKnsni
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone advertenllön 30 oent per regen
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt het
U dubbele van het tarief berekend, s
Kleine adverlentlën, van ten hoogste 80 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en vefti
buur, koop en verkoop f 0.50.
Hcnkerend stonden zij voor den rech
ter, verlangend een gunstig vonnis tegen
zich to hooren uitspreken, d.wjz. niet het
vrijsprekend -vonnis, doch veroordecling
en wel om zoo lang mogelijk opgeborgen
te zijn, weg uit de maatschappij, die hun
armoede en ellende bracht.
Grif werden er straffen uitgedeeld, n.l.
ten, twee zelfs drie jaar opzending naar
de Rijkswerkinrichting te Veenhuizen.
Dankbaar en blijde gestemd verlieten
deze arme zwervers de rechtszaal alsof
een goede belooning hun te beurt was ge-
Tallen.
Eén der stakkers was zelfs jaloerseh;
z'n lotgenoot had 3 jaar gekregen en hij
maar 2 jaar; ze stonden toch voor het-
zelfde feit terecht.
Ziehier even, heel even opengerukt het
gordijn, dat o, zooveel stille armoe,
droeve ellende van dezen, malaise-tijd
.voor ons oog verborgen houdt.
En, zeker als zij dat overdenken, dan
wordt een aftrek van een zeker percenta
ge salaris voor het overigens in zoo
gunstige condities verkeerend Oyer-
heidspersoneel veel dragelijker.
Maar, ongetwijfeld, blijft zulk^ een af
trek zwaar drukkend in mindere of
meerdere mate naar gelang de grootte
van den aftrek en de persoonlijke om
standigheden, waarin de belanghebbende
verkeert.
En ten slotte zal meestal, gezien de
menschelijke eigenschappen, alleen din
met berusting dat offer worden gebracht,
als men inziet, althans voor 'n deel, dat
't niet anders kan, dat 't zoo moet.
Maar daartoe is overleg noodig. En
't wil ons voorkomen, dat 'b meermalen
blijkt, dat Overheidspersonen nog niet
voldoende van de noodzakelijkheid daar
van doordrongen zijn. Zoo kregen wij den
indruk deze week weer. hoe we Woensdag
avond werden verrast, (liet publiek eerst
Donderdag) met een zeer ingrijpend voor
stel van B. en W. van Leiden inzake de
reorganisatie van heb onderwijs, waarover
de Gemeenteraad reeds Maandag moet
beslissen Waarlijlc, als belangstellenden
en belanghebbenden speciaal ook huil,
Trien een offer' wordt opgelegd slechts
enkele dagen! worden gegeven voor het
ook hier zoo no^digo overleg dan is dat
toch wel wat erg kortl
s t a n d i g mensch zal willen beweren dat
de heer Colijn zijn eigen belangen op het
oog heeft.
En dan volgt o.m. dit:
„De waarheid is, dat bezuiniging
dringend geboden is".
„Wij kunnen gerust vaststellen dat
iedere regeering, welke ook,
zou moeten bezuinigen en dat met een
bezuiniging op leger en vloot die taak
niet afgeloopen zou zijn".
„Men kan zich hiervan gemakkelijk
afmaken, doch wie rekenen kan en
erkennen moet, dat nog altijd twee
maal twee vier is, ontkomt niet aan
deze conclusie".
De heer Schaper is het met het systeem
van bezuiniging door Minister Colijn ge
volgd niet eens, maar dit vermindert niet
de waarde van zijne uitspraken, merkt
De Nieuwe Leidsche Courant
hierbij terecht op.
En wij meeruen, dat we er goed aan
doen, deze "uitspraak hier even vast te
leggen.
Eerstens: I e d e r e regeering zal moeten
bezuinigen.
Tweedens: Met een bezuiniging op leger
en vloot zal men er n i e t af zijn, zooals
de socialistische propagandisten zoo vaak
'beweren!
Bezuiniging enS. D.A. P.
De heer Schaper, tweede voorzitter van
'<ïe S.D.A.P., heeft in „Het Volk" een
Merkwaardige uitspraak gedaan.
Hij erkent volmondig dat de heer Colijn
*ls minister van financiën een zware taak
neeft.
Hij voegt $r aan toe, dat geen- y e r-
B1HTEMLANP
De Herstelkwestie.
Herrict in den Franschen Senaat.
Een votum van vertrouwen.
Gisteren heeft Herriot tijdens de debat
ten in den Franschen Senaat -het woord
gevoerd.
Hij verklaarde dat alleen Vet belang
van Frankrijk bij de debatten den door
slag moet geven.
Het plan-Dawes is niet volmaakt, zoo
ging hij verder; doch de taak van de te
genwoordige regeering moet zijn de harte
st ellen.' Op The Chequers zijn McDonald
en ik het eens geworden omtrent de nood
zakelijkheid de heide landen nader tot el
kaar te brengen. Het is niet weinig, wan
neer men een gunstige atmosfeer gescha
pen heeft. Daarop deed zich een incident
voor, waarover ik niet wil uitweiden,
want ik streef naar datgene, wat de beide
landen nader tot elkaar brengt, doch niet
naar hetgeen ze verdeelt.
De goede trouw van het Foreign Office
staat absoluut vast. In deze affaire hoeft
de Engelsche regeering alles, wat verwar
ring kon scheppen, weggenomen.
Een vergelijking tusschen het En
gelsche protocol en de Fransch-Engelsche
nota loont aan, in welke mate het ver
trouwen is teruggekeerd en een toenade
ring tot stand is gekomen.
De Fransch-Belgische actie moeten wij
zoo spoedig mógelijk door een intergeal-
lieerd accoord vervangen, hetgeen abso
luut noodig is voor de tenuitvoerlegging
van liet plan-Dawes.
Er bestaat geen enkele tegenstelling tus
schen de belangen van de aavstaande hou
ders van Duitsche obligaties en de Fran-
scho doeleinden. De aanranding van het
plan-Dawes sluit in zich de aanvaarding
van de leidende beginselen van dat plan,
waarvan 't essentieele punt de verlegging
van het schadevergoedingsprobleem, naar
het economisch gebied is.
Te Brussel verklaarde ik, dat de econo
mische eenheid van het Duitsche Rijk zou
worden hersteld, wanneer de Commissie
van Herstel 'zal hebben erkend, dat het
plan der experts ten uitvoer is gelegd. De
rechten van de C. v. H. zijn dus in geenen
dooie opgeofferd. Engeland heeft deze pro
cedure formeel aanvaard. Aan Bart hou
heb ik geschreven, dat de C. v. H., nadat
zij aan de conferentie voorstellen zou heb
ben voorgelegd voor de ten uitvoerlegging
van het plan, deze tenuitvoerlegging zal
combatteeren. Ook Italië en België heb
ben de grondslagen van de Fransch-Brit-
sche nota aanvaard.
De voorgestelde oplossing van de ex
perts, inzake den uitvoer van Duitsche gel
den voor de betaling der schadevergoedin
gen, vereischt nadere opheldering.
Na de uiteenzetting van Herriot nam
Senaat met 246 tegen 18 stemmen een
motie van vertrouwen in den premier aan.
De medewerking van Duiischland.
Opmerkingen vak Streseman
In een te Elberfeld gehouden rede over
den toestand der Duitsche industrie ver
klaarde Stresemann o.a., dat de beperking
der Diplsche economische en financieele
souvereiniteit door hel rapport-Dawes
verder gaat, clan waartoe Duitschlaud vol
gens het verdrag van Versailles verplicht
is. Men kan ons, aldus spr., derhalve niet
dwingen deze bepalingen te aanvaarden.
Do beslissing ligt in laatste instantie bij
den rijksdag. Daarbij zal rekening worden
gehouden met de beantwoording der vraag
of het verdrag van Versailles, aan welks
formeele uitvoering ten opzichte van de
bevoegdheden der C. v. H. door de tegen
partij zoo groote waarde wordt gehecht,
ook in zooverre wordt hersteld, dat voor
Duitschland die grens geldig is, welke het
volgens het verdrag van Versailles heeft
en 'zekerheid wordt verschaft, dat alle be
zettingen buiten dat verdrag om in ver
band met de uitvoering van het plan-Da
wes ophouden. Slechts wanneer deze
grondstellingen worden aanvaard zullen
wij bij de a.s. besprekingen tot overeen
stemming komen. - -
De positie van België.
Do houding van Frankrijk tegenover
België is den laatsten tijd veranderd.
België, dat tot, voor korten tijd altijd
in den arm wercl genomen om 'te helpen
den aandrang op Londen te versterken,
heeft nu ook hij de jongste conferentie het
voorrecht gehad op de hoogte te worden
gehouden, van wat er gebeurde, doch van
eenig meespreken is niets gebleken. Het
schijnt, dat men het zoo langzamerhand
een bescheidener plaats toedenkt in het
Europeesch concert, nu men teruggaat
naar cle indeeling in groote mogendheden
en kleine.
Bainville in de „Aclion Frangaise", er
■op wijzend, dat België in het geheel niet
geconsulteerd is over het memorandum
Herriot Mac Donald, meent, dat het toch
interessant zou zijn te weten, hoe die
bondgenoot er over denkt. „Zooals in 1919
is België aan de deur gebleven en toch is
het België, dat met Frankrijk het Roerge
bied is binnengetrokken. En toch is het
ook de stem van België, die in waarde
vermindert'evenals die van den Franschen
president in de herstelcommissie. Men
heeft België vergeten, Assckepoester is
niet uitgenoodigcl tot het hal.
Frankrijk.
De invoering der leekenwelten.
Een burgemees-ter
'ïSufifgbPs? senator en
burgemeester van Sainle-Marie-aux-Mines
(dep. Boven-Rijn), Woensdag in den Se
naat stond te betoogen dat de Elzassische
bevolking ten zeerste ontdaan is over de
aankondiging in de regeeringsverklaring
dat in Elzas-Lotharingen, evenals in het
overige Frankrijk, de wet op de scheiding
van kerk en staat van kracht zal worden,
waarbij hij de regeering verzocht te dien
opzichte geen overhaasten stap te doen,
nam de gemeenteraad van zijn dorp, ge
bruik makend van de afwezigheid des bur
gemeesters, een resolutie aan, waarin het
invoeren .der leekenwetten in Elzas-Lotha
ringen werd geëischt.
Bourgois heeft toen haastig van Parijs
uit naar Saint-Marie-aux-Mines getelefo
neerd, dat hij zijn ontslag neemt als bur
gemeester.
Engeland.
De nationalisatie der mijnen.
Een n^e uwe uitspraak der
m ij n w e r k e r s.
Een vergadering van den mijnwerkers-
bond te Swansea heeft zich uitgesproken
vóór nationalisatie der mijnen. De leider
Smillie zeide, dat het zaak was, de arbei-
dersregeering sterk genoeg te maken om
deze politiek uit te voeren. Slechts één
afgevaardigde stemde tegen het voorstel.
Engeland, Egypte en Soedan.
Do eerste minister heeft een belangrijke
verklaring afgelegd over de Engelsch-Egyp
tische betrekkingen en de toekomst van
Soedan.
Zagloel pasja, de Egyptische premier,
is van plan 25 dezer uit Egypte to vertrek
ken en Mac Donald verklaarde, dat bij
eenigen tijd daarna met Zagloel pasja in
aanraking hoopte te komen en in staat te
zijn uit te maken of or eenig vooruitzicht
bestaat voor het treffen van een regeling.
Met betrekking tot het vraagstuk van de
wateren van de Nijl zeide Mac Donald
„Ik geef mijn woord en de regeering en
het Lagerhuis zijn er borg voor, dat wij
bereid zijn om met Egypte tot oen over
eenstemming te geraken over dit punt,
welke Egypte zelf als bevredigend zal aan
vaarden. Die overeenkomst zal worden uit
gevoerd door een behoorlijke organisatie
wat betreft controle enz. en bij deze over
eenkomst zal in alle behoeften van Egypte
behoorlijk worden voorzien. Do Egypti
sche landbouwer kan volkomen gerust
-zijn, dat het gevolg van de overeenkomst
die wij bereid zijn aan te gaan om te ko
men tot de onafhankelijkheid van Soedan,
niet zal beteekenen dat bij ook maar een
pint water minder zal krijgen dan wan
neer hijzelf Soedan bezat en het land op
behoorlijke wijze bestierde".
Hij wenschte dat met de onderhande
lingen tusschen Engeland on Egypte over
Soedan spoed zou betracht worden. Hij
verklaarde nog: „Men moet duidelijk he
grijpen dat Groot-Briltannië zijn verant-
i woordelijkheid tegenover Soedan en. den
Soedaneezen niet van zich af kan schuiven
door zich terug te trekken en dat land aan
een andere regeering te overhandigen. Ik
zeg dat niet met oen agressieve bedoeling
en ik zeg het ook niet bezield met een geest
van verovering. Onze lasten zijn zeer
zwaar, maar wij moeten het volk van Soe
dan ter zijde staan tegenover hetwelk wij
dê moreele verplichting op ons hebben ge
nomen, die wij van plan zijn na te komen
De4 verklaring van den premier werd
door het Huis, dat het algemeen met hem
eens was, luide toegejuicht.
Spanje.
Primo de Rivera naar Marokko vertrokken
De president van het Directorium is
naar Marokko vertrokken.
Noorwegen.
Het drankverbod.
Dreigende kabinetscrisis.
Het wetsontwerp tot afschaffing van het
drankverbod zal vartdaag in het Odelsting
aan de orde komen. Men verwacht een ver
werping, in welk geval het kabinet de vol
gende w,eek zal aftreden.
De conservatieve bladen noemen Johan
Ludwig Mowinckel als vermoedelijk kabi-
netsformateur.-
Mowinckel is lid van het Storting en
was minister vai^buit. zaken in bet vorige
kabinet.
Rusland.
Het congres der Derde Internationale.
Verscherping der revolution-
naire tactiek.
Het begin dezer week geëindigde Vijfde
congres van de Derde Internationale te
Moskou, stond algemeen in het teeken van
erscherping der communistische revolu-
tionnaire actie over do geheele wereld. De
debatten over de revolutionnaire tactiek in
de landen afzonderlijk, zoowel als inter-
"'vgn^kanfto1
sche correspondent van het „Berliner
Tageblatt", dat thans definitief is uitge
sproken, dat de communistische partijen
internationaal ten scherpste moeten op
treden, niet alleen tegen het kapitalisme en
de bourgeoisie, doch tevens tegen de
sociaal-democratische partijen, die, zoo
werd verklaard, slechts kleinburgerlijke
ideeën nastreven.
Een eigenaardig licht op de wijze,
waarop de executieve van de Derde Inter
nationale tegen de oppositie optreedt,
werpt wel het feit, dat besloten werd, de
macht van de Moskousche_ centrale .tegen
over de afzonderlijke partijen, te verster
ken, o.a. door uitbreiding van het aantal
leden van de Executieve van 20. tot 40,
waardoor de macht der centrale over de
afzonderlijke partijen definitief is geves-
tigd.
Van groot gewicht is de verklaring af
gelegd door Boecharin, waarin deze zeide,
clat „de i verovering van de macht langs
den vreedzamen, parlementairen weg, on
denkbaar is en dat het noodzakelijk zal
zijn physiek geweld toe te passen." Op
grond van deze verklaring, heeft de inter
nationale den partijleidingen dan ook op
gedragen als plicht, het treffen Van dp
noodige voorbereidingen voor dit geweld
en in verband hiermede een verscherping
van de tactiek van de tegenstelling tot de
burgerlijke wereld, met inbegrip van de
socialistische partijen.
NET VOORNAAMSTE NIEUWS.
BUITENLAND.
Herriot legt in den Franschen Senaat
verklaringen af omtrent de gehouden be
sprekingen.
Verklaringen van Mac Donald omtrent
den Soedan. t
Dreigende kabinetscrisis in Noorwegen»
De opstand in Brazilië is neg lang niet
onderdrukt. Er zou een voorlcopige regee
ring gevormd zijn.
BINNENLAND.
Prov. Staten van Zuid-Holland. DC
begroeting voor 1925.
Het inwerkingtreden van de Rijwielbc*
las'ing.
len beginnen schaarsch te worden. Men
beweert, dat de regeeringstroepen van
Santos zich hij de rebellen hebben aangek
sloten, terwijl vrees bestaat, dat de be
manningen dor oorlogsschepen hetzelfde
zullen doen.
Eenvoorloopige tegeering
gevormd.
Gemeld wordt, dat de regeering te Sao
Paulo is afgezet en dat de revolutionnaire
junta met generaal Rondon aan het hoofd,
een voorloopige regeering heeft gevormd.
Telegrammen uit Montevideo verklaren,
dat de rebellen hun operaties met succes
voortzetten.
Turkse.
Turkije fin de Sovjets.
Volgens een bericht uit Constantinopel
hebben de Turksche autoriteiten geweigerd
den op verdenking van spionnage gearres
teerden Russischen militairen attaché
generaal Tunenberg vrij te laten. Van of-
ficieele zijde wordt gedreigd met afbreking
der betrekkingen, indien er geen einde
komt aan de communistische propaganda
in Turkije.
Japan
Een verijdelde aanslag.
De politie heeft een gewapenden student,
Kazoeonoda geheeten, gearresteerd, die
beschuldigd wordt tot het doen van een
aanslag op Prins Takoegawa, toen deze
het Parlement verliet.
Amerika.
De opstand In Brazilië.
SaoPaulo'noginhanden der
rebellen.
Officieele en officieuze berichten uit
Amerika en Argentinië over den toestand
in Brazilië wijzen er op, dat de toestand
te Sao Paulo nog ernstig is, terwijl ook
elders groote onrust hcerscht.
Het schijnt weinig twijfelachtig, clat de
muiters hevig verzet bieden te Sao Paulo,
dat zij blijkbaar nog geheel in hun macht
li ebben. Het heet, dat de straten vol doo-
den en gewonden zijn. De voedingsmidde-
Provinciale begrooting voor 1925.
Aan het verslag van het afjj.ee4ingson-<
derzóek wordt het volgende ontleand:
„^Bezuiniging. Eenign leden bepleit-
overeenstemming zijn met de loonen en
salarissen in het particuliere bedrijf. Een
der leden meende op een verlaging der sa
larissen en loonen met 10 pet., afschaffing
van kinderbijslag en betaling van pen
sioen uit eigen middelen te moeten aan
dringen.
Een ander lid wees als middel tot l>o-i
zuiniging op vermindering van het perso
neel en een meer economisch beheer.
Vele leden brachten Gcd. Staten hulde
dat deze do bcgrooting hadden opgemaakt,
zonclcr tot voorstellen omtrent loonsver
mindering te zijn overgegaan; de loonen
zijn inderdaad niet hoog, terwijl de finan
cieele toestand der provincie geen aanlei
ding geeft tot het voorstellen dezer nood-*
maatregelen."
S a 1 a r i e e r i n g politieperso
neel. Er werd gevraagd of Ged. Staten
hun houding niet willen herzien ten op
zichte van do salarieering van het politie
personeel in gemeenten met minder dan.
1500 zielen. Ged. Staten zouden n.l. toela
ten dat op de wedden van *le veldwachters
in die gemeenten de pensioenen welke z j
eenieten in mindering mogen worden, ge
bracht.
Batig saldo 1 9 2 2. Gewezen werd
up het groote batige saldo in 1922. In \or-
band daarmede vroeg een lid of de ranvng
der opcenten der rijksinkomstenjbelasting
r.iet te hoog is, en of, mede door verm-n-
dering van den post „onvoorzien" in plaa s
van 2°opcenten niet. mét heffing van 1 op-
cent kan worden volstaan.
Andere leden achtten verlaging met go-
wenscht.; er dient toch eenige continuïteit
in de heffing te bestaan, terwijl de verlag
ging van den post „onvoorzien mede met
wenschelijk en mogelijk werd geac i
Een lid bepleitte de vermindering van
de opcenten op ongebouwde eigendommen
lot 10, terwijl een ander lid de afschaT-
fing van tollen te water en te land aanbe-»
V£\Vegen en vaarten. De aandacht
werd gevestigd op z g. commissiewegen,
welke door de gemeenten moeten worden
onderhouden, waaronder er zijn, die liet
karakter van provinciale wegen gekregen
hebben, zooals de weg I\ oordwijk-Bloe-
mendaal en die van Middelharnis. De on^
derhoudskosten worden voor de gemeenten
te zwaar, waarom steun vanwege de. pro*
vincie werd bepleit. m
Een lid wees er op, dat het Oranjekanaal
in hot Westland door het Hoogheemraad-I
schap Delfland voor de vaart is gesloten,
en vroeg, of Ged. Staten mot kunnen boa
vorderen, dat dit water, voor de scheep-»
vaart zoo zeer geschikt, ook wordt openge-*
steld voor het verkeer te water.
Een lid vroeg of spoedig een voorstel
van Ged. Staten te verwachten is in zaKe
de verharding van de Gouwekade (Alphen
i—Boskoop).
Krankzinnig en wezen, v— i-»o
opmerking werd gemaakt, dat do uitgaven
voor cle verpleging van krankzinnigen zee
aanzienlijk zijn en pl.m. 1 millioen gulden
beloopen. Do vraag dient dus onder cle
oogen te worden gezien, of het niet wen-i
