ecn'
mmuEmLmB
15e Jaargang.
ZATERDAG 17 MFA 1924
No. 44S2
Ste £cicbelve Sou^omi
De ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bl] vooruitbetaling
Voor Leiden 19 cent per week f2.50 per kwartaal.
Bij onze Agenten 20 cent per week 6 2.60 per kwartaal.
Franco per post f 2.95 per kwartaal.
Het Geïllustreerd Zondagsblad 13 voor de Abonnffs ver*
trijgbaar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij voor-
nitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 ct., met Geïllustreerd
Zondagsblad 9 ct.
Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen II.
Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003 y POSTBUS No. II
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone advertentien 30 cenl per vegel*
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt het
dubbelo Tan het tarief berekend. s
Kleine advertenliën, van ten hoogste 80 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en ver
huur, koop en verkoop 10.50.
Dit nummer* bestaat uit vijf
biaden, «vaaponde? bet Geïi.
iustpeepd Zondanblad.
V Bijzonder Onderwijs,
Ons pleidooi voor Katholiek onderwijs is
«leeds gegrond geweest op twee motieven:
•Eerstens, een negatief motief: Neutraal
onderwijs zal in den regel niet mogelijk
•zijn. In den regel zal de onderwijzer in
liet onderwijs iets leggen van zijn persoon
lijke overtuiging. Welnu, dan kunnen wij
,*>nzs kinderen niet toevertrouwen aan een
onderwijsinrichting, waar vele onderwijzers
krachtens hun persoonlijke overtuiging
iheoriën aanhangen, die lijnrecht in strijd
zijn met onze katholieke beginselen.
Vervolgens een positief motief: Neutraal
onderwijs bevredigt ons niet. Men mag bij
het onderwijs vanwege de neutraliteit niet
ontwijken te spreken over en te verwijzen
naar God en den Godsdienst, naar den
Schepper en Diens schepping, wanneer de
omstandigheden daartoe al3 't ware drin-
Over dit eerste motief waren vroeger de
liberalen het heelemaal niet met ons eens.
Maar in dit verband willen wij er terloops
even op wijzen, dat de liefde van de libera
len voor de openbare school nu aanmerke
lijk is bekoeld geworden nu het- nl. in de
openbare school krioelt van socialistische
cn communistische onderwijzers, omtrent
wier „neutraal" onderwijs men toch niet zoo
volkomen gerust blijkt te zijn, als men dat
van ons vorderde ten opzichte van de libe
rale en atheistische onderwijzers.
Maar vooral het tweede motief werd óns
zeer kwalijk genomen; en men deed ons*
het verwijt, dat wij het kinderlijk gemoed
geweld wilde aandoen, daar hun jong ver
stand de zaken van hoogere orde niet kan
omvatten. Zoo redeneerden de liberale zoo
wel als de socialistische paedagogèn. Maar
'fc kan verkeeren!
Men gaat nu ook.socialistisch
onderwijs geven!
Doch: hoe1?
In de ..Sozialistische Erziehung geeft
Otto Eelix Kant daar een staaltje van, het
welk het „Hsgz." aldus mededeelt:
Genoemde heer Kant laat een opvoeder
met kinderen van 11 tot 11 jaar het onder
werp behandelenWat willen de sociaal
democraten?
De kinderen, zegt hij, interesseeren zich
zeer levendig voor deze vraag, en men ver
baast zich over de juiste gedachten, die de
kinderen daarover hebben.
Van juiste gedachten gesproken, wat zegt
men van het volgende gesprek tusschen op
voeder en kinderen?
Opvoeder: „Gaat het de arbeiders
slecht?"
Kinderen: „Ja".
O.: ,Ho© dan?"
K.: „Weinig loon Wr••hiccshoiJ
O.: „Waarom ontvangt de arbeider wei
nig loon?"'
X.: „Omdat de baas (fabrikant de
rijken) hem niet meer betaalt".
O.: Waarom betalen die clan niet meer?"
ÏL: „Omdat zij zelve veel verdienen wil
len".
O.: .Hoe kunnen dan toch de fabrikanten
iels verdienen; werken zij dan?"
IC.: „Neen".
O.: Nu, menigeen leidt het bedrijf en
werkt er ook wel in meè. Dan zijn er ook
zeer zeker velen, die werken weinig of niets.
Waarom verdienen zij dan toch?"
IC.: „Omdat zij de heeren zijn, omdat
hun de fabriek behoort".
Wij breken hier het gesprek af.
Uit het vervolg blijkt, dat de kinderen
van oordeel zijn, dat de fabriek van den
fabrikant moet worden afgenomen en aan
de arbeiders gegeven, die dan „zooveel zou
den voortbrengen als alle menschen noodig
hadden, niet meer en ni-t minder."
Deze manipulatie met dc fabrieken. ver-
Maart de opvoeder, heet socialisecren, en
dc menschen, die dit doel nastreven, neemt
men socialisten.
Hiermee is de lts uit.
Ja als wij zoo Katholiek ender
wijs zouden geven, zou zulks verre van
mooi en aanbevelenswaardig zijn zouden
wij cr ons voor schamen!
Zoo eenzijdig en oppervlakkig zoo grof
en brutaal speculeerend op het niet-door-
dcnlcen van 'het kinderlijk verstand, op de
teere ontvankelijkheid van het kinderlijk
gemoed.
Ons Katholiek onderwijs, gegeven door
Katholieke mannen cn vrouwen, is zoo ge
heel anders dan bovenstaand staaltje van
socialistische opvoedingsleer.
V De antithese in de moraal.
Do linksclie pérs vormt een eenheids
front tegenover het besluit der regeering
om niet te verleenen do Koninklijke goed
keuring op de statuten van de Godlooche
naars-Vereen iging „Do Dageraad".
„Het Volk" jammert: "Waar gaan we
heen? En het antwoord op dezo vraag
wordt aldus gegeven:
Naar het hatelijkste pariijbewind',
waarvan het betreurenswaardig be
sluit een uitvloeisel is. Naar de stel
selmatige onderdrukking aller afwij
kende minderheden door het toevallig
heerscheiide bewind.
Daar ziet ge voor u de ongeloovigc, de
cok speciaal socialistische moraal in haar
afstootelijken vorm: cr is geen objectieve,
voor alle menschen, die kunnen en willen
doordenken, kenbare maatstaf voor goed
en kwaad; alles is subjectief: wat de een
•kwaad noemt mag de ander met evenveel
recht goed. noemen; en ook omgekeerd.
Het weigeren door een rechtsclie regee
ring van de Koninklijke goedkeuring op
de statuten esner Vcreeniging, die de, even
schandelijke en slechte als onbegrijpelijke
en dwaze, stelling poneert, dat Gc;l het
kwaad is... het is volgens „Het Volk"
precies hetzelfde als wanneer b.v. een
Antirev. Regeering do Koninklijke goed
keuring niet zou willen verleenen op de
statuten eenor Katholieke Verèeniging of
een Katholieke Regeering dat zou weigeren
ten opzichte van een Antirev. organisatie.
Ziedaar de moraal de vrije moraal!
En in do erkenning van deze moraal
vormt heel de linkerzijde een bloc tegen
over de rechterzijde. De antithese
V Steun voer Twenin.
Er wordt nu in Twente oen strijd ge
streden tegen de Katholieke arbeiders,
tegen de Katholieke arbeidersorganisa
ties.
Nu niet meer dcor de werkgevers, wier
strijd niet speciaal tegen de Katholieken,
als zoodanig, ging maar nu door de
socialistische arbeidersbonden, aan wier
hoofd de gesalarieerde bestuurders, tegen
de Katholieke arbeidersvere?n igingen, als
zoodanig.
Men tracht cp deze.wijze den eigen so-
cwïistiscïien bond groot te maken. Wie
tot dien bond toetreedt krijgt al3 staker
oen wekelijksehó uitkcering!
Zocals men weet hebben de Christelijke
organisaties den strijd na een gedeeltelij
ke overwinning beëindigd klaar besef
fend, dat verder strijden voor de betrok
ken arbeiders eer na- dan voordeel zou
opleveren.
De Socialisten echter hebben gemeend,
uit deze houding van de Christelijke or
ganisaties (de Katholieke gaat hier als
degene, wier leden cr het meest bij be
trekkon zijn, voorop) munt te kunnen
el aan. Zij terroriseer en de werkwil
ligen op dc meest brutale wijzebe
letten hen zoo te werken, willen hen zoo
prijs geven aan armoe en ontbering....
Dceli do Katholieke solidariteit zal dien
opzet een spaak tusseben de wielen ste
ken! Tot hier too en niet verder!
Wij -zullen met geldelijke offers onze
mede-Katholieken in Twente steunen in
hun strijd, stuiten in hun beproeving.
Als er morgen, b.v. te Leiden, aan do ker
ken wordt gevraagd, dan wordt er ruim
gegeven gegeven voor de K a t h o 1 i c-
ke arbeiders in Twente, slachtoffers van
een socialistischeterreur.
BUITENSLAND
Guiischland.
De politieks toestand
De ci s ch der Duits cii-N ationalen
In verband met do motie van het partij
bestuur der Duitsch-Nationalen welke bet
onverwijlde aftreden van het kabinct-Marx
cisckt, laat de rijksregeering verklaren,
dat zij aan dit verlangen niet kan voldoen,
daar het onverantwoordelijk zou zijn op
grond van binnenlandsche politieke toe
standen de belangen van Duilschland ten
•opzichte van do buitenlandsche politiek op
het spel le zeiten.
De omzwaai der
Duits ch-N ationalen
Men zal moeten erkennen, dat de
Duitsch-Nationalen in een moeilijk parket
verkeeren. Zij moeien van een oppositie,
die vooral, zoover het buitenlandsche aan
gelegenheden betreft, maar al te dikwijls
op onverantwoordelijke demagogie gele
ken heeft, overzwaaien naar opbouwende
samenwerking met andere partijen, die,
cenige details misschien daargelaten, den
eenigen weg bewandelen, welke uit het
moeras naar den vasten grond kan leiden.
Dat deze manoeuvre niet met de ge-
wensclite politieke gratie gepaard gaat,
moet voor een deel aan staatkundige onge
schooldheid geweten worden, maar voor
een veel groot er deel daaraan,- dat eerst
nu recht duidelijk wordt hoe leeg de han
den zijn, die de Duitsch-nationalen aan het
volk aangeboden hebben; althans deze par
tij weet nog altijd niet te zeggen, wat zij
in de plaats denkt tc zetten van liet huiten-
landsch beleid van Marx-Stresemann,
wanneer deze heide mannen inderdaad
eens voor do Duitsch-nationalen het veld
zouden ruimen. Zelfs in het document,
waarin do regeering opgevorderd wordt af
te treden, in welk soort document men toch
zeker zinspelingen mag verwachten op do
grondbeginselen van de nieuwe politiek,
wordt er met geen. enkel woord melding
van gemaakt.
Van haar kant stelt do regeering zich op
het nuchter standpunt, dat het in zulke
omstandigheden onverantwoordelijk van
haar zou zijn het bijltje er bij neer te leg
gen. Zij heeft reeds meermalen te verstaan
gegeven plaats te willen maken voor ieder
een, die een beter builenlandsch beleid in
zijn mars voert dan zij het zelf doet,
maar van die aanwezigheid moet eerst
blijk gegeven worden. Zij heeft dat ook nu
weer verklaard cn dringt er opnieuw bij
de Duitsch-nationalen op aan eens duide
lijk le .zeggen, in welke punten hun voor
genomen politiek van de tegenwoordig
gevoerde verschilt.
De U{abend, g vsrbcden
De Pruisische minister van binnenland-
sche zaken, Severing, heeft den tegen
Zondag to Fürslenwalde ge-organiseerden
Ulanendag verboden, zoo ook de inwijding
van het nieuwe „Wehrwolf'-vaandel le
Dresden op Zondag a.s.
Da Schlagsier-herdenking te Berlijn
gaai door
Lu den dor ff als spreker
De Völkischen hebben, doordat de politie
hun Schlageter-hcrdenkmg in het Berlijn-
sche stadion heeft verboden, besloten de
herdenking toch door te zetten en wel mot
een vergadering in een der grootste zalen
van Berlijn.
Als spreker zal daarbij optreden gene
raal Ludendorff.
Dc „Rote Palme" spoort de communis
ten aan elke demonstratie van de Völki
schen le gebruiken om wraak to nemen
over Hallo.
De staking in ds Roermijnen
Uitspraak van het
s ch e i d s g e r e ch t
Na drie dagen onderhandelen tusschen
de werkgevers en werknemers in de mijn
industrie, heeft een door beide partijen ge
kozen scheidsgerecht gisteren een beslis
sing genomen, welke den toestand geheel
herstelt, zooals die voor het uitbreken van
liet conflict bestond.
Ten aanzien van het grootste geschil
punt, den door de mijneigenaars geëisch-
ten verlengden arbeidstijd, wordt in de ge
nomen beslissing bepaald, dat, zooals tot
dusverre, één uur langer per dag gewerkt
zal worden. Do arbeiders hadden voor dit
extra-uur een bijzondere loonregeling ge-
eischt; het scheidsgerecht heeft hierin ech
ter niet toegestemd. Wel echter heeft het
het principe van den achturendag hoven,
en 7-urendag onder den grond gehand
haafd.
Het door uitsluiting of staking geleden
loonsverlies zal worden vergoed.
Do definitieve beëindiging van het con
flict hangt natuurlijk af van do vraag, of
beide partijen de uitspraak zullen aan
vaarden. Men is le "dien aanzien optimis
tisch gestemd.
C o m m u n i s t i s ch e oprui n g
Do communisten schijnen succes te heb
ben met hun opruiing. Uit verschillende
plaatsen in het Roergebied komen berich
ten omtrent mishandeling van werkwilli
gen. Te Karnap werd in het huis van een
machinist een hom geworpen, op een
schacklopzichter werd geschoten.
Ook in Opper-Silezië hebben de werkwil
ligen het hard te vcranwoorden. Daar zijn
de laatste dagen ook talrijke sabotage
daden gepleegd.
De sympathiestaking der metaalbewer
kers breidt zich uit.
Hei Duiisch-Russisclie incident.
De „aanleiding" g c a r e s t e e r d.
De Belgische politieke politie heeft gis
teren den communist Rodenhardt gearres
teerd, die, teen hij onlangs door twee
Wurterobergscho politiebeambten van het
eeno Berlijnsche station naar het andere
werd gevoerd, in het gebouw van de „Rus
sische Handelsgesellsehaft" vluchtte en
daardoor de aanleiding is geworden tot
het Duitsch-Russ'ische geschil.
Rodenhardt, dio bij do huiszoeking niet
werd terug gevonden, heeft zich, naar de
politie heeft ontdekt, sedert dien opgehou
den ten huize van den employé, Lahmann
van de „Handelsgesellscbafl".
Gister nu, heeft de politie dit huis in
alle stilte omsingeld en is er onverwachts
binnengedrongen. Behalve Rodenhardt, die
volgens het onderzoek van do politio in
dienst is van de Duitsclie handelsvortegen
wo or digi ag cn tevens tot de' Duitsohe com
munistische tsjeka behoort werden ook nog
gearresteerd zijn verloofde en Lahmann
zelf. Alle drie werden terstond voor den
rechter van instructie geleid.
Frankrijk.
De positie van Millerand.
De positio van Millerand wordt meer
en meer bedreigd. De communisten zijn
reeds een agitatie begonnen voor zijn ver
trek. De radicaal-socialisten zeggen evenals
do socialisten, niet door Millerand geremd
te kimnnen worden. In de pogingen om
Millerand to deen aanblijven, volgen de
republikeinen niet bepaald oon handige
tactiek.
Het verluidt, dat Millerand van de
nieuwe meerderheid zou eischen, niet te
tomen aan do vertegenwoordiging bij
het Vaticaans niet do sovjets io erkennen
en niet de Roer te verlaten. En raen voegt
cr aan toe, dat hij op het eerste punt niet,
doch op de Roer-kwestie wel intranet-
geant zou zijn. Het eeuwige doen van con
cessies dus.
Het meest waarschijnlijk is, dat de ra
dicaal-socialisten zich niet aan zijn vorde
ringen zullen store-n.
Doet Millerand geen water in zijn wijn,
dan houdt hij de na! ionalen bij elkaar en
zou zijn wegjagen een cnormen indruk in
den lande maken, waardoor de meerder
heid vrijwel machteloos zou worden ge
maakt.
Zwicht hij zonder een moeilijken strijd,
dan ondergaat hij het lot van Poinearé en
beneemt een prachtige kaas voor een
sterke oppositie.
De deelneming der socialisten.
Het program der nieuwe
me erderheid.
Harriot, Painlevé en Bhun hebben ver
klaard, dat het program der meerderheid
een program van tegemoetkoming en inter
nationale verstandhouding zal zijn, dat
rekening houdt met do rechtvaardige
•eischen va.n Frankrijk.
Wat het financieele program betreft, dit
heeft ten doel, liet werkelijke budgeluire
evenwicht te verkrijgen, waarvan do nieu
we meerderheid, toen zij nog in de oppo
sitie was, voortdurend het principe heeft
verdedigd.
Eon punt van het program is verder de
strijd tegen het dure leven en derhalve to
gen de daling van d'en franc.
Engeland.
Ds nationalisatie der mijnen.
Het wetsontwerp verworpen.
Het Lagerhuis heeft met 2G4 tegen '168
stemmen het wetsontwerp tot. nationalisa
tie der mijnen verworpen. De liberalen
waren verdeeld.
Het verwerpen van dit wetsvoorstel is
in parlementairen zin geen nederlaag der
regeering. Ofschoon zij met het wetsont
werp instemde en dit door den minister
voor do mijnen, Shinwell, nadrukkelijk
liet verklaren, kon zij de verantwoordelijk
lieid voor een ontwerp, waarvan de ver
werping bij voorbaat vaststond, niet aan
vaarden.
Toch had het wetsontwerp, gelijk Llovd
George deed uitkomen, reeds daarom een
bijzondere bet eekenis, omdat het door een
der bekwaamste leden der regeering, n.l.
den advocaat-generaal, in zijn hoedanig
heid van lagerhuislid, was ingediend.
Do debatten waren op sommige oogen-
blikken zeer fel en werden beheerscht door
een scherpzinnige rede van Lloyd George.
Do waarheden, welke de oucl-premier ver
kondigde, werkten zeer prikkelend op de
socialisten, die hem voortdurend op hin
derlijke wijze in de rede vielen, een onbe
leefdheid, waaraan zelfs minister Shinwell
zich bezondigde.
Dc verhouding tusschen de Liberalen en
Arbeiders.
Een gr oo te campagne der
liberalen aanstaande.
Do "Woensdag gehouden vergadering der
liberale partij heeft, in overeenstemming
met. het voorstel van Lloyd George, beslo
ten tot het org-aniseeren van een groote
campagne in de kiesdistricten door het
geheele land. Dezo campgane zal blijkens
de toelichting, door Lloyd George gegeven,
gericht zijn tegen do arbeiders, die, zoo
als men weet, reeds sedert eenigen tijr
bezig zijn met hun eigen, voornamelijk le
gen do liberale gerichte campagne. Hij
verklaarde dat het doel der liberalen
moest zijn, tegen de eerstvolgende verkie
zingen twee millioen nieuwe aanhangers
to winnen, die, naar zijn meening, gevon
den moesten worden onder de gematigde
I.abourmannen. De iiberale partij heeft be
sloten een commissie te benoemen, die de
camp ague zal voorbereiden. Dezo commis
sie, dio onder leiding zal staan van Sir
Alfred Mond, zal gedeeltelijk uit liberale
Lagerhuis leden, gedeeltelijk uit voorname
liberalen builen het parlement beslaan.
Rusland.
Nieuwe Priesiervervölgingen.
Do vervolgingen der katholieke geeste
lijken in Rusland gaan steeds voort, Pas-
i toor Ziclinski, deken van de katholieke
HET VOORi3&&Stf3STE HBEUWS.
BUITENLAND.
De Schlageter-herdenking le Berlijn gaat
toch deer. Ludendcrff zal het woerd yceren
Uitspraak van het scheidsgerecht inzake
het conflict in de Roermijnen.
De positie van Millerand. Da communis
ten ageeren voor zijn vertrek.
De nationalisatie der Engelsche mijnen
verworpen.
Nieuwe priestervervulgingsn in Rusland.
Een moordaanslag cp Weüingtcn Kco.
BINNENLAND
Een wetsontwerp er los strekkende in het
vol continubedrijf voortaan een drienloe-
genstelse! mogelijk ts maken.
De reorganisatie van het loger. E enige
mededeelingen.
De Tweede Kamer behandelt een wijzi
ging in de wet op het Nijverheidsonderwijs
(Sta ten-Generaal).
Een wetsontwerp toi aanvulling cn ver-
hocging mei een bedrag van f 2009 van de
begroeiing van buiten'andscho zaken veer
dit ja2r, vcor studiebeurzen vcor de Acade
mie voor internationaal recht.
In het derde (Zaterdagsshc) blad wordt
de uitslag gegeven van tien raadselwed
strijd voer de kinderen.
kerk in Moskou, bevindt zich in dc gevan
genis, waar hij ziek is geworden. Do Z.
Eerw. heer Niemowitsj, die hem verving,
is oveneens door de bolsjewistische autori
teiten gearresteerd.
Turkije.
Een Turksch oud-minister gearresteerd
Do vroegere Turksche minister van Fi
nanciën Reohad, die indertijd door de
Angora-regeering hij verstek Ier dood was
veroordeeld, heeft verklaard, te vallen on
der de termen van de onlangs afgekondig
de amnestie. Hij keerde derhalve met een
•geldigen pas uit Italië terug, doch werd
onmiddellijk bij zijn aankomst, op aanwij
zing van zijn zwager, door de politie ge
arresteerd, welke den procureur-generaal
onmiddellijk van deze arrestatie op de
hoogte stelde
China.
Een moordaanslag op Wellington Koa.
Drie bedienden het
slachtoffer.
Een onbekende gaf Donderdagavond een
doos aan Wellington Koo's particuliere
woning af. Hij weigerde den afzender te
noemen, dodh zei de, dat do doos artikelen
voor persoonlijk gebruik bevatte. Daarna
verwijderde bij zich snel.
Gistermiddag werd de doos in afwezig
heid van Wellington Koo door zijn bedien
den geopend. Teen .zij het deksel eraf na
men, had een lievige ontploffing plaats,
vermoedelijk van een in liet pakket verbor
gen bom. Drie bedienden werden bet
slachtoffer. Hun toestand is hachelijk.
Britsch-Indië
Een overval.
Grenspolitie door M a h s u d s
gedood.
Een kleine groep grenspolitie, is over
rompeld door honderd Mahsuds in de
buurt van Tank (Punjab). Bijzonderheden
ontbreken nog. Elf man zouden gedood zijn
en drie gewond, terwijl 10 geweren zijn
buitgemaakt. Naar het heet, hebben do
Mahsuds ook verliezen.
Men denkt de benden te overvallen niet
versterkingen, welke uit Tank zijn gezon
den.
Het motief van den aanval is waar
schijnlijk wraakneming, daar do grenspo
litie onlangs een bende Mahsuds onscha
delijk heeft gemaald.
Koninklijke besluiten
Notariaat
Bij Kon. besluit van 13 dezer is aan
W. Verwey Mejan, op zijn verzoek, met
ingang van 15 Mei 1921. eervol ontsiag
verleend uit zijn betrekking van notaris te
Goor.
De Rijksmiddelen
A ch t o r u i t g a n g
Do rijksmiddelen hebben in April circa
f35.4 millioen opgebracht, of bijna f 1 -•
millioen minder dan verleden jaar. ooral
de inkomstenbelasting bleef sterk ten aen-
