L
15e Jaargang.
WOENSDAG 25 JUNI 1924
No. 4493
Ste Scicboke Sou/z^mt
PeABONNEMENTSPRJJSbedraagt bi) vooroltbetaling
Voor Leiden 19 cent per week 12.50 per kwartaal.
Rij onze Agenten 20 cent per week 12.60 per kwartaal
franco per post I 2.95 per kwartaal
net Geïllustreerd Zondagsblad la voor de Abonné*8 ver-
krijgbanr tegen betaling van 50 ot. per kwartaal, bij voor
uitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 ct., met Geïllustreerd
Zondagsblad 9 ct.
fSBSBHS
Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen
Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN
T6-L. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15
GIRONUMMER 103C03 u POSTBUS No. II
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT;
Gewono adverlentlSn 30 eent per rogs*
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt bet
fl dubbele van het tarief berekend. s
Kleine adverïentlën, van ten hoogste 80 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en ver.
huur, koop en verkoop 10.50.
git noBimer bestaat uit tare
til den.
Zij die zich met 1 JULI a.s.,
tp „DE LEIDSCHE COURANT" wen-
jchen te abonneeren, ontvangen de
voor dien datum verschijnende
nummers gratis.
BUITENLAND
De Hersteikwestie.
De intcrgeaiiieeröc besprekingen.
Herriot in Brussel.
Ka afloop van het onderhoud, dat de
Fianscbe premier Herriot gistermiddag
Belgische ministers Theunis en
Hijmans had, is het volgend communi
qué aan de pers verstrekt:
„Be Fransen© premier Herriot heeft
heden twoo maal een onderhoud gehad
met den Belgischen premier Theunis en
den Belgischen minister van Buitenland-
sche Zaken Hymans.' Herriot heeft de
ministers op de hoogte gesteld
m zijn besprekingen met den Britschen
premier, Mac Donald.
Deze besprekingen wettigen de hoop op
i nauwe samenwerking tusschen Groot-
Briltannië, Frankrijk, Italië en Belgie,
met het doel om binnen korten tijd de toe-
Ie verzekeren van het plan der
esperts".
„De Franscbe premier en de Belgische
ministers hebben vervolgens van gedach
ten gewisseld over de voornaamste pun-
welke op de aanstaande intcrgealli-
eerde conferentie zullen moeten worden
besproken.
Deze gedachtenwisseling zal worden
voortgezettusschen de regeeringen, opdat
de op te lossen vraagstukken vooraf het
onderwerp zullen uitmaken vaa een gron-
bestudeering, zoodat de conferentie
daardoor in staat zal zijn tot preciese en
eenparige conclusies te komen".
i toenadering, welke is ontstaan tus-
fchen de geallieerde mogendheden en wei-
te was voorbereid door de bezoeken van
de Belgische ministers te Parijs, Londen
en Milaan, zal de oplossing van de nog
hangende kwesties vergemakkelijken".
„Do kwestie van de uitwisseling der
anden, nadat Duitsckland voldaan zal
ebben aan alle voorwaarden, voorge
schreven door het rapport der experts, d8
garanties voor de uitvoering van het re-
i der spoorwegen .en de vernieuwing
van de Micumcontracten, hebben in het
bijzonder de aandacht van de ministers
gehad".
„Be vertegenwoordigers der beide re-
garingen hebben in het bijzonder uit
drukking gegeven aan hun gemeenschap-
pelijken wil, de strikte uitvoering te ver
zekeren van de clausules, betreffende de
ontwapening van Duitschland. Het pro
bleem van de veiligheid is eveneens' aan
geroerd on de bestudeering er van zal aan
beide zijden worden voortgezet".
„Be besprekingen te Brussel werden ge
kenmerkt door een oprechten geest van
nauwe vriendschap en wederzij dsch ver
bouwen. Zij hebben den indruk achter
gelaten, dat een belangrijke slap voor
waarts is gedaan en dat de a.s. conferen
tie zich in staat zal zien, aan het herstel-
waagstuk een redelijke oplossing te ge-
Ten".
Herriot te Par ij s terug.
Herriot is gisteravond ruim 10 uur te
Parijs teruggekeerd. Hij zeide aan do tal
rijke journalisten en de leden van het
ministerie, die hem aan het station op-
wachtteu, dat hij zeer tevreden was over
rijnreis. Dit heeft men bij de terugkeer van
olken minister van een conferentie verno
men, evenwel is men te Parijs omtrent de
ïwultaten van Herriot's reis buitengewoon
scoptiscli gestemd.
Amerika doet niet mee.
Men seint uit Washington, dat Mellon,
flo Amerikaansche secretaris van de
schatkist, verklaard heeft, dat Amerika
toet vertegenwoordigd zal zijn op de
-uropeescbe conferentie in verband met
hot Bawesplan. In denzelfden tijd, dat
'eze conferentio zal worden gehouden, zal
jonwel de Amerikaansche staatssecreta-
j Hughes met do leden van de Amerl-
«aansche juristenvereeniging te Londen
«^toeven.
Duitschland.
VSit5n rumoer'B0 Rijksdagzitting,
l'-ölklsohen on Communisten,
Ij. handgemeen.
t'l° ?ers^ zomerzitting van den nieuwen.
"S(Jag ia gister vorloopen in, heftige
fat oen
- -vu,», waarbij het zelfs
^gemeen is gekomen.
de orde waren de voorsteHen
i?0. ^nuies-ti0 voor politieke gevange-
iÜe "dlkischen. eischten amnestie vooy
r tt«Jtaemora aan den „Kapp-Putsch",
?utsch.>Umriüer"Pu'tsch" 011 ))Mdller-
r -De communisten eischfön am
nestie voor alle politieke gevangenen en do
sociaal-democraten voor de deelnemers
aan dé Raden-republiek in Munchen ©n
de veroordeelden in den inflatie-tijd.
Het debat verliep aanvankelijk zeer
kalm, totdat do nationaal-socialistische
Belersche ex-minister Roth, uit h'©t mi-
nisterie-Von Kahr, zeide, dat „lieden van
het slag van den Rus Levien, die een lei
dende rol had vervuld hij de Raden-repu
bliek, terecht door een kogel waren ge
troffen."
De communisten, die verstaan hadden,
„den schurk Levien", begonnen een vree-
selijk lawaai, waaraan pas een einde
kwam, toen de president de zitting ophief.
Toen tien minuten later echter de zitting
weer geopend werd, zette het communis
tische lawaai met vernieuwde kracht in.
Do communisten legden een protest-ver
klaring af, welke door Roth werd beant
woord, doch op zulk een onhandige wijze,
dat de communisten opnieuw vlam vatten
Verscheidene Völkische cn communistische
afgevaardigden geraakten handgemeen en
een communist vloog zelfs een Völkischen
afgevaardigde naar de keel. Het tumult
werd daarop zoo hevig, dat de voorzitter
zich genoodzaakt zag, de zitting op te hef-
'fen.
Frankrijk.
Het anti-godsdienstig program.
Protest-actie van Elzas-
Lotharingen.
Volgens berichten uit Straatsburg heb
ben er in verschillende plaatsen van den
Elzas vergaderingen plaats gehad, om te
protesteeren tegen do door de regeoring
voorgenomen opheffing der in den Elzas
bestaande uitzonderingsbepalingen ten
gunste van het godsdienstig onderwijs.
Bakkerssiakirtg te Parijs.
De bakkersgezellen te Parijs hebben
gisteravond een algemeen© staking gepro
clameerd. Zij eischen afschaffing van den
nachtarbeid en inachtneming van den
acht urendag.
Engeland.
Het woninsbouwplan der Labour-rsjcsring
Een samengaan van libe r a 1 e n
onconservatieve n.
In het Lagerhuis is het woningbouwplan
dor regeering in tweede lezing met 269 te
gen 206 stemmen aangenomen.
Vervolgens werd door samengaan van
conservatieven en liberalen met 315 tegen
175 stemmen tegen de regeoring een voor
stel betreffende de procedure der verdere
stadia van het wetsontwerp aangenomen.
Hierdoor zal volgens de regeering do aan
neming van de maatregelen aanzienlijk
vertraagd worden. De regeeringspaitijen
gaven duidelijk haar ernstig misnoegen te
kennen, doch er wordt geen politieke be
teek on ;s r>nn de stemming gehecht.
Spanje.
Do debacle in Marokko.
Tijdens de besprekingen in don hoogen
krijgsraad is gebleken, dat de aftocht uit
Arrual en Monte Arruit uitgevoerd is cp
-speciale order van den Hoogen Commis
saris. De procureur heeft derhalve de
aanklacht tegen generaal Navarre inge
trokken.
Italië
De moord op Matieotii.
Mussolini's re de in den S e n a at
In den Senaat heeft Mussolini gisteren
zijn aangekondigde rede over den pohtle-
ken toestand in verband met "den moord
op Matteotti gehouden.
Mussolini betreurde den moord ten
zeerste en verklaarde, dat overheid en
magistratuur hun plicht zullen doen. Tor-
wijl leChteri hJefc gerechtelijk tonderzoelö
voortduurt, moet er licht op de zaak ge
worpen worden, opdat de partijstrijd zlcfh
niet van'het geval meester maakt.
Mussolini meende, dat in den Senaat de
toestand zuiver van politiek standpunt
moest beschouwd worden, waarbij het
verstand weer de overhand op het gevoel
moet krijgen, zoodat men den toestand
onderzoekt zonder in aUerlei arbitraire
excessen te vervallen.
Op de eerste plaats moet men er zich
rekenschap van geven, dat de oer der
natie in hert geheel niet op het spel staat.
Alle landen hebben him politieke moor
don, zoodat men het fascisme als zoodanig
den moord op Matteotti niet mag verwij
ten. Trouwens de socialisten hebben vaak
aangekondigd, dat hun wreak verschrik
kelijk zal zijn, als zij eens de macht in
handen hebben.
Het regiem is dus bij den moord op
Matteotti niet betrokken, zooals men dat
roekeloos in Hapt en elders heeft'beweerd.
In elk geval moot mön wel overwegen,
dat bot huidig regiem uit een revolutie
ia voortgekomen, voltrokken door een
partij, welke nauwelijks drlo jaar be
stond en welker geïmproviseerde en roe
rige informatie niet de noodige controle
ondergaan had. Wat in rustige tijden zeer
moeilijk is, is nog moeilijker onder bui
tengewone omstandigheden.
Mussolini somde de maatregelen op,
welke hij na zijn intocht in Rome getrof
fen had om de orde te herstellen en
wees er op, dat zijn partij bij de jongste
verkiezingen vier millioen achthonderd
duizend stemmen gekregen had, wat er
wel op wijst, dat de algemeene tevreden
heid steeds groeit.
Roemenië.
De Kleine Entente bedreigd.
Een Bulgaarsch-T u r k a c h-
Ro emeensch verbond?
Een bijzon-lere medewerker schrijft
over den toestand in Roemenië aan het
0 „Hbld" o.m. het volgende:
Het is een publiek geheim dat Roeme
nie, in den laatsten tijd zich ernstig voor
bereidt, om uit de Kleine Entente te gaan
en in een nieuw verhond te trfedon. De
Roemeensche delegatie te Angora, die al
daar over een defensief verbond tegen Rus
land onderhandelt, had daar ook met een
Bu'gaarsche delegatie besprekingen en
bij deze gelegenheid werden de princi
pieel© richtlijnen van een Bulgaarsch--
Turksoh-Roemeensch verbond vastgesteld.
Hoogstwaarschijnlijk zei binnenkort Po
len ook toetreden, terwijl het dan ook
voor Hongarije wel mogelijk zal zijn om
in hef k-vler van deze Oostelijke coalitie
'•endi te vinden.
Pelen.
i nisien gearresteerd.
Volgens het Poolsche persbureau zijn 27
leden van het hoofdbestuur der commu
nistische partij in de nabijheid van War
schau in hechtenis genomen, juist op het
oogenblik, dat het bestuur bsraadslaagdo
over uit Moskou ontvangen instructies be
treffende exploitatie van de tegenwoor
dige crisis. Aan do politie is belangrijk
bewijsmateriaal in handen gevallen.
Amarika.
De strijd om hei presidentschap.
De democratische
candidate'n.
Naar een telegram uit New-York meldt,
heerscht onder de gedelegeerden die te
NewrYork voor de democratische natio
nale conventie zijn bijeengekomen, con
sternatie en onzekerheid. Zoowel do aan
hangers van Mc Adoo als die van Smith
beweren, dat hun candidaat de vereisclite
meerderheid van twee derden zal halen.
Verder zijn de partijgangers van nog een
dozijn andere candidaten druk aan het
werk voor hun uitverkorenen, die kans
zullen krijgen, indien do strijd tusschen
Mc Adoo en Smith do zaken op het doode
punt mocht brengen.
Sqiith is Katholiek!
De „Daily Mail" stelt de vraag of een
Roorasch-Katholiek als president van de
Ver. Staten kan gekozen worden. Het
blad vervolgt dan: Do Katholieken be-
kleodon in de republiek andere eminente
posities, maar voor het presidentschap is
nooit een ander dan iemand van protes
tanten huize candidaat gesteld. Door een
curieuzen samenloop van omstandigheden
overschaduwt het godsdienstvraags tuk
alle andere.
Omtrent de Candida tuur van Smith
merkt de „Mail" op, Hij is ontegenzeg
gelijk een der knapste politici en staats
lieden en scherpe waarnemers van de
Amerikaansche politiek aarzelen dan ook
niet te verklaren, dat indien politici den
moed. hebben hem voor te dragen, hij zal
gekozen worden, maar eenstemmig zijn
zij er van overtuigd, dat deze moed wel
zal ontbreken.
„Ik heb tal van gedelegeerden uit het
Westen en midden-Westen gesproken",
zegt de „MaiT'-correspondent, „die ver
klaren, dat zij onmogelijk naar huis
kunnen gaan met de opdracht do verkie
zing van een Katholiek als president te be
pleiten. Zij bevestigen, dat de K.K.K. ïn
deze kwestie vooral een machtige rol
speelt"
INTERNATIONAAL
EUCHARISTISCH CONGRES.
(Officieel.)
Toegangskaarten.
Het Congresbureau deelt mede, dat van
Donderdag 26 Juni af de bestelde door-
loopende Congreskaar ten, welke tot aUe
bijeenkomsten, ook in bet Stadion toegang
geven, verkrijgbaar wordien gesteld. Zij
die het bedrag plus port kosten hebben op
gezonden, ontvangen ze a-ange teekand.
Do overigen kunnen do door ben bestelde
kaarten aan het Congresbureau (Raad
huisstraat 6, Amsterdam) afhalen, of na
inzending heb bedrag plus portkosten (25
tot 30 cenit) deen opzenden.
Eveneens zijn alsdan verkrijgbaar do
Stadionkaarten (dagkaarten), doch deze
worden alleen l contant afgegeven] op het
Congresbureau. Schriftelijke bestellingen
van Stadionkaarten, welke niet door dis-
trictsvertegenwoordigera gedaan zijn, wor
den niet aangenomen. Alle geldzendingen
voor Stadionkaarten worden geretour
neerd met aftrek van onkosten.
De prijzen der Stadionkaarten zijn:
voor Woensdag (opening): f 2.50 zit
plaatsen en f 0.50 staanplaatsen;
Donderdag en Vrijdag: f 1.-— zitplaat
sen én f 0.25 staanplaatsen;
Zaterdagochtend (Kindercommunie)
f 0.25
Zondagochtend (H. Mis): f 2d0 zitplaat
sen, f 1.staanplaatsen;
Zondagmiddag (Processie) f 2.50 zit
plaatsen f 1.50 staanplaatsen, f 0.50 bui
ten de muren.
Heb Congresbureau is voor kaartenver-
koop opengesteld alle werkdagen van tien
tot half 1 uur en van half drie tot zes uur;
Zaterdags van 10 tot 1 uur.
Congreslied.
Naar het comité voor muziek en zang,
voorzitter pastoor Colla, mededeelt, is
voor het congres een lied gemaakt, gedicht
door den Eerw. heer W. Verhoeven, theo
logant van hot Groot-Seminarie Rijsen-
burg, en op muziek gezet door Mgr. J. A.
S. van Schaik, president van het Semina
rie t-e Culemborg. Aan het einde van alle
vergaderingen en van alle godsdienstige
plechtigheden zal dit congreslied worden
gezongen. Van heden af is dit congreslied,
zoowel woorden als muziek, verkrijgbaar
gesteld aan het algemeen congresbureau,
Raadhuisstraat 4 (Witte Huis) te Amster
dam, tegen 2 ct. per stuk, bij honderd
tallen 1 ct.. terwijl aldaar ook verkrijg
baar zijn exemplaren met woorden,
nir] "io, piano- en orgelpartij 50 ets.
Koninklijke Besluiten.
Burgemeester.
Bij Kon. besl. is aan jhr. E. Quarks
van Ufford, op zijn verzoek, met ingang
van 30 September 1924, eervol ontslag
verleend als burgemeester der gemeente
Maartensdijk.
Dc bezuiniging op Onderwijs.
Do-mooning in do Eerste
Kamer.
Verschenen is het -voorloopig verslag
der Eerste Kamer nopens- het ontwerp van
wot tot wijziging van do Leerplichtwet en
van de Lager-Onderwijswet 1920. Daar
aan wordt het volgende ontleend:
Onderscheidene leden waren van gevoe
len, dat de bezuiniging in gemeen overleg
der politieke partijen moet worden gere
geld, maar daarvan is hier geen sprake;
de wet wordt eenvoudig door de rechtsche
partijen aan de linksche opgelegd. Het
voorstel mist geheel en al het karakter
van een compromis en zou voor de linker
zijde niet te aanvaarden zijn.
In het algemeen, zoo werd verder ge
zegd, bezuinigt de minister to haastig en
te veel en daarbij veel meer in verhouding
tot hetgeen de andere hoofden van depar
tementen doen. Te weinig daarentegen is
naar de meaning van enkele leden bezui
nigd op do opleiding der onderwijzers,
welke h.i. veel te kostbaar is.
Een ander bezwaar tegen1 's ministers
wijze van bezuiniging is, "dat zij te veel
afschuift op de gemeenten. Ook is het vol
gens enkele leden zeer de vraag, of de cij
fers, die de minister geeft, wel geheel be
trouwbaar zijn.
Ook werd er op gewezen, dat om de be
rekende bezuiniging van f29.000.000 te be
reiken, het aantal onderwijzers van 33.000
in vijf jaar moet terugloopen tot 26,000.
Na die vijf jaar kan derhalve de bezuini
ging eerst ten volle werken. Doch dit
wetsontwerp blijft slechts vijf jaar gelden
met dit gevolg, dat de bezuiniging niet
haar vollen omvang zal kunnen bereiken.
Verder werd .gevraagd, wat er van de
bezuinigmg terecht zal komen, indien al
die bezuinigingsmaatregelen toch slechts
tijdelijk zijn bedoeld.
Gevraagd werd voorts, hoe de vermin
dering van het aantal onderwijzers zal
plaats hebben, naar de wachtgeldregeling
of maar het stelsel van afvloeiing? In dit
laatste geval wordt do voorgestelde bezui
niging niet verkregen.
Vele leden achtten de opschorting van
de verplichte invoering van het zevende
leerjaar een bezwaar.
Alen vroeg, of do scholen nu vrij zijn
om met een 6-jarig leerplan te volstaan,
en of scholen die het 7e leerjaar reeds
hebben ingevoerd, weder kunnen terug-
keeren tot do zes jaar.
Do vermeerdering van het aantal leer
lingen per onderwijzer en een aantal van
43 leerlingen per klas werd door verschil
lende leden te groot geacht. Het werd
daarentegen toegejuicht, dat de minister
was tegemoet gekomen aan de. bezwaren
tegen zijn voornemen om alleen voor 48
leerplichtige kinderen vergoeding to ge
ven.
Enkele leden achtten het onmogelijk,
aan meer dan 40 kinderen in een Idas be
hoorlijk onderwas te geven, vooral voor
do middelmatig ontwikkelden en voor "de
nog minderen.
KT VOORNAAMSTE IIEUWSd
BUITENLAND.
De besprekingen van Herriot met da
Belgische ministers Theunis en HijmanA,
Een officieel communiqué.
Een rumoerige rijksdagzitting.
Mussoloni's rede over den potitiekei.
toestand In Italië In verband met tfenl
moord op Matteotti.
De strijd om het presidentschap in de
Vereen. Staten. Een geweldige herrie om
dat een der candidaten Katholiek i3.
BINNENLAND.
Mededeeling omtrent kaartenverkoop
Intern. Eucharistisch Congres.
De Eerste Kamer en de wijziging van
de Leerplichtwet en de L. O.-wet.
De salarisvermindering voor de
onderwijzers.
Een procedure voor de
Haagsche Rechtbank.
Op de rol van de Haagsche Rechtbank
kwam gisteren als nieuwe zaak voor een!
vordering van het Ned. Onderwijzers Ge
nootschap tegen den burgemeester van
Den Haag.
De vordering is ingesteld door een on
derwijzer, aan een openbare lagere school
te 's-Gravenhagc, die tengevolge van de
intrekking van art. 40 van het Bezoldi
gingsbesluit in salaris was achteruitge
gaan.
Getracht wordt nu langs rechtelijken
weg dit bedrag weer op het vroegere be
drag terug te brengen.
Voor den burgemeester stelde zich gis
teren jhr. mr. A. K. G. de Brauw.
Mr. Op pen heme r, d'e de zaak voor het
N. O. G. had aanhangig gemaakt, conclu
deerde voor eisch, waarna de zaak voor de
conclusie van antwoord werd aangehou
den tot de zitting van 2 September a.s.
Het Scheenenwetje.
Memorie van Antwoord
Tweede Kamer.
Aan de Memorie van Antwoord tot na
dere wijziging der wet van 5 Mei 1923 tot
tijdelijke beperking van den invoer van
schoenwerk, gewijzigd bij de wet van 29
Deo. 1923, is het volgende ontleend:
Ook naar de meening der Regeering is
beperking van den vrijen handel niet het
juiste middel om tot duurzame verbete
ring van den toestand eener industrie te
geraken. Elk geval zal ten deze op zich
zelf dienen te worden beoorde'eld. Hier
betrof het een uitzonderingsmaatregel,
waarvoor andere wij zo van hulp ondoel
matig scheen en die in den zeer bij zonde-
ren toestand, waarin de schoennijverheid
verkeerde, rechtvaardiging vond.
Ten aanzien van do opmerking der le
den, die in do mogelijkheid, om ellcoogen
blik do hulp der Regöering in te roepen,
een gevaar zagen, wordt nog opgemerkt,
dat bij de schoenindustrie ongetwijfeld
het besef levendig is, dat de Regeoring
niet voornemens is, anders -dan in geval
van ernstige noodzaak, tot hernieuwde
sluiting der grenzen over te gaan. In dit
besef zal zij er zich wel van on'.houden, op
het nomen van bijzondere maatregelen eau
te dringen, indien daartoe geen ge; n'o
aanleiding bestaat.
Invoerrechten en accijnz::
Memorie van An l w o
Tweede Kamer.
Blijkens do Memorie van Antwoord no
pens het ontwerp van wet- tot aanvulling
der algemeene wet betreffende do heffing
der invoerrechten en accijnzen en der wet
telijke bepalingen betreffende den gedistil
leerd-accijns, meent de Regeering, dat
geenszins is bewezen, dat de frauduleuze
invoer van gedistilleerd niet met succes
kan worden bestreden. Do aanzienlijke
consumptie-fraude, die zich in 1922 en in
het begin van 1923 langs do Duitsche
grens vertoonde, is belangrijk verminderd
als gevolg van de beperking van de hoe
veelheid gedistilleerd, die in de grensstrook
ongedekt mag worden vervoerd.
Tegenover de moreele schade, die helaas
door het tijdelijk opleven van den smok
kelhandel is veroorzaakt, kan gelukkig,
aldus lezen we in genoemde memorie, ook
een voordeel worden gesteld: het feit n.l.
dat het drankverbruik in Nederland toch
ook oenigennate is afgenomen. Het over
zicht van de opbrengst van den gedistil*
leerd-accijns, dat als bijlage bij doze Me
morie is gevoegd, laat daarom!rent geen
twijfel bestaan.
Treinpersoneel.
Geen verdere af .1.
De TJtrecbtschen correspondent van „Het
Volk" meldt:
Bij de behandeling van de W» Lor staa U-
begrooting in de Eerste Kamer gaf minis-