maandag so juni i©24
No. 4497
Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN
15e Jaargang.
Ste Sdcboke Qommd
poABONNEMENTSPRIJSbedraegt bij vooruitbetaling
Voor Leiden 19 cent per week ff 2.50 per kwartaal
pij onze Agenten 20 cent per week 12.60 per kwartaaL
franco per P°st ff 2.95 per kwartaal
pet Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné*8 vei>
frijgbaar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal bij voor-
uitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 ck, met Geïllustreerd
- 19d
Uit nummer bestaat uit twee
bladen.
Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen f
TIL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003 s POSTBUS No. II
ggü
psychologie en de draadlooze.
Gcleerd-klïnkend opschrift boven en
kele, heel eenvoudige opmerkingen, die wij
kier' willen maken.
jfaar aanleiding van de radio-rede, die
ïooals bekend jl. Vrijdagavond Minister
Colijn heeft gehouden over 's lands finan-
cieelen toestand, willen wij even aanstip-
waarom, naar het ons wil voorkomen,
'psychologisch, d. w. z. zielkundig, is te
verklaren, dat een redenaar bij het uit
spreken Tan zulk een rede in een zekere
junstige conditie verkeert, vergeleken met
m die spreekt voor een zaal met toe-
d, er zijn voor den eerste ook
ongunstige omstandigheden. Een gehoor
toch laat zich gemakkelijk boeien door ver
schijning door mimiek en gebaren van den
spreker als deze althans over bedoelde
redenaars-talenten beschikt. Waar is het
echter ook, van den anderen kant, dat hij
duidelijk, gearticuleerd gesproken
radiorede men den spreker toch als voor
eichziet, zoo men hem kent. Ons
althans was het Vrijdagavond, alsof we
na sommige scherp-rake opmerkingen
minister Colijn rustig voor ons zagen
staan met z'n saamgetrokken lippen en
scherp-lachënden blik. Toch^ natuurlijk,
,t heb vast, dat de levende persoon, die
r z'n gehoor spreekt, in de wederkee-
aanvoeling, een benijdenswaardige
voorsprong heeft op hem, die voor een uit
zender spreekt.
Maar, naa-st deze ongunstige omstandig
heden, zijn er ook, die den radio-spreker,
i inziens, in een gunstiger conditie stel
len, dan he-m, die een gewone wij zouden
haast zeggen:' ouwerwetscherede
houdt.
Minister Colijn noemde een dezer Vrij-
Jagavond zelf, toen hij bij den aanvang
zijner rede opmerkte, geen last te zullen
hebben van interrupties, van repliek of
dupliek.
En, inderdaad, bij het uitspreken van een
radio-rede is het. .ge.hoor geheel en al p a s-
lief. lit kan luisteren, anders niets! Zelfs
In geen enkel gebaar kan men uitdrukking
geven aan een opkomend gevoel van te
genspraak, wil men zioh althans niet min
®f meer belachelijk aanstellen. Dat heeft
voor den spreker ook weer een schaduw-
tijde, doordat geen toejuiching het gespro-
kan onderstreepen. Maar dat laatste
gfc, naar onze meening, niet op tegen
over de eerste.
Op deze tweede plaats en dat is. ons
inziens, een heel voorname factor heeft
men de omstandigheid dat het gehoor bij
een radio-rede veel minder zich schuldig
.1 maken aan niet-luisteren of aan afdwa
lgen en verstrooidheden. In een zaal
leiden zaken of personen of ook het door
redenaar gesprokene vaak den geest af
op zijwegen. Wie echter aan een radio
toestel zit is zich ieder oogenblik er van
hewust dat hij daar 'zit, om te luiste-
't. ware toch al te dwaas om,' daar-
flan zittend, den geest te laten wegdoeze
len; men blijft goed luisteren of.... luis
tert eenvoudig in het geheel niet. Wat
'Jou men trouwens ande.rs doen! Dat men
3.v. zou praten met hen, die eventueel
Rondom - ons" zitten, is ook uitgesloten,
daar men dan voor dezen heb luisteren
zou maken.
Wij achten het niet zonder belang dat
nok wij van Katholiek standpunt eens
«rnstig overwegen, welke voordeelen de
draadlooze kan ge.ven, welke diensten de
Jadio kan bewijzen, ook aan onze zaak.
Prof, v. Ginniken heeft al reeds eenigen
t'id geleden daarop gewezen.
De radio-rede van Minister Colijn is
kerkelijk een gebeurtenis, die ons tot na
denken over deze moderne vinding kan
Sn ook moet brengen.
BUITENLAND
De Herstelkwestie.
De amnestie in het Roergebied Hf
Engelsche voldoening.
Engelsche pers maakt met groote
ening melding van de verzoeningsge-
houding van de Fransche regeering
1 °Pzichte van de kwestie der gevangenen
F gedeporteerden.
V De „Times" zegt!, dat de aankondiging
jeed vooruitzichten opent voor de door
fransche regeering genomen maatre-
llen, tot herstel van de normale function
en <10 °r(l0 ia het bö-
flfte gebied.
Ma l Pers beschouwt dezen stap
K-00°st belangrijk door zijn invloed op
innenkort to ondernemen stappen in
richting van Europeescho regeling
1 de conferentie te Londen.
Verdere annuleering van
uitwijzingsbevelen.
Op voorstel van Frankrijk heeft de in-
tergeallieerde Rijnland-commissie beslo
ten de -uitwijzingsbevelen tegen 10.000
personen in de Fransche zone te annulee-
ren. De Rijnlandcommissie heeft voor nog
een groot aantal andere personen in -do
Fransche zone de uitwijzingshevelen ge
annuleerd waardoor het aantal (de ge
zinnen inbegrepen) op 100.000 wordt ge
bracht.
Een Wolf.f-ber.icht meldt nog, dat thans
alle uitwijzingen, met uitzondering van
een zestigtal, zijn opgeheven. Onder de 60
personen, die nog geen verlof tot terug
keer gekregen hebben, bevinden zich vooral
hoogere ambtenaren. De annuleering van
de uitwijzingshevelen beteekent nog niet,
dat alle beambten in hun functie worden
hersteld. Hiervoor is een speciaal verzoek
noodig.
Ook een amnesti e-v er'leening
door de Duitse he regeering.
De Duitsche regeering heeft de door
den Franschen ministerpresident verleen
de amnestie aan uitgewezenen met een
tegenmaatregel beantwoord, waarvan men
in Duitschland een gunstigen indruk op
de Fransche openbare meening verwacht.
Nadat van Fransche zijde de wensch ta
kennen is gegeven, dat ook aan de Duit-
schers, die zich tijdens het lijdelijk ver
zet hebben schuldig gemaakt aan overtre
ding van de door rijkspresident Ebert uit
gevaardigde bepalingen, amnestie zou wor
den verleend, heeft de rijkspresident thans
een bpsluit uitgevaardigd, waarbij amnes
tie wordt verleend aan alle Duitschers, die
tijdens het lijdelijk verzet den Franschen
autoriteiten direct of indirect behulpzaam
zijn geweest of zich niet hebben verzet
tegen hevelen der Fransche militaire over
heid of van de Rijnland-commissie.
Daar president Ebert evenwel niet het
recht heeft in alle betreffende gevallen
amnestie te verleenen, bereiden ook de re
geeringen van de betrokken landen, in bet
bijzonder van Beieren en Pruisen amnes
tie voor, n.l. voor die personen, die niet
onder de amnestie-verordening van den
rijkspresident vallen. j
Duitschland.
De Micum-verdragen.
Franse h-B elgische
concessies.
In de Zaterdag gehouden zitting heeft
de Micum aangeboden de kolenbelasting
met de helft te verminderen en ook de ge-
ei&Qhte leveringen van bijproducten tot de
helft te reduceeren. De commissie van zes
verlangt echter algeheele intrekking van
de kolenbelasting. De onderhandelingen
met de Micum worden heden hervat.
W-f
De regeeringscrisis in Beieren.
Dr. Held minister-president;.
Dr. Held, de leider van de
fractie der Beiersche Volkspartij,
Munchen met 68 van de 107 stemmen en
39 blanco tot minister-president gekozen.
Hij kreeg slechts weinig stemmen boven
de vereischte meerderheid, doch nam da
benoeming aan.
Frankrijk.
De Fransche Kamerzitting.
De Roercredieten
goedgekeurd.
Bij de behandeling van de vijf voorloo-
pige twaalfden in de Kamer betreffende
de verhaalbare uitgaven, zeide elemental
dat do Fransche regeering geen enkele
financieele operatie wil entameeren, welke
nadeelig voor het evenwicht van de be
grooting zou zijn. Tot ons groot leedwezen
moeten wij er ons dan ook van onthouden
deel te nemen aan de Hongaarsche reconr
structie-leening. Wij zullen do stabilisee-
ring van de franc en bezuinigingen na
streven en ten slotte hopen wij een groote
consolideeringsleening uit te schrijven,
•zeide de minister.
In het verdere verloop der debatten over
de voorloopige twaalfden verklaarden de
communisten, dat zij tegen art. 3, betref
fende het bezettingsleger zouden stemmen
Léon Blum verklaarde, dat de socialisten
zich van stemming zouden onthouden.
Herriot verklaarde daarop, dat het gold
een crediet van 205 inillioen, zijnde een
vermindering van" 60 inillioen op de ra
ming. Hij voegde hieraan toe: „Hoe ook
de meening over de Roer kwestie moge
zijn, moeten de betrokken parlementen
toch besluiten nemen in volkomeni onaf
hankelijkheid. Ik zal mijn standpunt niet
wijzigen! ten opzichte van de Fransche be
langen, welke beschermd dienen te wor
den. De onmiddellijke ontruiming van het
Roergebied zou beteekenen het prijsgeven
van de rechten van Frankrijk en de ver
nietiging van de hoop dor belastingbeta
lers. Onze soldaten zouden daardoor aan
gevaar worden blootgesteld en niemand
van ons zou willen, dat een enkele onzer
soldaten te lijden zou hebben van een
wijziging onzer builenlandsche politiek.
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGTt
Gewone adverlentlën 30 cent per regel*
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt het
8 dubbele van het tarief berekend. 8
Kleine adverlentfSnf van ten hoogste 80 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en vet»
huur, koop en verkoop ffO.50»
Zelfs een zuiver socialistische regeering
zou de aanneming van artikel 3 moeten
eischen".
Herriot stelde daarop de vertrouwens
kwestie. Maginot verklaarde, dat hij en
zijn vrienden voor het artikel zouden
stemmen.
Na een korte beraadslaging stemden tal
rijke socialisten voor het artikel onder
ironische uitroepen der rechterzijde.
Artikel 3, betreffende het bezettingsle
ger en de Roercredieten, werd daarop met
456 tegen 26 stemmen aangenomen. Het
geheele ontwerp' werd vervolgens aange
nomen met 559 teen 26 stemmen.
Een Herderlijk schrijven van Mgr. Ruch.
Mgr. Ruch publiceert een. herderlijk
schrijven, waarin bevolen wordt in alle
kerken van zijn diocees conferenties te or-
ganiseeren, waarin zal worden uiteenge
zet, wat de scheidingswet is en wat zij na-
Streeft ten aanzien van Kerk, school en
congregaties.
Trouwens ook do Katholieke vereenigin-
gen. organiseeren allerwegen protestmee
tings. Van protestantsche zijde is de
weerstand evenzeer algemeen. Do Elzasser
senatoren hebben Zaterdag een onderhoud
met Herriot gehad om hem op het ge
vaar van den toestand te wijzen.
Italië
De politieke toestand in .Italië.
Een nieuwe aanranding.
Uit Bologna wordt een nieuw geval ge
meld van vrijheidsberooving door fascisten
van een socialist, genaamd Mattaferri, die
penningmeester is van de socialistische
partij, afd. Bologna.
Toen hij vorige week Zondagavond op
weg naar huis was, werd hij door vier
mannen aangegrepen, die hem een doek
over het hoofd wierpen en hem daarna in
een auto duwden. Hierbij hield een der
vier aanranders hem de keel dicht, opdat
hij niet zou kunnen schreeuwen. Na een
half uur rijdeas werd hij uit den auttr ge
tild en in een kelder gebracht, waar de
mannen, onder' het toebrengen van hevige
vuistslagen van hem eischten, dat hij de
namen zou noemen van de leden der so
cialistische partij te Bologna. Toen Mat
taferri zulks weigerde, werd hem een re
volver voorgehouden. Toen hij nog bleef
weigeren iets los te laten, verlieten de
drie mannen den kelder en lieten hem ge
durende drie dagen en nachten op water
en brood in den donkeren kelder achter.
Ten slotte werd hij geblinddoekt en gaf
men hem een verdoovingsmiddel in. Hij
werd in een auto geplaatst en nog steeds
geblinddoekt aan den kant van den weg
gezet.
Ook in dit geval schijnt de politie, die
tijdig op de hoogte was gesteld van do
verdwijning van Mattaferri, niets te heb
ben gedaan, dat op een onderzoek ge
leek.
Re organisatie van h e t
Kabinet.
De „Montagmorgen" meldt, dat volgens
een bericht van de "„Nuova Paesa" Zater
dagavond alle leden van het kabinet hun
portefeuilles ter' beschikking van Musso
lini hebben gesteld, In een brief, die hun
ontslagneming begeleidt, verklaren zij
dat zij den leider der regeering ook in
de toekomst trouw zullen blijven.
Mussolini zou Zondag met tal van poli
tieke persoonlijkheden beraadslagen. Te
gen heden wordt echter officieel het af
treden aangekondigd en Dinsdag zal de
vorming van een nieuw kabinet worden
medegedeeld.
Egypte.
Zaghloel Pasja wil heengaan.
Het ontslag door den
koning geweigerd.
In den loop van de jongste Kamerzil-
ting heeft de Egyptische premier Zaghloel
Pasja zijn besluit bekend gemaakt om af
te treden. De premier wees op de aankon
diging der Britsche regeering, dat zij
den Soedan niet wenscht op te geven en
dat zij haar politieke gedragslijn, op 28
Februari 1922 vastgesteld, zal handhaven.
Op dien datum proclameerde zij n.l., dat
het protectoraat over Egypte werd opge
heven en erkende zij Egypte als een onaf-
hankelijken staat, terwijl zij zich omtrent
verscheidene kwesties, in het bijzonder de
kwestie-Soedan, in de toekomst haar hou
ding voorbehield.
Zaghloel Pasja verklaarde, 'dat Egypte
nooit zijn rechten op den Soedan zal op
geven en er nooit in zal toestemmen te
onderhandelen op de basis van de op 28
Februari 1922 vastgestelde politiek.
De Kamea* sprak haar vertrouwen in
Zaghloel Pasja uit en protesteerde te
gen zijn on'slagneming, doch Zaghloel
verklaarde niettemin, dat hij de kwestie
aan het oordeel van den koning zou on
derwerpen. De koning weigerde het ont
slag van den premier te aanvaarden. Daar
op vroeg deze bedenktijd en tevens gele
genheid om zijn collega's te raadplegen.
Amerika.
De democratische conventie.
Haar programma.
De conventie der democratische partij
heeft na een nachtzdtting, welke tot in den
vroegen ochtend duurde gisteren het pro
gramma aangenomen, hetwelk de meerder
heid van het program-comité uitgewerkt
had. Na lange opgewonden debatten over
de hoofdpunten van het program, n.l. de
kwesties van den Volkenbond en van de
positie der partij tegenover de Ku Klux
Klan, stelde het meerderheidsrapport voor,
dat de vraag, of de Vereenigde Staten tot
den Volkenbond zullen toetreden, aan
een volksstemming zal worden onderwor
pen. Vorder wordt in het programma op
nieuw vertrouwen uitgesproken in den
Volkenbond en het Int. Gerechtshof.
Het voorstel van de minderheid, dat de
democratische partij zich zonder voor
behoud tot toetreding der Vereenigde Sta
ten tot den Volkenbond zou uitspreken,
bleef met 389 stemmen in de minderheid.
Het meerderheidsprogram verklaart ver
der, dat de partij onveranderd vasthoudt
aan het principe van de godsdienstvrij
heid en veroordeelt alle pogingen om de
religies en de rassen met elkaar in con
flict te brengen. Het minderbeidsrapport
maakt nadrukkelijk melding van de actie
van de Ku Klux Klan en veroordeelt die
Dit voorstel bleef met 1 stem in de minder
heid.
Uit deze beide stemmingen moet men de
conclusie trekken, dat geen der beide
voornaamste candidaten voor het presi
dentschap, MacA.doo en Smith, de tweeder
de meerderheid der democratische stem
men op zich zullen vereenigen, welke voor
de nominatie tot candidaat voor het presi
dentschap noodzakelijk ik. Men zal der
halve moeten beproeven een democrat i-i
sche compromis-candidatuur op te stel
len.
anmEn.iiiBP
Kleeding Vrouwelijk Spoorwegpersoneel
De directie van de Nederlandsühe
Spoorwegen heeft het noodig geoordeeld
'het vrouwelijk personeel ook dat, op de
stations dienst doende mede te deelen,
dat het gedurende de uitoefening van den
dienst zoo eenvoudig mogelijk gekleed
dient te zijn.
De directie beeft ter kennis van bet
vrouwelijk personeel doen brengen, dat
ieder van dat personeel, uiterlijk van 1
Augustus a.s. af, verplicht is in dienst ee.n
eenvoudig, niet doorzichtig, om den hals
sluitend en tot de polsen reikend boven-
kleedingstuk te dragen.
Er zal natuurlijk wee.r met deze bepa
ling worden gegrapt. Enkele bladen heb
ben al met 'n paar regels een aardigheid
er bij gezet; zoo b.v, deze: „Het gerucht,
dat het vrouwelijk personeel in dienst
Turkscbe sluiers zou moeten dragen, die
alleen de oogen vrij laten, blijkt dus on
juist te zijn".
Maar er moeten nu eenmaal afdoende
maatregelen worden genomen, wil men
iet3 bereiken aan halve maatregelen
zou toch weer zijn ontkomen
Wij juichen de maatregel van de directie
der Nederlandsche Spoorwegen ten zeer
ste toe. Als de dames zichzelf niet res
pecteeren, moeten er wel zijn, die hen be
schermen tegen zichzelf en het publiek
besparen de ergernis van een onvrouwe
lijke schaamteloosheid,
v
Vragen van Kamerleden
'Gevaarlijke militaire
oefeningen
Het Tweede Kamerlid Bulten heeft aan
den minister van Oorlog de volgende
vraag gesteld:'
Is de minister bereid de geheele toe
dracht van 'het voorval, dat in den mor
gen van 23 Juni j.l. te Elden een boerderij
in eigendom van de Dullertstichting, ver
moedelijk ten gevolge van een afgedwaal-
den lic'htkogel, die bij aldaar gehouden
militaire oefeningen werd afgeschoten, is
afgebrand, te doen onderzoeken en daar
van mededeeling te doen, o.m. ook van do
door den verantwoordelijken bevelvoerder
genomen voorzorgsmaatregelen, alsmede
mede te deelen of in den vervolge bij der
gelijke en andere militaire oefeningen
have en goed van den burger volkomen
tegen vernietiging en sohade tengevolge
van die oefeningen beveiligd zullen zijn?
4
Postchèque- en girodienst.
Met 'Augustus open?
Naar de Res .bode verneemt., is aan alle
ambtenaren, werkzaam bij cleni postche
que- enj girodienst, die nog vaoantie moe
ten! hebbent, aangezegd, deze te ÏLenien in
d'en! loop der maand Juli einde de
mogelijkheid te openen, dien! dienst op 1
of 15 Augustus te hervatten.
HET VOORNAAMSTE NIEUWSj
BUITENLAND.
De amnestie-maatregelen In het Roerge<
bied duren voort Ook de Duitsche regeo*
ring verleent amnestie.
De Fransche Kamer heeft de Roercredioi
ten goedgekeurd.
Het Italiaansche kabinet zou vandaag
aftreden.
Het program van de democratische conn
ventie in Amerika.
Bij een tornade boven Ohio zijn 300 a
400 menschen omgekomen. (Buitenl Be-,
richten).
BINNENLAND.
Heropening van den postchèque- en|
girodienst in Augustus?
LEIDEN.
Plechtige Intronisatie in den voortuin
van het Franciscaner-klooster aan den
Haagweg.
OMGEVING.
Besprekingen over de electrificatie door'
Leiden in den Gemeenteraad van Voor--
schoten.
Plechtige Intronisatie in den voortuin
van de pastorie te Voorschoten.
De electrische tram Den Haag—Delft.
Zaterdagochtend is de cfficieele proefrit
gehouden van de electrische tram Den'
HaagDelft.
Hedenavond te, 12 3/4 uur zal de laatste
stoomtram van de Rotterdamsche Poort
te Delft vertrekken, en Dinsdag zal de
tram met electrische tractie rijden.
UIT DE OH1GEVING
ALPHEN AAN DEN RIJN.
Gewetensgeld. De minister van Finad.
ciën maakt bekend, dat ten behoeve van
's rijks schatkist is ontvangen bij den in
specteur der directe belastingen enz. al-<
hier onder letters N.N. een bedrag van
f 149.61 wegens te weinig betaalde inkom
stenbelasting en Verdedigingsbelasting II
over de jaren 19161919.
KATWIJK.
Gewetensgeld. De minister van Fi-<-
ninciën maakt bekend, dat ten behoeve
van 's rijks schatkist is ontvangen bij den
ontvanger der directe belastingen enz. al
hier een bedrag van f 82 90 wegens te
weinig betaalde inkomstenbelasting over
9121—1922.
KATWIJK AAN DEN RIJN.
Examen. Aan het St. Willibrordus-
College zijn Zaterdag 1.1. geslaagd voor
eindexamen: voor A de heeren H. Bij
voet, Bergkom, Ed. v. Gilse,. Roosendaal,
R. Gitsels, Rotterdam, A. Ilclmich, Huls-
sen, H. van Lanschot, den Bosch, J.
Muijzer, Den Haag, J. v. Niekerk, Haar
lem, F. J. v. Thiel, Helmond, M v. Thiel,
Beek en Donk. Voor B: M. Bloemarts,
Breda, J. Houben, Tilburg, H. Kortman,
Cuijck, H. Kortman, Zoeterwoudo, J. v.
Mierlo, Breda, Ghr. Sassen, Breda, J. Su-
torius, Voorburg.
NOORDWIJK.
Bedevaarten naar Si. Jeroen. Da
vereering van onzen Priester-martelaar
St.-Jeroen vindt in de omliggende plaat
sen meer en meer ingang. Zoo ook had
den gisteren weder een tweetal bedevaar
ten plaats n.l. van Volksbonders uit Lei
den en Gongreganisten uit Oegstgcest. Gis
termorgen vertrokken vanuit Leiden een
twee en dertigtal pelgrims te voet naar
hier, waar bij aankomst door hen de
H. Mis te half acht werd gehoord, waar
onder de WelEerw. Heer Kap. Braak
man een toepasselijk woord over St.-
Jeroen aan zijn predikatie toevoegde. Ie
een uur had een oefening voor hen plaats
•in de parochiekerk, waaronder de Zoer-
eerw. Heer Pastoor Borsboom een predika
tie hield. De pelgrims luisterden de oelo*
ningen op met zeer verdienstelijk uit
gevoerde gezangen.
In den middag kwamen onder leiding
van den Weleerw. Heer Kap. Beune de
Gongegranisten uit Oegstgcest, welke even
eens te voet naar Noordwijk trokken, ten
getale van ruim vijftig. Bij aankomst al
hier ging men ter kerke, waar door ecu;
voorlezer een stukje geschiedenis van St.
Jeroen werd verhaald. Dan werd even ge
rust in het Juvenaatsgebouw, vandaar uit
trok men weder ter kerke om de relequieii,
van St.' Jeroen te vcroeren door ecu
plechtige processie in den tuin. De Weleerw,
heer Kap. Braakman hield bij bet rust-<
altaar een kernachtige predikatie, uitwen
dend over de jeugd, liet leven en den mar-t
teldood ran -«St.. Jeroen, allen aanapo-*
rend zijn voorbeeld van krachtdadig ge-*
loof na te volgen. J