15e Jaargang. DONDERDAG 8 MEI 1924 No. 4454 Sfe Eeiubelie Sou^omt DeABONNEMENTSPRIJSbedraagt bij vooruitbetaling •Voor Leiden 19 cent per week 12.50 per kwartaal. Bij onze Agenten 20 cent per week 12.60 per kwartaal. Franco per poet I 2.95 per kwartaal. Eet Geïllustreerd Zondagsblad ia voor de Abonné'a ver krijgbaar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij voor uitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 ct., met Geïllustreerd Zondagsblad 9 ct. Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen J. Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15 GIRONUMMER 103003 a POSTBUS No. II DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT: G.wona adverlenllën 30 oent per rageli Voor Ingezonden Mededeelingen wordt liet dubbele van het tarief berekend. 3 Kleine advertenlISn, van ten hoogste 80 woorden, waarin betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en ver. huur, koop en verkoop 10.50* Qit nummer bestaat uit twee bladen. DE VERKIEZINGEN IN DUITSCHLAND. Verkiezingen, zijn altijd gewichtige din gen, omdat een volk of volksgedeelte dan meestal z-'cli heeft uit te spreken omtrent de richtlijnen van het bestuur waardoor het in de naaste toekomst zal worden ge- leid. Deze rijksdagverkiezingen echter hadden veel grooteren invloed. Zij hadden te be- slissen over de politiek van bijna geheel Europa. Wij hebben in een van onze Wekelijksche Overzichten al reeds de Duit sche verkiez'ngen vergeleken met een ver keersagent, die' het verkeer in een richting kan stopzetten of doorlaten met één enkele handbeweging. Zóó kunnen de kiezers in Duilschland en zij hebben het feitelijk reeds gedaan 1met één slag de zoo goed marcheerende vredesactie van de deskun digenrapporten stopzetten en de tegen overgestelde strooming van geweldmaat- regelen doorgang geven. Eu hoe was nu de gestie van dezen ver keersagent? Het beeld komt werkelijk prachtig .uit, ook in dit opzicht. Zelfs de Leidsche ver keersagenten geven wel - eens signalen, waaruit men niet dadelijk wijs kan wot- don. En dit is ook het geval met den ver keersagent der Duitsche verkiezingen. Het gebaar is nog niet heelemaal met zekerheid vast te steilen, maar hij wenkt bedenke lijk naar den kant van de geweldmaat- regelen. Was reeds vóór de totstandkoming van de rapporten der deskundigen de „vervul- lingspolitiek" n.l. de vervulling van het opgelegde hij hot verdrag van Versailles de inzet van den strijd, thans ging het in hoofdzaak om de aanneming of verwer ping van het deskundigenrapport. Het ant- woord op de vraag: aannemen of verwer pen. moge voor een buitenstaander ge makkelijk zijn te geven, voor een Duit- •sclier, die de zaken onmiddellijk aan don lijve voelt, is het antwoord minder ge makkelijk. Om do uiterst gewichtige rol, welke dit deskundigenrapport heeft gespeeld in de Duitsche rijksdagverkiezingen en nog zal spelen daarna in de geheele Europeesche politiek, zullen wij hier nogmaals 'n over zicht. laten volgen, zooals wij dat heel dui delijk en overzichtelijk vonden in de „Nieuwe Eeuw" van de vorige week. Vooreerst stellen de deskundigen vast, dat Duilschland kan betalen, hetgeen een dementi is van de Duitsche bewering, dat het land thans geen enkele betaling meer kon verrichten. Vervolgens wijzen de deskundigen erop, dat het Duitsche volk veel minder belas ting betaalt dan de geallieerde volken, een punt waarvan de beteekenis al evenzeer duidelijk in het oog springt. Na dit'alles en nog veel meer, dat het Duitsche in-gebroke-blijven door eigen schuld schijnt vast te stellen, geconsta teerd te hebben, komen de deskundigen met voorsteken om betaling door Duitsch- land van zeer aanzienlijke sommen te ver zekeren. De eerste vijf jaren worden als een aan loop beschouwd, om tot een vast betalings bedrag to geraken. Het programma dezer eerste vijf jaren ziet er als volgt uit: ïe j a a r. Het eerste jaaT moet Duitsch land een milliard goudmark betalen. Hiervan zal echter 800 millioon worden verstrekt door een Internationale lee- ning. De overige 200 millioen worden gevonden in spoorwegobligaties. De Duit-; sche rijksspoorwegen zullen n.l. mede door buitenlanders bestuurd en een zelf standig lichaam worden, dat een groote rol zal spelen in de betalingen aan de Geallieerden. Dit lichaam, zal wat men noemt kaufmannisch, dus naar z.g. za kelijke principes, worden beheerd; en men verwacht daarvan zeer belangrijke •overschotten. De spoorwegen zullen wor- den heiast met een hypothecaire obliga- iieleeuing, waaruit reeds het eerste jaar de bovenbedoelde 200 millioen goud- Mark aan rente en aflossing aan de Ge allieerden zullen worden verschaft. 2e j a a r. In het tweede jaar heeft Duitschland 1220 millioen goudmark te betalen. De Duitsche industrie zal wor- den belast met een hypotheek van 5 mil liard goudmark, welke dit jaar 125 mil lioen goudmark aan rente zal opleveren; en de rest zal worden gevonden uit een vervoér-helasting ter hoogte van 250 millioen goudmark en den verkoop van 250 millioen preferente aandeelen in de spoorwegen en 595 millioen nieuwe spoorwegobligaties. 8e j a a r. Voor dit jaar komen dezelfde bronnen in aanmerking als in het vorige jaar, behoudens den verkoop van prefe rente aandeden welke niet meer noodig wordt geacht om een totaal opbrengst van 1200 millioen te hereiken, se j a a r. ^Voor het vierde! jaar jvordt een totaal bedrag van 1750 mjllioen ■vastgesteld, bestaande uit 300 millioen rente on aflossingen der industriehypo theek, 660 millioen rente en aflossing der spoorwegobligaties, 290 millioen ver- voerbelasting, en 500 millioen uit de al- gemeene belastingopbrengst van het Duitsche Rijk. Als waarborg voor dit laatste bedrag moeten dan gesteld worden de invoer rechten, de alcohol-, tabaks-, bier- en suikeraccijnzen. 5e jaar. In dit jaar zal het volle be drag van 2/4 milliard goudmark worden bereikt en wel door 300 millioen aan rente on aflossing der industriehypo theek, 660 millioen aan fente on aflos sing aan spoorwegobligaties, 290 mil lioen vervoerbelasting, en 1250 millioen uit de gewone inkomsten des Rijks ge waarborgd door bovenbedoelde midde len. Verder zal dan ieder jaar op dezelf de wijze 2500 millioen door Duitschland moeten worden betaald. Noch de duur, noch het to taal bedrag der betalingen wordt vastgesteld. Morgen bespreken wij de houding der partijen ten opzichte van dit rapport. ITEMLftHt» Duitschland. DE RIJKSDAG VERKIEZINGEN. De regeeringsYcrming. Een Duitse h-n at ionaal kabinetsformateur. "In den „Lokal Anzeiger" van gisteren ochtend wordt een uitvoerig interview ge publiceerd met den afgevaardigde Hergt, leider van de Duitsch-nationalo Volkspar tij. Zijn mededeelingen zijn zeer belang rijk, daar zij de reeds van andere zijde als waarschijnlijk aangekondigde oplos sing, n.l. dat de rijkspresident deDuitsck- nationale partij met de vorming van een kabinet zal belasten, zeer wel mogelijk doen schijnen. „Het Duitsche volk", aldus Hergt, „wil autoritair geregeerd worden. Het ver langt naar een sterke hand, olie zijn lot gevallen leidt. Zulk oen regeering zal de rijksregecring, die thans kernen zal, om dat. zij komen moet, ook zijn, en wanneer wij als rechtsche oppositie thans bereikt hebben wat wij wilden bereiken, *dan mo gen wij vol vertrouwen hopen, dat de rechtsche regeering het grooto wouderzal tot stand brengen, dat in het beginstadium is, maar nog niet geheel werkelijkheid is geworden". Verder verklaarde dr. Hergt speciaal voor het buitenland: „Men schijnt in ob- jecti-efgezinde kringen in bet buitenland te hopen, en men heeft daar recht toe, dat onder den heslissenden invloed derDuitsch nalionalen een Duitsche buitenlandscho politiek gevoerd zal worden, die met de levens-noodzakelijkheden en den levenswil van het Duitsche volk volkomen rekening houdt, maar aan den anderen kant ge schikt. is om een bevredigende oplossing van allo hangende kwesties langs den weg van een spoedige overeenstemming tot stand te brengen. Onze principieele opvat ting ten aanzien van de rapporten der deskundigen is herhaaldelijk ondubbelzin nig uitgesproken, en ik neem aan, dat de rechtsche fractie dit standpunt van het partijbestuur tot de hare zal maken. Wij beantwoorden de rappor ten en de aansporing tot onderhandelingen niet van te voren kortweg met „o n a a n n e m o 1 ij k", doch wel met restricties, waarvan wij niet kunnen afwijken. Wij gaan er van uit, dat. het onmogelijk is en door de rapporten ook in het geheel niet bedoeld kan zijn, hij de onderhande lingen tusschen de betrokken stalen de politieke en economische kwesties van el kaar te scheiden, daar deze immers on afscheidelijk met elkaar verhonden zijn. Zij grijpen immers overal in elkaar. Voor zoover van Duitschland economische con cessies over den omvang waarvan on derhandeld zou moeten worden worden verwacht, zijn deze geheel onmogelijk zoo lang niet de groote politieke kwesties vol komen zijn opgelost, do kwesties, waarvan het voortbestaan van Duitschland als na tie en als staat afhangt. Aan het Duitsche volk kunnen geen economische lasten in gj-ooten omvang worden opgelegd, en wij zullen die ook nooit vragen, voordat de herhaaldelijk genoemde „eerepunten" op bevredigende wijze zijn opgelost. In geen geval zal een onder Duitsch-nationalen invloed staande regeering zich laten vin den om beloften te onde-rteekenen, waar van zij na een plichtsgetrouw onderzoek overtuigd is, dat ze niet te vervullen zijn" De plannen der experts. Een economische blokkade. Uit Londen wordt gemeld: Het plan van een economische blokka de van Duitschland, ingeval dit land in gebreke blijft aan zijn verplichtingen, welke voortspruiten uit de plannen der ex perts, te voldoen, zou de goedkeuring van Engeland kunnen hebben onder voor waarde, dat do uitvoering aan den Vol kenbond zou worden opgedragen. Het Duitsch—Russische incident. In stelling van. een scheids- ge r e c b t. Daar er verschil van meening bestaat over de wijze, waarop de politiebeambten, die den ontvluchten communist Rosen- hardt wilden arresteeren, zich in het kan toor van den Russischen kandelsdienst hebben gedragen, is voorgesteld, hun op treden aan het oordeel van een scheidsge recht to onderwerpen. Naar het schijnt hebben de regeeringen te Berlijn en te Moskou dit voorstel aanvaard. Inmiddels wordt medegedeeld, dat twee hooge sovjet-ambtenaren uit Moskou te Berlijn zijn aangekomen om de zaak te onderzoeken. Hel mijnconfiici in Duitschland. 150.000 man in staking. Volgens een scha King van gisteravond zijn 150.000 mijnwerkers uitgesloten of in staking. Uit Oppe-r-Silezië wordt gemeld, dat op 1 na allo mijnen zijn gesloten. In deze ééne mijn wordt 8l uur per dag ge werkt. Dresden meldt, dat in Saksen ook alle mijnen zijn gesloten behalve de re- geeringsmijn, waarin 8 uur per dag wordt gewerkt. In W-est-Silezië is 85 der mij nen gesloten. Bochum meldt, dat in 12 der mijnen gewerkt wordt. De comnian- deerende Franscke generaal heeft den mijneigenaren medegedeeld, dat hij de staking onwettig acht. De mijneigenaren zijn van meening, dat de slaking zal mis lukken wegens het ontbreken van sta kingsfondsen. Hoewel de staking gaat te gen de verlenging van den arbeidstijd, ge looft men toch, dat het voornamelijk te doen is om loonsvcrhooging. Do lierstellc we r ;ngen loopen g r a rt r. Deze slaking opent een zeer ernstig bij komstig conflict in verband met do ver plichting tot hot doen van reparatieleve ringen. Deze omstandigheid doet verwack ten, dat spoedig van hoogerhand zal wor den ingegrepen, waardoor do staking dan slechts kort zal duren. Bovendien zijn de kassen der organisaties leeg, zoodat een langdurige staking toch al onmogelijk is. Engeland. De Britsch—Russische Conferentie. De tegen vorderingen van M o s k o u. De „Evening Standard" meent te we len, dat, als tegenwicht in zake den Brit- schen eisck van terugbetaling van do vooroorlogscke schulden, de Russische de legatie, welke op het oogenblik te Londen vertoeft, de volgende schadeloosstelingen van Engeland vraagt: 1. Voor verliezen, voortspruitende uit de hulp, verleend aan admiraal Koltsjak, voor de verwoesting van bezittingen, in beslagnemingen van goud enz., 12.123 mil lioen goudroebel. 2. Voor verlies op het transport en oor- logsonkosten, 11.021 millioen goudroebel. 3. Voor verliezen, voortspruitende uit do vermindering van de productie van nij verheid en landbouw, 16.500 millioen goud roebel. Deze tegenvorderingen beloopen een be drag van niet minder dan 4 milliard pond sterling. Do Russen hebben zich bereid verklaard, hun vorderingen in te trekken, wanneer ook Engeland zijn vorderingen intrekt. De ontwapening. In het Lagerhuis heeft MacDonald gis ter verklaard, bereid te zijn het huis ge legenheid te geven een motie te behandelen in verband met een nieuwe ontwapenings conferentie. Het is hekend, dat Mac Donald iederen stap in do richting van ontwapening zal toejuichen, doch vermoedelijk is het oogenblik weinig gunstig zoowel door den uitslag der verkiezingen in Duitschland, die de entente noopt althans voorloopig nog eienigszins op haar hoede te zijn, als in verband met de agitatie in Amerika tot versterking der vloot aldaar. Spanje; De strijd in Marokko. De luchtmacht in gereedheid gebracht. ii De Minister van Oorlog heeft aan het personeel van den vliegdienst kennis ge geven, dat het zich beschikbaar moet hou den om met het noodig materiaal naar Marokko te vertrekken. Rusland. Russische rechters voor het gerécht. Te Leningrad is een rechtsvervolging ingesteld tegen een aantal rechters, ma gistraten en leden van het revolutionair gerechtshof, beschuldigd van afdreiging en omkooping. Het aantal beschuldigden bedraagt twee-en-veertig. De Russisch-Roemeensche verhouding Trotski enKamenef naar de grens Op 3 Mei is Trotski met Kamenef te Kamenets-Podolsk aangekomen om de Sovjet-troepen aan de Poolsche grens te inspecteeren. Palestina. Dc toestand in Palestina. De actie tegen de Katholieken. Evenals de Osservatore Romano" slaak te ook de „Croix" gisteravond een nood kreet over de gebeurtenissen te Jerusalem tijdens het jongste Paaschfeest en protes teert tegen het -"brek aan bescherming dat do Katholiken gevonden hebben bij de mandaathouders van Palestina, de Engelsche autoriteiten. Was reeds Palmzondag de Latijhsche processie, waaraan deelnamen de aarts bisschop van Santa Fe en andere hooge geestelijken, door Koptische fanatieken verstoord geworden, bij de plechtigheden van de H. Week en hij do Paasch-pro- cessie hadden opnieuw orde-verstoringen plaats. Bij de groote processie in de Basiliek van het H. GraÜ zijn mgr. Barlasöina, mrr. Taeger, een Amerikaansch bisschop, m°r. Pisani, de apostolisch gedelegeerde van Oost-Indië, --'or Distallevi, custos van het H. Land en prior van de Francis caner paters te Jeruzalem, door de heet hoofden aangevallen, die in zoo groot aan tal waren on^ekomen, dat ook de ^rocessie kon verstoord worden. Een handgemeen heeft plaats gehad, waarbij de geestelijken moesten worden ver-1 d door de christen jongelingen van de vcreeniging Fides et Labor. Een 50-tal politiedienaren, die gezonden waTen, om dat de hooge geestelijken bescherming had den "evraagd aan de overheid, waren vol komen onmachtig cm do ordo te handha ven. De Latijnschc patriarch, mgr. Barlas- sina heeft dan ook vanaf zijn zetel over luid .geprotesteerd tegen de ergerlijke on voldoendheid van den ordedienst en de on gestraftheid van schandalen, die op een dergelijke -'-nats en bij dergelijke feesten plaats grepen. De zaak werpt de Katholieke wereld in een groote bezorgdheid omtrent de H. Plaatsen, wier hoede thans toevertrouwd is aan den joodsclicn commissaris Her- bert Samuel, die slechts aan de Zionisti sche belangen denkt en de schismatieke christenen protegeert ten koste van de Katholieken. In het lagerhuis verklaarde de onder staatssecretaris van koloniën dat er geen zionistische tyrannie in Palestina bestond. Hij verklaarde dat de labourregeering de politiek van het vorige conservatieve ka binet betreffende een volkomen onpartij digheid tusschen Arabieren en joden over genomen had. Hij voegde er aan toe, dat de toestand in Transjordanie wel eenige zorg baarde. De regcering overwoog de maatregelen, waardoor een verbetering zou kunnen in treden en hij hoopte spoedig vriendschap pelijke besprekingen met den emir Ab- doela te kunnen beginnen. Afghanistan. De opstand in Afghanistan Omtrent den opstand in Afghanistan wordt uit Kabel vernomen, dat de toestand in het Khont-disctrict ernstig is. Sommige opstandelingen hebben zich echter weer hij de troepen van den emir aangesloten. Ka boel is nog in telefonische verbinding met Matoen. Amerika. De immigr'atiewet Inwerkingtreding 1 Juli De uitsluiting der Japanners onder de nieuwe immigratiewet wordt 1 Juli a.s. van kracht, als gevolg van de overeenstem ming, welke is bereikt op de conferentie van leden uit senaat en buis van afgevaar digden. Het wordt zeker geacht, dat het conferöntierapport over het ontwerp in beide huizen zal worden goedgekeurd. De grondslag van twee percent van de volkstelling in 1890; welke in de nieuwe wet wordt omschreven, duurt tot 1 Juli 1927, waarna een nieuw stelsel zal worden toegepast, waarhij do totale toelating ech ter zal worden beperkt tot 150.000 per jaar. Coolidge js onvoldaan over het verloop, maar het is niet bekend, of hij de clausule der uitsluiting van Japan een voldonde rechtvaardiging acht om zijn veto over de immi gratiewet uit te spreken. De revolutie op Cuba Een ultimatum der rogeering. Volgens een bericht uit Havanna heeft de Cubaansche regcering den opstandelin gen een ultimatum gestuurd, om zich bin nen 10 dagen over te geven, HET VOORNAAMSTE NIEUWS. BUITENLAND. Blijkens een interview met Hergt, begint men in Duitschland rekening te houden met een kabinetsformatie door de Duitsch- Nationalen. Algemeens werkstaking en uitsluiting in de Duitsche mijnen. De horstelleveringen in gevaar. De vorderingen van Moskou op da Britsch-Russische conferentie. De toestand der Katholieken in Palestina De Amerikaansche immigratiewet zal 1 Juli in werking treden. BINNENLAND In dfi Tweede Kamer word! de wijziging van de Motor- en Rijvvielwet behandeld. Bij de behandeling van ds begroeiing van Justitie in de Eerste Kamer becriti- ssert mr. Heerkens Thiissen de celstraf. LEIDEN. Da opening van het Franciscaner- klooster aan den Haagv/eg. BIMMEMLAMD Nederlanders te Rome. Do Romeinsche correspondent van ,J)e Msb." meldt, dat gisterenmorgen de Volks- bonders na een goede reis to Rome zijn aangekomen. Staking bij „Werkspoor". Men meldt ons uit Amsterdam: •Die aangekondigde staking bij „"Werij spoor" is lieden ingegaan. Het zijn er maar weinigen (circa 100) die hedenmorgen de fa* briek binnengingen. Reeds zeer vroeg wa ren groepen stakers bij de werkplaatsen aanwezig om te constateeren, wio niet aan den oproep om te staken voldeden. Ook door de politie waren maatregelen geno men. Bij den ingang van de werkplaatsen en in den naasten omtrek werden de groe pen stakers in beweging gehouden. ïiEGHTZAKEFl KANTONGERECHT TE LEIDEN. Voor de openbare zitting komen 55 za ken, voor niet openbaar 11 zaken, op de rol voor. W. v. B., schipper te S t o m p w ij k heeft een rund vervoerd, dat lijdende was aan mond- en klauwzeer. Getuige Sperna Weiland kwapi verklaren, dat bekl. het best had kunnen zien; wat bekl. ten stellig ste tegensprak. Hij heeft er heel geen ver stand van, en bovendien zijn de dieren in den nacht al opgehaald en geladen, om tijdig te Leiden te kunnen zijn. Bovendien had hij nog gevraagd aan den boer of bet „blaar" bad, en deze had: hem ontkennend beantwoord. Eigenlijk moest do boer vervolgd worden, meent bekl., want hij staat er geheel onschuldig tegenover. Eisch f 2.boete. P. v. R., koffiehuishouder te Leiden, heeft met een handwagen oen steeg inge-f reden waar zulks verboden was. Bekl. had gelezen, dat inrijden verboden was, behalve voor tweewielers en dat was zijn wagen. De Kantonrechter bracht hem aan ver-* stand, dat dit alleen doelde op rijwielen, waarna ook nog getuige Waaijer gehoord werd. De Ambtenaar eischte f 1.of 1 dag. A. v. d. M., te L e i d o n is ten laste ge-* legd, dat hij met twee vierwielige voer tui-* gen achter elkaar gebonden heeft gereden. Dit was volgens bekl. in zooverre waar, dat aan den voorsten wagen, welke door 't paard getrokken werd, een touw was be vestigd, dat bekl., die op den achtersten wagen zat, vast hield, om zoodoende de wagen richting kon geven. Nadat ook de koetsier Keij gehoord was, die gelijkluidende verklaringen aflegde, werd f 3.of 3 dagen geeisclit. J. H., winkelier te L e i- d e n, is lep laste gelegd dat hij in zijn winkel in de Rijn straat zonder de vereisclite vergunning een loterij had aangelegd en gehouden, of deel neming daaraan had opengesteld voor het publiek, waarvoor 10 ets. betaald 'moest worden en ieder een prijs kon winnen, vanaf een servies enz. tot sigaretten en chocolade toe. Bekl. vertelde, dat hij juist den vorigen avond alles in orde gebracht had en wel de gelegenheid had opengesteld, doch nog geen! liefhebbers of deelnemers had gehad. Zoodat' allen 't aanleggen en niet het hou den kan ten laste gelegd worden, meende do Kantonrechter. Getuige v. Veen, wiens verklaringen door deze bekentenis overbodig waren, lichtte nog in, dat hij nog bezig was een paar ge tuigen to vinden, dio wel mede gedaan en' gewonnen hadden. Do Ambtenaar stelde als eisch f 10 of 10 dagen, doch do Kantonrechter zou wel

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1924 | | pagina 1