15s Jaargnng.
DINSDAG 24 JUNI 1924
No. 4492
Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN
Ste Ceicboke Sou^cmi'
CeABONNEMENTSPRIJSbedraagt bi] vooruitbetaling
Voor Leiden 19 cent per week 12.50 per kwartaaL
pij onze Agenten 20 cent per week 82.60 per kwartaal.
franco per post 1 2.95 per kwartaaL
get Geïllustreerd Zondagsblad ia voor da Abonné"8 ver
krijgbaar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij voor-
nitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cL, met Geïllustreerd
Zondagsblad 9 ct.
Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon* en Feestdagen r
TEL. INT. ADMINISTRATIS 935 REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. II
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gawone adverlentlSn 30 cant per regcli
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt het
a dubbele van het tarief berekend. a
Kleine adverlentlSn. van ten hoogste 80 woorden, wa&rU
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en ve«.
huur, koop en verkoop 10.50.
Dit nummer bestaat uit tsira
bladen.
Zij die zich met 1 JULI a.s.,
op „DE LEIDSCHE COURANT" wen-
schen te abonneeren, ontvangen de
voor dien datum verschijnende
nummers gratis.
Eenheid en verdeeldheid.
In het Profes tan tsclie Weekblad „Pniël"
schrijft dr. J. H. Gunning een artikel,
waarin hij wijst op wat hij zélf noemt:
„do tragiek van ons, Protestantisme".
Waar wij, Katholieken, niet altijd naar
waarde weten te schatten en niet altijd
dankbaar genoeg zijn voor de kennis der
ééne Katholieke leer, daar kan het nuttig
zijn voor ons, die Protestantsche slem
eens te beluisteren.
„Ik kan het niet helpen, maar telkens
doen mij de ohristenkerken aan een St.
Vitusdans-lijder denken. Zij maken door
haar wilde en verwarde bewegingen de
éénheid van het Lichaam des Heeren tot
een bespotting. Eiken Zondag worden in
onze bedehuizen de Twaalf Artikelen van
ons „algemeen ongetwijfeld christelijk ge
loof" gelezen, en telkens belijden wij ge
zamenlijk te gelooven „ééne heilige alge-
meene (Katholieke) christelijke kerk".
Maar bedroeft het ons dan niet dat wij
van die éénheid absoluut niets kunnen
zien, ja, dat men, (bedoeld is <ir. A. Küy-
per, tegen wio Bensdorp z.g. schreef), om
den actueelen toestand goed te praten,
eene theorie heeft uitgedacht (de plurifor
miteit der kerk), die toch lijnrecht tegen
het Woord des Heeren ingaat?
Er is slechts ééne kerk, die
aan het schriftuurlijk ideaal
iadeze vasthoudt, en dat is de
Rooms c h-K a t h o li e ke kerk, maar
wij kunnen haar onmogelijk als de ware
kerk erkennen
lar de Hervorming heeft slechts ge
brekkig werk kunnen doen, omdat zij, ge
dwongen door de onbekeerlijkheid van
Rome, dat haar weerstond en vooral in
het Concilie van Trente vervloekte en voor
altijd verwierp, de eenheid van het
Lichaam des Heeren niet handhaafde (of
handhaven kon) en sedert in eindeloozo
scheuringen verviel. En waar men niet
brutaalweg het antischriftuurlijk beginsel
der pluriformiteit verdedigt, lijdt.elke af
zonderlijke kerk, ja elko' secte, aan den
armzaligen waan „de" kerk, „de" open
baring van het Lichaam des Heeren te
sijn of althans tot de openharing den weg
te banen. Zij gevoelen het wel dat die
éénheid der Kerk naar het hiernamaals te
verleggen tegen elke gezonde Bijbeluitleg
ging strijdt, maar zij weten uit den dool
hof geen uitweg.
Ik óók niet.
Dat is de tragiek van ons Protestantis
me. Ik vrees dat zijn St. Vitusdans onge
neeslijk is".
Wij willen aan dit citaat niets toevoe-
;en. Er is te veel gevaar, om den indruk
ervan te verzwakken. Een indruk, die ons
hel vbor oogen stelt „de tragiek van het
Protestantisme"; een indruk, die ons diep
voordringt een gevoel van geonis aan
*igen dankbaarheid 1
SUfTEHLAiïKI
Duitschland.
Duiischland en de Volkenbond.
Nog weinig haast, 1
Rijkskanselier Marx zou volgens de
Bevlijnsche bladen verklaard hebben, dat
•le kwestie of Duitschland tot tien Volken
bond zal toetreden nog niet rijp is voor
behandeling. Zij zal eerst acuut zijn als
•ie Volkenbond de toetreding van alle vol
den, met inbegrip van Rusland, mogelijk
zal maken en als Duitschland gelijke
vochten zal. krijgen als de andere naties.
Duitschland kan geen gehoor geven aan
aanbevelingen,om tot den Volkenhond toe te
ïreden, die vergezeld gaan van een beper
king van Duitschlands rechten en die
Duitschland niet tevens een permanenten.
Sotel geven in den Volkenbondsraad.
Duitschland heeft zijn volkomen instem
®aiug met de beginselen van den Volken
bond uitgesproken. De organisatorische en
feitelijke gebreken van den tegenwoordi-
tfen Volkenbond zijn eohter van dien aard,
»at de Duitsche regeering daarin geen ver
wezenlijking van haar eigen idealen ziet.
aarotn maakt zij geen haa£t tot den Vpl-
snbond van Genevè toe te treden.
Do kwestie der militaire controle.
e t al of niet toestaan def 1
groote inspectie. 1
u RQ Juni moet de Duitsche regee
ring antwoorden op de jongste eischen
van de geallieerden: algemeene inspectie
in Duitschland van kazernes enz., nu een
jaar lang geen toezicht heeft kunnen
plaats hebben op de ontwapening. Eerst
daarna zou gepraat kunnen worden over
verdere controle door den Volkenbond.
Terwijl van rechtsradicale zijde be
proefd wordt druk te oefenen op do regee
ring om deze afwijzend te doen antwoor
den, o.a. door de bedreiging met een soort
revolutie in de kringen van de officieren
van de rijks weer in geval van een toe
stemmend antwoord, klinken elders wèl
zoo verstandige stemmen, o.a. die van den
gep. kolonel Siegfried Bölke. Deze toont in
de „Frankf. Z." de noodzakelijkheid aan
van de aanvaarding van de inspectie en
wijst erop, dat een eventueele afwijzing
in het geheele buitenland zou worden op
gevat als een aanduiding, dat Duitschland
geweldige oorlogstoebereidselen te verber
gen heeft. „Waarmede de welbekende pro
paganda haar voordeel zou doen! Inplaats
van de controle-commissie eindelijk kwijt
te raken, zouden wij dat instituut door een
weigering nieuw leven inblazen. En de
daarmee verhonden onrust zou blijven be
staan".
Von Lossow.
De voormalige generaal der rijks weer
Von Lossow is te Munchen ternkoerd.
Frankrijk.
Het gezantschap bij het Vaticaan.
Verklaringen van Jonnart.
Marcel Hutin van de „Echo de Paris"
heeft den lieer Jonnart gevraagt, wat hij
dacht over het plan tot het afbreken van
de diplomatieke betrekkingen met het Va-
ticaan.
De heer Jonnart, die tot kort geleden de
Fransche gezant ten Vaticane was, ant
woordde: „Ik kan u daarop niet beter
antwoorden dan met te zeggen, dat ik bij
den senaat een interpellatie indien over
de kwestie. Ik verwacht, dat de hoer Her-
riot, die zich bij de kwestie van de de
creet-wetten zoo angstvaDig betoonde voor
de rechten van het parlement, de zaken
niet zal overhaasten en eerst een beslis
sing zal nemen, na het jiarlement geraad
pleegd te hebben.
Wat den grond van de kwestie betreft,
verklaar ik, die zelf de belangrijkheid van
het gezantschap te Rome ken, dat het een
zeer zware fout zou zijn, zoowel voor onze
Luitenlandsohe politiek, als ten aanzien
van de hinnenlandsche om met het Vati-
caan te breken en dat die fout de meest
ernstige gevolgen zou kunnen hebben.
De mcening van het Vaticaan heeft een
ontzaglijk gewicht bij alle internationale
beraadslagingen. Het is dus van belang,
dat het Vaticaan ingelicht is omtrent onze
bedoelingen en op de hoogte van de gewet
tigdheid -van ons optreden.
Het zou gemakkelijk zijn al het kwaad
aan te toonen, dat onze afwezigheid en het
vrijlaten van het terrein aan onze tegen
standers en mededingers gehad heeft. Er
is vooral een patrimonium, dat wij na
ijverig moeten bewaren, het patrimonium,
dat in den loop 'der eeuwen overal in de
wereld werd verworven door onze religi
euze instellingen. Men moet er zich geen
illusie over maken: zoo men geen gevolg
geeft aan de aulhorisalie-verzoeken van
de meest belangrijke missie-congregaties
en zoo men het contact met den Heiligen
Stoel verliest, zullen onze Fransche gees
telijken, eer het tien jaar verder is, hun
plaats hebben moeten afstaan aan de Ita-
liaansche, Duitsche en Amerikaansche
mededinging, die door hun gouvernemen
ten zeer gesteund worden".
De heer Jonnart, zei nog, dat hij zich
nog niet met den heer Briand had kun
nen onderhouden over de kwestie, doch
dat hij verwacht, dat evenals voorheen de
heeren Briand en Poincaré liet gezant
schap zullen verdedigen.
Engeland.
Herrie! bij Mac Donald.
Frans che persstemmen.
De Fransche. bladen zijn over het alge
meen voldaan over de conferentie op de
Chequers, vooral over de hartelijkheid,
welke de besprekingen kenmerkte.
De „Matin" noemt het officieel commu
nique sensationeel!
De „Figaro" zegt: Deze manifestatie
van solidariteit tussdhen beide landen is
een der beste middelen, om Duitschland
tot oprechtheid te brengen.
Volgens den verslaggever van de „Ma-
tin" te Londen willen Herriot en Noliet
de militaire ontruiming van het Roerge
bied afhankelijk maken van een volkomen
controle van zekere strategische spoorlij
nen, waardoor, in geval van nalatigheid
van Duitsche zijde, een snelle zending van
Fransche troepen paar den Rijn mogelijk
zou zijn.
De geallieerden' zullen te Berlijn een
krachtige taal doen hooren inzake ontwa
pening; zij zullen een stipte uitvoering
eischen van de voorschriften dienaan
gaande.
Herriot en Mac Douald besloten ieder
een expert te benoemen, zonder af te
wachten of de Vcreenigde Staten aan der
gelijke besprekingen zullen deelnemen
ter voorbereiding van een regeling der
schulden-kwestie.
De indruk in Duitsch 1 a n d.
De berichten over de besprekingen tus-
schen Herriot en MacDodald, brengen de
Duitsche nationalistische bladen min of
meer in verlegenheid.
Het feit, dat zich op The Chequers een
internationaal democratisch front ge
vormd heeft, waar tegen* met de nationalis
tische niet op te tornen valt en dat een
groote steun beteekent Voor de Duitsche
democratie schijnt de verstandigsten van
de rechtsche politici te bewegen in hun
commentaren de voorzichtigheid te be
trachten, welke geboden is voor een oppo
sitie, die rekening moet houden met de
mogelijkheid, na korter of langer tijd aan
de regeering te moeten deelnemen.
De houding bleek reeds uit de te Des
sau gehouden rede van-den nationalisti-
schen leider, Hergt, waarin hij o.a. zeide,
dat indien de Duitsch-nationalen in de
regeering zouden worden opgenomen,
met hen te praten zou zijn wat betreft de
wetten, inzake de uitvoering van het pla|
der experts, doch dat zij deze wetten zul
len verwerpen, indien zij niet in de regee-j
ring komen.
Ten aanzien hiervan is van belang, het
geen het „Berliner Tageblatt" mededeelt
over de door de Duitsche onderhandelaars
te Parijs bereikte resultaten.
Volgens deze mededeeling toch, zou het
niet noodig zijn voor de vereischte wetten
een wijziging te brengen in de grondwet
en zou de aannemng dier wetten mogelijk
zijn, zonder dat daartoe de gekwalificeer
de meerderheid noodig is. Immers, indien
de spoorwegen eigendom van het rijk blij
ven, behoeft de grondwet niet te worden
gewijzigd.
De viootbasis van Singapore.
Een royaal aanbod.
Het conservatieve parlementslid voor
Kingston-upon-Thames, de heer Penny,
heeft aangeboden op zijn kosten vijf leden
van het kabinet mee te nemen naar Sin
gapore, in de hoop, dat zij door eigen
aanschouwing er toe gebracht zullen wor
den hun meening tee wijzigen ten aanzien
van de viootbasis van Singapore. De heer
Penny heeft daarbij gedacht aan den mi
nister van koloniën Thomas, den parle
mentairen secretaris der admiraliteit Am
nion, den „Civil Lord" der admiraliteit
Frank Hodges en den onder-minister voor
de luchtvaart Leach. Hij betwijfelde of de
premier thans wel weg kon.
Italië
De zaak-Maüeotii.
Dumini heeft niet be k e n d.
De jongste berichten uit Rome spreken
tegen, dat Dumini een bekentenis heeft af
gelegd; oen officieel bericht meldt dat
Dumini geweigerd heeft voor den rechter
te antwoorden op tot hem gerichte jyra-
gen.
Verder wordt gemeld, dat Filippelli, de
gearresteeerde directeur van de „Gorriera
Italiano", in hongerstaking is gegaan.
Fascistische gewelddaden.
Ernstige ongereg e 1 d h e d e n
te T u r ij n.
In den nacht van Zaterdag op Zondag
j.l. zijn te Turijn ernstige ongeregeldheden
voorgevallen. Benden fascisten trokken
door de straten, drongen de restaurants
ginnen en joegen den aanwezigen bezoekers
schrik aan. Tevens ranselden zij vele
vreedzame burgers af, met het gevolg, dat
een twintigtal min of meer ernstig ge
wond in de ziekenhuizen moest worden
opgenomen.
Een andere bende fascisten trachtte het
bureau van het blad „Stampa" binnen te
dringen, doch zij werden door militairen
teruggeslagen. Daarna trokken de fascis
ten naar de villa van het parlementslid
Frassati, den eigenaar van de „Stampa".
Deze was afwezig, doch zijn zoons verde
digden zich dapper tegen de fascisten. Zij
wisten één hunner to ontwapenen en de
overige aanvallers te verjagen, nadat
het hnis alles kort en klein was
Ook uit andere dceleu van Italië komen
berichten binnen van fascistische geweld
daden.
Oostenrijk.
Burgers en militairen.
Een bloedige hots.ing.
Te Sommerein hij Bruck (Neder-Oos-
tenrijk) heeft eèn troep van 200 300 bur
gers een aanval gedaan op conige solda
ten, naar verluidt omdat de militairen
deelnamen aan de Sonnenwendefeier. Eeni
ge personen zijn gewond. Een onderzoek
is ingesteld.
Egypte.
Volledige ontruiming van Egypte.
Een eisch van Zaghloel Pasja.
Zaghloel Pasje, de Egyptische premier,
deelde in de kamer mede, dat hij. in go-
val hij te Londen er niet in zou slagen
de volledige ontruiming van Egypte te ver
krijgen, de onderhandelingen onmiddellijk
zou afbreken.
Alexandrië residentiestad.
De koning en liet hof van Egypte zijn
naar Alexandrië vertrokken, waarheen de
zetel der regeering zal worden verplaatst,
zoodra de huidige parlementaire zitting is
afgeloopen.
Het reeds vaak uitgestelde bezoek van
dn Egypfischen premier Zaghloel Pasja
aan Europa is thans v'oorloopig vastge
steld op 5 Juli a.s.
China.
Een Amerikaan vermoord.
De Amerikaansche legatie te Peking
meldt, dat een draadloos bericht uit Wans-
jien den moord bevestigt op den Ameri
kaan Hawley, die directeur was van het
huis Arnold en Co. te Sjanghai. De com
mandant van de Britsche torpedoboot
„Cockshafer" dwong de militaire autori
teiten van Wansjien onder bedreiging met
een bombardement der stad de begrafenis
van Hawley te voet bij te wonen en de
hoofddaders van den moord tor dood te
Lr-ngen.
Zuid-Afrika.
Hat kabinet-Smuts afgetreden.
Hertzog krijgt opdr a c h t e e n
regeering te vormen.
Smuts heeft gisteren het ontslag van
zijn kabinet ingediend. De gouverneur
verzocht Hertzog een nieuwe regeering te
vormen.
Van het Vaticaan.
Ras Tafari bij den Paus.
Aanbieding van gesc h e n k e n.
Een particulier telegram uit Rome meldt
aan de „Msb.":
De regent van Ethyopi'ë, Ras Tafari,
heeft bij de plechtige audiëntie ten Vati
cane, aan Z. H. den Paus twee massief
gouden kruisbeelden aangeboden, een
groote> voor het altaar, en een ander, klei
ner, handkruis voor het geven op
Elyopische wijze van den zegen.
Voorts schonk hij den H. Vader een
kostbaren codex van zijn land benevens
een rijk bewerkt Abyssinisch tapijt.
Z.H. de Paus schonk den vorstelijken
bezoeker een groot mozaiek, voorstellend
een gezicht van do Eeuwige Stad, en
verder twee miniaturen in fraaie zilveren
borduursels met gouden monogram hene
vens een album met fotografieën van de
Vaticaansche basiliek, voor de keizerlijke
prinses. Ook voor de dochters van Ras
gal de H. Vader geschenken.
Kardinaal Gasparri, vergezeld van den
substituut der slaatssecretarie, begaf zich
later naar het Palace-Hotel, om den vorst
een tegenbezoek te brengen.
bimmemlamp
Koninklijke Besluiten
Kotariaat
Bij Kon. "besluit is benoemd tot notaris
binnen het arrondissement Haarlem, ter
standplaats de gemeente Haarlem, mr. M.
Slingenberg, candiclaat-notaris, wonende
te Haarlem.
R e ch t e r 1 ij k e m a ch t
•Bij Kon. besluit is aan mr. J. R. H.
van Schaik, op zijn verzoek, met ingang
van 1 September, eervol o-ntslag verleend
uit zijn betrekking van vice-president van
het gerechtshof te Arnhem, onder dank
betuiging voor in rechterlijke betrekkin
gen bewezen diensten.
Bij Kon. Be.sluit is benoemd tot vice-
president van het gerechtshof te Arnhem,
mr. dr. C. W. Maris, thans raadsheer in
gemeld gerechtshof.
Wijziging radenwet
Geen verkiezingen
Ingediend is een wetsontwerp tot wijzi
ging van de Radenwet, waarvan de Mer
morie van Toelichting zegt:_ Ingevolge
het bepaalde bij art. 9*7 der Radenwet
moeten do leden van de Raden van Ar
beid voor do eerste maal aftreden op den
eersten Dinsdag van October 1925. Mits
dien zou in den loop van 1925 een verkie
zing voor leden van do Raden van Ar
beid •moeten worden gehouden. In verband
met de plannen van den minister in zake
de herziening der sociale verzekering,
welke plannen mede insluiten verandering
in de organisatie der verzekering, verdient
het z.i., mede met. het oog op de kosten
van zoodanige verkiezing 3 i 4C0.000
BET VOORNAAMSTE NIEUWS*
BUITENLAND.
Jonnart, oud Fransch gezant bij hefi
Vaticaan, over de voorgenomen opheffing.
Ernstige ongeregeldheden van fascistera
te Turijn.
Het kabinet-Smuts in Zuid-Afrika isaü
getreden.
BINNENLAND.
Ingediend is een wetsontwerp tot wijzk
ging van de Lager Onderwijswet; voorge
steld wordt, aan de gemeenteraden de
vrijheid ie iaten, aan onderwijzeressen bij
huwelijk ontslag te verleenen en te bepa
len, dat het bereiken van ten minste den
65-jarigen leeftijd zonder meer tot ontslag
2al leiden.
Voorgesteld wordt, de Radenwet zooda
nig te wijzigen, dat er het volgende jaar
geen verkiezing voor leden van de Raden
van Arbeid gehouden behoeft te werden.
LEIDEN.
Vannacht heeft er een botsing plaats
gehad tusschen de spoortrein Leiden—4
Utrecht en de electrische tram Leiden—5
Den Haag. Geen persoonlijke ongeluk
ken.
Een auto-ongeluk aan de Haarlemmer
trekvaart. Eén doode.
Mededeelingen betreffende de Leidsche
Winkelweek.
gulden aanbeveling om voorloopig de
overgangsregeling van art. 96a der Rade.n-
wefc te laten voortbestaan. Bij aanneming
van het voorstel zal de overgangsregeling
tot 1923 blijven werken.
Een verdere wijziging beoogt ter weg
neming van gerezen twijfel, uitdrukkelijk
in de wet te bepalen, dat reis- en .verblijf
kosten, toegekend ingevolge art. 83, van,
leden van den Verzekeringsraad ten laste
komen der verzekeringsfondsen.
Wijziging der L. O.-wet
Bevoegdheid om onderwijzeres
te ontslaan bij huwelijk of op
65-jaxigen leeftijd
Ingediend is een wetsontwerp tot wijzi
ging van de Lager Onderwijswet.
Da Memorie van Toelichting zegt dab
bij algemeenen maatregel van bestuur
voor de vrouwelijke rijksambtenaren de
regel is gesteld, dat op bet sluiten van
een huwelijk ontslag volgt.
Hetzelfde motief, dat tot dit Kon, be
sluit heeft geleid, n.l. dat het werkzaal*,
zijn van een gehuwde vrouw in een amb
telijke betrekking in het algemeen niet
gewenscht is, kan gelden voor e,en ge
meenteraad-ten opzichte van de onderwij
zeressen aan openbare lagere scholen.
Kaar de opvatting der administratieve
jurisprudentie vormt echter do L. O.-wet
een beletsel om krachtens algemeenèn re
gel aan deze onderwijzeressen bij huwe
lijk ontslag .te verleenen.
"Wijziging dezer wet acht de minister
gewenscht, maar hij meent niet verder te
moeten gaan dan het weg nemen van de
bestaande belemmering. Het voorstel
strekt, dus om den gemeenteraad vrijheid
te laten, niet óm hem tot het verleenen
van ontslag bij huwelijk te verplichten.
De minister acht het wenseheliik, dat
bij deze gelegenheid tevens de bevoegd
heid aan den gemeenteraad wordt toege
kend welke de besturen der b:jzondere
scholen reeds hebben om te bepalen,
dat het bereiken van ten minste den 65-
jarigen leeftijd zonder meer tot ontslag
zal leiden.
Ook het maken van een dergelijke be
paling belet de wet zooab zij thans luidt
Yerder w.ordt voorgesteld, dat in deze
beide soorten van gevallen, waarin helt
ontslag berust op een verordening van der,
gemeenteraad, B. en W. dit ontslag zelt
verleenen zullen, omdat een nadere be
slissing van den raad dan overbodig is?
voor ontslag wegens leeftijd, is de bepa-
ling opgenomen, dat de raad zich kan
vooibehouden in bepaalde bevallen de toe
passing van den gestelden regel telkens
voor een ja£¥ op te schorten
Het. beginsel, dat het aangaan van e.en
huwelijk tot ongevraagd ontslag eener on
derwijzeres kan leiden, is bij het bijzon
der onderwijs toe te passen door bij eeni
dergelijk ontslag het recht van beroep uit
te sluiten, zooals dit reeds het geval is
bij ontslag van den onderwijzer of de on
derwijzeres, die 65 jaar of ouder is.
Een nieuwe lecrplichtbeschikking
Eerstdaags zal, zoo meldt^ de Rederl.,
een nieuwe Leerplicht-beschikking ver
schijnen, waaraan de minister van ondeN
wijs reeds zijn goedkeuring heeft gehecht/
Wat het absoluut schoolverzuim betreft,
de bestrijding daarvan zal opgedragen
worden aan B. cn W. der gemeenten, die
de vriiheid hebben, dis in overleg met den
