15e Jaargang.
WOENSDAG 30 APPIL 1924
No, 4447
3)e Ecld^eHeSou^cmt
DeABONNEMENTSPRIJSbedraagt bij vooruitbetaling
Voor Leiden 19 cent per week 12.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week 8 2.60 per kwartaal.
•Franco per post I 2.95 per kwartaal,
Het Geïllustreerd Zondagsblad Is voor de Abonné's ver»
jkrijgbaar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij voor-
initbetaling. Afzonderlijke nummers 5 ct., met Geïllustreerd
Zondagsblad 9 ct.
Clt blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen 1
Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN
TgL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003 a POSTBUS No. II
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gawone advertentlSn 30 oenl per regaii
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt het
dubbele van het tarief berekend. a
Kleine^ adverlenllën, van ten hoogste 80 woorden, waariq
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en ver
huur, koop eu verkoop 10.50.
iDit nummer bestaai uit tarea
bladen.
V Een gelukwensch.
Wij willen gaarne op deze plaats onzen
eollegialen gelukwensch bieden aan heb dag
blad „Het Centrum", dat morgen zijn veer
tigjarig jubileum viert.
Met groote dankbaarheid moge dit blad
terugzien op do periode, die voorbij is, in do
wetenschap veel, zeer veel goeds te hebben
gedaan, op alleszins waardige wijze te heb
ben gediend de Katholieke belangen. Maar
met dankbaarheid mogen ook de Katholie
ken, lezers- en niet-lezers van het blad, dit
jubileum herdenken: de zaak van de Ka
tholieke Pers is de zaak van den Katho
liek, van Alle Katholieken.
En met blij optimisme moge het jubilee-
ïend orgaan inschouwen de toekomst, waar
in voor een blad als het Centrum nog steeds
een nuttige taak van voorlichting zal zijn
te vervullen.
Kaast dezen oprechten gelukwensch een
hartelijke felicitatie aan den man. die me
de-jubileert, aan den lioofd-redaotcur, den
heer P. Steenhoff.
Deze knappe journalist mag wel aan
spraak maken op de waardeering van den
lezers-kring van „Het Centrum", maar ook
van zeer velen daarbuiten.
En die waardeering wordt hem ook van
vele zijden gaarne,* hartelijk en dankbaar
geschonken!
Hij is degene, die bijna dagelijks in ..Het
Centrum" geeft die klare, pittige voorlich
ting in meestal zeer korte artikeltjes, in zijn
driestarren. En geen der lezers, ongetwijfeld,
kan déze overslaan.
Er zijn weinigen, zeer weinigen in den
lande, die znlk een feiten-kennis hebben
van de geschiedenis der Katholieke Staats
partij in de laatste halve eeuw, als de heer
Steenhoff. waarvan zijn lezers dan ook her
haaldelijk mogen profiteeren.
Nogmaals: den zoo bekwamen, sympa
thieken collega onze hartelijke geluk
wensch!
„Het Centrum", en zijn hoofd-redacteur
nog vele jaren!
BUlTEHLAiilB
Db Rapporten der Deskundigen.
Do intergeallieerde besprekingen.
Tlieunis en H ij mans naar
Londen.
Betreffende het te Parijs plaats gehad
hebbende onderhoud tusschen de Fran-
Êcho en Belgische ministers verklaarden
Theunis en Hijmans het volgende:
„Zeker zijn er nog moeilijkheden te
overwinnen, maar wij hebben de overtui
ging, dat geen enkel onoverkomelijk be
zwaar den weg verspert tot een algomcene
overeenstemming".
Morgen vertrekken Theunis en Hymans
naar Londen, waar zij Vrijdag op de Bel
gische ambassade de lunch zullen gebrui
ken. In den namiddag vertrekken zij dan
naar het landgoed The Ghcguers, waar zij
de gasten van den premier MacDonald
zullen zijn tot Zaterdag.
Het bezoek van Poincarc aan
Engeland.
In gezaghebbende kringen te Londen is
niets bekend over den datum van een be
zoek van Poincaró aan Londen na de
Franscko verkiezingen.
Men houdt het echter voor zeker, dat de
Britsche en Fransche premiers elkaar
binnen twee maanden zullen ontmoeten.
Besproking met Mussolini.
Stefani meldt, dat Mussolini na zijn te
rugkeer uit Sicilië, een ontmoeting zal
hebben met do Begiscke ministers Theu
nis en Hijmans. Do samenkomst zal waar
schijnlijk midden Mei te Milaan plaats
hebben.
De medewerking van Amerika.
De Esperts weer thuis»
De Amerikaansche experts Dawes,
Young en Robinson zijn per „Leviathan"
in Amerika aangekomen. In een gezamen
lijk gepubliceerde bekendmaking dringen
zij aan op deelneming van Amerika aan
de uitvoering van het plan der deskundi
gen, in het hijzonder ten aanzien van een
leening aan Duitschland. Zij noemen dit
een gezonde geldbelegging, welke ruim
schoots gewaarborgd is. De leening zou
yolgens hen het plan-Dawes op gang bron
gen, do economische kalmte en de koop
kracht in Europa herstellen en leiden tot
een tijdperk van vrede en samenwerking.
Duitschland's plannen
1 Kaar de „Tag" verneemt, is dé regee-
ring er op het laatste oogenblik van terug
gekomen de herstelcommissie mededeeling
te doen Yan de nieuwe wetsontwerpen,
welke voor de uitvoering van het Dawoa-
yoorstel noodig zijn.
L Do reden daarvan is, dat do herstél-
commissie slechts helang stelt in wetsont
werpen, die kant en klaar zijn en zoo
danige kunnen door de regeeriug eerst
aangeboden worden, wanneer zij eenigo
zekerheid heeft, dat zij door den rijksdag
aangenomen zullen worden. Bovendien
zijn er nog meer punIen in het Dawes-
rapport duister en zullen de onderhande
lingen in de verschillende comilé's daar
over licht moeten verspreiden, alvorens de
wetsontwerpen in details vastgesteld kun
nen worden.
Rijksminister Höfle heeft te Berlijn een
verkiezingsrede gehouden, waarin hij als
zijn opvatting mededeelde, dat de presi
dent en de regeering wel gedwongen zou
den zijn tot parlementsontbindlng over te
gaan, zoo de a.s. rijksdag de twee derden
meerderheid niet mocht brengen, welke
voor de grondswetswijziging noodig zijn,
die het Dawes-rapport vereischt. Do nieu
we verkiezingen zouden dan veel scherper
dan die van Zondag a.s. het karakter krij
gen van een volksbeslissing over het al of
niet aannemen van de voorstellen der des
kundigen.
Duiischland.
De verkiezings-compagne
Uitzetting te Ruhrort
Te Ruhrort hebben eergisteren verkie
zingsredevoeringen plaats gehad, waaraan
ook oud-strijders deelnamen. Dezen zijn
gisterennacht om half 1 uit hun bed ge
licht en op staanden voet het land uitge
wezen. Het gaat hier om 36 vrijgezellen
en 48 huisvaders. De laatsten moesten
hun families achterlaten. Yolgens de
„Tag" was het aan alien verboden, iets
anders medo to nemen dan de kleederen
dio zij aan hadden.
Een voorzitter neergeschoten,
Een zestienjarige Deutsch-Völkisclie
blikslagers jongen lieeft oen schot gelost
op dan voorzitter van de democratische
partij van hot district Osnabrück, Adam-
schek. Dc getroffeno werd zwaargewond
in het ziekenhuis opgenomen.
Een vechtpartij te Breslau
Ka afloop van een Deutsch-Yölkische
vergadering, waar afgevaardigde dr.
Wulle het woord had gevoerd, heeft te
Breslau een ernstige vechtpartij plaats ge
had tusschen communisten en Deutsch-
Völkischen.
Het gelukte de politie ten slotte de me
nigte de zijstraten in te drijven. Aan beide
zijden werden personen gewond.
Bedankt Ludendorff voor
een Rijksdagzotel?
Be rechtsradicale „Süddeutsclie Zeitung
verzekert, dat Ludendorff er niet aan
denkt in den Rijksdag zitting te nemen.
Hij heeft zich alleen maar oandidaat ge
steld voor de propaganda, doch zou voor
nemens zijn, onmiddellijk na zijn ver
kiezing to bedanken.
De communistische agiiatia
Een voorraad munitie ontdekt
Kaar de 'soc. bladen melden, is in Russ-
dorf hij Limbaph in het Saksische erts
gebergte een kist met dynamiet en ander
ontplofbaar materiaal gevonden. In ver
band daarmede zijn verschillende leden
der communistische partij gearresteerd.
Zij verklaren, lid te zijn van een commu
nistische' geheime organisatie, doch nie
mand te mogen verraden, daar zij dan uit
den weg worden geruimd. De gevonden
ontploffingsmiddelen zouden voldoende
'zijn om een middelmatig groote stad met
den grond gelijk te maken.
De Duitsche Tsjeka
Naar bericht wordt, waren onder hen,
die alsnog uit den weg zouden worden ge
ruimd door do thans gearresteerde orga
nisatie ter bescherming van de communis
tisch partij, behalve eenige spionnen in
dio partij, ook nog de "Württombergsche
minister van Binnenlandsche Zaken, Polz,
do inmiddels overleden Hugo Stinnes en
de Berlijnsche industrieel Borsig.
De Arbeidsconflicten.
Wilde stakingen in de
provincie Saksen
ïn verscheideno steden in de provincie
i Saksen zijn wilde stakingen, van de ge
meentelijke arbeiders uitgebroken.
In Halberstadt, waar ook do gas- on
electricitits fabrieken door do staking wor
den getroffen, werd do tewerkstelling van
den technischen nooddienst door den soci-
aal-democratischon burgemeester gewei
gerd, -
De staking ïn li et Roergebied.
De staking in het Roergebied is roeds
weder aan het verloopen. Het totale aan
tal stakendo mijnwerkers is van 2500 tot
470 gedaald.
Een Moltke-Standbeeld.
Op Tl Mei a.s. zal er te Hallo eleh Von
Moltkestandbeeld onthuld worden.
Deze plechtigheid belooft de grootste
nationale demonstratie te worden sedert
het uitbreken van den vrede. 78 Extra-
treinen worden ingelegd en het aantal
deelnemers schat men op 250.000. Onder
do laatsten zullen zich ook de generaals
von Hindenburg en Ludendorff bevinden.
Yolgens het „Hallensche Volksblatt" zul
len 4e communis!en groote scharen aan
hangers op denzelfden dag naar HaL'e op
roepen voor het houden van een tegen-dé
monstratie.
Frankrijk.
De kornsr.de verkiezingen.
Stem menversnipporing en
v u i s t p o 1 i t i e k.
Do candidatenlijsten voor de Fransche
kamerverkiezingen moesten gisteravond
om 12 uur ingeleverd.zijn.
De uit de verschillende departementen
komende berichten doen zien, dat van de
gelegenheid tot candiiiaatstelling een bui
tengewoon ruim gebruik is gemaakt. In
de Parijsohe sectoren zijn zelfs een twaalf
tal lijsten ingedier#. Hieruit valt dus
reeds af te leiden, dat bij de a.s. verkie
zingen oen ontzaglijke versnippering van
stemmen zal plaats hebben.
Naarmate do verkiezingsdag nadert,
worden de gemoederen er niet kalmer op.
De Fransche bladen prolesteeren in liet
bijzonder tegen de houding van de com
munisten, die overal do vuist als debat-
middel willen doorvoeren. Prins Murat is
te Cahors in een verkiezingsvergadering
ernstig door de communisten verwond,
terwijl het kamerlid Gaborit te Melun van
een verkiezingsvergadering huiswaarts koe
rende per auto, door de communisten is
overvallen en mishandeld.
Engeland.
De loonen der mijnwerkers.
Een morkwaardige verklaring.
Voor het hof van onderzoek naar de loo
nen der mijnwerker^ heeft do president
van den hond van mijneigenaars, Williams
een merkwaardige verklaring afgelegd.
Hij zeide, dat liet slechts aan de bezet
ting van het Roergebied te danken is ge
weest, dat de mijneigenaren ever het ge-
heele land den 20 pCt. toeslag op de loonen
dor mijnwerkers hebben kunnen hand
haven.
De Roerbezelling had een groote vraag
tegen hooge prijzen tengevolge en daar
door konden den arbeiders betere loonen
worden uitbetaald, Indien de Roer be zetting
den bloei van liet mijnbedrijf niet had be
vorderd, hadden in vele districten do
mijnen moeten worden gesloten, ofschoon
daaraan zulke hooge leesten gepaard gaan,
dat men vaak heler doet met verlies door
te werken, in afwachting van betere lijden.
Treurige propaganda.
Den laatsten tijd wordt te Londen weder
een verwoede campagne gevoerd ten gun
ste van de geboortebeperking. Op den
openharen weg worden den voorbijgangers
pamfletten en tijdschriften over dit onder
werp handelend, opgedrongen.
Een groot aantal socialistische vrouwen
wendt thans vastberaden pogingen aan om
de regeering te bewegen officieel het be
ginsel van de geboortebeperking te aan
vaarden en liet departement van gezond
heid te machtigen daaromtrent de noodige
inlichtingen te verschaffen aan hen, die
deze verlangen. De nationale conferentie
van arbeidersvrouwen, welke de volgende
maand gebonden wordt, zal de kwestie be
spreken.
Hoe krachtig do propaganda, welke door
vele groepen socialistische vrouwen voor
geboortebeperking gevoerd wordt, ook zijn
moge, er heerscht ten aanzien van deze
kwestie onder de socialisten oneenigheid en
het partijbestuur meent, dat de tijd nog
niet rijp is om een partij te hinden aan een
bepaalde actie.
De minister van gezondheid, Wheatley,
is Katholiek en ofschoon hij de meest
radicale lahourman is. wordt hij tevens
als een goed katholiek geroemd. Het is
dus uilgesloten, dat hij voor de plannen
betreffende geboortebeperking zou te vin-
den zijn.
Amerika.
De immigratie-wet.
Coolidge zal zijn veto
ui tspreken.
Het Exchange-Agenlschap meldt uit
Washington dat president Coolidge het
veto zal uitspreken over de immigratiewet
wegens de cxclussieve bepalingen, die
daarin zijn opgenomen.
Een nieuw schandaal In Amerika.
Do federale rechtbank te Indianapolis
heeft gouverneur Mc. Cray van Indiana
schuldig bevonden aan het misbruik maken
van den postdienst voor verduisteringen.
t)e rechter weigerde in to gaan op het ver
zoek van beklaagde hem tegen borgstelling
op vrije voeten te stellen. Hij verklaarde
nog nooit een beklaagde voor zich te heb
ben gezien die zooveel maal do wet had
overtreden. Mc. Cray heeft zich n.L schul
dig gemaakt aan niet minder dan 2500
overtredingen. Een dergelijk gevaarlijk in
dividu behoorde volgens den rechter in de
gevangenis.
Volgens de wet blijft Ms. Cray evenwel
nog gouverneur, totdat hij van zijn ambt
vervallen wordt verklaard. In zijn functie
begenadigde hij, hoewel zelf in de gevan
genis, daarom nog een mau, die tot levens
lang was veroordeeld.
Muitende politie op Cuba.
Reuter bericht uit Cuba, dat aldaar de
lang gevoelde ontevredenheid in het Santa
Clara-district tot uitbarstingis gekomen.
Een afdeeling van de landelijke politie be
gon te muiten en riep: „Weg met presi
dent Zayas!" Men vreest voor verdere uit
barstingen. In de departementen van Bin
nenlandsche Zaken, Marino cn Oorlog.
ÉSIiHflEilSL&SSD
Het inkomen van de Kroon.
H. M. de Koningin doet afstand
van een gedeelte van haar
inkomen.
In verband met het ingaan der salaris-
vermindering van de rijksambtenaren op
1 Mei heeft H. M. de Koningin goedge
vonden thans eveneens* gevolg te geven
aan liet reeds het vorige jaar geuite voor
nemen om een gedeelte van haar rijks-
inkomen ter beschikking van den Minister
van Financiën te laten.
De salarisverlaging Rijksambtenaren.
De wetsvoorstellen door de
Eerste Kamer aangenomen.
De Eerste Kamer heeft gistermiddag de
drie salarisontwerpen aangenomen met 23
legen 11 stemmen.
Tegen stemden de socialisten en de
Yrijz. demoeraten.
De Verzekeringskamer.
Salarisverlaging.
Rij KonResluit is bepaald, dat_ met 1
Mei de voor het personeel dor verzeke
ringskamer d.d. 30 dezer volgens de tot
dan geldende salarisregeiing toekomende
wenden worden verminderd: a. voor zoo
veel betreft: 1. gehuwde mannen; 2. do
overigen, die kunnen aantoonen kostwinner
van een gezin te zijn, een en ander be
oordeeld naar den toestand op 16 April
1924, met 5 en met 1 Oct. met 10 ten hon
derd; b. voor zooveel betreft hen, die niet
vallen onder a, met 10 ten honderd.
Een overeenkomstige vermindering
vordt toegepast ten aanzien van de wed-
don van met 1 Mei 1924 of een lateren
datum nieuwbenoemde of bevorderde func
tionarissen, zoomede ten aanzien van ver
hoogingen van wedden, welke met of na
1 Mei 1924 intreden.
Onder wedde worden voor de tóepassing
van dit besluit begrepen de toelagen.
De bierprijs verhoogd.
Zwaar bier 2 cent, licht bier
1 cent duurder per glas.
De gecombineerde bestuursvergadering
der betrokken organisaties heeft met algc-
meene stemmen besloten den bierprijs
precies met de aecijnsvcrhooging to ver-
hoogen, door het glas zwaar bier met 2 ct.
en het glas licht hier met 1 ct.
Deze verhooging zal organisatorisch
morgen ingaan.
Van een gecombineerde ledenvergadering
is moeten worden afgezien. Elk bestuur zal
nu afzonderlijk in zijn ledenvergadering
den getroffen maatregel verdedigen.
„Vad."
Uit dc bouwyakken.
De arbeidstijd.
In verband met de belangen van do
volkshuisvesting en do omstandigheid, dat
ten gevolge van do langdurige vorstperiode
in den afgeloopen winter vele bouwwerken
geruimen tijd hebben stilgelegen heeft de
Minister van Arbeid aan hoofden of be
stuurders van ondernemingen tot het uit
voeren van bouwwerken in alle gemeenten
des Rijks vergund, dat in hun onder
nemingen gedurende het tijdvak van 1 Mei
tot 1 October door arbeiders van 16 jaar
en ouder, in afwijking van het bepaalde bij
art. 24 der Arbeidswet 1919, arbeid wordt
verricht op in aanbouw zijnde bouwwerken
bij grond- of - graafwerken dienende tot
voorbereiding van dien bouw, en op in
herstelling of in slooping zijnde bouw
werken, onder voorwaarde:
lo. dat bedoelde arbeiders niet langer
dan 10 uren per dag cn 55 uren per week
arbeid verrichten
2o. dat de arbeid van bedoelde arbeiders
op do eerste vijf werkdagen der week niet
aanvangt vóór 6 uur v.m. en niet eindigt
na 7 uur n.m., met dien verstande, dat tus
schen begin en einde van den werktijd
geen langere tijdsruimte dan een van
twaalf uren gelegen mag zijn;
So. dat de arbeid van bedoelde arbei
ders op Zaterdag, niet aanvangt vóór 7
uur v.m. „St. .Crt.'*
NED. R.-K. VOLKSBOND.
Gisteren werd te Amsterdam onder
voorzitterschap van den heer H. Silvius
de 34ste algemcene vergadering gehouden
NET VOORNAAMSTE NIEUWS*
BUITENLAND.
Morgen vertrekken Theunis en Hijmana
naar Londen. A.s. besprekingen met Mus
solini.
Is de candidatuur van Ludendorff
slechts verkiezings-prepaganda?
President Coolidge zal zijn veto uitsprw
ken over de immigratie-wet.
Een nieuw schandaal in Amerika.
- BINNENLAND.
Te 's-Gravenhage is een bespreking ge
houden tusschen den minister van Bin-
nenlandsch Zaken en Landbouw en verte
genwoordigers der verschillende organisa
ties om het overleg tusschen regeering en
landbouw te beverderen ten opzichte o.a.
van de samenstelling der begrooting voor
1925. (2de blad).
De Eerste Kamer heeft gisteren de sa-
larisverlagingscntwerpen betreffende Raad
van State, Rekenkamer en Rechterlijke
Macht aangenomen. (Staten Generaal).
Jaarvergadering van L. T. B. en R.K.
Volksbond in het Bisdom Haarlem. Het
secretariaat van den Volksbond v/ordt ver
plaatst van Leiden naar Amsterdam.
LEIDEN.
Uitspraak in de radio-zaak voor het
Kantongerecht alhier. Bekl. wordt schul
dig verklaard, maar er zal geen straf wor
den toegepast. (Rechtzaken).
Een conflict tusschen den burgemeester
en de plaatselijke afdeeling van den „Bcnd
van Politiepersoneel in Nederland".
OMGEVING.
Een R. K. Huishoud- en Industrieschool
te Wassenaar.
yan den Cenlralen Raad van den Keel. R.-
K. Volksbond.
Aan het jaarverslag is ontleend, dat het
aantal afdeelingen met 2 verminderde tot
115. Het ledental liep terug van 31460
tot 28914.
De aftredende bestuursleden do boeien
R. Huselmans, Th. Mouwens en H. Silvius
werden herkozen. Dc heer Silvius werd ook
als voorzitter herkozen. Daarna kwam in
behandeling het voorstel van het Centraal
Bestuur, om het kantoor van het G. B.
n Leiden naar Amsterdam le
verplaatsen. Het voorstel is, zooals werd
toegelicht, om meer contact to krijgen met
den geestelijken en den rechtskundigen
adviseur. Verschillende afdeelingen spra
ken zich tegen bet voorstel uit. Na nadere
verdediging door den voorzitter werd liet
voorstel aangenomen met 16901 togen
8990 stemmen. Binnenkort zal dus het Cen
traal Bureau te Amsterdam worden ge
vestigd.
Behandeld werd daarna het rapport der
reorganisatie-commissie, dat na eenige ba-
sprekingen werd aangenomen.
Daarna hield de heer H. Hermans, voor
zitter van do Federatie van Diocesane
Werkliedenbonden en lid der Tweede
Kamer, een rede over standsorganisatie.
Wij komen hierop uitvoeriger* terug.
R. K. DIOC. LAND- EN TUINBOUW"
BOND IN HET BISDOM HAARLEM.
In het gebouw „St. Bavo" to Haarlem
heeft Maandag de R. K. Dioc. 'Land- en
Tuinbouwbond zijn vergadering gehouden
onder voorzitterschap van den beer K.
Dekker, uit Obdam.
De Voorzitter wijdde eenigo woorden aan
de nagedachtenis van pastoor v. d. Boo
gaard, die zeer veel voor den L. T. B. ge
daan heeft.
Het jaarverslag werd onder dankzegging
aan den waarnemend secretaris, den heer
Yan Baar, goedgekeurd.
De verlies- en winstrekening over 1923
gaf een voordeelig saldo aan van f23S.32.'j.
"De rekening werd goedgekeurd.
Behandeld werd dan de begrooting vcof
1924, in inkomsten en uitgaven sluitend
op een bedrag van f 17.735.
Na enkele inlichting werd de begroo
ting goedgekeurd.
De afdeeling Langendijk bad een voor
stel ingezonden, om een actio te voeren,
dat een dusdanige herziening van dc inkom
stenbelasting verkregen wordt, dat de aan
slagen in die belasting geregeld werden
naar heb gemiddelde inkomen over drie
jaar,
In principe werd het voorst el-Langen-'
dijk aangenomen, terwijl het hoofdbe
stuur werd opgedragen, to trachten te be
reiken, dat de onbillijke progressie ver-
dwijne.
De kring West-Friesland stelde voor,
er bij de regcering op aan te dringen, dat
vrijstelling verleend wordt van het zeven-
do leerjaar en heb herhalings-onderwijs
worde bevorderd. Het hoofdbestuur prae-
adviseerde dit voorstel niet aan te ncmert.
Een langdurige discussie ontstond over difc
