15e Jaargang.
VRIJDAG 18 APRIL 1924
No. 4438
3)e£cidócli^Sou^ömt
peABONNEMENTSPRIJSbedraagt bi] vooruitbetaling
iVoor Leiden 19 cent per week f 2.50 per kwartaal.
Bij onze Agenten 20 cent per week 12.60 per kwartaal.
JTranco per post t 2.95 per kwartaal.
Pet Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné'a ver
krijgbaar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij voor
uitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 ct., met Geïllustreerd
Zondagsblad 9 ct.
Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen II.
Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN
TEL. INT, ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. II
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone adverlentign 30 eeni per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt het
m dubbele van het tarief berekend. s
Kleine advertentiënf van ten hoogste 80 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en ver
huur, koop en verkoop 10.50.
■Dat nummer bestatrf uit drie
bladen.
V Rome en Rusland.
Neen, lezer, bet gaat hier niet over di
plomatieke onderhandelingen tusschen
Sovjet-Rusland en het Vaticaan. Wij ko
men tot de hier neergezette combinatie
door het Communistisch Congres, hetwelk
dezer dagen te Rotterdam is gehouden.
Naar aanleiding daarvan merkt Het
Vaderland in een artikel o.m. op
Merkwaardig is do uiting van den
heer Wijnkoop, dat men weer tot el
kaar moet komen, niet omdat men
elkaar zoo liefheeft, zulke flauwiteiten
laat men gaarne aan de S. D. A. P.
over, maar omdat de Executieve eene
ijzeren discipline eischt,*en, hod af-
keerig de leider der Nedeiiandsche
politieke communisten ook is van dé
Roornsch-Katholieke kerk, ook hij
heeft zijn: Roma locuta causa finita,
mits men voor Roma, Russia in de
plaats zet.
Men kent het gezegde: Roma locuta enz.
'Als Rome heeft gesproken, is het geding
beslist, is de kwestie opgelost, is de zaak
uit. De Katholiek laat bij een mee-
ningsverschil aan Rome gaarne het- laat
ste. het beslissende woord.
Welnu, wat Rome in deze is voor den
Katholiek, is Rusland voor den Com
munist.
En ..Het Vaderland" knoopt daaraan
onmiddellijk de volgende hatelijkheid
vast:
In hoeverre Rusland deze macht
verkregen heeft op vrij geboren en in
vrijheid opgegroeide Nederlanders
door den geldelijken steun aan de
partij verstrekt, zou alleen beoordeeld
kunnen worden door hem, die inzage
kreeg van hare boeken.
In tusschen, we behoeven wel voor geen
Katholiek, voor geen verstandig mensch
te wijzen op het hemelsbreed verschil tus
schen een gehoorzaamheid van den Ka
tholiek aan Rome en een onderwerping
van den Communist aan Rusland!tus
schen het onderdaan zijn van den Paus
en het volgen van 'n Lenin of Trotzky e.d.
Dat verschil is even. groot als het ver
schil tusschen het communismo van
Wijnkoop c.s. en het communisme der
Roomschen in de eersto Christentijden,
die leefden in een vrijwillige gemeenschap
van goederen, zooals wij lozen in Hande-
liugen II: „En allen, die geloofden, wa
ren hijeen, en hadden hlle dingen gemeen,
en zij verkochten hunne goederen en have
en verdeelden deze aan allen, naar dat
elk van noodo had" Dit vrijwil
lig afstand doen van persoonlijk bezit,
gedrongen door de liefde, dat Chris
telijk communisme dier eerste Room
schen wat anders Hebben de commu
nisten onzer dagen er van dan den n a a m?
Bij hen wordt immers ten eenenmale
gemist de ware naastenliefde! We heb
ben kunnen constateeren, hoe zij elkander
op het Rotterdamsch congres uitscholden
voor schurken en ploerten'
Rusland is in meer dan een opzicht
'de aap van Rome.
BU9TEHLAMD
De Rapporten der Deskundigen.
De ccminissie van herstel.
Een éénparig besluit.
Do Commissie van Horstel heeft gister
middag te Parijs een officieele bijeen
komst gehouden.
Als hoofdpunt stond een onderzoek van
het Duitsche antwoord op de agenda. De
gedachlenwisseling inzake de toepassing
van de conclusies der experts laat een al
ge heele overeenstemming in de commissie
Verwachten.
Nader wordt door Havas gemeld, dat de
Commissie van Herstel eenparig heeft be
sloten:
1». Acte te nemen van het antwoord
van Duitschland, waarbij dit land zich
aansluit bij de conclusies der experts.
2. Binnen de grens harer bevoegdheden
de conclusies der rapporten goed tö keu
ren en de methodes daarin aangegeven te
aanvaarden.
3e. De rapporten officieel aan de be
trokken regeeringen toe te zenden, en
haar de conclusies aan te bevelen, daarbij
de aandacht vestigende op de competen
tie derzelve, met het doel de volledige uit
voering der voorstellen te bespoedigen.
4e. Duitschland te verzoeken, zoo spoe
dig mogelijk aan haar voor te leggen de
wetsontwerpen en de decreten, waardoor
de algeheele uilvoering dor plannen wordt
gewaarborgd, en te benoemen haar verte
genwoordigers in de Commissie voor de
organisatie der spoorwegen en de hypo
thecaire belasting der industrie,
v 5. De leden van de verschillende organi
satie-commissies aan te wijzen, wier be
noeming hij de C. v. H. berust.
6e. De maatregelen voorbereiden, wel
ke haar in het rapport-Dawes ter alge
heele uitvoering worden opgedragen.
Het Italiaansche standpunt.
Mussolini heeft met de Italiaansche ge
delegeerden in de experten-commissie de
aangeboden rapporten bestudeerd en con
stateerde met voldoening, dat de beginse
len waren toegepast, waardoor de Italiaan
sche politiek -het herstelprobleem wil op-
ssen.
Nadat vastgesteld* was, dat do verrichte
werkzaamheden een redelijke voorberei
ding voor de oplossing van het vraagstuk
bieden, werd een beslissing genomen over
de houding, welke Italië hij het verder
verloop der kwestio zal aannemen.
Volgens een telegram uit Rom9 aan het
„Berl. Tagebl." ligt het in do bedoeling
van Mussolini pogingen in het werk te
stellen om Engeland over te halen tot een
krachtigen gemeenschappelijken stap met
Italië teneinde een ontruiming van het
Roergebied te verkrijgen.
Duitschland.
Een nieuw sabctageproces.
Voor den krijgsraad te Mainz dient een
proces wegens ernstige sabotage en spion-
nage. Er zijn 32 beklaagden, waarvan er
10 zijn gevat, terwijl zij in het bezit wa
ren van de overtuigingsstukken als wa
pens, ontplofbare stoffen, enz. De zitting
wordt gehouden met gesloten deuren.
De sociale slrijd.
Uit de metaalindustrie.
De metaalbewerkers te Mannheim heb
ben de scheidsrechterlijke uitspraak voor
de metaalindustrie van de hand gewezen,
zoodat een uitsluiting vermoedelijk onver
mijdelijk is.
Bij de Berlijnsche
verkeersmiddelen.
Nadat het personeel der Berlijnsche
ondergrondsche spoorlijn zich eergisteren
met een meerderheid van X vóór de sta
king had verklaard, is gister besloten het
werk Zaterdagmorgen neer te leggen.
De staking op de Hamburgsche
werven.
De staking op de werven te Hamburg,
welke eenige weken heeft geduurd, is bij
gelegd. Het werk wordt na Paschen her
vat.
Bevelen lot arrestatie van vooraanstaande
communisten.
Het staatsgerecht ter berscherming van
do republiek te Leipzig heeft tegen een
aantal leden van het hoofdbestuur van de
communistische partij hevelen tot arresta
tie uifgevaardgid, o.a. tegen de vroegere
communis lischen Rijksdagafgevaardigden
Koenen, Remmele, Stoecker, Fröhlich en
den vroegeren Saksischen minister
Bran dier.
De Rijksdagverkiezingen.
Max Hölz no. 1 op de lijst
der communisten.
Het hoofdbestuur van de communisti
sche partij heeft besloten, Max Hölz, dde
vooral bekend is gewordentijdens den
communistischen putsch in midden-
Duitschland, als no. één te plaatsen op de
candidatenlijst voor de Rijksdagverkie
zingen.
Hölz is indertijd tot levenslange gevan
genisstraf veroordeeld en zit thans in het
tuchthuis. Deze candidatuur geeft een
idéé van den nieuwen koers in de commu
nistische partij, die na het jongste in het
geheim gehouden partijcongres geheel
onder invloed van den linkschen vleugel
is gekomen. Het eenige bezwaar tegen
zijn candidatuur ia intusschen, dat hij
indertijd, behalve tot tuchthuisstraf ook
tot eerverlies is veroordeeld, zoodat hij
niet verkiesbaar is.
De post van Justitie wordt niet
meer bezet.
De afgetreden minister van Justitie,
Emminger, zal voorloopig geen opvolger
krijgen. Zijn ambt zal althans tot de ver
kiezingen worden waargenomen door den
rijkskanselier.
Frankrijk.
Belasting voor vreemdelingen.
Een permis de sójour
noodzakelijk.
De Parijsche gemeenteraad heeft thans
het voorstel inzake het heffel eener be
lasting van te Parijs verblijvende vreem
delingen aangenomen.
Indien een buitenlandsch bezoeker lan
ger dan 48 uur te Parijs vertoeft, moet hij
een permis de séjonr aanvragen, waar
voor een bedrag van 20 francs zal worden
t. Dit permis zal vier maanden
geldig blijven. Blijft de bezoeker langer
dan vier maanden, dan moet bij zich van
een identiteitskaart voorzien, welke thans
reeds verplicht is voor de aldaar gevestig
de buitenlanders. Deze kaart zal evenwel
voortaan 50 francs inplaats van 20 francs
kosten.
Een Fransch—Jocgo Slavisch Verbond.
In Mei te verwachten.
De correspondent van de „Matin" te
Belgrado meldt, dat hij uit geloofwaardige
bron vernomen heeft, dat, bij gelegenheid
van het bezoek der Joego-Slavische sou-
vereinen aan Millerand in Mei a.s. een
defensief verbond tusschen Frankrijk en
Joego-Slavië gesloten zal worden.
Engeland.
De Liberalen en de Labours.
Misnoegen over de leiding.
Zooals men weet beslaat er onder -de
liberalen in Engeland misnoegen over het
feit, dat de Lahourregeering, die toch al
leen regeeren kan met den steun der libe
ralen, zoo in 't geheel geen rekening
schijnt te houden met de wenschen der li
beralen. Dat Mac Donald aldus de liberale
partij kan negeeren, wordt geweten aan
do slappe leiding van Asquith. Leider van
de oppositie is lord George.
Volgens den parlementairen medewer
ker van de „Daily Tel." is de stemming in
de liberale partij (hans wat rustiger De
leden weten thans, dat de eerste gelegen
heid na de -bijeenkomst van het parle
ment zal worden aangegrepen om een be
slissing te nemen betreffende de houding
der partij tegenover de labourregeering
en in liberale kringen heeft men den in
druk, dat zich in verband hiermede po
litieke gebeurtenissen van den eersten
rang zullen voordoen.
Densmarken.
Leger-inkrimping in Denemarken
Grooto plannen van het
k a b i ne t-S-t auning
Volgens een bericht uit Kopenhagen is
het nieuwe kabinet-Stauning voornemens
een plan tot zeer belangrijke inkrimping
van het leger op te stellen.
Voorts zal een nieuw minderheidsver
drag betreffende het Noord-Sleeswijk-
sche grensgebied met Duitschland geslo
ten worden.
Polen.
Hoe het toegaat in de Poolsehe
gevangsnissen.
„SIechts" 500 gevallen van
folteringen in één jaar.
De correspondent van de „Frankf. Z."
to Warschau deelt het volgende mede over
wantoestanden, die in het Poolsehe ge
vangeniswezen heerschen en waaruit blijkt
dat in de Poolsehe gevangenissen nog
wordt geranseld en gefolterd als in den
Russischen tijd.
In het algemeen schijnen de toestanden
iu de gevangenissen in het oostelijk en zui
delijk deel van het land met alle beschrij
ving te spotten. Eenigcn tijd geleden ver
scheen in een Poolsch blad een bericht
over de geweldige overvulüng van de Gali-
cfscrhe gevangenissen, over de vuilheid en
de slechte voeding, maar reeds den vol
genden dag wist hetzelfde blad te berich
ten, dat aan al die misstanden reeds een
eind was gemaakt een spoed, welke
nieuw is in Polen bij liet opheffen van ver
keerde toestanden, zoodat het dan ook veel
waarschijnlijker is, dat liet blad van hoo-
gerhand op de vingers is getikt voor zijn
onvaderlandslievend optreden.
Dezer dagen heeft de Oekrajiensche af
gevaardigde Tsjroezki iu de volksvertegen
woordiging den dood ter sprake gebracht
van Olga Basseraba, weduwe van een aan
het Italiaansche front gesneuvelden Oekra-
jienschen ingenieur, welke vrouw als spion
gevangen zat. Volgens de rapporten van de
politie was deze gevangene op een morgen
dood in haar cel gevonden (zij zat te Lem-
berg); zij bad zich opgehangen. In de
regeeringspers verscheen een stroom be
richten over baar vrecselijko spionnage-
daden, hetgeen wel eenig wantrouwen
moest wekken in het andere kamp. De in-
terpellant heeft nu medegedeeld, dat de
doode met merkwaardigen spoed is be
graven en dat haar familie eerst daarna
van baar dood op de hoogte is gebracht.
Maar tevens vertelde hij, dat het lichaam
van de doodo volgens constateering door
een vrouwelijke medische studente, met
bloedige striemen bedekt was, zoodat bet
er allen schijn van had, dat de ongelukkige
in de gevangenis was doodgeranseld.
Twee soc. hebben nog interpellaties in
gediend over een paar andere gruwelijke
gevallen van folteringen in do gevangenis.
Het eerste gold een arbeider, die op een
station een koffertje gestolen zou hebben
en in de gevangenis tot bloedens toe ge-
geeseld zou zijn om hem een bekentenis
af te persen. De man werd in de ijzers ge
slagen en in bijzijn van superieuren ge
ranseld. Zestion dagen heeft de mishan
delde dientengevolge in het ziekenhuis ge
legen.
In het tweede geval is het slachtoffer
een student, wien een commissaris van
politie met alle geweld mededeelingen
wilde ontlokken over een communistische
actie, waarvan de student beweerde niets
te weten. De arrestant werd herhaaldelijk
geranseld; als hij het bewustzijn verloor,
werd hij met behulp van een koud bad bij
gebracht, waarna de ranselpartij weer be
gon. Zelfs werd hij sterk geölectriceerd.
Eenige dagen werden deze folteringen
voortgezet; ook liet men hem twee dagen
hongeren," alles echter te vergeefs.
De hoogste chef van de politie heeft deze
verontschuldigd met de verklaring, dat hij
deze folteringen excessen achtte, die zelden
voorkwamen. In Polen zijn 60.000 politie
beambten. in het vorige jaar zijn „maar"
500 van zulke excessen gemeld, in 400 ge
vallen is streng gestraft. Men heeft, zoo
verzekerde hij verder, vele analfabeten
moeten aannemen als politiebeambte en 't
is moeilijk dezen lieden de noodige kennis
van de wetgeving bij te brengen. Waarbij
do correspondent er op wijst, dat het in
derdaad. moeilijk kan zijn de Russische
methoden bij het lagere personeel eruit te
krijgen, maar hier betreft het hoogere
ambtenaren, die de kwellingen als iets heel
gewoons beschouwden, terwijl het boven
dien meer dan waarschijnlijk is, dat die
500 gevallen van excessen slechts degens
waren, die het publiek ter oore kwamen
Rusland.
De geweld-poliiiek.
Steeds nieuwe arrestaties.
Er heerscht wederom een ware orgie van
arrestaties en executies. Wij maakten in
de afgeloopen weken van een enkele reeds
melding. Hier volgt een serie, waarmede
opnieuw het bewijs geleverd wordt, hoe de
bolsjewistische geweldpolitiek op onrust en
agitatie is geënt.
Te Kutais heeft de befaamde Ogpu (het
politieke departement ter bestrijding van
contra-revolutie) de gebeele commissie der
•Transkaukasische menschewiki gearres
teerd, terwijl te Tifles het uitvoerend-
comité der democratenpartij in de gevan
genis is geworpen. Te Moskou zelf worden
vooral de mannen der Vep vervolgd. In het
distriet Kieff heeft de Ogpu 212 „bandie
ten" achter slo.t en grendel gezet. Arresta
ties op groote schaal hadden ook plaats te
Zitomir en Nicalaieff, in welke laatste stad
7 der arrestanten al ter dood zijn veroor
deeld.
Te Simferspel staan 19 vroeger tsaristi
sche gehéime agenten terecht. Te Rostoff
a.d. Don zijn 4 leden van liet z.g. „witte
masker" en 'n tsaristisch ex-agent tot exe
cutie veroordeeld. Het gerechtshof van
Gharkoff veroordeelde 4 leden va® het „op
standelingen comité" ter dood.
Do „Prawda" deelt voorts mede, dat ook
in Oekraine een geheel net van econo
mische spionage is ontdekt en het blad
voorspelt talrijke aanhoudingen.
De toestand in Rusland lijkt ons voor
alsnog niet safe.
Het vonnis van Kieff.
Naar de „Frankf. Ztg." meldt hebben de
veroordeelden in het proces te Kieff in de
bladen aldaar de volgende verklaring ge
publiceerd (lees: moeten publiceerenl):
Na kennisgeving van het telegram van
Poincaró verklaren wij, dat wij, ofschoon
onder den druk van een hard vonnis,
nochtans elke inmenging eener vreemde
mogendheid in de bmnenlandsche aange
legenheden der republiek ontoelaatbaar
achten. Wij beschouwen ons proces als een
uitsluitend binnenlandsche aangelegenheid
van onzen staat en wij verwachten de defi
nitieve vaststelling van ons lot van de
autoriteiten der republiek."
Eén der beklaagden, Onitsjenko, heeft
bovendien nog verklaard: „De straf, die
ons is opgelegd, hebben zij op het geweten,
die ons tot de zware misdaad der tegen-
revolutionairen overhaalden en ons tot
zware misdadigers maakten, niet alleen
jegens het arbeidende volk, maar ook voor
ons eigen geweten."
Griekenland.
Do erkenning der Grieksche regeering
door Frankrijk.
Gisteren ia officieel aan Griekenland
medcdceling gedaan, dat Frankrijk de
nieuwe Grieksche "republikeinsche regee
ring do jure erkent.
De Tsjechische gezant te Athene spoorloos
verdwenen.
Een Tsjechisch blad brengt het zonder
linge bericht, dat de Tsjechische gezant te
Athene, Mecir, spoorloos verdwenen is. De
autoriteiten hebben aan zijn familie mede
gedeeld, dat de gezant, die vroeger gezant
te Brussel is geweest, zich niet meer op
zijn post te Athene bevindt en dat zijn ver
blijfplaats onbekend is.
Britsch-lndië
Do swaragisten in Calcutta.
Uit Calcutta wordt gemeld, dat Ginlra
Das, de leider der Swaraj-partij, door den
HET VOORNAAMSTE NIEUWS.
BUITENLAND.
De C. v. H. heeft met algemeene stem
men besloten de rapporten der deskundi
gen officieel aan te bevelen.
De rooverhoofdman Max Hölz als no. 1
op de Duitsche communistische lijst
Belasting voor vreemdelingen In Parijs.
Misnoegen onder de Engelsche liberalen
over de leiding van Asquith.
BINNENLAND.
Ter verbetering van de faillissements
wetgeving heeft de Minister van Justitie
ingediend een wetsontwerp tot verruiming
van de gelegenheid tot surceance van beta
ling, met belangrijke vereenvoudiging der
huidige procedure, en een wetsontwerp tot
voortzetting van het bedrijf na insolventie
Het collectief arbeidscontract in de elak-
pannenindustrie.
LEIDEN.
Het nieuwe klooster der Paters Fran
ciscanen aan den Haagweg wordt 1 Mei
in gebruik genomen.
Mededeelingen omtrent de 3 October-
feestviering.
gemeenteraad aldaar met 59 stemmen tot
voorzitter is gekozen. De Europeesche can-
didaat Wilson kreeg 13 stemmen.
Na zijn verkiezing verklaarde. Das, dat
het geenszins in het voornemen zijner par
tij ligt om een anti-Europeesche politiek of
obstructie van welken aard ook te gaan
voeren.
Australië.
Cok daar een Labourregeering.
Daar de Arbeiderspartij bij de verkie
zingen in West-Australië de meerderheid
heeft Kekregen, heeft het parlement thans
een arbeidersnriu'storio gekozen.
jgaüüEMLilfllilD)
INTERNATIONAAL
EUCHARISTISCH CONGRES.
De penningmeester van het a.s. Intern.
Eucharistisch Congres schrijft ons:
„Met een allervriendelijkst schrijven
zendt een ons geheel onbekend persoon
uit Zacos (Egypte) aan het Locaal Comi
té een gift van f25 ter bestrijding van de
onkosten van het a.s. Congres.
Voorwaar een daad getuigend van groö-
ten godsdienstzin en een voorbeeld, zeker
aansporend tot navolging".
Mgr. de Aartsbisschop en het arbeiders-
conflict in Twente.
Do „R.-K. Werkgever" schrijft:
Uit de allerbeste bron vernemen wij,
dat het schenken van een gift door Z.D.1L
den Aartsbisschop ten behoeve van de uit
gesloten textielarbeiders in Twente, niet
raag worden uitgelegd, als zou Mgr. de
Aartsbisschop zich daardoor partij hebben
gesteld in het conflict.
De daad van den Aartsbisschop bedoel
de alleen steun te geven aan de behoef
tige gezinnen der uitgeslotenen.
Maar, eveneens uit de allerbeste bron,
kunnen wij mededeelen dat het de wensch
van Z.D.H. den Aartsbisschop is, dat Zijn
voorbeeld worde nagevolgd
dat ruim steun worde geschonken door
allen, opdat gesteund kunnen worden do
uitgeslotenen in Twente, die, zooals van
zelf spreekt, allen in dezen tijd behoeftig
zijn.
Mgr. wilde immers dat zijn daad van
steun-verlecnen bekend zou worden ge
maakt, opdat daardoor in breedere kringen
het daadwerkelijke medegevoel zou worden
getrokken naar de uitgeslotenen.
De Fai 11 'ssementswet.
Een wetsontwerp ingediend.
Ingediend is een wetsontwerp, dat be
oogt wijziging te brengen in de surséance
van betaling.
De minister van Justitie acht het juist
de mogelijkheid van het verleenen van
surséance van betaling te verruimen.
Surséance van betaling kan s'echls
worden verleend, indien het vooruitzicht
beslaat, dat de schuldenaar na verloop
van eenigen tijd aan al zijne verplichtin
gen zal kunnen voldoen; bestaat een zoo-*
danig vooruitzicht niet, dan is de rech
ter niet bevoegd surcéance te verleenen eni
zal dus, zoo dikwijls de schuldenaar in
den toestand verkeert, dat hij heeft opge
houden te 'betalen, een desbetreffend, door
een schuldeischer gedaan verzoek, onver-*
mijdelijk tot faillissement moeten leiden.
Faillissement echter, gevolgd door insol-4
ventie, beteekent steeds onverwijlde tegel?
demaking van de aanwezige baten en laca
voor ccne geleidelijke vereffening, waa^
door dikwijls de belangen der schiC