15e Jaargang. DOMBERD&G 5 JUNI 1924 No. 4477 Sea eau Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN BU9TENLAÜE9 11» „1! a „1 „li »«l nummer bestaat uit taraa lieden. Dwarsboomen". In Den Haag i» gisteren de algemeene «teadering van het Verbond van Heder- indsohe Fabriianten-Veraenigingen gehou- en onder voorzitterschap van den heer imon A. Haas. De heer Haas heeft een openingsrede ge- ouden, waarna de heer Ir. E. Hijmans ge- oken heeft over: „Het functioneel beheer overheids- en particuliar bedrijf". lent 3)e Qeidóohz SouAo/ni' peABONNEMENTSPRIJSbedraagt bl] vooruitbetaling Voor leiden 19 cent per week 12.50 per kwartaal, n.i onze Agenten 20 cent per week 12.60 per kwartaal $u>» per port I 2.05 per kwartaal get Geïllustreerd Zondagsblad la voor de Abonnfa ver. ëijgbaar tegen betaling van 50 ot per kwartaal, bij voor uitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 ot, met Geïllustreerd Zondagsblad O et. Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen TEL. INT. ADMINISTRATIE 933 REDACTIE 15 GIRONUMMER 103003 is POSTBUS No. II OE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT: Gowona advorten tlën 30 oen! per regek Voor Ingezonden Mededeellngen wordt het dubbele van het tarief berekend. c Kleine, advertentlën, van ten hoogste 80 woorden, waarin betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en ver. huur, koop en verkoop fO.SOB van den lieer Maat leeft, zooals vanzelf spreekt, eenige weur •hen op oeconomiscli terrein naar voren ■bracht, zooals „vrijheid" voor de arbei- ,r3 onl te mogen werken zonder door de |et aan een maximum aantal uren gebon- ert te zijn. Wij zullen op dat alles niet ïgaan alleen even wijzen op het slot in de voorzitterlijke rede: Ten slotte hoopte spreker hiérbij ■verwees hij naar Twente en Werkspoor dat de arbeiders zullen leeren inzien-, dat zij in déze tijden zich niet de luxe binnen permitteeren, de Nederlandsche industrie nog langer te dwarsboomen. Yoor alles moet voorop staan, dat wij allen behooren tot het Nederlandsche volk, en dat als grondslag van onzen strijd moet worden genomen do eenheid van ons volksbestaan. Prachtig gezegd, dat laatste: grondslag in onzen strijd moet zijn do eenheid van hs volksbestaan. Zoo behoort hetals ier tenminste wordt bedoeld een eenheid, faarin alle deelen naar juiste verhouding je hun toekomende plaats innemen eene deel-o moet dus ook het andere „dwarsboomen". En, over „dwarsboo men' gesproken, zoo hadden in Twente de erkgevers al aanstonds bereid moeten rorden gevonden om met de werknemers onderhandelen! In plaats daarvan zijn fcntgenoemden aan het „dwarsboomen" jegaan, tot nadeel 'van de algemeene wel- tot sohande van him naam. nat nu zoo teleurstelt, zoo bijzonder ileurstelt, is: dat zulk een optreden in het ,Verbond" niet alleen niet wordt afgekeurd >-maar dat de schuld zelfs van de fabri kanten geheel en al wordt afgeschud en eworpen op de arbeiders. O, die klassenstrijd. die klassenstrijd ran liberalen huizeHij is even verfoeilijk O rampzalig als die der socialisten! En „Verbond" is aan dien oecono- hiseh- en zedelijk-verderfelijken strijd lang onschuldig! ala] inla nd. y Duitschland. De Rijksdag. De Regeeringsverklaring. Kanselier Marx hoeft gisteren het ifiuwe kabinet clen rijksdag voorgesteld. Hij wees er op, dat de Duitsolie politiek edert eenige jaren geheel afhankelijk is I" ran de huitenlandscho staatkunde en dat w it vooral thans het geval is, daar het raagstuk der buitenlansche -politiek ttans alles heheerscht en wel in verband tot do rapporten der deskundigen over de phadelooss telling. De Duitsche regeering heeft in dit rap- orl een weg gezien om te ontkomen aam po reeds zoo lang durende ernstige crisis <sn heeft derhalve de vraag der commis sie yam herstel beantwoord met de mede- leeling, dat zij in het rapport een prao- ische basis voor een spoedige oplossing iet, én derhalve bereid is, het plan te lnvaaxden. De kanselier legde er den nadruk op, lat de economische en financieele eenheid an Duitschland en zijn souvereine rech- en moeten worden hersteld, omdat an- ers de verplichtingen van het rapport net kunnen worden nagekomen. De kan- i' we&s er op, dat als het rapport in prechle overeenstemming en zooals het Eoeld is: als een geheel, door alle be- regeeringen wordt aange- lornen en uitgevoerd, Duitschland weder ®P behoorlijken grondslag komt .te staan ne' z'jn crediteuren, wat tengevolge moet lebben, dat in alle opzichten een betere Fading ontslaat, vooral ook ten aan- en der gebieden, die met eenzijdige uit- i Riding cler bepalingen van het vredes- r^taat zijn bezet. JtVlotte zeicle kanselier dat gezien belang der buifenlandsche politiek alle Ren van hinnenlandsche staatkunde op achtergrond moeten worden geschoven -De communisten roerig, .^tendzitting van den rijksdag .en de communisten zich weer zeer ig getoond. Er werd o.m. een schrij- van den communist Retminele voorge- .*j,wa^rin deze tegen zijn uitsluiting Barna 0r<ie' "^et Darotest werd tegen de Tuf r comiI1uiristen afgewezen, kt JT»* toe moest no# en comtmti- de orde geroepen worden. De politieke warwinkel. Wlaarom de onderhandelingen met de D.-nationalen mislukten. Een Wolff-bericht meldt nog, Hat' He onderhandelingen omtrent de vorming van een groot burgerblok ten slotte vruch teloos zijn gebleven, doordat de D.-natio- nalen het onaannemelijk achten, Hat 2aj niet een met de sterkste hunner fractie evenredig aantal portefeuilles in het nieu we kabinet ontvingen en indien niet te vens waarborgen werden gegeven voor een dienovereenkomstige wijziging der coalitie in Pruisen. Ongeregeldheden In een textielfabriek ts Lodz. Te Lodz zijn ernstige ongeregeldheden voorgekomen in een texticlwarenfabriek. Aanleiding hiertoe was, dat de loonen^ over de afgeloopen week niet werden uit betaald. Een menigte van ongeveer 2000 personen drong het privé-kantoor van den directeur binnen. De inmiddels ontboden 200 man politie konden tegen de woeden de menigte niets uitrichten. Pas toen de brandweer met de brandspuiten aanrukte slaagde men erin He menigte te versprei den. De directie heeft de sluiting der fa briek aangekondigd. Frankrijk. De kabinetscrisis. Painlevé president der Kam er De Kamer heeft gister haar bureau ge kozen, bestaande uit een president, vier vice-president en, acht secretarissen en drie griffiers. Tot voorzitter gekozen is Painlevé, de candidaat van het linksche bloc met 296 stemmen. Maginot, de candidaat der recli- trzijde verkreeg 209 stemmen en He com munist Marty 23. Na zijn verkiezing hield Painlevé een redevoering, waarin hij ten eerste zijn collega's bedankte en vervolgens er op wees, dat do verkiezing van het bureau oen bevestiging is van het vertrouwen in een democratische toekomst en van de hoop op vrede. Sprekende over het werk der komende regeering, zeide hij, dat er een vertrou wen bestaat, hetwelk de begrooting in evenwicht brengt. De eerste plicht der regeering is het nationale crediet veilig te stellen. Door ordo en stabiliteit willen zij de democratie verwezenlijken. Painlevé noodigde de Kamer uit, ter stond een edelmoedige geste te maken door de verleening van amnestie. Hij deed een beroep op do samenwerking van allo partijen, ten einde de Kaaner te hel pen bij de vervulling van haar moeilijke taak. Ook hier roerige elementen. De kamerzitting heeft geheel den in druk bevestigd, die reeds Zondag werd verkregen, doch in de afgeloopen dagen in de wandelgangen nog meer voedsel had gekregen, n.l. dat het de lastigste ka mer zal zijn, die men tot nu toe gehad heeft, een rebellis tische kamer, die de hef tigste tooneelen belooft en niet zoozeer tusschen links en rechts, tusschen meer derheid en oppositie, maar in het bijzon der tusschen de vijandelijke broeders van rood. De groep van 25 communisten doet een ontstellende activiteit zien en het heeft gisteren maar zeer weinig gescheeld, of de handtastelijkheden waren reeds inge zet. De voorzittersrede van Painlevé is van a tot z gepaard gegaan met het heftigste tumult. De rechtsche oppositie bepaalde zicih er toe Painlevé voor den mal te hou den met prikkelende opmerkingen en in terrupties, doch het waren vooral Ho communisten, die Painlevé het spreken onmogelijk beproefden te maken. De strijd tegen Millerand., Millerand wil niet heen. Sauerwein in de „Matin" zegt, uit goe de bren te weten, dat Millerand misschien zou willen buigen; indien het slechts ging om zijn eigen voorkeur, doch hij acht zich voor zeven jaar benoemd en is van meening, niet zijn prerogatieven over schreden te hebben, 7-oodat hij niet denkt aan aftreden. Deze wijziging in den toestand is 't ge volg van de houding van den Senaat, wel ke onzeker is. Van de Gauche Démocratigue waren eergisteren van de 165 aanhangers slechts 147 volgens „L'Oeuvre" cn 127 volgens de „Petit Parisien" bij de vergadering aanwezig, welke zich met op vijf na alge- möene stemlnen vereenigde met de motio tegen Millerand van 't linksche kartel. Henry de Jouvenel had vergeefs voor gesteld, een verzoening tusschen Mille rand en de leiders der nieuwe meerder heid te probceren. De rechtsche .groepen in den Senaat, omvattende 126 leden, verklaarden zich vóór Millerand, zoodat het niet zeker is, welk standpunt in de meerderheid is, daar de Senaat 312 leden telt. In deze omstan digheden zou Millerand den strijd willen aanbinden en indien geen der linksche leiders een ministerie zou willen vormen, dan op voorwaarde van zijn aftreden, zou hij een kabinetsformateur buiten de meerderheid zoeken. De betrekkingen met het Vaticaan. Met betrekking tot de kwestie-Mille- rand wijst de „Liberté" er op, dat Mille rand in geen geval toestemming geven 1 zal tot een verbroking der diplomatieke betrekkingen met het Vaticaan, en even min afbreuk kan laten doen aan de natio nale verdediging. Mocht Millerand in den strijd ondergaan, dan zal dit geschieden in het bewustzijn dat bij alles heeft ge daan, om zijn land voor noodlottige gevol gen te behoeden. Engeland. De Woningbouw, Het regeer ingsplan in li et Lagerhuis. Iu het Lagerhuis heeft Wheatley, de mi nister van gezondheid, de financieele re solutie ingediend, welko de middelen be vat voor het woningbouwplan der regee ring, hetwelk den houw beoogt van 2Ya millioen huizen gedurende do komende 15 jaren, te beginnen met 90.000 huizen in 1925, stijgend tot 225.000 in de latere jaren. Do regeering verschaft een subsidie van negen pond sterling van elk goedge keurd huis„ doch de huizen moeten te gen redelijken prijs aan de huurders wor den verhuurd en niet voor verkoop wor den voorbehouden, gelijk thans practisch geschiedt. Tegenover den arbeidswaarborg voor 15 jaar heeft het bouwbedrijf op zich ge nomen het noodigo aantal huizen te le veren en de prijzen der materialen te be perken. Het woningwetsontwerp zal op deze fi- nancieelo bepalingen zijn gebaseerd, en de regeering zal tegelijkertijd een ont werp indienen, om te verhinderen, dat er buitensporige prijzen voor bouwmate riaal worden berekend. Wheatly verklaarde, dat bet plan, ter wijl het betere woningtoestanden schept, de arbeiders in staat zal stellen een beter aandeel in de wereldconcurrentie te ne men, de werklooslieidsramp zal verminde ren en de achterbuurten zal doen verdwij nen. De iersche grenskwestie. Een verklaring van Mac Donald. In het Lagerhuis heeft Ramsay Mac Donald een belangrijke verklaring afge legd over de grensregeling in Ierland, tusschen Ulster en den Vrijstaat. Hij zeide, dat de regeering de pogin gen harer voorgangsters, om tot een rege ling te komen, had voortgezet, zonder dat dit evenwel succes had. Daarop had do regeering directe stappen gedaan, ten einde iemand te vinden, die in do termen viel en bereid was om als voorzitter te fungeeren van de grensregelingscommis sie, welker benoeming op grond van het traslaat van Londen moet plaats hebben. Do opvatting der regeering is, dat deze aan te wijzen persoon zoo mogelijk iemand moet zijn van juridische ervaring, die tevens vrij staat van de Ierscho poli tiek. Men verwacht in parlementaire krin gen, dat sir James Rose daartoe zal wor den benoemd. Het was verder raadzaam geacht in deze juridische commissi© eveneens eenige be kende rechters uit de dominions op te ne men, en hij was verheugd het huis te kunnen meedeelen, dat de opperrechter van Australië bereid was gevonden zitting te nemen, terwijl vermoedelijk ook de de ken der Canadeesche orde van advocaten beschikbaar zou zijn. De premier zeide verder, dat hij Za terdag j.l. in zijn onderhoud met presi dent Gosgrave en sir James Graig ver zocht had, dat zij bepaalde voorstellen, dio hij hun schriftelijk Had medegedeeld, zouden overwegen, en hij had er hun verder op gewezen, dat de bedoelde juri dische commissie zich niet met het on derzoek zou kunnen bezig houden voor Juli a.s., te weten na aankomst van den Australische opperrechter te Londen. Er moet dus cenigen tijd verloopen, voor er verdere formeele stappen kunnen worden gedaan, en hij was van meening, dat deze pauzo nuttig kon woTden besteed om met medewerking van den door Engeland voor te stellen voorzitter der gronscommissio te overwegen, hoe do regeling in de practijk tot stand kon worden gebracht. Spoorwegstaking te Londen? Het personeel van de Dondenscho On- dergrondsche Spoorwegen en de Great "Western Maatschappij hebben gisteren be sloten te middernacht in staking te gaan, naar aanleiding van een loonconflict. De staking wordt gedesavoueerd Hcor den National en Bond van Spoorwegpersoneel, welks leden aan het werk zullen blijven, waardoor een algemeene stopzetting van het verkeer wordt voorkomen. De toestand is echter gecompliceerd door een actie van den bond van locomotiefpersoneel welke een krachtig schrijven heeft gericht aan de spoorwegdirecties, waarbij dezen laatsten een termijn wordt gegeven bin nen welken voldoening moet zijn gege ven aan de eischen, welke hun oorsprong gevonden hebben in de regeling van do jongste .staking. Voorts wordt in den brief gedreigd met krachtige maatregelen, in dien deze eischen niet worden ingewil ligd. Spanje. De opstand in Marokko. Beslissend offensief tegen de rebellen? De leider van het directoire, generaal Primo de Rivera, heeft eenige verklarin gen afgelegd tot de voorgenomen actie in Marokko. Ofschoon de vijand daar op het oogen- blik nog onder den indruk is van de kastijding dio hem is toegediend, kan hij zich spoedig herstellen. Er moet dus snel gehandeld worden. Het directoire wenscht een beslissenden slag aan Abd-el-Krim toe te brengen, die besloten is, zijn posities in het Riff-ge bied tot eiken prijs te verdedigen. Inlandscho „vertrouwelingen" der Span jaarden rapporteeren dat de leider der op standelingen in Marokko vernederende straffen heeft opgelegd aan de hoofden, die onlangs de nederlaag geleden hebben. Deze straffen bestaan hierin, dat zij, als vrouwen verkleed, werden rondgeleid, waarbij zij bespot en geslagen werden. De toepassing van dergelijk straffen is een bewijs, dat do Riff-bevolking er geenszins aan denkt, zich te onderwerpen en dat het gezag van Abd-el-Krim over dio bevolking niet verzwakt is. Do voorbereiding tot de radicale maat regelen, door Primo de Rivera overwo gen, wordt actief voortgezet. Generaal So riano, leider van den vliegdienst, heeft een basis doen inrichten voor watervlieg tuigen op het eiland Alboran. Deze zal tegelijkertijd hulppost en proviandee- ringspost zijn voor de vliegtuigen, die hoven do baai van Alhucemas opereeren. Een commissie van acht officieren heeft zich naar Frankrijk hegeven om twaalf vliegtuigen over te nemen. Volgens sommige berichten zou de aan val plaats hebben na het vertrek van den koning van Italië uit Spanje, waarschijn lijk, omdat lftt Spaanscho commando wenscht te beschikken over de oorlogs schepen, die het Italiaansch eskader zul len begeleiden. Voor het oogenblik hebben Spaansche vliegtuigen over groote uitgestrektheden vijandelijk gebied den oogst in brand ge stoken en vijandelijke concentraties ver strooid. Generaal Sanjurgo, commandant van Melilla, heeft met den hoogen commissa ris van Spanje aldaar geconfereerd en is naar het westelijk deel van de Spaansche zone vertrokken om zich van den toestand op de hoogte te stellen. Hierin wordt een nieuwe aanwijzing gezien, dat het Spaan sche offensief niet lang op zich zou laten wachten. Portugal. Onrust In een militair vliegkamn. De „Intransigeant" verneemt uit Lis sabon dat de luchtvaartofficieren, die weigerden het gezag van hun nieuwen chef, kolonel Sarlenlo, te erkennen, zich op liet vliegterrein van Amadora, bij Lis sabon, hebben verschanst. De troepcri sym pathiseeren met hen, evenals een deel van het garnizoen te Lissabon. Oostenrijk. De toestand van dr. Seipel. Naar wordt medegedeeld, zou heden de critieke dag voor liet ziekteverloop van dr. Seipel zijn, in dien zin, dat na Donder dag het acute gevaar zou zijn geweken. „Dit neemt echter niet weg aldus do ^,Reichspost" dat nog tien dagen lang do mogelijkheid voor complicaties blijft bestaan. Do complicaties welke men vreesde uit de diabetes hebben zich echter niet voorgedaan. Zeker is echter dat, wan neer de genezing een goed verloop heeft, do Bondskanselier nog geruimen tijd re convalescent zal blijven. Albanië De opstand in Albanië. Het lot van Tirana nog onzeker? Het „Palazzo Chigi" was niet in staat het bericht to bevestigen, dat de opstan dige nationalisten Tirana hebben bezet. Wel verklaarde men, dat de regeering van Albanië gevolmachtigden heeft gezon den naar Valona en Skoetari, met het ge volg, dat de vijandelijkheden te Valona werden gestaakt, doch in de Noordelijke gebieden nog voortduren. Men gelooft niet, dat een overeenkomst zal worden be- HET VOORNAAMSTE Ni£U>iSi BUITENLAND. Da regeeringsverklaring van Marx. Aanvaarding van het deskundigen-rapport Painlevé tot voorzitter van da Franseh» Kamer gekozen. Verklaring van Mac Donald over d« Iersche grensregelingskwestie. Een spoorwegstaking In Londen? BINNENLAND. Nadat in de Tweede Kamer verschilt n- de leden gisteren beschouwingen hebben gehouden over de wijziging, van Leer plicht- en L.Q.-wet, is do Minister van On derwijs heden aan het woord gekomen. (Staten-Generaal). Bij Kon. Besluit zijn bennemd de a-qe- vaardigden naar de 6e Inttern. Arbeidscon- ferentie alsmede hun technische raads'io- den. De zitting van den Amsierdamschen Ge meenteraad is twee keer geschorst wegens tumult over den vacantieiceslag der ge meentearbeiders. (Gemenode Ber'eh'*»nV reikt, daar do opstandelingen overal de overhand hebben. Hun doel is, de huidige oligrachischo regeering te vervangen door een constitutioneele. Het laatste bericht, dat gisteravond 'e Rome is binnengekomen zegt echter, dat do nationalisten Tirana hebben bezet en dat do regeeringstroepen zich bij hen heb ben aangesloten. Roemenië. De crisis in Roemenië. A v e r e s c u's dreig e m 0 n t e n Aan de Engelsche bladen wordt uit Boekarest het nog onbevestigde bericht gemeld, dat generaal Averescu den ko ning van Roemenië zou hebben -verzocht, het kabinet onverwijld to "ontslaan. Het gerucht gaat, dat Averescu gedreigd zou hebben, dat een weigering er toe zou leiden, dat de zaak langs militairen weg zou worden ter hand genomen en hij eigenhandig de ministers met ---M zou wegjagen. RECTOR VAN REIJSEN. t De Tijd schrijft: De dood in den vollen bloei der jaren van dezen priesterlijken journalist, die met zooveel talent en toeleg het groote cn invloedrijke dagblad bestuurde, waar van hem in 1914 de leiding werd toever trouwd, zal niet alleen in de kringen dergenen, die dagelijks met hom moch ten samenwerken, maar van allo katho lieke dagbladschrijvers in ons land diep leedwezen verwekken. Want ofschoon zich Rector Reijsen weinig in het open baar leven bewoog, hadden de priester lijke functie, .waarmee hij do hoofdre dactie van „De Msb." waarnam, do apos tolische ijver, dio hij èn iii de journa listiek èn in het patronaat*- c-n retraite- werk ontwikkelde do g- eslelijke lei ding van het retraitehuis „De Thabor" to Rotterdam cn het medebestuur der Ge sloten Retraiten in het Bisdom Haarlem .is met groote vrucht aan zijn toewijding vertrouwd geweest hem ue algemeene achting en de bijzondere vereering van talrijken verzekerd. Hij placht altijd conscientious te over wegen, in dat opzicht was hij voor journalisten voorbeeldig do meenmgen, die hij aan zijn lezers voordroeg, en bij opvat tings ver schillen met collega's van. andere bladen zocht hij in den eenvoud des harten steeds een vredelievender, loon to treffen. Er zal dan ook geen katho- lioko journalist in liet land worden gevon den, die zich niet vol deelneming aansluit bij den rouw, die thans in de redactio-bu- Teaux van „De Msb." heerscht. R. r- P- Delegatie Int Arbeidseonierentie. Do afvaardiging van Nederland op ds zesde zitting Her International© Arbeids- conferentie op 16 Juni to G-enève is als volgt samengesteld: afgevaardigde Her Nederlandsche regeering, tevens voorzit ter der afvaardiging, dr. W. H. Nolens, lid der Tweede Kamer; tot afgevaardigde der Nederlandscho regeering G. J. v?" u Thionen, hoofdinspecteur van arbeid; tot afgevaardigde der vertegenwoordigen de NedeTlandsche werkgevers ir. C. F. Stork, voorzitter der vereeniging van iso dcrlandsehe werkgevers; tot afge\aardig- de der vertegenwoordigende Nederland scho arbeiders E. K u p e t s, secretary N. V. Y.{ tot technisch radsman der re- geeringsgedelegeerden, tovena sepretarii van de delegatie dr. A. M( J o 0k0 s, adin. van het dep. van Arbeid, H. en N.jtj» technische raadsleden van afgevaardigde werkgevers ir. A. H. D- de Bol to Sas-

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1924 | | pagina 1