Tweede
1
Zaterdag 19 April 1924
L""J'""yiT oe' IPEKS^
WAARDEERING VOOR DR. NOLENS.
Over het verzet van dr. Nolens legen
het wetsontwerp, dat de intrekking van
art. 40 „formeel juridisch" moest wetlï-
'gen, schrijft De N. Vcnl. G t.:
Al mag dr. Nolens desnoods andere
nog hardere, mits noodzakelijke, maatre
gelen tot bezuiniging op de salarissen
noodgedwongen voor lief nemen, aan hot
tot stand komen van een wet, die hij on
redelijk, onrechtvaardig misschien, acht,
een wet, die den ambtenaren, welke rnee-
nen verongelijkt te zijn door den Staat,
beletten zal fusschen hen en den Staat een
rechterlijke beslissing te vragen, wenscht
dr. Nolens zijn medewerking niet to ver-
ieenen.
1 En dit onwrikbaar pal staan tégenover
een wet, die hij niet geoorloofd acht, al
brengt zijn houding ook de positie der be-
Vriende regeoring in het uiterste gevaar,
'heeft den leider onzer katholieke Kamer
fractie hooger nog in onze waardeerende
bewondering doen stijgen dan zoo menige
'act van de meest eminente staatsmans-
'wijsheid of politieke scherpzinnigheid.
Ver boven dezo grooto kwaliteiten, die
mode dr. Nolens tot een politicus van! zoo
hoog gezag hebben gemaakt, ver daarbo
ven slaat de moed, ook in de moeilijko
!en pijnlijke ure des gevaars, geen duim
breed af tjj wijken van datgene wat 'de
rechtvaardigheid, naar hij meent, hem
•voorschrijft.
SCHADELOOSSTELLING
KAMERLEDEN.
In meerdere bladen ds er de aandacht
op gevestigd, dat nu de salarissen der
ambtenaren op 1 Mei a.s. worden verlaagd
do Kamerleden vrijwillig iels die
nen af te staan.
Onze Landsvrouwe, zegt de N. H a a g-
scho C r t. zelf gaf daarbij liet voor
beeld.
De ministers volgden.
Do anti-rev. Kamerleden besloten 10
pet. hunner schadeloosstolling in 's lands
kas terug lo storten. Dc Clir. Hist. Kamer
fractie deed bekend maken, dat ook bare
leden vrijwillig afstand, deden van -een ge-
deeHe hunner inkomsten als Kamerlid.
Deze daad past aan hen, die beslissen
over anderer verlaging van salarissen.
Ons bedunkens is het niet meer dan be
hoorlijk, dat ook andere groepen volgen.
Alleen ten opzichte van de fractie der S.
D. A. P. zijn onze verwachtingen niet
hoog gespannen. D'e is gebleken zoo on
geveer van de leer te zijn: hebben is liou-
don.
Het valt thans temeer te betreuren, dat
•deze aangelegenheid in de Grondwet is
geregeld cn niet tijdig is gehandeld over
eenkomstig het advies, dat van anti-rev.
zijde herhaaldelijk en met klem is gege
ven om de vergoedingen voor de Kamer
leden, die toch jaarlijks aan dc Staats
kas nog een spoorwegabonnement van
bijne f 900 kosten, lo verminderen.
Blijkt op den duur liet thans gegeven
voorbeeld geen algemeeno narolging te
vinden, dan zal zijn te overwegen of niet
een Grondwetsherziening is te entameeren
op een wijze, die het parlementaire leven
■niet al te bijzonder in de war stuurt.
De Minderbroeders te Leiden.
De Redactie van „De Leidsche Courant"
vroeg ons in korte trekken een beknopt
overzicht te willen geven van het verblijf
der Minderbroeders te Leiden. Aan dit ver
zoek hebben wij volgaarne voldaan, te
meer omdat wij over dit onderwerp enkele
gegevens bezitten
Met verlof der stedelijke regeering, op 1
Maart 1445 geschonken, vestigden de Min
derbroeders zeer kort na genoemden datum
zich in onze stad. Een buiten de Hooge-
woerdspoorfc toentertijd bij dc tegen
woordige Kraaierstraat stond namelijk
ten. Oosten van de Heerengracht een oud
gebouw, hetwelk bewoond was geworden
door Broeders der Derde Orde van Sint
Franciscus. Yan dit gebouw kwamen de
Minderbroeders in 'bezit, maar niet onwaar
schijnlijk hebben zij in het jaar 1454 daar
ter plaatse in den zoogenaamden Waard
een nieuw klooster gebouwd of althans
het oude gebouw hersteld en uitgebreid.
De eerste Gardiaan van deze stichting
was Pater Henricns Bervinck, een buiten
gewoon vroom man, die hooge waardighe
den in de orde heeft bekleed en den Sisten
October 1592 in geur van heiligheid is ge
storven.
Over de werkzaamheden der Paters zijn
slechts spaarzame mededeelingcn tot ons
gekomen. Wel zien wij hen, ook binnen
Leiden's muren, menigmaal den kansel be
stijgen en vooral tegen de opkomende Her
vorming traden zij krachtig op. In grooto
a&itc genoten zij liet vertrouwen der Sta-ds-
regeering, die haar genegenheid menig
maal openlijk toonde. Nog in de jaren 1562
en 1563 schonk de stad 25 gulden cm tot
herstel van liet dak Waterlandsch of Mon«
nikendamsck riet- te koopen, en zelfs nog in
1565 werden de herstellingskosten van het
klooster door do Overheid 'betaald.
Toen in Augustus 1565 te Leiden de beel
denstorm uitbrak, keerde zich ook tegen
het Minderbroedersklooster de volkswoede.
Op den 25sten Augustus van dat droevig
jaar, waarin zooveel monumenten van kunst
werden vernietigd, drong do meuigte met
geweld naar liet klooster heen, hakte de
poort met 'bijlen open, vernielde \2 beelden
en 5 altaren, sloeg alle vensterruiten kapot
cn roofde misboeken, kazuifels en andere
kerkbenoodi.gdheden weg. Do Paters zelf'
werden verdreven. Waar zij heen vluchtten
en na dien noodlottigen dag hebben ver
toefd, meldt de historie niet. Op 19 Septem
ber namen Gereformeerden de Minderbroe
der skerk in gebruik en nog op 5 Januari
1567 vierden zij er liet avondmaal. Niet
langen tijd daarna bouwden zij toeval
der historie even buiten de Witte Poort
aan den Haagweg een eenvoudig houten
huis om daar hun godsdienstoefeningen te
houden. De Minderbroeders zullen toen spce
dig teruggekeerd zijn; in elk geval volgden
zij op den llden Mei 1567 als van ouds in
hun bruin habijt de Sacramentsprocessie
en op Zondag 15 Juni zongen zij wederom
voor het eerst de Hoogmis in hun herstelde
'kerk.
De rust, sinds liun terugkeer in 1567 ge
noten, was niet van langen duur. Het „nieu
we licht van het zuivere Evangelie" was
over Leiden opgegaan. Op 23 Jiini 1572 ging
de stad tot den Prins over. Op 7 Juli werden
de kei-ken en kloosters gesloten. En al wer
den wel is waar maatregelen getroffen om
plunderingen te voorkomen, deze zouden
fcocli do verwoesting van het Mindeibroe-
derskloostor niet meer kunnen beletten. Op
81 Juli kwam de beruchte Lumey te Leiden
aan enden „ersten dach van Augusti"
geiden de Minderbroeders „verjaegd". Op
12 Augustus d. a. v. trok een soldat en,ben
de de Hoogewoerdsche Poort uit naar liet
klooster, waar men vreeselijk huishield.
|Via-ii het eens zoo vreedzaam verblijf bleven
*1 echts rookenclo puinhoopeiï over.
Met de verwoesting van hun klooster lie
ten de bewoners ervan do trouw-gebleven
Katholieken toch niet aan hun lot over. Met
groot, levensgevaar verborgen zij zich in en
Leiden om de geloovïgen te troosten en
te sterken. In kelders en op zolders, nu van
jteze, dan van gene woning werden do hei
ige Geheimen gevierd. Verder weten' wij
literaard weinige bijzonderheden oveT de
werkzaamheid der Paters in die treurige i
dagen, ja zelfs zijn de namen der missiona
rissen onbekend gebleven. Het feit echter,
dat do Minderbroeders ook in de eerstvol
gende jaren na de gewelddadige vernieling
van hun klooster te Leiden bleven arbei
den, staat vast.
De eerste Paters, van wie wij weten, dat
zij hier ter stede zielzorg hebben uitgeoe
fend, zijn geweest Pater Franciscus de
Groot, tlie zeker reeds in 1615 te Leiden
verbleef en de groote en edele Jacobus Nes
seus, die ongeveer in 1609 hier is .gekomen.
Waar zij in den beginnen gastvrijheid ge
noten, werd niet overgeleverd. In liet jaar
1622 treffen wij Pater ^cobus echter aan
bij Dirck van Santen. Mogelijk nam hij bij
dien persoon reeds dadelijk zijn intrek.
Met, verschillende gezellen lieeft P. Jaco
bus Nesseus te Leiden veel gearbeid; hij
had zelfs het geluk een aantal bekeeringen
te mogen maken, waaronder die van Dr.
Petrus Pauw, Hocgleeraar aan de Universi
teit wel een der merkwaardigste was.-
Na den dood van P. Jacobus op 14 Mei
1636, ontvingen de Paters, die tot dan de
gastvrijheid der geloovigcn hadden geno
ten, een eigen woning. De vervolging' was,
wellicht wegens den ijver der Paters bij het
verplegen der pestzieken getoond, cenïgs-
'zins geluwd. Pater Jeremias Zeters, die
hier in 1637 aankwam, vestigde zich op het
Steenschuur, waar hem een oud en vervallen
huis werd aangeboden Pater Joannes Bel
lens, die gezel van P. Jacobus Nesseus was
geweest, ontving oen woning op dc Haar
lemmerstraat over .J)e Ghecroonde Oli
fant". In hun eigen huizen konden de Pa
ters echter nog geen kerkelijke diensten
houden. De godsdienstoefeningen geschied
den, zooals een archiefstuk ons mededeelt,
„in zeer beperkte ruimten, op zolders, waar
het des winters niet to houden was va.n de
koude en 's zomers niet van. de warmte".
Niet lang. hebben de Paters do geloovi-
gen van uit twee verschillende plaatsen be
diend Want, hoewel Pater Joachim Schaep,
die hier van 1660 tot 1664 werkzaam was,
het bouwvallig huis op het Steenschuur af
brak en er een nieuwe woning oprichtte, ver
nemen wij na zijn vertrek noch van dit
huis, noch van een opvolger eenige tijding
meer. Wellicht is dit verblijf opgeheven en
de statie vereenigd geworden met die op
de Haarlemmerstraat. Dit is des te waar
schijnlijker, omdat de Paters in 1669 van
„over ..De Ghecroonde Oliiant" verhuisden"
naar het hoekhuis, Haarlemmerstraat-Kui-
persteeg. Met het daaraan belendend per
ceel werd hier woning en kerk gesticht. De
eerste Paters, die 'zich er vestigden, waren
P. Joannes Raats cn P. Adrianus Fierlincx.
In de Kuipersteegkerk hebben de Minder
broeders bijna 150 jaren de geestelijke be
dieningen uitgeoefend. Toen echter het ge
tal geloovigen aldoor aangroeide en van den
anderen kant het. kerkgebouw voor zijn be
stemming ongeschikt werd, kwam het
denkbeeld tot stichting eener nieuwe kerk
op Pater Goofers zou dit grootsohe werk
ondernemen. Do noodigc terreinen werden
aangekocht en op 21 April 1S30 werd de
eerste steen gelegd van de tegenwoordige
Hartebrugskerk. Op 28 November 1837 word
deze geconsacreerd, terwijl zij op 21 No
vember 1856 tot parochiekerk werd verhe
ven Het steeds stijgend getal parochianen
maakte later een uitbreiding der kerk nood
zakelijk, gelijk het levend geslacht zich nog
herinneren kan.
Sinds enkele jaren werd uitgezien naai
een gelegenheid om te Leiden te komen tot
stichting van een klooster met openbare
kapel. Enkele pogingen hadden niet het ge-
.wensclvt. succes, totdat do aandacht werd
gericht op het buitengoed- Rozenhof. Op 30
October 1923 kwam dit gebouw met toebe-
hooren in het bezit der Paters. Tot Be
schermheilige der nieuwe stichting werd
gekozen de H. Leonard us h Portu Mauritio
een der groote gloriën der Minderbroeders
orde, welke heilige op 17 Maart 1923 door
Z. H. Paus Pi us NI tot patroon werd uit
geroepen van die priesters, welke zich wij
den aan de volksmissiën onder de Katho
lieken. Niet ten onrechte werd derhalve
juist deze heilige tot patroon van het nieu
we klooster uitgekozen. Want van dit kloos
ter uit zullen do Paters heengaan over ce-
heel den omtrek, om Gods Woord te ver
kondigen, geestelijke hulp te verleencn waar
die gevraagd wordt en mede te werken
aan de heiliging en zaligmaking der zielen.
Den laatsten lijd lezen we heel veel van
„cultuur" en ook „De Leidsche Courant"
wijdt er sinds enkele weken degelijko arti-
wijddo cr degelijke artikelen aan.
Welnu, elk klooster is bestemd
een centrum, een haard te zijn van de
waarachtige cultuur, zooals wij die ons be
grijpen en waaraan ons inziens al te weinig
aandacht wordt geschonken. Wij bedoelen
die cultuur der zielen, gelijk P. Marius La-
msrs O. F. M. in zijn schoon boek „Het bo
vennatuurlijke Leven" schitterend uiteen
zet. Want. meer dan uiterlijke beschaving
en natuurlijke hoedanigheden en aangeleer
de vormen zijn het juist de wonderbare
geheimenissen van het genadeleven, die den
mensch tot de ware cultuur opheffen en voe
ren. Welnu die cultuur der zielen: dat is
de heerlijke taak, die den bewoncr3 van
het nieuwe 'klooster wacht.
Mogen zij, ender bescherming van den H.
Leonardus in en tot ver buiten Leiden dien
goddelijken arbeid tot heil van duizenden
verrichten en daarmede de traditie van
eeuwen her nog vele jaren voortzetten.
Weert..
Fr. CUNIBERTÜS SLOOTS O.F.M
Wij hebben bovenslaand historisch over
zicht van liet verblijf der Paters Francis
canen te Leiden vandaag geplaatst naar
aanleiding van het feit, dat wij in ons
vorig nummer hebben mogen berichten do
opening van liet nieuwe klooster der Paters
aan den Haagweg enkele weken na Pascken
Den Weleerw. Pater G. Sloots onze har
telijke dank voor zijn interessant artikel.
eiMfaoiLfiüo
De Zomertijd.
O ve rdrij ving en waarheid.
Dr. L. Deckers schrijft in het Dagblad
van Noord-Brabant" ender meer het vol
gende
„Wanneer nu iemand zegt dat de bezwa
ren tegen den zomertijd overdreven worden,
dan erkennen wij dit onmiddellijk. Dit gaat,
helaas, meestal zoo. Herhaaldelijk kunnen
wij zien, dat zij, die een of andere bepaling
gewijzigd, eenigen maatregel ingetrokken
wenschen te zien, zich er niet-toe bepalen 'b
volle lioht op do bezwaren te laten vallen,
maar do moeilijkheden aandikken, de be
zwaren te breed uitmeten en de oogen slui
ten voor de goede gevolgen, die het voor
schrift heeft. Zouden de belanghebbenden
zelï hiertoe al niet overgaan, dan worden
althans sommigen hunner ertce gebracht
door zoogenaamde leiders, die de ontevre
denheid hetzij opwekken, hetzij vergrooten,
en hen, met wier belangen te weinig reke
ning werd gehouden, dat zij het goede in
het geheel niet.meer zien, en zich liet na
deel ige te erg vooiSjteïlcii. d-an worden
de bezwaren overdreven en ook ten aanzien
van den zomertijd is dit gebeurd cn het ge
schiedt nog. Maar ontslaat de wetenschap
dat cr overdrijving in het spel is,
die geroepen is mede te werken aan de
hartiging van het algemeen welzijn, van
den plicht de bcteekenis der bezwaren te
onderzoeken en zich ernstig af te vragen
of de voordeden, die men van een bepaal
den maatregel verwacht, opwegen tegen de
offers, die hij vraagt?
Geenszins En om tot den zomertijd terug
te koeren, het is niets anders dan eisch der
billijkheid, ja, van de rechtvaardigheid, na
te gaan of de voordeelen, die deze tijd op
levert, hetzij aan een deel der bevolking
hetzij aan de bevolking in het algemeen,
zoo groot zijn, dat men van een ander deel
der lievolking mag eischen, dat het over
zijn bezwaren heenstapt en, in het alge
meen belang, in de invoering van dien tijd
berust."
Hel conflict iii ds iexiiel-sndusirie.
De r i j k s b e m i tl cl e 1 a a r aan het
WCTlv.
Donderdag "kwamen, zooals reeds in 't
kort gemold, ten stadhui'ze to Enschedé
onder voorzitterschap van den rijksbe
middelaar, den oud- minister van IJssel-
steijn, de bij het conflict in de textielin
dustrie betrokken partijen samen. Aan
wezig waren de commissie ad hoc en de
arbeidersorganisaties van allo richtingen.
Ook de ongeorganiseerden waren verte
genwoordigd.
Door de vertegenwoordigers van arbei
ders- en fabrikantenvereenigingen werden
de verschillende standpunten uiteengezet
en "toegelicht. De gedane voorstellen wer
den gereleveerd, ook de voorloopiigo toe
zegging waarop de heer Blijdehsteijn in
do laatst gehouden conferentie mot den
heer Zaalberg, was ingegaan. Omtrent
den tijd, gedurende welken deze toeslag
zal worden toegekend, staat nog niets
'vast.
Van den kant van „De Eendracht" is
ter conferentie betoogd, dat het conflict
als een zuiver loonconflict moest worden
beschouwd, terwijl daartegenover de fa
brikanten nadrukkelijk hebben meege
deeld, dat zij van scheiding tusschen
loon- en werktijd-kwestie niet wilden we-
len.
De besprekingen werden overigens ge
voerd op den grondslag, in de conferen
ties met den heer Zaalberg gelegd. Gecon
stateerd werd, dat tusschen de fabrikan
ten en de christelijke en iioomsc.li-katho-
l'icke organisaties geen groote verschillen
meer bestaan. Deze organisaties bleven
echter vasthouden aan den eisch. dat al
thans gedurende oen deel van het jaar
niet langer dan 48 uren per week mag
worden gewerkt. Van een geregelde werk
week van 50 Ys uur, die de werkgevers
trachten ingevoerd 'te krijgen, willen ook
deze organisaties niet weten, zelfs blijft
'„Unitas" vasthouden aan den eisch: ni'et
mcér dan 100 overuren.
1 De fabrikanten zullen in een a.s.
Woensdae te houden vergadering den
toestand, zooals die thans is, besproken.
Zij zullen van hun besprekingen aan don
heer Van LJsselsteijn mededeeling doen,
waarna deze beslissen zal of er eventueel
een nieuwe bijeenkomst van partijen zal
worden gehouden.
Omtrent de^ gehouden vergadering wordt
door do R.-K. Verooniging St. Lamberlus
hel volgende medegedeeld:
Van dc zijde der communistische, syn
dicalistische cn noutraio organisaties ver
klaarde men zich tot geen enkclo toena
dering bereid; de moderne bond do Een
dracht was wel bereid tot concessies, doch
stelde daarnaast eischen, welke door de
werkgevers absoluut onaannemelijk wer
den verklaard.
De tweo christelijke organisaties meen
den, dat hun voorstellen het juiste midden
hielden tusschen de twee uitersten en deze
het meest geëigend waren om beide groe
pen tot overeenstemming te brengen. Op
basis van de voorstellen der beide christe
lijke organisaties, inhoudende 100 over
uren per jaar met een aantal weken van
48 werkuren en 5 pet. loonsverlaging, wer
den de besprekingen voortgezet.
De werkgevers verklaarden dat zij nog
steeds vasthielden aan het voorstel Zaal
berg, doch dat ook zij over de op deze
conferentie gevoerde besprekingen in cn-
gen kring wilden beraadslagen. Het resul
taat daarvan zal aan den heer Van IJssel-
stein worden medegedeeld; daarna deze zal
overwegen of en zoo ja, in welken vorm
verdere besprekingen zullen worden ge
houden.
Woningbouw hier en elders.
Er zijn er, die altijd den toestand in liet
buitenland verheffen boven dien in eigen
land; die de voorkeur altijd geven aan
buitenlandsche waar boven die van eigen
fabrikaat; die nevens de blaam voor de
eigen Regeering steeds gereed staan met
lof voor die in het buitenland.
Toch blijkt hij nader onderzoek zegt
„De Standaard" terecht menigmaal
geen reden te bestaan voor die voorkeur,
voor die blaam evenmin als voor dien lof.
Minister Aalberso gaf daarvan in zijn
jongste redevoering in de Tweede Kamer
een aardig voorbeeld.
Hij zeide: „Dezer dagen nam ik toeval
lig kennis van een Engelsch boekje, ge
schreven door Mr. Henrv Telridge, den
secretaris den Engelschen Woningraad, en
getiteld: „The National Housing Manual".
De schrijver deelt meede, dat in de jaren
1920, 1921, 1922 en 1923 in Engeland ge
bouwd is liet enorme aantal van 200.000
woningen, en in enthousiasme roept hij
uit, dat dit is ...most considerable", praes-
tatie op het gebied van woningbouw, zoo
als nog nooit in de wereldgeschiedenis van
eenig laud is gepresteerd."
Als de Minister nu niet meer had ge
zegd, dan zou menigeen in ons land ge
neigd zijn geweest, die roemtaal van den
Engelschman over te nemen en te zeggen:
„Laat ons land daaraan een voorbeeld
nemen."
Maar de Minister ging aanstonds verder
en zeide: „Ik heb eens nagerekend de. ver
houding tusschen de bevolking van Enge
land, Schotland en Wales en die van
Nederland en het block mij, dat die tot
elkaar slaan als 6 tot 1. Wanneer wij naar
die verhouding van onze bevolking ook
hadden gewerkt op die „most considera
ble" wijze, dan hadden wij in die jaren
moeten produceeren ruim 33.000 woningen
In tlie jaren zijn echter geproduceerd ruim
150.000 woningen. Dat is dus in verhou
ding vijfmaal zooveel."
Het zou wel eens aardig zijn, zegt „Do
Tijd", als men den bluff enden Engelsch
man deze cijfers eens voorhield. Maar,
concludeert het anti-rev. blad, zijn ver
beterd inzicht zou ons niet zooveel baat
brengen, als de betering van de velen in
eigen land, die altijd klaar staan met hun
critiek en nimmer ook eens weten te waar-
deeren.
Reizen van pleegouders naar Weenen en
Budapest.
Gemeldfc wordt:
De Nederlandsche Reisveioeniging -deelt
ons mede, dat do indertijd voorgenomen reis
naar Budapest een succes belooft te wor
den. Er zijn reeds eenige honderden deelne
mers ingeschreven voor deze reis, welke
op 23 Juni a.s. aanvangt, en nog steeds ge
ven zich nieuwe deelnemers op.
In Budapest worden talrijke maatrege
len genomen voor een grootsche ont
vangst.
Inmiddels is er van verschillende zijden
ibij het Hoofdbestuur der N. R. V. sterk
op aangedrongen ook een dergelijke reis
naar Oostenrijk te organiseeren. Dit zal nu
geschieden tegelijk met de reis naar Buda
pest. De tocht naar Wcencn duurt 11 dagen
van 23 Juni tot 3 Juli cn zal f 110.kosten.
Pleegouders, die invitatie hebben van
Ocstenrijksche families, betalen slechts
f 60.—.
Daar indertijd in Budapest bleek, met-
hoeveel ingenomenheid de Hollandsche
pleegouders door do Hongaarsehe families
ontvangen zullen worden en hetzelfde voor
de reis naar Oostenrijk te verwachten is,
'hceffc zich thans ook in Weenen een voor-
loopig Comité gevormd, waarbij Oosten-
rijksche gezinnen, die Hollandsche families
als gast willen ontvangen, zich kunnen aan
melden. Het adres is de heer H. J. B. van
Royen, Bellariastrasso S, Wien.
Nadere bijzonderheden omtrent de reis
naar Oostenrijk en dc Ned. Reisvcreeniging
verstrekt het Centraal Bureau der N. R. V.
Koningin Emmakade, 46 's-Gravcnhage.
Bijzondere Vrijwillige Landstorm.
De leden van de beide gewestelijke land
stormcommissies „Stelling Amsterdam" en
„Kennemerland" hebben in hun laatstge
houden vergadering het plan gevormd om
op Zaterdag 31 Mei a.s. een landdag te
honden te Hoofddorp.
Er is bereids een eore-comité gevormd,
waarin zitting hebben genomen do beide
ministers Jhr. Mr. Ch. J. M. Ruys de Beo-
renbrouck en J. J. G. van Dijk; do Clom-
j missaris der Koningin in de provincie
1 Noord-Holland Jhr. Mr. Dr .A. Roëll. de
burgemeester van Amsterdam W. do VTrg'
de voorzitter van do Na Genaio Landstorm^
commissie L. F. Duyniaer van Twist en dJ
inspecteur van den Vrijwillige Lands torn}
kolonel G. W. Fris.
Het comité van uflvoering bestaat uit dö
hoeren: -Mr. H. Vorkouleren, cero-voorz
Mr. A. Slob, voort., lies. Kapitein K. L.1
Soli el l, lo sccr., lo luit. G. Eldcrmans 2do
sccr. cn majoor C. do Veer, ponningm.
Het voorloopig programma vermeldt dat
do landdag in don voormiddag zal worden'
gehouden, waarbij toespraken van bekende'
personen en allerlei wedstrijden op da'
wijze zooals dat ook verleden jaar in'
's-Gravenhage en Apeldoorn is geschied.
Verder zijn dc leden van het bataljon
Haarlemmermeer indien van particu
liere zijde voldoende financicelo steun
wordt toegezegd voornemens na afloop
van den landdag in don namiddag ter eera
van hun talrijke gasten en tot meerdere
propaganda van het Nationale Instituut,
een openluchtspel te geven, waarvan een
eventueel batig saldo ten goede zal komen'
aan het propagandafonds.
Er wordt gedacht aan een openlucht-
voorstelling van een historisch feit uit
onze geschiedenis, waarbij een midilen-
eeuwsch riddertournooi zal worden te zien
gegeven.
Schooltoezicht.
Naar uit Den Haag wordt bericht, is
Donderdag op .'iet .Dc-parteinent van On-
derwijs een bijeenkomst gehouden van de
vier hoofdinspecteurs van het L. O. met
den Minister, waarin van gedachten ge-
wisseld is over do grondslagen van het
schooltoezicht in de nieuwe organisatie.
Is do correspondent van het „Hbld." goed}
ingelicht, dan zou daar niet besloten zijn de
drieledige organisatie van bet schooltoe-
zicht te behouden in de groote steden,
maar om tot een tweeledige organisatie (e
geraken wat het platteland betreft. De
bureaux der inspecties zouden in verband
daarmede worden opgeheven; in de plaats
daarvan zou aan de nieuwe functionaris
sen een toelage voor administratieve hulp
en voor bureaux in hun eigen woning wor
den gegeven. Het aantal inspecteurs zou
worden uitgebreid van 27 tot ongeveer
90, waartegenover staat dat de schoolop
zieners worden afgeschaft.
Van deze reorganisatie wordt een bezui
niging van 21 ton verwacht.
Journalistiek.
Dc heer Jac. P. van Term, hoofdredacteur -
van de „Limburger Koerier" tc Maastricht,
zal Maandag 22 September a.s. zijn veer
tigjarig jubileum als journalist vieren.
Sobriëtas.
Dinsdag 22 April heeft de vergaderii
plaats van het Fed. Bestuur van SobriëJ
met de Voorzitters en Secretarissen
Diocesane Bonden. Dan worden o.m
handeld jaarverslag en rekening en ver
antwoording over 1923. begrooting 192't,
liet kort program 1924, bloemendag en
Novene.
Een afzonderlijke vergadering van Voor
zitters en Secretarissen der Dioc. Bonden
wordt dienzelfden dag gehouden, waarop
voorstellen tot wijziging der statuten aan
de orde komen.
Woensdag 23 April komt de Centrale
Jeugdcommissie bijeen, voornamelijk ter
behandeling der begrootingen en werk
programs van do tien Bonds-Jeugdcom-
rnissie's. Besproken zal ook worden het
plan tot bet organiseeren van een schrifte
lijken cursus voor leid(st)ers van alcohol-
cursussen.
Toch durft men rechts schrielheid inzake
onderwijs verwijten
Wij gaven cijfers omtrent de kosten van
ons onderwijs voor Rijk en Gemeenten.
De heer Rutgers van Rozenburg liad een
berekening gemaakt omtrent de kosten per
leerling.
Ook deze ziju welsprekend.
Voor 1914: aantal leerlingen: 981.128,
kosten 2G.5G3.400 gld. of 27 p. 1.
Voor 1918: aantal leerlingen: 1.022.360;
kosten 37.038.700 gld. of 36 p. 1.
Voor 191.9: aantal leerlingen: 1.031.G91;
kosten 73.300.000 gld. of 7i p. 1.
Voor 1920: aantal leerlingen: 1.040.114;
kosten 91.000.000 gld. of 88 p. 1
Voor 1924: aantal leerlingen: 1.076.000;
kosten 100 millioen of 93 p. 1.
Alen lioude hierbij in het oog, dat het
jaar 1919 was het jaar der salarisverhoo-
ging en 1920 dat van dc nieuwe Onder
wijswet.
Maakt men een vergelijking van do kos
ten per leerling voor Rijk en Gemeente
samen, dan komt men op 40 gld. per leer
ling in 1914 en op 122 gld. per leerling
in 1Ö2G.
De kosten voor het Rijk zijn gcsle:en
lot ongeveer drie en een half maal het
bedrag van 1911, en voor do Gemeenten
tot driemaal bet bedrag van 1914.
En dat groolendeels alles onder clc lei
ding van een Rechlsch Kabinet.
De tegenstelling dringt zich altijd
weer op
In het „Nieuwe Theo!. Tijdschrift had
>rof. Groencwegen, hoogleeraar in ao
L'heologic aan de Universiteit van Am
sterdam, een artikel geschreven over do
rede, welke door prof. Schrijnen afc eerste
rector magnificus bij cle opening der ka
tholieke Universiteit werd uitgesproken. De
schrijver had allerlei dingen aan te mei-
ken op die rede, waarvan hij reeds den
titel „Eigen Kuituur" afkeurt.
Voor dc „Standaard" was dit cc-n aan
leiding, om nog eens tc doen uitkomen,
welk een tegenstelling er bestaat tusschen
liet confcssioiieelo cn het moderne denken,
welke tegenstelling het scherpst uitkomt,
zooals hel blad zegt, op theologisch gebied
Hot anlirov. blad besluit aldus:
..Dc lezing der rede van Prof. Schrijnen
zal sterken in do overtuiging, dat do be
oefening der wetenschap van de Christe
lijke principes uit cone noodzakelijke eii
zeldzaam mooie levenstaak is!
Met hem zeggen we daarbij: „Maar ik
koesier do vaste overtuiging, dat het sticAr.
ton of liever verdichten van eigen kuituur
allerminst daad van afscheiding is*
