15e Jaargang. ZATERDAG 21 JUNI 1924 DeABONNEMENTSPRIJSbedraagt bi] vooruitbetaling Voor Leiden 19 cent per week f 2.50 per kwartaal, jBij onzo Agenten 20 cent per week 12.60 per kwartaal, Franco per post I 2.95 per kwartaal Pet Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver krijgbaar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij voor uitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 ct., met Geïllustreerd Zondagsblad 9 ct. Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15 GIRONUMMER 103003 i POSTBUS No. II DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT: Gewone advertentlgn 30 cent per rage» Voor Ingezonden Mededeelingen wordt het dubbele van het tarief berekend. s Kleine adverlentlën, van ten hoogBte 80 woorden, waarin betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en ver» huur, koop en verkoop 10.50. Dit nummer bestaat uit wijf bladen, waaronder het Geïl- lustpeepd Zondagblad. Socialistisch wanbeleid. 't Loopt mis in Twente voor den socia- listischen vakbond. De groote staking brokkelt af en vrij zeker zal generaal Stenhuis moeten capi- tuleeren. 't Was te voorzien. 't Was te voorzien, eerstens, dat bet af wijzen van bet bemiddelingsvoorstel van den Rijksbemiddelaar zou bcteekenen een eindeloos en hopeloos vervolgen van den strijd. En daarom ook aanvaardden het de Christelijke vakbonden. 't Was ook -te voorzien, dat bet door zetten daarna van den strijd door de so- cialistischen vakbond een domheid was, welke het naamloos leed, dat in de arbei dersgezinnen werd geleden, ander-halve maand volkomen nutteloos deed voortduren. Maar nu moet voor Stenhuis een an dere schuldige worden gevonden. En Albarda (die Ttroelstra's opvolger moet zijn als leider) wijstMinister Aalberse aan: „Alles wijst er op schrijft do heer Albarda dat de regeering den moed en de kracht mist om in den grooten textiels tri jd een recht vaardige oplossing te bevorderen De man van het „ethische loonmi- nimum", de heer Aalberse, ziet lij delijk toe, boe van een van de slechtst betaalde groepen industrie-arbeiders voor den tweeden keer binnen ander half jaar een brok van hat karige loon afgehouden wordt. De man van den achturendag, mr. 'Alberse, ziet lijdelijk toe, hoe aan ar beiders, wier arbeid meer dan die van de meeste anderen een geestelijke kwelling is, de langere arbeidsdag opgedrongen wordt. De regeering, die de Koninklijke Lloyd en de Hanzebank, de sigarenin- dustrie en de schoenenindustrie te hulp is gesneld, staat bij een levens gevaarlijke crisis in de katoennijver heid, alsof zij daarmede niets te ma ken heeft. Zij, die zegt te gehoorzamen aan rechtsbeginselen, hooger dan die wel ke door ons geëerbiedigd worden, wacht bij de groote en langdurige worsteling in do textielnijverheid, on bewogen en onbewegelijk, tot liet ge weld van den sterkste den strijd zal hebben beslist. Haar onaandoenlijkheid en haar ge mis aan initiatief bij dit groote con- flct, dat een aangrijpende lijdensge schiedenis van duizenden beteekent, zullen een bittere herinnering nala ten van de tweede en slechtste phase van het kabinet-Ruys de Beeren- brouck-Aalberse." Goed gebruld, leeuw! Tracht maar in groote woorden en flitsende termen de aandacht af te lei den van Stenhuis' onkunde en van de domme tactiek van den" socialislischen vakbond, wien ondoordacht cn onverant woord optreden bij de arme slachtoffers daarvan ongetwijfeld hittere herinneringen moet nalaten. Een onderwijs-kwestie. Er is "gisteren in de Tweede Kamer een onaangename discussie gevoerd, welke 'n bitteren nasmaak achterlaat. De heer Van Wijnbergen heeft bepleit de billijkheid om vijf Katholieken inrich tingen van Middelbaar Onderwijs, die op subsidie hadden gerekend (krachtens de .Wet), alsnog subsidie te verleenen. Zoowel van Antirèv. als van Ghr.-Hist. zijde-gaf men blijk voor do billijkheid, die er lag in des heeren v. Wijnbergen wensch, veel te gevoelen maar, toen het tenslotte op stemmen aankwam, liet inen de Ka tholieken alleen slaan. Alle Katholieken stemden als één man voor de subsidie-verleening; alle anderen ..schaarden zich aan de tegenpartij. Ongetwijfeld, een pijnlijk gebeuren. 't Doet ons eenigermate denken aan wat zich deze week in den Leidschen Gemeen teraad heeft afgespeeld, toen ook zoowel bij het openbaar debat, als daarna'door coalitiegenooten werd erkend, dat do Wet houder van Onderwijs, oen verzoek van ecu R.-K. Schoolbestuur niet met den ver- eischten ernst die men anders wel van hom gewoon is fr had behandeld, terwijl echter van die erkenning bij de stem ming niets bleek. Dergelijke voorvallen brengen 'ons niet lot een niet-voldoendè gemotiveerde conclu sie; zooals er door blaclen van de overzij de ongetwijfeld uitgetrokken wordtMaar eenige reden tot bezorgdheid over onze sa menwerking geeft met narno het gisteren m do Tweede Kanier voorgevallene toch wel. BUITENLAMP Duitschland. Duitschland en Frankrijk. Str esemann over Herriot. Stresemann heeft zich te Dessau uitge laten over de programrede van Herriot. Hij ziet in de nieuwe regeering in Frank rijk een college, dat de vroegere methoden tot bestrijding van Duitschland niet denkt voort te zetten. Omtrent de te verwachten.amnestie ver klaarde Stresemann, dat' deze slechts vol doende uitwerking kan hebben, als zij niet tot bepaalde groepen beperkt blijft, maar algemeen is. Herriots verklaring betreffende de ont ruiming van bet Roergebied leest Strese mann aldus, dat deze begint onmiddellijk nadat de wetten, aangegeven in liet rap por t-Dawes, in werking zijn getreden. Amnestie in bezet gebied. De „Echo du Rliin" meldt: Ingevolge de instructies, welke de Fransche regeering naar aanleiding van de dooi* Herriot afgelegde verklaringen den Franschen eersten gedelegeerde in de Rijnland-commissie beeft gegeven, zond deze aan de autoriteiten in de Fransche zono instructies om nieuwe lijsten op te maken van de tijdens het lijdelijk verzet uitgewezen personen. Voorts onderzoeken de militaire autoriteiten, op welke wijze aan de veroordeelde personen gratie kan worden verleend. Verder "wordt gemeld, dal de Rijnland- commissie sedert het begin dezer week aan 7000 gezinsleden van ballingen den terugkeer heeft toegestaan. Van do door Fransche krijgsraden ver oordeelde personen hebben er 268 van do 580 hun straf uitgezeten, aan 210 is gra tie verleend en slechts 58 bevinden zich nog in de gevangenissen in het bezette ge bied. In de Belgische zone zijn maatregelen in gelijken geest getroffen. De geruchten over Duitsclie militaire plannen. Ter bevrijding van het "Roergebied. Het Parijsche Journal heeft dezer da gen een bericht gehad, dat ook in Engel- sche bladen is overgenomen, en volgens hetwelk er uit het bezette Duitschland evenzeer als uit het onbezette mededeelin gen waren ontvangen over Duitsclie mili taire plannen ter bevrijding van het Roer gebied. Van officieele Duitsclie zijde wordt er echter op gewezen, dat liet toch van zelf spreekt, dat bevoegde militaire of burgerlijke kringen in-Duitschland aan dergelijke plannen zelfs niet kunnen ge dacht hebben. Evenmin bestaat er eenig bewijs, dat -particulieren dergelijke plan nen zouden gevormd hebben. Do uitvoe ring er van zou van regeeringszijdo daar enboven verhinderd worden. Het bericht van bet Journal is uit de lucht gegrepen en een dergelijke mededee- ling is lo Parijs niet ontvangen, tezij dat de Fransche overheid het slachtoffer is ge worden van een oplichter. Een nieuwe reisbelasting. Een middel tot inv'or dcring van belastinggelden. Nu de lielasling van 500 mark op rei zen naar liet buitenland is afgeschaft, 'heeft de regeering blijkbaar gezocht naar een middel, om toch nog eenig profijt van do buitenlandsche reizen té hebben. Zij heeft dit .middel gevonden door belasting le leggen op de z.g. „Unbedenkliclikeitshe- scheinigung". Iedere Duitscher, cn ook iedero buitenlander, die in Duitschland gevestigd is, moet nl., indien liij naar het buitenland wil reizen,- een verklaring heb ben van de belastingautoriteiten, dat er tegen zijn vertrek uit het land geen be zwaar bestaat. De bedoeling is, te voorko men, dat men het land verlaat met be lastingschuld. Van pu af zal men, ten einde een derge lijke verklaring te kunnen verkrijgen, niet slechts zijn achterstallige belaisting moeten regelen, maar men zal bovendien nog oen belasting moeten betalen, welke naar gelang van dén duur der reis van 10. tot 60 mark voor Duitschcrs en. de helft voor buitenlanders bedraagt. Do nieuwe belasting is gister ingegaan. Daarentegen was Dinsdag do laatistè dag van de belasting van 500 mark. Er waren dus tweo volkomen koslclooze dagen, met liet gevolg, dat bet Woensdag en Donder dag bij de betrokken bureaux storm beeft g'eloopcn, terwijl het gister overal leeg was. Tcsen de hetze in de bladen. Uitbreiding der bevoegd heid tot persvorbod. Bij verordening van den Rijkspresident 1 van 28 Februari 1924 werd aan de betrok ken autoriteiten het recht verleend, maat regelen te nemen tot' het tegengaan van pogingen tot onrechtmatige wijziging van den grondwettigen staatsvorm. Het is ge bleken, dat deze formuleering aan de uit voerende autoriteiten te groote beperking oplegt. Op dien grond heeft de Rijkspresident na overleg mot de Rijksregeering en do regeeringen der afzonderlijke staten, een aanvulling op deze verordening uitgevaar digd, waardoor tegen een periodiek óók kan worden opgetreden, wanneer door den inhoud daarvan aangespoord wordt tot overtreding van wetten en rechtsgeldige verordeningen of tot gewelddaden tegen andersdenkenden ten opziclite van.poliU'dm en economische aangelegenheden. Een doodvonnis. Do jury-rechtbank le Guhen veroordeel de den 24-jarigen bankwerker Nunzinger uit Berlijn wegens roofmoord ter dood.' Hij had na een inbraak een zijner hand langers vermoord en hem beroofd van zijn aandeel aan den diefstal. Frankrijk. Het nieuwe bewind. De Kamerfacties. Do verschillende kamerfracties hebben, zich thans definitief geconstitueerd. De sterkste fractie is de radicale met 189 le den. Dan volgt de socialistische fractie met 104, do democratisch repuhjikein- sche unie (do vroegere Arag partij) met 103, de socialistiscn-republikeinsche (waar bij zich do rechts staande nationalisten hebben aangesloten) met 44, de democra tisch republikcinselie linksclie met 43, de nieuw opgerichte fractie dér radicale linksch' (waarhij zich de vroegere kamer voorzitter Raoul Perot heeft aangesloten) mot 42, de links-repubJikeinsche met 38, de communistische met 26 en de democra tische met 14 leden. Doumergue ontvangt de diplomaten. Toespraak van mg r. G e r o t t i. President Doumergae. heeft gistermid dag het corps diplomatieque ontvangen. De deken, mgr. Ceretti, vertegenwoordiger van den Heiligen Stoel, sprak do ver wachting uit, dat. onder het president schap van Doumergue do gehcele wereld zich eindelijk ten volle zal kunnen ver heugen in den vrede, welke ook aan Frankrijk in de toekomst veiligheid en welvaart moet geven. Hij gaf den presi dent do verzekering van de volkomen en loyalo medewerking van het geheele corps en de respectieve regeeringen voor de ver wezenlijking van dit hooge ideaal. Doumergue dankte den deken en be vestigde dat geen natie meer dan Frank rijk de verwezenlijking van den wereld vrede kan wenschen, waarnaar allo vol ken zoozeer verlangen. Dit ideaal zal steeds op do geheele medewerkiug van de Fransche regeering kunnen rekenen. De kwestie Elzas-Lotharingen. Donderdag is het in de avondzitting van .de kamer lot zeer, opgewonden looneelen gekomen naar aanleiding van de regee- ringspolitick tegenover Elzas-Lotharin gen. Van rechts was er een interpellatie in gediend, waarin gezegd werd, dat volko men gelijkstelling van Elzas-Lotharingen op 't oogenhlik nog niet mogelijk is. Bij het debat verklaarde de socialisti sche afgevaardigde Weil, dat de meerder heid der bevolking van Elzas-Lotharingen voor handhaving van den tegenwoordigen toestand is. Daarentegen verklaarde de Lotharing- sche afgevaardigde Schumann, dat van tie 24 Lotharingsche afgevaardigden, er 21 opdracht hebben, tegen do verklaring van den minister-president Je spreken, zoodat do afgevaardigde Weil voor de 3 overige afgevaardigden niet de meerderheid der bevolking kan opeischen. Nadat, liet debat gesloten was, kwam het-bij de stemming tot een groot kabaal, dat ten slotte in een vechparij, vooral tus- schcn communisten en socialisten, ont aardde. De zitting moest verdaagd cn de tribune ontruimd worden. De verhouding ioi Sovjet-Rusland. Erkenning de jure? Vertegenwoordigers van do Liga van Fransche Belangen in Rusland en van do Russische afdeeling van de Office Généra le des Biens et Intéréts Privés zullen vol gens een bericht uit Parijs aan de „Ti mes" worden uitgenoodigd een bezoek te brengen aan het departement van Buiten landsche Zaken, waar Herriot in zijn kwaliteit van minister, van Buitenlnadsche advies zal vragen over de erkenning do jure van de Sovjet-regeering als een in leiding tot een overeenkomst betreffende de schulden van vóór den oorlog en de compensatie van Fransche onderdanen, wier ondernemingen of eigendommen zijn genationaliseerd of geconfiskeerd. Men neemt, volgens" den berichtgever, algemeen aan dat de vertegenwoordigers der beide -organisaties zich ten gunste van een er kenning zullen uitspreken. Engeland. Herriot te Londen. Engolsche persst'e m m e n. Do besprekingen, welke hedenmiddag tusschen Ramsay Mac Donald en Herriot worden gehouden, worden in diploma- tieko kringen en in de pers met belang stelling tegemoet gezien. Do „Times" wijst er in een hoofdartikel gotiteld „A fresh beginning", op, dat de Fransche formule niet langer is: geen ont ruiming totdat Duitschland betaalt, doch: geen ontruiming tot het plan der deskun digen in werking is getreden, en dat Her riot definitief heeft verklaard, dat de Fransche regeering hot deskundigcnplan zonder reserve aanvaardt. Deze duide lijke verklaring, zegt de „Times", moet worden beschouwd als de basis van de ruimere onderhandelingen, welke Herriot thans op het punt staat aan te vangen. Het is een hoopgevend toeken. Do „Daily Telegraph" zegt: „Het zal de eerste stap zijn lot herstel van het geal lieerde front, waarvan Herriot zoo vaak heeft gerept als het eerste doel van een gezonde buitenlandsche- politiek voor Frankrijk, en alle teekenen wijzen er op, dat hij spoedig succes zal hebben bij zijn taak van het tot standbrengen van wat hij openhartig heeft genoemd de verzoe ning tusschen Frankrijk en Groot-Brittan- ïhöfc, De nieuwe premier van Frankrijk komt tot het voeren van besprekingen, ge heel vrij van de spanning in' de betrek kingen, die vroeger heeft bestaan, terwijl hij zelf den weg geëffend heeft door zijn uitvoerige verklaringen, die hebben aange toond, dat zijn*politiek overeenstemt met dio der Britscho regeering ten aanzien van de vraagsukken, die hun beiden aan belangen. Do besprekingen zullen een nauwe persoonlijke betrekking tot stand brengen tusschen- do twee figuren, die uit stekend in staat zijn elkaar te begrij pen en zonder reserve met elkaar samen te werken aan een taak, die beiden ge lijk opvatten. De atmosfeer van hun kort samenzijn t.e Chequers zal van een aard zijn, als- sedert betreurenswaardig langen tijd in do officieele betrekkingen tusschen Frankrijk en Groot Brittannië niet heeft goheerscht, hetgeen op zich zelf al een re den is voor do grootste dankbaarheid in dit land. Dreigende uitsluiting in de bouwvakken. Een nationale conferentie van pa troons in de bouwvakken besloot gister avond, mot ingang van 5 Juli een uitslui ting af te kondigen teneinde inachtne ming van de nationale overeenkomst af te dwingen. Roemenie. De politieke toestand. Een motie van afkeuring verworpen. Een "W.-B.-bericht meldt, dat de Roe- meeufiche Kamer een door het lid Lupu in gediende motie, waarin de politiek der regeering ten aanzien van Rusland werd afgekeurd, heeft verworpen. Bratianu, do premier, en Duca, de minister van Bui tenlandsche Zaken, betoogden dat Roeme nië gaarne normaio betrekkingen met Sovjet-Rusland zou herstellen, doch als voorwaarde stelde de .onvoorwaarde lijke erkenning van RoemeniêVs rechten op Bcssarabië. Amerika. Het Mexicaanscfr-Engelsch geschil. De Mexicaansche ambassade te "Was hington deelt mede, dat generaal Obre- gon de maatregelen voor het uitzetten van Cummins beeft opgeschort. Dit geschiedde, nadat de Mexicaansche minister van buitenlandsche zaken den president van do republiek een rapport ontrent het incident had uitgebracht. G u m m ins vertrokken. Een telegram uit Mexico meldt: Cum mins is per nachttrein naar de Amerikaan- sche grens vertrokken. Buiienla Berichten G Een bomaanslag te Canton. Drie dooden, acht gewonden. Tijdens een banket, dat door de Fran sche kolonie te Canton ter eere van Mer lin, den gouverneur-generaal van Indo- China gegeven werd, wierp een onbekende Chinees een hom in de zaal, waar de gasleti bijèen waren. Merlin bleef onge deerd, doch Demorretz, de directeur van een groote Amerikaansche zijde-fabriek, zijn vrouw, alsmede Rougeau van de Ban- quo d'Indo-Chine, werden gedood. Tweo andere gasten werden doodelijk en nog vijf anderen zwaar gewond, terwijl de aire-de-camp van Merlin licht werd ge kwetst. De dader slaagde er in te ont vluchten. Nieuwe slachtoffers. De plaatsvervangende consul te Canton HET VOORNAAMSTE NIEUWS. BUITENLAND. Maatregelen ter voorbereiding van^eea amnestie in het bezette gebied. Nieuwe reïsbelasting in Duitschland. De Pauselijke nuntius mgr. Ceretti voerc hel weerd bij de ontvangst van het corps diplomatique door president Doumergue. Een motie van afkeuring tegen de poli tiek van het Rocmeensche kabinet door d» Kamer verworpen. Een telegram meldt dat twee leden der Mount-Ever'est-expcditie zijn omgekomen. (Buitenlandsche Berichten). BINNENLAND. Een onderwijskwestie in de Tweede Ka mer (Staten Generaal). De hervatting van den arbeid in da Twentsehe Textielindustrie. heeft een arm verloren als gevolg ^van den bomaanslag tegen de.n gouverneur-gene raal in Indo-China, Merlin. Een der "ge wonden is overleden. Er werden bovendien nog drie Chineesche jongens gedood en twee gewond. De Mcunt-Everest-expeditie. Twee leden omgekomen. Het Londensche Mount Everest-comïté lieefb gisteren van kolonel Norton, den leider.van de Mount Everest-expeditie het volgende telegram ontvangen: „Pharudzong. 10 Juni, 4.50 nam. Mal- lory en Irving zijn bij de jongste poging tot beklimming van den Mount Everest omgekomen. De overigen zijn in goeden welstand in het hoofdkwartier aangeko men." Verdere bijzonderheden van dit drama worden nog verwacht. Heb Londensche comité heeft terstond aan kolonel Norton een betuiging van deel neming in het verlies van twee dappere kameraden van de leden der Mount Eve- rest»expedit.ie getelegrafeerd. Men vermoedt, dat hun dood is te wijten aan de ongunstige weersgesteldheid, waar mede de. expeditie reeds bij voortduring te kampen heeft gehad. Immers, in het jongste verslag van kolonel Norton van 36 Mei wordt gemeld, hoe de expeditie ten' tweeden male door hevigen sneeuwval van uit h.et hoofdkamp op weg naar heb hoofd kwartier werd teruggedreven. Vermoede lijk is in het begin van deze maand een! nieuwe poging gedaan om den top te be reiken 'en heeft de dramatische gebeurte nis, welke aan twee der beste bergbe klimmers het leven heeft gekost, omstreeks 6 Juni jl. plaats gevonden. George Mallory was een ervaren berg beklimmer. Hij was lid van de eerstel Mount Everest-expéditie en nam in 10221 ook deel aan de tweede. Toen wist hij eett hoogte van 26.800 voet te bereiken, heb' hoogste punt tob dusver op dieajberg be4 reikt. I Irving was een der nieuwe én jongste" leden der huidige expeditie en student aan! de Hoogeschool te Oxford. Hij beeft gedu rende do beide laatste jaren deelgenomen: aan de jaarliiksche bootrace. Het Rijk en de muzieksubsiöies. Slechts twee subsidies gehandhaafd. Omtrent het stelsel, dat bij do regeeringf] voorzit, om te komen tot een door den fi- nancieelen toestand des lands zoo noodigj. geworden ralioneelo bezuiniging op de aan kunstinstellingen to verleenen subsi- dies, bericht de Tel., dat geadviseerd is het rijkssubsidie aan alle orkesten te ont houden, behalve aan het Residentie- erl het Concertgebouw-orkest. Daardoor zul len dus getroffen worden do orkesten te Utrecht, Arnhem, Groningen en Maas-' tricht. De overweging van den Minister om voor de twee genoemde orkesten cenl uitzondering to maken, is dat nu bezuini ging op de subsidies onvermijdelijk is,' het heter is do beschikbare gelden op deze twee orkesten met een wereldvermaard heid te concentreeren en voor hen de sub sidies intact le laten. Het textiefconflict in Twente loopt ten einde. In de gistermiddag te Enschede gehou den vergadering van „De Eendracht"' is be sloten Maandag den arbeid te hervatten. Hot bestuur adviseerde zich Zaterdag nog niet weer aan to melden. (Zaterdag was nl. de laats to dag, waarop de gehuwden voor de f 1.50 toeslag in aanmerking kwa men). Uit. Almelo meldt men: In een ster- avond gehouden vergadering werd beslo.-

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1924 | | pagina 1