No. 4471
Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN
15e Jaargang.
WOENSDAG 28 MEI 1924
efieicbeli^Sou^omt
PeABONNEMENTSPRIJSbedraagt bij vooruitbetaling
Voor Leiden 19 cent per vreek 12.50 per kwartaal*
Bij onze Agenten 20 cent per week 12.60 per kwartaal.
Franco per post 1 2.95 per kwartaal.
Het Geïllustreerd Zondagsblad Is voor de Abonn^s ver
krijgbaar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij voor
uitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 ct., met Geïllustreerd
Zondagsblad 9 ct.
Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Fessidagen I.
TIL. INT. ADMINISTRATIE 835 REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003 u POSTBUS No. II
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewona acïverlentlën 30 cent per regofc
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt het
n dubbele van bet tarief berekend. s
Kleine adverienlign, van ten hoogste 30 woorden, waarfa
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, buur en ver.
huur, koop en verkoop fO.SO.
Pit nummer bestaat uit drie
bladen.
Morgen, Hoogfeest van 's Heeren
Hemelvaart, zal De Leidsclie Courant
niet verschijnen.
Hemelvaart.
Pater Borromaeus zeide reeds eenige ja-
ïen geleden op een Katholieken-dag:
,,'t Is ontzettend, zooal9 da publieke ze-
j 3eloosheid u tegenvlamt uit do winkel-
j kasten. De publieke onzedelijkheid staat
op de hoeken van straten en pleinen. De
le van Sodoma wordt aangeprezen in
Saam nog wel der volksgezondheid. Alles
wordt volgepraat met schunnigheden
echtbreuk en allerlei vuile verhoudingen
I .worden vergoelijkt."
Dat die woorden geen overdrijving zijn,
zal iedereen toegeven, die een weinig weet
van onze mode. onze spoorkiosken en boek-
I ivmkels, 0nze bioscopen en schouwburgen,
onze couranten en geïllustreerde tijd-
i schriften.
Niet. alleen is de zedelijkheid sinds ja-
j ren aan 't afnemen, maar het begrip zelf
der zedelijkheid is vertroebeld. Men weet
niet meer en wil niet meer weten, dat iets
i onzedelijk is. „Zedelijkheid is oen kwestie
van appreciatie", zoo decreteerde een vroe
gere minister van Oorlog. En dat woord is
aiels anders, dan een echo van den ze-
ninvzieben MultatuTi. die al voor jaren den
nonsens lanceerde, dat alles, wat gewoon
te. zede is, ook zedelijk is! En, wat
ïfultatuli in zijn grootheidswaan leerde,
wordt door duizenden als een onomstoote-
lijke waarheid gehuldigd!
pat moet dan toch de menschheid tegen
'de steeds verder kankerende onzedelijk
heid beschermen, als wordt aangenomen,
dat zedelijkheid niet iets werkelijks, doch
slechts iets denkbeeldigs is? Hoe zal mei
op den duur den weg naar verdere zede-
lijke verwording kunnen versperren, als
men aanneemt, dat er eigenlijk geen ob
jectieve maatstaf voor zedelijkheid be^
staat?
Paus Leo XIII zeido reeds: „De ontucht
ïeeft in de laatste tijden zoo ontzettend-
om zich heen gegrepen, dat ernstig den
kende mannen van elk geloof en elke rich
ting met bezorgdheid de toekomst tegemoet
blikkenDe ontucht is in de heden-
gsche wereld eensoortvanopen-
Jb a r e macht geworden."
"Wij leven in een vergiftigde atmosfeer,..
Maar: sursum c or d a, de harten
Omhoog!
Op feesten, als wij heden vieren, moe
ten wij ons zelf zeggen, dat d© harten der
Christenen moeten zijn losgescheurd van
.het aardsch© kot en los gerukt van de
laardschö ketens; moeten opstijgen naar
hoven, naar den hemel, waar, zooals Guido
Gezelle zong, „he't licht en de lucht van
Igoud de zie1© in eeuwig blij-zijn houdt, en
[waar gij, Christus, onverhoond, als Ho
ming van alle eeuwen troont"!
Sursum c o r d a, d© harten omhoogl
•Vandaag en iedc-ren dag, welken wij van
God ontvangen. De hemelvaart en de ziel
maar het oord, waarheen haar Verlosser
haar is voorgegaan, in Goddclijken luister
on gloricuse overwinning.
De Kerk, dio in liaar gebeden op de
de feestdagen zoo fijn do ziel weet t© tref
fen en de stemming t© verheffen, bidt
moreen in de H. Mis:
..Verleen, bidden wij U, almachtige God,
dat wij die gelooven, dat Uw eenig ge-
horen Zoon, onze Zaligmaker, heden ten
hemel is opgeklommen, zelf ook mot het
hart in den hemel mogen verwijlen.
Door O. H. J. C"
Gelukkig het leven van den mensch
schoon is het en krachtig wiens hart
ikan opstijgen ten hemel; voor wien het
iedoren dag is: een hemelvaart 1
Hij zal ook telleen dage althans iets ge
voelen van de blijdschap, die morgen in
de Mis-gebeden door de Kerk wordt uit
gejubeld:
vGij, alle volkeren, klapt in de handen;
juicht Gode toe met jubelende stem".
mPrijst met snarenspel den Heer, die
hoven den hemel der hemelen zich verheft
naar het Oosten, Alleluia".
Wat is de blijdschap van Gods kinderen.
i
FEUILLETON
f X~
h% Heden maken we een aanvang met de
i Plaatsing van de roman:
jjET STERVENDE LAND.
f £en van de beste werken van den gorocm-
Franschen schrijver Renö Bazin
BUlTEHLAWa
Duitschland.
De opening van den Rijksdag
Een lawaaizitting
Om 3 uur gistermiddag weTd de rijksdag
geopend. Op straat was slechts matige be
langstelling van de zijde van het publiek.
Daarentegen was een formidabele politie
macht op do been.
In het huis waren de tribunes tot den
nok toe bezet en toen de bel klingelde, ten
teeken dat de zitting beginnen zou, was er
spoedig beneden geen enkele zetel onbezet.
Onder het hinnenstroomen der afgevaar
digden was aller aandacht gevestigd op
generaal Ludendorff en juffrouw Ruth Fi
scher, de onvervaarde communiste.
De oude h -er Bock heklom liet voor-
zittersgestoeelte en verklaarde, dat hij in
1846 geboren was. Hij vroeg, of iemand
hot het record verbeteren kon, en toen
allen zwegen, verklaarde bij zichzelf tot
voorloopig president en de zitting voor ge
opend.
Onmiddellijk brak er van communisti
sche zijde een woest geluid los, waarvan
het doel was vrijlating van do gevangen
genomen leden van den rijksdag te verkrij
gen. Toen de orde was hersteld, werd appèl
gehouden. Het voorlezen der namen gaf
aanleiding tot veel uitroepen, meestal van
een onschuldig en den lachlust prikkelend
karakter. Aller oogen bleven op generaal
Ludendorff gericht, die zichbaar zenuw
achtig het onweer zat af te wachten, dat
verondersteld werd bij hot uitroepen van
;zijn naam los te zullen harsten. Toen de
voorletters bij de letter L gekomen waren,
streek er langzamerhand een doodelijke
stilte over het huis neer, die in c-en kort,
maar oorverdoovend „Heraus"! overging,
toen het appèl den voormaligen kwartier
meester-generaal bereikte. Deze zat verle
gen glimlachend de huilende communisten
en socialisten toe te knikken. Inmiddels
trad een der communisten op de tafel van
het huis toe en hief triomf eerend oen. blau-
wen bril in de richting van Ludendorff, als
herinnering aan diens vlucht naar Zweden.
Op tafel lagen verder een met bloed be-
spattc bouquet, eveneens voor den veldheer
bestemd en een gescheurde handschoen als
zinnebeeld van „Scheidemann's verdorde
hand".
Toen von Tirpitz* naam afgeroepen werd,
trachtten de communisten het geluid van
scheepssirenen na to bootsen. De zeeman,
die veel meer op Sint Nicolaas in politiek,
dan op een zeerob gelijkt, scheen dat mach
tig aardig te vinden en lachte den bengels
op den linkervleugel goedmoedig toe. Ten
slotte kon de president dan toch het appèl
sluiten, hetgeen van links bevestigd werd
door don uitroep: de stal is vol!
De communisten kwamen nu weer vrij
lating van de gevangenen eischen, terwijl
de andere partijen op grond van het regle
ment van rede eerst de keuze van een pre
sident verlangden.
Toen de oude Bock geen kans meer zag
liet lawaai, dat daarbij ontstond, meester
te worden, liet hij snel een hoogen hoed
uit de garderobe halen, zette dezen plechtig
op en verliet het voorzittergestoelte. De
communisten hieven daarop de internatio
nale aan. Toen zij uitgezongen waren,
stond de rechtervleugel op en zong het
„Deutschland, Deutschland, iiber alles".
Daarna zongen zij allemaal nog eens door
elkaar, waarmee de pret was afgeloopen
tot groote opluchting voor centrum en de
mocraten, die niet goed weten welke hou
ding bij dergelijke demonstraties aan te
nemen.
Marx wear kabinetsformateur
Inmiddels had Marx het huis verlaten,
om met den rijkspresident to gaan confe-
reeren.
Volgens den Berlijnschen correspondent
van het „Hbld." heeft Rijkskanselier dr.
Marx opgedragen, een poging te onderne1-
men, om op de basis van het zoogenaamde
burgerlijke blok (d.w.z. van (le Duitsch-
nationalen tot de Democraten) een kabinet
te vormen.
Politieke moord op 'n 16-jarigen scholier
In een bosch nabij Berlijn is het lijk
gevonden van een zestienjarigen scholier.
Op zijn borst was een briefje gespeld,
waarop de woorden: „Dood aan de fascis
ten"
Ds actie der Rijnlandsche separatisten
De separatistische Rheinisch-Weslfali-
scho Volksbund beeft besloten, voorberei
dingen te treffen voor een soort stemming
in den zin van die, welke in Hannover
heeft plaats gehad, in alle bezette gebieden
van do Rijnprovincie en West falen, Hes-
son-Nassau cn de Palts.
Het Roerconflict
Excessen der communisten
Naar uit Essen wordt gemeld, is de
toestand in het Roergebied verscherpt,
daar do communistische excessen, welke
zich de laatste dagen reeds deden gevoe
len, een gevaarlijk karakter gaan aanne
men.
Zoo hebben in de buurt van Watten-
scheidt ongeveer vier- tot vijfhonderd per
sonen een poging gedaan om de mijn
„Centrum" te bestormen.
Elders weer werden mijn-beambten
zwaar mishandeld.
Stopzetting van bedrijven
Van de „Rbeiniscbe Stablwerke" zijn
nog slechts enkele klei Me bedrijven in wer
king. Door de stopzetting worden ongeveer
2000 arbeiders getroffen.
De „Niederrheiniscbe Hütto" werd even
eens heden stilgelegd. -Bij deze onderne
ming waren 2500 arbeiders werkzaam.
De metaalarbeidersstaking te
Mannheim geëindigd
De staking bij de inetaalinudstrie te
Mannheim is geëindigd.
Frankrijk.
Eduas'd H err Sot
Zijn persoonlijkheid en
loopbaan
•Indien Herriot inderdaad binnen enkele
dagen aan het hoofd der Fransche regee-
ï'ing zal komen te staan, zal de republiek
door een nog vrij jongen man worden be
stierd. Immers, Eduard Herriot wordt in
Juli pas vijftig jaar. Hij spruit voort uit
een officiersfamilie uit Lyon, studeerde
letteren en werd in 1905, na eenige jaren
leeraar te zijn geweest, professor aan de
faculteit der Letteren aan de Lvonsche
hoogeschool. Spoedig werd hij lid van den
gemeenteraad van Lyon, om reeds op 33-
jarigen leeftijd burgemeester dezer stad te
worden, welke functie hij dus bijkans
zeventien jaar bekleedt.
Het dagelijkscb bestuur van Frank-
rijks derde groote stad bevredigde Herriot
blijkbaar nog niet volkomen, want in 1914
deed bij zijn intrede in bet parlementaire
leven, door in den Senaat te worden ver
kozen. Hij was toen 40 jaar oud, de jongste
leeftijd, waarop men Eu. het Luxembourg i
wordt toegelaten! Tijdens den oorlog was
hij enkele maanden minister van transport
en levensmiddelenvooïziening in bet kabi-
nel-Briand. In 1919, bij de nieuwe ver
kiezingen, trad bij als Senator af en kwam
in de Kamer als afgevaardigde voor het
Rbóne-departement. In de nieuwe Kamer
was bij aanstonds de leider der radicale en
en radicaal-socialistische partij, doch deze
partij, die juist bij de jongste verkiezingen
zoo sterk uit den strijd is te voorschijn ge
treden, bad toen veel van baar macht in
geboet tengevolge van de overwinning van
bet Nationale blok.
Men weet, dat Herriot den laatsten tijd
vrij vaak op den voorgrond is getreden.
Zijn levendige propaganda voor de Jaar
beurs te Lyon, welke feitelijk aan zijn
initiatief haar bestaan te danken heeft;
zijn reis naar Rusland en zijn daarop ge
volgd ijveren voor het hervatten der be
trekkingen tusschen Frankrijk en de Sov-
jet-republiek liggen nog versch in bet ge
heugen.
Engeland.
De „siraal des doods" naar Frankrijk.
Opgewondenheid in Engeland.
Hetgeen zicli om de uitvinding van
Gindell Matthews afspeelt, gaat het karak
ter aannemen van een openbaar schandaal
Do onderhandelingen met de Brilsche re
geering zijn afgebroken en de uitvinder is
per vliegmachine naar Frankrijk vertrok
ken, om daar verder te onderhandelen met
de Fransche gegadigden.
Even nadat Matthew's vliegtuig was op
gestegen, reed een automobiel in volle
vaart bet vliegveld op en twee personen
sprongen er uit, om den vertrekkende tegen
te houden. Zij waren evenwel te laat. De
twee personen waren een advocaat en een
zekere heer Gubbins, die mede namens
twee anderen aanspraak maken op 52 pet.
in bet eigendomsrecht van de uitvinding
en hij dagvaarding Matthews hadden ge
sommeerd de uitvinding nie-t zonder hun
voorkennis te verkoopen.
Onmiddellijk werd naar de Chan tiers du
Rhone getelegrafeerd, teneinde deze in
kennis te stellen van de beslissing van het
hof, waarop de dagvaarding gegrond is en
welke gistermorgen kort voor Matthews'
vertrek werd gegeven. Zoo noodig zullen
bij de Fransche justitie stappen worden
gedaan ter bescherming van de uitvinding
Tevens brachten de directeur voor weten
schappelijk onderzoek aan het departe
ment voor luchtvaart en een der officieren
van het departement een bezoek aan
het laboratorium van den uitvinder, waar
zij ontvangen werden door diens assistent,
kapitein Edwards. Deze vertrok gistermid
dag met den boottrein naar Parijs.
Verzekerd wordt, dat geen nieuw bod
door de regeeTing is gedaan. Naar de bla
den vernemen, bad do regeering Matthews
1000 pond voor zijn uitvinding aangebo
den, onder voorbehoud, dat deze de proef
zou kunnen doorstaan. Dit onderzoek zou
veertien dagen duren. Eerst na dit tijds
verloop zouden de deskundigen definitief
rapport kunnen uitbrengen.
In een onderhoud met een medewerker
van do „Star" noemde Matthews bet aan
bod absurd. „Met bet oog op mijn finan-
cieele positio", zeide hij, „moest ik het wel
verwerpen. Ik vertrek dus naar Frankrijk,
om de contracten met de Chantiers du
Rhone te Lyon, welke reeds geheel in orde
zijn gemaakt, te teekenen. De onderteeke-
n'ing zal evenwel niet voor Vrijdag ge
schieden. Ik heb reeds veel geld besteed
aan het onderzoek en aan de proefnemin
gen en sta thans voor mijn faillissment.
De Britsche regeering kende mijn toestand
en er was overeengekomen, dat ik na het
onderzoek van eergisteren een definitief
antwoord, ja of neen, le hooren zou krij
gen". Hij noemde de Engelsche voorwaar
den hoogst miserabel en zeide, dat voor de
Engelsche deskundigen dezelfde proefne
ming was verricht, welke den Franschen
voldoening had geschonken.
De avondbladen zijn zeer verontwaar
digd over hc-t gebeurde.
Volgens niet le controleeren berichten,
welke gisteravond uit Parijs binnenkwa
men, zou in strijd met wat de Londen-
scbe avondbladen schrijven, kapitein Ed
wards wel een nieuw aanbod van de En
gelsche regeering hebben gekregen en zich
onmiddellijk, waarschijnlijk per vliegtuig,
naar Parijs hebben begeven, waar bij
hoogstens een half uur na Matthews zou
zijn aangekomen. Laatstgenoemde was
door een verlegenwoordiger van de Lyonee-
sche firma ontvangen en was met dezen
in een auto weggereden. Kapitein Ed
wards zou er niet meer in geslaagd zijn
Matthews to ontmoeten en bet contract
met de Chantiers du Rhone zou reeds eau
uur na de aankomst van den uitvinder
zijn geteckend.
Albanië
De burgeroorlog.
De toestand wordt critiek.
Naar het „Journal" meldt, schijnt de
toestand in Albanië critiek te worden. Het
Noorden heeft zijn onafhankelijkheid ge
proclameerd, en noemt zich thans- den
Staat Noord-Albanië. Een deel van bet le
ger verleent zijn steun aan dezen nieuwen
slaat, en de mogelijkheid van een nieuwen
burgeroorlog lijkt niet uitgesloten.
Hsngarije.
De aanslag op Horihy.
De dader veroordeeld.
Voor het geechtshof te Boedapest beeft
terechtgestaan do 23-jarige metaalbewer
ker Sztaron, die een aanslag tegen den
rijksbestuurder bad beraamd.
Bekl. nam tegenover bet 'Hof een zeer
uitdagende houding aan en verklaarde, dat
bij zijn voornemen, den rijksbestuurder te
vermoorden, onvoorwaardelijk ten uitvoer
zou brengen, ingeval bij zijn vrijheid zou
berkrijgen.
De rechtbank, veroordeelde Sztaron tot
zes jaar tuchthuisstraf en zijn beide mode
beklaagden, die van zijn plannen keunis
hadden gedragen, zonder daarvan aangifte
te hebben gedaan, ieder tot drie maanden
gevangenisstraf, welke straf door de voor-
loopige hechtenis als ondergaan wordt be
schouwd.
Rusland.
Corruptie in Rusland.
Rechters te Moskou ter dood
veroordeeld.
Reuter meldt uit Moskou, dat een aan
tal rechters en andere autoriteiten van liet
revolutionaire tribunaal te Moskou op be
schuldiging van corruptie en onwettige in
vrijheidstelling van gevangenen, voor- het
hoogste gerechtshof te Leningrad terecht
heeft gestaan. Zeventien hunner zijn ter
dood veroordeeld, zeven tot 10 jaar gevan
genisstraf, twee tot 5 jaar, acht tot 3 jaar
terwijl de anderen zijn verbannen.
China.
Mislukte aanslag op een
militair gouverneur.
Gister werden naar den militairen gou
verneur twee hommen geworpen. Deze bleef
echter ongedeerd, doch de generaal Loe
Sjian Ting werd gewond, terwijl twee sol
daten gedood werden.
BisaBEBSLflEaa
Koninklijke Besluiten,
'Burgemeester
Bij Kon. besluit van 24 dezer is benoemd
tot burgemeester der gemeent9 Maarbeeze
J. M. H. Klardieu
Tweede Kamer.
Een vaoaturo.
Dc heer A. H. van der Hoeven, die ge
kozen ia verklaard tot lid van de Tweede
Kamér der Staien-Generaal in de vAca-
ture-Hugenboltz (S.D.A.P.), zal die benoe
ming niet aannemen.
HET VGORHAAKISTE KiEüWS.
BUITENLAND.
Da nieuwe rijksdag Is met een lawaai
zitting geopend.
Marx opnieuw kabineis-formateur.
Het Roerconflict wordt steeds ernstiger.
De onderhandelingen in Berlijn schijnee
evenwel een gunstig verloop to hebben (Ta*
legrammen).
De „doodelijke straal" naar Frankrijk
verkocht. Verontwaardiging in Engeland.
BINNENLAND.
Tegen den nalatigen hoefdagent te Baarn
luidt de cisch: een maand hechtenis.
(Rechtzaken).
De eerste zaak in verband met da
knoeierijen bij den bouw van het Leidsche
Ziekenhuis komt 12 Juni voor de recht
bank. (Rechtzaken).
De ijzerconstructie voor den stuw bi]
Belfeld aan een Nederiandsche firma ge
gund. (2de blad).
Ds. A. H. van der Hosve, gemeentelijk
inspecteur van het L. O. te Utrecht be
noemt! verklaard iet lid der Tweede Kamer
(vac.-Hugenholtz), heeft de benoeming niet
aangenomen.
De Tweede Kamer behandelt hei wets
ontwerp tot steun aan tien Kon. Holl. Llcyd
De verlaging van de salarissen van het
rijkspersoneel.
De houding van Arka.
„Do Tijd" meldt, dat de Algemeen»
Rocmscli-Katholieke ambtenaarsvercenïging
met 3403 tegen GO stemmen besloten heeft
tofc bet voeren van een geding tegen den
staat terzake van do salarisverlaging.
Wijziging Arbeidswet 13T9
Groodbakkerijen.
Hot Hoofdbestuur van den Ned. R. K.
Bond van Brood-, Koek-, Banketbakkers,
en Cacao-, Chocolade en Suikerbewerkers
beeft in da j.l. Zondag le Amsterdam ge
houden buitengewono hoofdbestuursvergada
ring het voorontwerp tot wijziging der ar
beidswet 1919 wat betreft den arbeid in
broodbakkerijen breedvoerig bespro
ken.
Teneinde bet door den Hoogen Raad
van Arbeid gevraagde advies namens de
bondsleiding vast te stellen, werd beslo
ten een buitengewone vergadering te be
leggen van den Bondsraad op Zondag 1
Juni a.s. te Rotterdam, waar tevens ca
vertegenwoordiger van het bondsbestuur
zal worden aangewezen welke zitting zal
nemen in de sub-commissie III van den
Hoogen Raad van Arbeid, welke tot taak
heeft dien Raad van voorlichting te die
nen.
De audiënties van de ministers vati
onderwijs, kunsten en wetenschappen en
van waterstaat werden deze week niet ge
houden.
SPORT
VOETBAL
R. K. FEDERATIE
S. M. C.Damiaten 1t
Werkelijk is bet den Warmonders mogen
gelukken van den laatsten wedstrijd een
eerste overwinning te maken cn bun plaats
in de Federatie le handhaven. De over
winning wa3 vólkernen verdiend en is
goeddeels tq danken aan het enthousiast©
spel. Den geheelen wedstrijd zijn de "War- j
monders in de meerderheid geweest, doch
zij konden maar óén geldig doelpunt ma-
ken. Invaller Sikking was de fabrikant er
van.
Heelemaal niets vreemd ontbrak de
scheidsrechter, zoodat op verzoek de boer
v. Hoorn do fluit hanteerde. Al dadelijk
zitten de S.M.C.'ers voor het Haarlem-
doek, waar do keeper echter safe is. Hij
vangt ceinge' goede schoten cn schiet' vei
bet veld in. zoodat ook de S M.C.-verdedi-
ging geprobeerd wordt. Kruijssen maakt
échter in laatste instantie geen^ blunder,
zoodat do sporadische, aanvallen der Haar
lemmers op niets uitloopen. De Warmon
ders komen er al beter in. P. Koppers valt
op door zijn verdienstelijk loopwerk en
zuiver plaatsen. Bijna allo aanvallen onder
breekt hij. Of echter door buitenspel o!
door naast schieten of door de goede kee
pers capaciteit en van den Damiatenporl.ior
kwam de rust met. een bril.
In de tweede helft heeft Ivruijssen twee
maal handelend moeten optreden. Het
overige keeperswerk was voor den Haar-
lemsclien collega bestemd. Hulst weet geeh
penalty te benutten cn Schouten ^schiet,
een zelfde kans naast. Hierdoor blijkbaar
geprikkeld wordt fanatiek aangevallen, tot
Lampo aan Sikking geeft, die schitterend
