15e Jaargang. BAANDAG 7 JULI 1924 Mo. 4503 Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN TEL. INT, ADMINISTRATIE 035 REDACTIE 15 GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. II PeABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling Voor Leiden 19 cent per week f 2.50 per kwartaal Bij onze Agenten 20 cent per week 12.60 per kwartaaL Franco per poet I 2.95 per kwartaal Het Geïlln8treerd Zondagsblad is voor de Abonnffg ver krijgbaar tegen betaling van 50 et per kwartaal, bij voor- Gitbetaling. Afzonderlijke nmnmere ck, met Geïllustreerd Zondagsblad 9 ct. Olt blad verschijnt eiken dag nitgezonderd Zon- en Feestdagen Zondagsblad. De administratie herinnert er aan dat Set abonnementsgeld ad 50 cent 3de kwar taal op het Zondagsblad heden moei wor sen betaald. SWt nummer bestaat uit teres bladen. BUITENLAMP De Herstelkwestie. De Londensche conferentie. Het misverstand tusschen Frankrijk en Engeland. Voor zoover men te Parijs eerlijk het succes van Herriot en een goede verstand houding met Engeland wenscht, betreurt men oprecht het gerezen misverstand en spreekt de hoop uit, dat het mogelijk is nog vóór de bijeenkomst der conferentie door middel van diplomatieke onderhande lingen de zaken zoo te regelen dat in een korte voorvergadering beide premiers het kunnen eens worden omtrent een gezamen lijk plan. Is dit niet mogelijk, blijft het meeningsverschil even volkomen als thans, dan achten velen het te Parijs onnoodig i conferentie te houden, die dan slechts een accet-'tueeering van de verschilpunten beteekenen zou. Zooals men weet is de Fransche grief behalve die van het Engelsche procédé, een uiteenzetting van eigen opvattingen bij de invitatie te voegen) het feit, dat Engeland eenerzijds de Commissie van Herstel wil uitschakelen waar het betreft tekortkomingen te constateeren van de ver plichtingen, die voor Duitschland uit het rapport der deskundigen voortvloeien en anderzijds daar geen waarborgen tegen over stellen wil. Nu wordt het te Parijs niet onmogelijk geacht het hieromtrent eens te worden, al zijn de opvattingen, haafd moet blijven'of <5af er een eind aan komen moet, bezwaarlijk te vereenigen. Men zou bijvoorbeeld aan de C. v. H. kunnen voorschrijven in bepaalde gevallen internationale deskundigen te raadplegen alvorens zich uit te spreken, maar de vraag is, in hoeverre Hernat zich op Chequers verbonden heeft. En deize vraag geeft aanleiding tot felle aanvallen op den. nieuwen premier. - Het verst gaat Pertinax, die Herriot ronduit beschuldigt zijn yrijhedd prijs ge geven te hebben. Hij heeft daar, schrijft de rechtsche journalist, dingen gezegd, die Mac "Donald wel moesten doen denken, dat hij hot geheel eens was met de vier punten van het protocol en na een uitvoerige op- Eomming van de punten waarop Herriot niet geprotesteerd heeft tegen Mac Do n-Id's eischen, besluit hij: „Feitelijk heeft in al deze kwesties Herriot toegegeven. .Hij heeft alleen zijn best gedaan om een zekeren oppervlakkigen schijn te redden, bestemd om de nieuwe richting voor het Fransche volk dragelijk te maken of ver borgen te houden. Zeker, noch Frankrijk noch de Fransche regeering zijn door de gesprekken op Chequers gebonden, maar Herriot persoonlijk is niet meer vrij. Wanneer men hem 16 Juli naar Londen laat gaan zal zijn geketend-zijn weldra een vastleggen worden van de ^Fransche jregcering en bet Fransche volk Herriot stelt de pers gerusl Na een conferentie tusschen den pre mier Herriot, verschillende minister, hoo- ge ambtenaren van het departement van Buitenlandsche Zaken en de Fransche experts in d'e Commissie van Herstel ontving Herriot tegen zeven uur de ver tegenwoordigers van de Fransche pers. Het zeide dat er geen grond is voor eenige ongerustheid in de openbare mee- ning ten aanzien van de ontwikkeling der jongste gebeurtenissen. Een deel van de pers aldus de pre mier ziet den toestand te donker in. De openbare meening in Frankrijk kaii er echter van verzekerd zijn, dat hij den Vrede van Versailles en de daarin vervatte ïiechten van Frankrijk niet zal opofferen. Hij zal trachten de Engelsche en Fran^ Sclio .standpunten met elkander in over eenstemming te brengen en de entente cordiale nauwer Je maken dat zij ooit Is geweest. Zijn voornaamste streven 1b daarop gericht en hij hoopt tot een ac toord te komen, dtat voor beide partijen aannemelijk is. Duitschland. 1 Duitschland en de a.s. conferentie Deelname geëisoht Tn een der bladen zet staatssecretaris Fr ei h err Von Rheinbaden, een vTiefad en partijgenoot van dr. Stresemann, het ■Duitsche standpunt ten opzichte van de Conferentie van Londen uiteen. Hij wijst er op, dat Duitschland zich nlot moet mengen in mogelijke geschillen tusschen Frankrijk en Engeland. De kwestie, of de Commissie van Herstel, dan wel het Hof in Den Haag als scheidsrechter zal op treden in zake de uitvoering van het Da- wes-plan, is voor Duitschland van secon dair belang. Daarentegen dringt de Duitsche regee ring er op aan, dat haar vertegenwoor diger als gelijkgerechtigde aan de confe rentie zal deelnemen. Opdat dit mogelijk zij, moet de Duitsche vertegenwoordiger bindende verplichtingen kunnen aangaan. Von Rheinbaden meent, dat zulks moge lijk is, nu de ministers-presidenten van de Duitsche staten zich accoord hebben verklaard met de politiek der Rijksregee- ring. De Duitsche vertegenwoordiger moet op de conferentie te Londen kunnen verkla ren, dat de Rijksregeering bereid is, den Rijksdag te ontbinden, ingeval deze zich tegen de regeeringspolitiek zou verzetten. Een verklaring van Siresemann De ontruiming van het Roergebied De minister van buitenlandsche zaken, dr. Stresemann, heeft dezer dagen alle leiders van de Rijksdagfracties, met uit zondering van die der Duitsoh Völkisohe en communisten, ontvangen om hen een overzicht te geven van den buitenland- schen politieken toestand in verband met de conferentie van Londen. Eenstemmig waren de fractieleiders van oordeel, dat de Rijksdag vóór de Lon- 'densche conferentie niet meer met de be handeling der wetsontwerpen ter uitvoe ring van het rapport-Dawes kan beginneb. Dr. Stresemann deelde voorts mede dat onderhandelingen met Frankrijk en België over de ontruiming van het Roer gebied zijn ingeleid. Persoonlijk staat de minister op het 'standpunt dat Duitsch land het terugtrekken van de Fransch- Belgische troepen uit het Roergebied als voorwaarde moet stellen voor zijn mede werking aan het welslagen der London- Portefeuillewisscling te Berlijn Het aftreden van dr. Jarres verwacht Naar verluidt, is binnenkort het. aftre den te verwachten van den Duitschen Rijksminister van Binnenlandsche Zaken, dr. Jarres. Dit aftreden wordt in de_ Duit sche bladen gemotiveerd door het feit, dat dr. Jarres zijn vroegere functie van bur gemeester van Duisburg zal hervatten, nu de bezettingsautoriteiten hem hebben toegestaan op zijn post terug te keeren. In werkelijkheid is het heengaan van dr. Jarres een ontlasting van het kahinet- Marx, daar dr. Jarres het meest reohta- staande lid van dat kabinet is. Het mijnconflict in Opper-Silezië geëindigd De onderhandelingen tusschen de werk gevers en werknemers in Opper-Silezië in zake de verlenging van den arbeidstijd en verlaging der loonen. zijn thans geëindigd in een overeenkomst, volgens welke de loonen met 10 pot. tot 20 pet. zullen^ wor den verlaagd. Spanje; De strijd in Marokko Spaansche tegenslagen Een officeel communiqué uit Marok ko meldt: Een Spaansche colonne trok, zich na ©en hardnekkig gevecht in de westelijke zone terug. De vijand deed in de nabijheid van de Ibujara-rivier een aanval op een andere colonne. i Gedurende de gevechten der jongste da gen werden 40 man gedood en meer dan 300 gewond- Rusland. De toestand in Rusland. Een crisis bij de Sovjets? De economist Ralf Stern (een pseudo niem) heeft aan den hoofdredacteur van de „Dni" een brief geschreven over den toestand van Rusland. De redactie van het Russisch blad heeft dezen brief, die eigen lijk niet voor het publiek bestemd was, af gedrukt. Wij ontleenen de hoofdpunten uit het schrijven van dezen deskundigen schrijver. _i-t Voor mij is het duidelijk dat de Sovjet- regeering op het oogenhlik een crisis door maakt, die van buitengewoon groote betee- kenis is en wel niet omdat zooveel arbei ders worden neergeschoten, niet omdat de studeerende jeugd door de politie wordt afgeranseld bij iedere poging tegen de willekeur te protesteerèn, maar omdat do fundamenten van het stelsel door en door verrot zijn en het ontbindingsproces in vollen gang is. U zult mij vragen welk© bewijzen ik voor een dergelijke bewering heb. Bewijzen zijn er te over. De redenen van het ver val liggen in den vorm van de volkshuis houding, in den toestand der financien in do wijze van productie en verdeeling enz., Ik zi© in de'buitenlandsche pers zeer weinig mededeelingen over den eigenlijken aard van den z.g. nieuwen koers, over de positie van helt particuliere kapitaal in Rusland, over de gevolgen van den strijd der staatsinstellingen tegen de particuliere ondernemingen, over de poovere resultaten van de poging der regeering den handel door haar instellingen te doen controleeren over den wanhopigen toestand van de financiën. Wanneer u dat alles onderzocht hebt, om niet te spreken van den toestand van den landbouw, van de banken, van de arbeiders enz., zult u zelf inzien hoe zwak de sovjetregeering is. Wij lachen hier (de schrijver woont te Moskou) om al de onderhandelingen die de regeering voert, omdat zij bewijzen dat onze tegenpartij hoegenaamd geen begrip lieeft van den stand der zaken in Sovjet- Rusland, omdat onze vertegenwoordigers troeven uitspelen, die zij niet bezitten. De buitenlandsche koopman weet niets van het werkelijke Russische leven af, hij weet niet wat de Russische rechtbanken zijn, die eventueel zijn proceessen zullen moeten behandelen, in welken déplorabelen toestand de spoorwegen verkeeren die zijn goederen zullen moeten vervoeren, hoe laag do koopkracht van de Russische be volking is, onder welke omstandigheden het buitenlandsche kapitaal in Rusland zal moeten werken, over het gemak waarmee de bolsjewiki hun houding wijzigen, en ten slotte óf de regeering in staat is de be loofde millioenen-orders werkelijk te geven indien zij erkend wordt. Deze beloften zijn het meest humoristische uit deze klucht. Indien do buitenlandsche kapitalisten wisten hoe men zich hier in communisti sche kringen vroolijk maakt over do bui tenlanders, die waarde hechten aan deze beloften, dan zouden zij wellicht eenigs- zins pessimistischer worden over de te be halen winsten. Maar dan moesten zij eerst weten hoe de werkelijke toestand der Rus sische financiën is, hoe de stabilisatie van den tsjerwonje.ts bereikt wordt. Dan zou den zij ook inzien dat het makkelijker is bolsjewiki een leening is, „hVvë ÊTem dlffl ook en op welke voorwaarden dan ook zooals Sokolnikow kort geleden heeft ge zegd. De sovjets hebben een leening brood- noodig en wel zoo spoedig mogelijk: krij gen zij het geld niet binnen een paar maanden, dan is de geheele stabilisatie naar de maan. Het buitenlandsche kapi taal weet dit alles echter niet en is daarom bereid den tegeawoordigen machthebbers geld te leenen en zoodoende de onvermijde lijke ineenstorting van het failliete stelsel tijdelijk uit te stellen. Door deze leening zullen de bolsjewiki in staat gesteld wor den hun heerschappij te handhaven, deu. strop om den hals van het Russische volk nog nauwer aan te halen en hun verderfe- lijken arbeid onder do onderste klassen van alle landen voort te zetten. Tot zoover de brief van Stern. Voor hen, die zaken met Rusland wen- schen te doen, zal dit schrijven een waar schuwing zijn om goed uit de oogen te kijken en voorzichtig te zijn. Amerika. De democratische conventie. Nog alt ij d stemming. Na de 77ste stemming, die alweer vruchteloos bleef, is de democratische con ventie tot Maandag verdaagd. Tevoren nam ze een resolutie aan, waarin ze de ..mana gers" van alle candidaten verzocht, te overleggen met het doel, over het huidige doode punt te komen. Van het Vaticaan. De immigraticwet. De Japanners naar den Paus. De Japansche regeering.heeft een ver tegenwoordiger naar Rome gezonden om de houding van Jnps tegenover de uit sluiting uit Amefika aan het Vaticaan voor DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT t Gewone ndverlonllën SO cent per rege|( Voor Ingezonden Mededeelingen wordt het n dubbele van bet tarief berekend. s Kleine advertentlën, van ten hoogste 80 woorden, w«u betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en v< huur, koop en verkoop 10.50. BiKiUE^LAüiB BEZUINIGING OP HET H. 0. Het rapport der staatscommissie. Bij K. B. van 24 Februari 1923 werd In gesteld een Staatscommissie aan welke werd opgedragen na te gaan of en zoo ja, hoe kostenbesparing op het openb. hooger onderw. kan worden verkregen, zonder het peil van dit onderwijs dn het algemeen te verlagen, de verhouding tusschen open baar en bijzonder hooger onderwijs nader kan worden geregeld, zoodat het bijzon der universitair onderwijs zich naar zijn aard beter zal kunnen ontwikkelen, dan op het oogenblik het geval is. Aan het nu verschenen verslag de zer commissie ontleen'en wij het volgende: De commissie is van oordeel, dat de Landbouw hoogeschool te Wageningon en de Veeartsenijkundige hoogeschool Utrecht belmoren te ressorteeren a het departement van Onderwijs. Tn groote meerderheid neigde de Staats^ commissie ten aanzien van de Veeartse nijkundige Hoogeschool er reeds spoedig toe om te ad'viseeren over te gaan tot een nauwe vereeniging van deze hoogeschool met de eveneens te Utrecht gevestigde uni versiteit. De commissie is verder van meening, dat opheffiDg van een der Rijksuniversiteiten niet zou leiden tot een aanmerkelijke kos tenbesparing. Wel zal een goed doorge voerde rolverdeeling tusschen de universi teiten dit op den duur bewerkstelligen. Wat de kwestie betreft ora meer onder ling verband te brengen tusschen de uni versiteiten en de hooge scho'en door instel ling van ©en centraal curatorium, acht de Staatscommissie een dergelijk instituut niet gewonscht. Wel acht zij een geregeld overleg tusschen het departement en de colleges van curatoren van veel gewicht. Ook heeft de commissie een onderzoek in- 'gesteld, naar aanleiding van de klachten, dat d© onderwijsgebouwen het Rijk zoo veel gekost hebben. Een sub-commissie bevond, dat de stichting van de onderwijsgebouwen, in den Iaatsten tijd gesticht, als noo- deloos duur moet worden aangemerkt, o.a. is het gebouw voor analytische schei kunde te^Delft op bijzónder weelderige wijze ingericht. Evenmin is de noodige zuinigheid betracht bij de stichting van het nieuwe gebouw voor weg- en water bouwkunde aldaar en het gebouw voor on- derwii.s in scheikunde in den Wippolder te Delft. Ook is dit het geval geweest bij de stich ting van het Anatomisch Instituut voor de Veeartsenijkundige Hoogeschool. Algemeen is de Staatscommissie van oordeel, dat er geen bezwaar tegen be staat, de mogelijkheid openen om ook het candidaatsexamen, afgelegd ten over staan van een faculteit van een bijzondere un-'versiteit, voor zoover zij is aangewezen voor het doctoraal examen, dat op bedoeld candidaatsexamen volgt, te erkennen, in dien zin, dat op dit candidaatsexamen aansluit een doctoraal examen, aan een openbare universiteit of aan een andere universiteit af te leggen. Om- ten kunnen volgen een doctoraal exameu aan een bijzondere university. Men meen de te weten, dat het reeds de bedoeling wa-3 van do ontwerpers van het nieuwe Academisch' Statuut om het mogelijk te maken, dat de examens, afgelegd aan de Vrije Universiteit, ook zouden gelden voor de openbare universiteiten. Een voorstel tot wijziging van enkele artikelen van de hooger onderwijswet, is bij d:t verslag gevoegd. Hierdoor zou lipt mogelijk worden, de gedachte tot uitvoe ring te brengen, dat de examens, afge legd aan de Vrije Universiteit, ook zou den gelden voor de openbare universitei- Eenparig is de commissie van oordeel, dat er bij den hiudigen finaucteelen toe stand van ons land in de eersfvoteencte ja ren geen sprake kan z-'jn aan de bnzon- dere universiteiten financieelen steun uit 's Rijks kas te verleenen. Op gronden van biH'.ikheid meent de minderheid dat het de plicht van de regee ring is. om, zoodra de toestand van 's lands financiën zich daartegen niet meer verzet, oveT te gaan tot subsïdieermg van het bijzonder universita;r ondprwijs. Men vergete niet, dat de belastingen, waaruit de kosten van het openhaar hooger onder wijs worden bestreden, thans zulk een hoogte hébben bereikt, dat het voor velen niet mogelijk is, financieete bijdragen te schenken of te bestendigen ten bate van het hijzonder universitair onderwijs. De Inter. Arbeidsconferentie te Genève. Aanvaarding der regeling van d'e tui bakkersnacht-, arbeid. De Internationale Arbeidsconferentie t Genève is Zaterdagavond gesloten. 3 internationale arbeidsconferentie beeft in eerste lezing de ontwerp-overeen- komst betreffende den nachtarbeid broodbakkerijen met 73 tege-n 15 stemmen aangenomen. De conferentie heeft verder besloten ver- schiliende resoluties om advies te zenden naar het internationaal arbeidsbureau. BUITENLAND. Het misverstand tusschen Frankrijk e< Engeland. De financieele toestand van RuslaiuL Een revolutie in Brazilië uitgebroken^ (Telegrammen). 1 Rapport inzake bezuiniging hooge* onderwijs en verhouding openbaar en bij* zonder hoogor onderwijs. LEIDEN De Amerikaansche Week aan de Unf« versiteit. Burgemeester Stulemeijer. Katholiek Rotterdam heeft gisteren af- scheid genomen van een harer grootste mannen, van een der meest vooraanstaan de figuren uit de Rotterdamsche Katho lieke beweging, van een onverdroten wer ker voor de belangen der Katholieke inge zetenen. TT O. 1 Ruim 15 jaar heeft de heer H. Stule meijer een der eerste plaatsen in het openbaar katholiek leven in deze gemeente vervuld en met succes. De salon van het Doelen op de Coolsm- gel was geheel hezet toen te 3 uur do heer Stulemeijer en .zijn familie door liet ge vormde comité werd binnengeleid. Met een luid hoera werd hij begroet. Na met het bestuur van het comité op het podium hebben plaats genomen nam Dr. W Huddleston-Slater als voorzitter van hel comité het woord. Het woord werd vervolgens gevoerd door den HoogEerw. heer J. W. van Hees- wijk, deken van Rotterdam, uit naam der geestelijkheid, en door den heer Baars, namens wethouder Nivard. Tot slot bracht de heer Stulemeijer# diep geroerd door dit algemeen blijk van waar-i deering, woorden van dank, en woorden van afscheid, en tevens sprak hij woor den van opwekking tot hen die de belan gen der Rotterdamsche katholieken hebben te verdedigen. De receptie, welke in_ den foyer werd gehouden, duurde IK» uur. Ned. R. K. Vereeniging van Handelsreizigers. Het 25-j arig bestaan. In verband en als inzet van haar 25-jïw rig bestaan heeft' Zaterdagmiddag de Ned. R. K Vereeniging van Handelsreizigers St: Christoffel" te Rotterdam in den Sa-^ Ion Doele een feestelijke b'jeenkomst ge-i houden. Doel wgs tevens huid© te brengen aan de oprichters. De viee-voorzitter, de hoer W. Piet, opende de bijeenkomst met een kort wel komstwoord, waarna hij het woord gaf aan den. heer Lucassen, "hoofdbest.Iid, die sprak plotselinge ougwic- ter vergadering aanwezig te zijn. Z:ch tot het besluur van de iub'leerende af deeling Rotterdam richtende, bood de heer Lucassen dit als Wijk van waardee-» ring een fraaien bloemenmand aan. Nadat de ingekomen telegrammen waren voorgelezen bracht de heer Lucassen hul de aan de oprichters der vereeniging. Hij overhandigde hun een fraaien zilveren eerepennvng met oorkonde. Hierna werd een kleinere medaille en een oorkonde verhandigd.aan de leden, die sedert 1899 of daaromtrent I'd der vereeniging ziin eveneens voor zoover deze heeren aanwtn _.a waren. Den anderen zou het hu'deblijk wnTden toegezonden. Kapelaan Mulder uit Utrecht, de a ge-» meene geesteliik adviseur, deed daarna mededeling, dat Z. H. de Paus den heer F J W. K'lian, lid der afdeehng Rote terdam, waarvan hij 14 jaar penningmees ter was, het eerekruis Pro Ecclesia et Pon- tifice had verleend. Hierna voerden nog verschillende smuH kers het woord, een sprak namens Tien Haag, een ander namens Rotterdam D-^e laatste spr. wijdde nog eenige woorden van hulde aan den heer van Host Oen oud-voorz'tter der Rotterdamsche a dee- line, die 23 jaar lid van St. Christoffel is. Na deze p'echt^ghe'd nam de TOften^r van den middag. Pater Borromaeus <te C,reeve O.F.M de p'aats voor de lessen- in De eerw. snr. had tot onderwerp gem zen ..De godsdienstige s'tuatie van den U. K. bande1 srete'^er, zulks in verhand met „St. Christoffel". na diens begeesterende rede. Nadat de h^cr Cornelissen gezongen werden telegrammen gezonden aan A H den Bisschop van Fnar'em en aan H. M de Koning'n en werd nog gesproken en gezongen, waarna men reh aan een ineen schappehihe maaltijd versmede. avonds was er een soiree amusante, a e met voordrachten en tooneel gevuld we.d. R K. Bond voor groote gezinnen. Men meldt uit Nijmegen aau do „Msrd Door de afdeeling Niimegen van den Ned R K. Bond voor Groote Gezmncn zal een voorstel op de algemeeee bonds* vergadering gedaan worden om te ijveren, voor de keuze van leden voor Eerste en Tweede Kamer, wien in t J belangen der groote gezins.eden ter harte gaan. Cursus voor Kruisvcrbondbcstuursteden Te Delft zal in de maand Sep.emb r cl October vanwege het D oc. Kruisver in liet bisdom Haarlem een t"'9"* georganiseerd van bestuursleden van Kruisverbonden. Samenwerkinn SpoorwU-personceh ÏU oen tn Utrecht gebonden vergader.nj van hoofdbesturen van de Ncd. Jeroen,4 ging van Spoor- en Tramwegperson,ee d rt Bond van Ambtenaren in dienst b.j

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1924 | | pagina 1