:5e Jaargang. DINSDAG 6 MEI 1924 No. 4452 e Scidóoh^ ©ou^omt EeABONNEMENTSPRIJSbedraagl bfj vooruitbetaling Voor Leiden 19 cent per week I! 2.50 per kwartaal. Bij onze Agenten 20 cent per week 12.60 per kwartaal. Franco per post I 2.95 per kwartaal. Het Geïllustreerd Zondagsblad i3 voor de Abounds ver krijgbaar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij voor- nitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 ct., met Geïllustreerd Zondagsblad 9 ct. Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN T£L. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15 GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. II ^St nummer bestaat ictt twee Jaden. V Een Christelijke H. B. S.# Gisteren is te Leiden geopend een Chr. tiöogere Burgerschool. Wij wenschen dengenen, die daartoe het initiatief hebben genomen, geluk. Eer stens cm de daad zelf, waarmede wij van gauscher harte sympathiseercn. Minister De Visser wees er in zijn ope ningsrede zoo juist op, dat de leiding en ypvoeding der rijpere jeugd buitengewoon moeilijk is; dat er in het gemoed dier jeug dige personen zooveel teere dingen zijn; -lat er in 't hart dier jonge mensclien een hooger streven is, hetwelk gericht moet worden naar het schoone, goede en ware, dat zijn volmaak-:te bron vindt in Christus, :n den Christelijken Godsdienst! De oprichting van de Christelijke H. B. S. doet ons denken aan wat onze Katholie ke jongens missen, die bij hun middelbaar onderwijs moeten ontbeeren den deesem r?an den godsdienst, daarbij niet hooren ■van Hem. Die is de Schepper van alles, Die ts .de ziel van alles wat gij kunt bevroên". En wij willen, voorzoover noodig, de ouders aansporen', om zooveel mogelijk dat gemis aan te vullen; zorg te dragen dat met w a a r d e e r i n g wordt gebruik ge- maakfc van het in Leiden speciaal voor hen, die het middelbaar onderwijs volgen, gege ven godsdienstonderwijs. Vervolgens, onze gelukwensch om het tijdstip, waarop de daad der op richting van de Christelijke H.B.&. gesteld <s kunnen worden. Minister De Visser wees er ook op, dat de school er nog juist bijtijds is gekomen om Rijks-subsidie te kunnen genieten. Het werpt wel een 6chril licht over den financieelen toestand des Bijks: Een Chris telijk Minister, overtuigd van de^ zoo groote wenschelijkheid van een confessioneel mid delbaar onderwijs, die overtuiging uitspre kend moet er tegelijkertijd bijvoegen, dat do Staat, voorloopig althans, niet meeT zal meewerken, cm dat onderwijs financieel mogelijk te maken. Mogen de tijden veranderen. Maar zor gen wij er voor, om wat nu bestaat althans Zoo goed mogelijk te gebruiken. V Vakonderwijs voor Meisjes. Gisteren heeft Minister De Visser ook geopend de neutrale Vakschool voor Meis jes, die verhuisd is van de Heerer.graCht «aar het Rapenburg een verhuizing, die in alle opzichten een verbetering beteekent. De Minister hield hierbij een-rede, waarin hij wees op liet groot© nut van de kennis der huishoudelijke bezigheden en de ont wikkeling van den schoonheidszin der vrouw; op 't groote nut van de Vrouwenbe weging', zoo deze wordt begrepen in Chris- ïelijken zin. Zooals iedereen weet heeft Leiden ook een B. K. Vakschool voor Meisjes, uitne mend bekend cn hoog geroemd. Leiden biedt dus voor inwoners en om wonenden een pracht-gelegenheid om van het vrouwelijk vakonderwijs te profiteered En de Minister verklaarde ook bij deze school, dat 't hem veel genoegen deed haar te mogen openen ja, hij zekle zelfs, het als een plicht te gevoelen er bij tegenwoor dig te zijn. De regeering voelt dus veel voor het vak onderwijs dit staat vast, al blijkt ook, dat -ook hier de financieels nood haar, tegen haar eigen wensch in, tot harde be zuinigingsmaatregelen drijft. Op die maaregelen kan critick woiden uitgebracht dat kan zelf3 heel ge- wenschb cn nuttig zijn. Maar dan critick op een b e h o o r 1 ij k e manier. En dab geschiedt niet al tij dl Zoo is Zaterdag le Utrecht een algemeene vergadering gehouden van den Nederla-nd- schen Bond van Leeraren en Leeraressen bij het Nijverheidsonderwijs, waarop van verschillende zijden bezwaren werdffli uit tegen de bezuinigingsmaatregelen in zake liet vakonderwijs, doch wel heel sterk drukte zich yit de voorzitter. De 'bondsvoorziter, de heer, O. Menke, uit Utrecht, zeicle n.l. in zijn openingswo dat reeds dikwijls duister© wolken over het nijverheidsonderwijs zijn gestreken, maar ondanks dit bleef het altoos frisscher staan dan ooit. Nu worden de fundamenten aangetast onder do leus van bezuiniging. De reactie laat zich niet gemakkelijk te leurstellen en zit niet stil. In het voorloo pig verslag der beide Ivamers zien we tel kens weer dezelfde argumenten naar voren treden. Op de meest gerafineer- i e w ij z e, ging spr. voort, wil men ons nooie onderwijs vermoorden» Het js„Cart'hago moet verwoest worden". In 4e laatste jaren hebben we ondergaan alle plagen van Egypte: salarisverlaging, te rugstorting van gelden, enz. Van goed over ig is geen sprake. Maar dat hoeft immers niet. Men kan de ambtenaren kneden en uitpersen zooveel men wil. Echter zoo lang tot de veer te sterk wordt gedrukt. Dan kunnen er twee gevallen zijn. De yeer kan breken, maar ook terugspringen, en dan treft hij dengene, die hem het eerst naar beneden drukte. Aldus sprak de voorzitter, die misschien zijn opleiding tot leeraar heeft genoten in een tijd, dat er nog niet veel werd gedaan aan paedagogie! 't Is toch wel wat al te gek. indien een leeraar, een opvoeder der jeugd, op zulk 'n wijze zijn ontevredenheid lucht Wij gelooven nog niet aan een „ver oorden" van het vakonderwijs wat dan nog wel „op de meest geraffineerde wijze" zou plaats hebben! Onder „vermoorden" verstaan wij ech ter niet maatregelen om do eischen van schoolgebouw en leermiddelen en examen kennis wat lager te doen dalen maatre gelen, waarop gisteren de burgemeester ■an Leiden in zijn speech scheen te doe len. Tusschen het in de watten leggen en 't op de meest geraffineerde wijze vermoor den zien wij nog wel eenig onderscheid; daartusschen is een breede tusschenwcg. En over het bewandelen van dien tus- sehenweg moet overleg plaat3 hebben tus schen autoriteiten en geïnteresseerden. DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT: Gewone advertenliën 30 cent per regei^ Voor Ingezonden Mededeelingen wordt het dubbele van het tarief berekend. s Kleine advertenliën, van ten hoogste 80 woorden, waarin betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, hunr en ver« huur, koop en verkoop i0.50a V Een sympathiek plan. 'fc Zij ons veroorloofd, nog even te herin neren aan het artikel, Zaterdag in ons blad geplaatst door den WelEerw. heer S. Braakman, geest, adviseur van het plaatse lijk Comité der K. S. A. te Noorclwijk, het welk bedeelde, te zijn een aansporing tot deelname aan het gewestelijk Eucharistisch Congres te Noordwijk op Zondag 13 Juli a.s. en aan de voorbereidingsvergadering hedenavond te 8 uur in het Juvenaat-sge- bouw aldaar. Wij meenden in ons nummer van 1 April jl., te moeten wijzen op een daadwerkelijk medeleven met het Internationaal Eucha ristisch Congres, ook buiten Amsterdam. En terecht merkt kapelaan Braakman op in bedoeld artikel: „Hoe langer hoe meer blijkt toch dat een bezoek aan Amsterdam ter gelegen heid van het Congres, voor de massa der katholieken van onze dorpen wel tot de vrome wenschen zal blijven be- Ihooren. Niet slechts tijd en geld, maar ook de beperkte plaats is reeds een be zwaar voor eèn massalen opgang uit onze parochieën naar Neerland's hoofd- „En toch" zoo vervolgt de eerw. schrij ver verder, „wij willen allen meedoen met de grootsche hulde, welke dit j>ar binnen onze vaderlandsche grenzen aan den Eu- charistisehen Christus wordt gebracht." Men kan daaraan meedoen op ver schillende wijzen zooab b.v. in groote ren getale en in meer beperkten kring ge westelijk of parochiaal. In deze te beslis sen is aan 'hen, die daartoe hebben de be voegde autoriteit. Aan het Noordwijksehe plan heeft Z.D.H. do Bisschop van Haarlem, bereids zijn lioo- ge goedkeuring geschonken; wij willen er hier gaarne nog eens bijzonder de aan dacht op vestigen. ÜgJlTE&SL^HP De Rapporten der Deskundigen. Do Belgische onderhandelaars. Niet te groote verwachtingen Verschillende Londensche bladen waar schuwen er voor, dat men geen overdreven beteekenis moet hechten aan de resultaten van het onderhoud tusschen den Britschen premier en de beide Belgische ministers. „Hetgeen gebeurd is'", zegt de politieke opmerker van de „Daily Tel.", „is nog slechts een begin, doch dit begin geeft re den tot voldoening. Theunis en Hijmans zijn eigenlijk als bemiddelaars opgetreden tusschen Engeland en Frankrijk en dit is het voordeel, dat na langen 'tijd het per soonlijk contact tusschen de geallieerde ministers weder hersteld is. De persoonlijke conferentie tusschen Ramsay Mac Donald en Poincaré, waar van een ieder de noodzakelijkheid inziet en waarvoor velen een weinig hang zijn met het oog op een mogelijke mislukking, is thans voorbereid. Theunis en Hijmans brachten het standpunt van Poincaré ten aanzien van de eenige oplossing van het Duitsche vraagstuk, welke niet schadelijk was voor Frankrijk's levensbelangen, over Dit standpunt was hun te Parijs als het officieels standpunt medegedeeld, doch belangrijker is het, dat de heide Belgische ministers ook de overbrengers waren van mededeelingen van moor persoonlijken aard, waarin Poincaré datgene zeide, wat hij niet officieel kon zeggen. Theunis en Hijmans konden Ramsay Mac Donald de verzekering geven, dat Poincaré cc-n recht vaardige cn ondubbelzinnige overeen komst met Engeland wenscht en dat hij bereid is tot concessies, die veel verder gaan dan die, welke in het officieels pro gram voorkomen, doch alleen onder voor waarde, dat er een geallieerd eenheids front gevormd wordt ten aanzien van de Duitsche reparaties, ook voor het geval dat Duitschland in gebreke mocht blijven Maar dat eenheidsfront zou dan ook moe ten bestaan voor een mogelijk in gebreke blijven van Duitschland en niet eerst daar na moeten worden gevormd. Het zou het eenige middel zijn om le voorkomen, dat Duitschland zijn verplichtingen niet nakwam. Worden deze voorwaarden inge willigd, dan zou Poincaré zich geheel hij het Engelscho standpunt inzake de repa raties willen aansluiten. Duitschland. DE UITSLAG DER VERKIEZINGEN. Da winst der uiterste partijen. Het regoeren wordt moeilijker Ofschoon de uitslag der verkiezingen nu bijna geheel binnen is, is er toch nog zeer veel speelruimte voor hét maken van com binaties. In regeeringskF-hgen is men van opi nie, dat de structuur van den ouden rijks dag in het algemeen behouden bleef, maar dat het regeeren moeilijker wordt. Men troost zich met de overweging, dat de over winning van de Völkischen deze kwa men van 3 op 23 zetels minder groot is, dan het geval had kunnen zijn en men sluit verder maar de oogen voor de com munisten, die van 16 op 59 zetels kwa men. Deze aanwinst zal wel een nieuw re glement van orde noodig maken, een uiterst soliden presidentshamer en een versterking van de politie in den rijksdag En dan blijft nog de mogelijkheid be staan, dat door obstructie en schandaal scènes geen opbouwende wetgevende ar beid verricht zal kunnen worden. Nieuwe combinaties. Van de verschillende combinaties is die, welke op de vorming van een nieuwe groqto coalitie rekent, het meest voor de hand liggend. De regeering zou dan 299 stemmen tegen een oppositie van 219 in het veld kunnen brengen. Dit overschot is ïiiet groot, maar daar bij moet rekening worden gehouden, dat de verantwoordelijke leiders van de Duitsch-nationalen het rapport-Dawes niet verworpen hebben. Zij achten het onver vulbaar, maar niet onaanneembaar. Verschillende der nieuwo kleinere par tijen de rijksdag telt er nu 15 en do Beiersche volkspartij staan evenmin te genover de tot nu gevoerde huitenlandscho politiek, zoodat deze kans op bestendiging heeft. Overigens is het nog 'onzeker, of er een grondwetswijziging noodig is om het rap port-Dawes in te voeren. De juristen zijn het daarover nog niet eens. Overzicht der p a r t ij e n. De uitslag der rijksdagverkiezingen rechtvaardigt onze voorspelling, gedaan in ons Zaterdagsch overzicht: de midden partijen heblien heel wat stemmen moeten afstaan aan do uiterste vleugels. De socialisten zijn nu van 171 op 99 ze tels gedaald, het centrum van 63 op 61, de Duitsche volkspartij van 66 op 44 en de democraten van 39 op 25. De grootste winst maakten procentsgewijs de Deutsch Völkischen, n.l. meer dan 900 pet. winst: van 3 op 28 zetels. De Duitsch-nationalen klommen van 65op 93, de communisten van 16 op 59. De g r o e p-L udendorff in Beieren. In Beieren kan men vrijwel zeggen, dat Tirpitz-Ludendorff verslagen zijn. De Deutsck-Völkiscben hebben daar, vergele ken hij de Landdagverkiezingen, ongeveer 30 c'° van him stemmen moeten afstaan aan de Duitsche nationalen. De Beiersche Volkspartij heeft zich ongeveer gehand haafd, terwijl het Centrum bijna geen stemmen kreeg. In Noord-Beieren zijn de uitslagen ver schillend. Te Neurenberg valt een sterke groei van do Völkischen waar te nemen en 40 verlies voor de Duitsch-nationalen. Nog eenige cijfers. ïn het geheele rijk werden de volgende stemmen' uitgebracht: Duitsch-nationalen 4.7 millioen, Duitsche Volkspartij 2.4 mil- lioen, Deutsch-Völkische Freikeitspartei 2 millioen, Centrum 3.1 millioen, Han- noveraansche partij 250.000, Duitsch-de- moeraten l.G millioen, sociaal-democra ten 5.8 millioen, communisten 3.8 mil lioen, Beiersche Volkspartij 700.000. Het Leuvenscli incidenl. Een proclamatie van 'dén Recto r-M agnificus. De rector—magnificus der Leuvensche universiteit mgr. Ladeuze, heeft de volgen de proclamatie tot de studenten gericht, die in verband staat met den moordaan slag op den Vlaamschen student Berten Vallaeys: Wordt streng verboden: i. Elke betooging, die betrekking heeft op, de droeve gebeurtenissen, die voor kwamen in Leuven, den llden April en volgende dagen: Elke betooging die batrekking heeft op politieke of taalvraagstukken. Het feit alleen, hoe ook deel te nemen aan oene dergelijke betooging zal als vol doende reden tot wegzending beschouwd worden. Hetzelfde wordt gezegd van elke deelneming aan alle gewelddaad en aan allen twist aangaande de studentenpetlen Dezo algemeene maatregelen dringen zich op door de huidige omstandigheden. Ik hecht cr nochtans aan de groote meerderheid onzer studenten geluk to wenschen met de houding, die zij altijd gehad heeft. Dit verbod zal blijven bestaan tot uit- drukkkeüjke herroeping". Stakingen in de mijnen van Charleroi. Gisterochtend zijn in verschillende mij nen in de streek van Charleroi slakingen uitgebroken, die hot gevolg zijn van de jongste communistische manifestaties in deze huurt. Echter heeft de beweging lang niet den omvang gekregen, dien haar aanstichters hadden verwacht. De staking is slechts algeheel in 5 van de 87 sehacifcn die het beikken van Charleroi telt. Engeland. Het fascisms in Engeland. In een rede, te Leeds gehouden, zeide de Attorney-general Slosser, dat de rechts geleerden der kroon nauwkeurig de posi tie der Britscho fascisten onderzoeken, daar zij van meening zijn, dat deze zich kunnen ontwikkelen tot een oproerige en gevaarlijke organisatie. De lerschc grenskwestie. Engeland houdt zich aan het Ierscke verdrag. Sprekend te Derby over de mislukking der onderhandelingen over de lerschc grenskwestie, zeide Thomas, de minister van Koloniën, dat de regeering niet voor nemens is het lersche verdrag als een vodje papier te behandelen, maar het naar letter en geest te handhaven. Ierland moet zelf zijn moeilijkheden regelen. De Britsch—Russische conferentie De werkzaamheden van de verschillen de commissie van de Britsck-Russische conferentie te Londen, vinden geregeld voortgang, en wel op een wijze, die men in officieele kringen gewoon is te beschrij ven als „bevredigend", schrijft de „Daily Telegraph". Bevredigend zijn ze in ieder geval in zooverre, voegt het blad er dan aan toe, dat men er de bolsjewistische mentaliteit beter uit leert kennen. De Sovjet-delegatie ontvouwt allengs de financieele voorstellen van haar regee ring. In gewone taal overgebracht, zou men deze voorstellen als volgt kunnen for muleoren: „Wij willen uw geld hebben, hoe dan ook". Maar bosjewiki zijn te ge routineerde onderhandelaars, om hun eisch in zulk een naakten vorm te stellen. De quintessens van hun betoog is, dat het nutteloos is, te spreken over betaling ian oude schulden en de compensatie van ver liezen, zoolang de productie van Rusland niet op hooger peil is gebracht. Aan sta tistieken om dat te bewijzen, ontbreekt het den Sovjet-gedelegeerde niet. De eenige manier om iels voor de Britsche schuld- eischers van Rusland te doen, ia derhalve, volgens de Sovjet-regeering, het werk van recontructio in Rusland to bespoedigen, met behulp van hui(cnlandsch kapitaal. De voordcelen, welke do Sovjet-regeering bereid is Groot-Briltannië aan te bieden, zijn van viervoudigen aard, n.l.: lo. Vrijstelling van inkomende rechten en instelling van voorkeursrechten. (Dit beteekent, dat do Sovjet-regeering bereid is zich er loo te verplichten, dat zij op een gegeven moment niet plotseling willekeurige rechten zal gaan heffen). 2o. Handelsrechten voor Britscho firma's in Rusland. (Dit beteekent het recht, met Gtrikta be perkingen natuurlijk, voor zekere goedge keurde Britscho firma's, om in Rusland rechtstreeks met voortbrengers en ver bruikers en zonder inmenging van do offi cieel© Sovjet-organisaties, handel te drij ven. 3o. Het recht van kusthandel. Toestem ming voor het vervoer van goederen ou passagiers tusschen Russische havens in Britscho schepen. (Een soortgelijk recht ia reeds bij do nieuwe overeenkomst tusschen Rusland en Italië, aan het laatstgenoemd© land ver leend.) 4o. Visscherij-rcchlen, n.l. «n beperkto toestemming voor Britscho trawlers om to visschen binnen do wateren, welke de Sov- jet-regeering wenscht te zien beschouwd als do Russische watoren. Voor deze rechten. aldus da „Daily Telegraph" eischt do Sovjet-regeering niet véél van ons: „slechts" do garantie van do Britscho regeering voor een lee ning van 30 millioen tot 50 millioen pond sterling. Een gedeelte hiervan zal in Enge land worden bestood om do werkloosheid in dit land te verminderen.. NET VOORNAAMSTE NIEÜWS BUITENLAND. De uitslag van de rijksdagverkiezingzn, De middenpartijen hebben alle een gevo* lig verlies geleden. Het fascisme in Engeland. Een Fransch—Spaansch Incident t» Tanger. BINNENLAND. Mededeelingen omtrent den strijd in dé Twenfsche textielindustrie. Da R.-K. Bond van P. T. T.-perscneel „St. Petrus" heeft in principe besloten ta procedeercn in verband met de salaris- vermindering. LEIDEN. De opening van twee nieuwe onderwijs inrichtingen. Rusiand. Russische doodvonnissen 1339 gefusileerden in 11 maanden De Russische jurist Stoutchka hoeft con officieel statistiek gepubliceerd van da werkzaamheid van het opperste gerechts hof in de eerste elf maanden van zijn bestaan. Van do 1716 strafzaken, in die period© door het hof van cassatio behandeld, ein digden er 1339 met ter dood veroordeelin gen. Van do ter dood veroordeelden waren 20 pet. contra-revolutionairen, 58 pet. per sonen, die zich schuldig hadden gemaakt aan vergrijpen tegen het gemeene recht, terwijl 22 pet. der delicten van diversen aard waren. Noord-Afriks. Een Fransch-Spaansch incident tc Tanger De „Tenips" méldt dat er in den zetel van con te Tanger volgens de Fransche wet gevestigde maatschappij oen ernstig inci dent heeft plaats gehad. In Maart 1923 was de maatschappij geliquideerd. De di recteur van een Fpaan&iohe bank, welk© sehuldeischeres is, kwam dezer dagen op het kantoor der maatschappij, vergezeld van eenige zijner landgenooten, en som meerde een bediende hem bepaalde fond sen, welke hij daar had liggen, te over handigen. De bediende weigerde, waarop hij werd vastgegrepen en gebonden. D© Spanjaarden openden de brandkast en ver wijderden zich met een aantal fondsen, ter waarde van één millioen. Het Fransche consulaat is ervan in ken nis gesteld. Amerika. Een nieuw kabinet in New Foundland Uit St. Johns wordt gemeld, dat do pre-1 mier Warren een nieuw kabinet heeft g<^ vorrnd. Do aanhangers van Sir William Goaker en Sir Richard Squires hebben een nieuwe partij gevormd, die zich liberal© partij noemt en zich hij de verkiezingen legen Warren zal verzetten. China. De zeerooverij In China Een Portugees ch schip overvallen Zoeroovers hebben een Portugeesch schip aangevallen De kapitein en con In dische wacht werden gedood. Veertig pas sagiers werden ala gevangenen medege voerd. BINN ENLAMD Koninklijke Besluiten. Postohéquc- cn girodienst. Bij Kon. bc-sluit van 2 Mei ia, met ia< gang van 5 Mei, benoemd tot directeur van den postchéque- en girodienst J. Lazonucr, thans directeur van liet postkantoor t# Rotterdam. HET CONFLICT IN DE TEXTIEL NIJVERHEID. Men meldt uit Er.echode: Op een gisteravond in „Concordia'- ge- houden vergadering v. d. B.-K. arbeid ers- vereeniging la moti© aangenomen^ waarbij huid© wordt gebracht aa-n de !e< den van JSt.-Lamber!usu dl© het parool van het hoofdbestim» hebben opgevolgd, ondanks een terreur van de rijd© der mo dern georganiseerde arbeiders. Na ©floop van deze vergadering heef'. politie en do marechaussee heb marktplein ontruimd waarbij zij van den blanken wu bel en do gummistok gebruik moesteu ma- ken. Een verbod van samenscholing ven dan 3 man ii uitgevaardigd. Het liier aanwezige bestuur van Let B K. Vakbureau Eal heden met do besturen van „St. Lambcrtus" ca „Unitaa' vergaderen. In verhand met het uigevaardigdo samen scholingsverbod hadden do voorzitter en da secretaris van d© „Eendracht" heden een .onderhoud mot den burgemeester. Wat d©

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1924 | | pagina 1