15e Jaargang.
VRIJDAG 11 APRIL 1924
No. 4432
S)e£cid&^0ou/&wif
poABONNEMENTSPRIJS bedraagt bl] vooruitbetaling
Voor Leiden 19 cent per week 12.50 per kwartaal,
feij onze Agenten 20 cent per week 12.60 per kwartaal,
franco per post 1 2.95 per kwartaal.
Pet Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij voor
uitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 ct., met Geïllustreerd
Zondagsblad 9 ct.
Dit b!ad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen t
Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN
TKL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. II
sasa
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT!
Go won. advertentlën 30 coat per regelt
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt het
s dnbbele van het tarief berekend. 3
Kleine advertentlën, van ten hoogste 80 woorden, waarfat
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en ver-
haar, koop en verkoop 10.50.
Pit nummer bestaat uit tere*
lladen.
De beteekenis van land
en tuinbouw.
r Daar zijn er zoovelen, die onderschat
ten ja, die niet het minste begrip heb
ben van de beteekenis, die de land- en
tuinbouw heeft voor de samenleving.
Hen bemerkt dit telkens, in gesprek
ken, óok in de pers, óok in de vertegen
woordigende lichamen.
Do voortbrenging van het land- en tuin
bouwbedrijf en van de veehouderij is op
ïlchzelf al van zeer veel waarde.
Maar, bovendien, welk een groot deel
?an den Handel en de Nijverheid is een
rechtstreeksch gevolg van den landbouw
De beteekenis daarvan wordt duide
lijk, als men eens denkt aan allen, die een
bestaan vinden in het vervoeren van al
die landbouwproducten, zoowel te water
als te land, en voorts in de verwerking
en verhandeling er van. Hoe groot is niet
onze zuivelindustrie^ om van de aardap
pelmeel- ensuikerindustrie niet te spre
ken? Hoevelen verdienen niet in den bin-
nenlandschen vee- en graanhandel hun
brood?
Ook voor het herkrijgen van het zoozeer
gewenschte evenwicht in onze betalings
balans spelen het land- en tuinbouwbedrijf
on de veehouderij een hoogst belangrijke
rol.
Uit de cijfers voor het jaar '1920 blijkt,
dat onze land-, tuinbouw- en veehouderij-
producten tot 23 pet. van de waarde van
den totaal uitvoer uitmaakten en de gTond
stoffen voor die bedrijven 4.4 pet. van de
waarde van den totaal invoer.
Om de beteekenis van het platteland en
de plattelandsbedrijven te doen inzien, is
't niet voldoende, dat men al een enkele
maal in vergaderingen van landbouwers
fü landbouwdeskundigen wijst op de
groote, (Te fundamenteelo beteekenis dier
bedrijven. Zelfs al worden van die bijeen
komsten behoorlijke verslagen in de pers
opgenomen, dan nog worden die óf niet
óf heel spoedig vergeten óf als van
zeer tendentieuzen aard beschouwd. Al
door een weloverwogen, onafgebroken
voor het goed recht van het
platteland en -de plattelandsbedrijven,
waarbij iedere overdrijving angstvallig
vermeden zal moeten worden, zal op den
langen duur waardeering inplaats van
onderschatting kunnen komen. En de
landbouworganisaties zullen goed doen,
met ernstig Ie overwegen, op welke wijze
een zoodanige propaganda gevoerd wor
den kan en moet.
Onlangs is in brochure vorm een werkje
verschenen „Landelijke Guituur" getiteld,
van de hand van den heer F. E. Bonthes
to Bellingwolde. De voornaamste gedachte,
welke door dat geschrift loopt, is: dat
door een meer landelijke cultuur-ont
plooiing onze maatschappij gezonder kan
Worden. De brochure draagt als motto een
gedachte van Peter Rosegger. die een brug
wilde houwen tusschen land- en stadsle
ven, en als zijn meening uitsprak, dat de
beschaving vorderde: het hoerendom in te
lijven in de algemeene ontwikkeling,
waarvan de boeren zelf voordeel hebben,
Jaaar wat ook voor de stedelingen ge-
ïensdit, zoo niet noodzakelijk is I
Julius Langbebn schreef terecht: „Hoe
ïauwer de cultuur van den geest en van
den bodem bij elkaar blijven, des te he
ler is 't voor beiden".
Wij moeten de liefde voor het landelijke
«oog houden.
De historie heeft geleerd, dat volkeren
in lijden van opkomst en bloei steeds lan
delijke culturen hebben gehad, terwijl de
stedelijke culturen altijd teekenen van de
cadentie (achteruitgang) en verval brach
ten. „Boven een staatkundige Democratie
is noodig een cultureele Aristocratie", al
dus Julius Langbebn.
En wij, Katholieken, zullen nog beter
lunnen inzien, dan vele anderen, welk
wn schat van ware cultuur er ligt in de
Pbftlelands-zeden
De menschen, die zich voortdurend be
wegen in het machine-leven der steden en
daarin zoo gemakkelijk opgaan zij
«ebben, wij mogen wel zeggen: noodig
ïoor hun zieleleven, voor hun cultuur de
lust en do kalmte, de zelfkennis en de te
vredenheid van de plattelanders.
Niet alleen dus onder stoffelijk, maar
Pok onder geestelijk opzicht is groot de
wfeekenis van het platteland'
Het groote belang voor den Staat van
goede landbouwende bevolking in het
«gemeen ligt in de eerste plaats in haar
|etal, maar dan ook in haar gehalte en
baar aard. De landbouwer is uit zijn
aard een onvermoeide werker, die rust en
orde verlangt en haar belang ervan be-
faipt. Daarbij komt een ware liefde voor
een gehechtheid aan den grond, waar
op hij
is opgegroeid en dien hij vrucht-
gemaakt heeft in het zweet zijns
fifbVicli j ias.
Godsdienstig is do landman meer dan
anderen, wijl zijn gezond verstand meer
tijd tot nadenken heeft bij het werk, dat
hij verricht in Gods vrije natuur, en hij
zich ieder oogenblik afhankelijk ziet van
hoogere machten, waarbij hij zijn men-
schelijke kleinheid graait.
Gehecht ook is do landman aan zijn
kuiselijken haard, die hij rein en heilig
wil bewonen. Ongodsdienstigheid en zede
loosheid zijn hij het landvolk betrekkelijk
uitzondering.
Men heeft dan ook niet ten onrechte
den landbouwenden stand den grondslag
van den Staat genoemd, en de geschiede
nis leert, dat de Staat tot in zijn grond
vesten bedreigd wordt, als gevaar lijdt het
van een flinken hoerenstandl
Minister Aalberse.
De Soc.-Dem. hebben dit jaar de -aardig
heid" na afhandeling van elke begrooting
een stemming te vragen.
Maar gisteren na afhandeling van de be
grooting van Arbeid vroeg de voorzitter
twee, driemaal, of iemand stemming ver
langde. Niemand I
De S. I>. A. P. oordeelde blijkbaar het
beleid van Minister Aalberse toch niet
zoo slecht, als het vooral den laats ten tijd
meermalen in de socialistische pers wordt
Aalberse zou zijn geworden een werk
tuig in de macht van het reactionaire ge
weld, enz. Maar tegen z ij n begrooting
wilden de S. D. A. P.'scbe Kamerleden
toCh niet stemmen; zij wilden blijkbaar
hun overtuiging nu 'ns geen geweld aan
doen!
ÜUaTEgiLftüiÜ
De rapporten tier deskundigen.
De commissie Mc. Kenna.
De Duitsche kapi taalvlucht.
Wij hebben gisteren gepubliceerd het
voornaamste van de 2 rapporten, dat van
de commissie Dawes. Thans volge het
rapport van de tweede expertencommissie
aangaande de kapi taalvlucht. Daarin wor
den van het tweede comité de Duitsche
bezittingen in den vTeemdo op 31 Dec.
1923 in totaal op 8 milliard Mark in goud
geschat, te weten: 6750 millioen kapitalen
van Duitschers, die in den vreemde him
beslaan vinden en 1200 millioen vreemd
geld, dat in Duitschland wordt gehouden.
De houding van het Duitsche volk ten
aanzien van do betaling der oorlogssohuld-
eischers heeft de kapitaalvlucht in de
hand gewerkt, met als gevolg een buiten
evenwicht raken der begrooting en in
flatie.
De experten achten het noodzakelijk,
dat de inflatie definitief tot staan ge
bracht worde door middel van het plan,
door het eerste comité voorgesteld.
De gezondmaking van het muntstelsel
zal het terugbrengen naar Duitschland
van Duitsche bezittingen in den vreemde
veroorloven.
Het*comité stelt voor, gedurende de
overgangsperiode amnestie te verleenen
aan personen, die penale sancties moeten
ondergaan en de Duitsche inschrijvers in
vreemde munt te bevoordeelen.
Het rapport schat de toeneming der
bezittiugen, voortvloeiend uit den ver
koop van koopwaren, waardepapieren,
eigendommen, uitgaven door toeristen in
Duitschland, opbrengsten der Duitsche
bezittingen in de afgestane gebieden enz.,
op ongeveer acht milliard.
Wal denkt me$ van do rapporten?
Een gunstige ontvangst
in de Frans che pers
De Parijsche bladen hebben de rappor
ten der experts gunstig ontvangen. Zij
constateeren het tweemaal door de experts
erkende feit, dat Duitschland kan en moet
betalen, en dat het noodzakelijk is voor
de geallieerden, om in sancties te voorzien
voor het geval van in gebreke blijven van
Duitschland. Hierdoor wordt de Fransch-
Belgisch politiek gerechtvaardigd. (En de
Roerpoli tiek?
De ontvangst in Du its ch land
Algemeen is de opvatting, dat de Duit
sche regeering uiterst voorzichtig te werk
zal moeten gaan, bij de behandeling van
de rapporten der deskundigen en bij het
onderzoek van de eventueels consequen
ties. welke de commissie van herstel daar
uit zal trekken.
De conservatieve pers is van meening,
dat de lasten, Duitschland opgelegd, zeer
zwaar zijn, zij spreekt evenwel niet van
een „onaannemelijk".
Men verheugt zich over de opvattingen
der experten aangaande het Roergebied
en over het feit, dat een alles omvattende
maximum-betaling is vastgesteld, zoodat
althans verrassingen zullen zijn uitgeslo-
ten. i i i.i i - i
Ernstige bezwaren worden echter geuit
door do induslrioelen die een algemeene
hypotheek van 5 milliard op haar geza
menlijk bezit veel te drukkend vinden en
bevreesd zijn dat hierdoor de mogelijk
heid wordt afgesneden, met andere landen
te concurreeren.
In het algemeen valt echter de zeer ge
reserveerde toon op, waarmode de kwestie
wordt besproken.
Amerikaans che hulp
In officieele kringen te Washing-c.-a
herinnert men aan de in 1922 te New-
Haven door Hughes gehouden redevoe
ring, waarin deze verklaarde, dat, indien
de mogendheden een overeenkomst berei
ken op basis van een expercs-rapport, do
weg voor de Amerikaansche hulpvaardig
heid zeker hoopvol zal worden geopend.
Duitschland.
Hugo Stinnes t
De man achter de schermen
Hugo Stinnes is gisterenavond te onge
veer 9 uur overleden in den ouderdom
van 54 jaar.
Met Hugo Stinnes i3 uit het economi
sche en politieke leven van Duitschland
een man verdwenen,^ die" ongetwijfeld
meer dan wie ook gewerkt heeft op de
fantasie van hét volk. Hij was juist voor
het oog van het volk een min of meer
mysterieuze persoonlijkheid, al was «dit
alleen maar door de tegenstelling tus
schen zijn eenvoudig uiterlijk waarvan
men trouwens niet te veel te zien kroeg
en zijn geweldigen invloed op handels
gebied in Duitschland, vooral waar op dit
gebied gestreden moest worden tegen het
buitenland, die invloed, welke zich tel
kens weer vertoonde, doch nog méér ver
ondersteld werd.
Het conflict bij de spoorwegen
Een nieuwe eisch der
Saksische spoor wegmannen
In Saksen hebben zich in het spoor
wegbedrijf nieuwe onverwachte moeilijk
heden voorgedaan. De af deeling Saksen
van den Duitschen Bond van Spoorweg
personeel besloot de overeenkomst tus
schen de regeering en de vakvereenigin-
gen niet te aanvaarden, doch onmiddellijk
50 pet. loonsverhooging te eischen. Om
aan dezen eisch kracht bij te zetten is
besloten in heel Saksen de spoorwegwerk-
plaatsen enz. stop te zetten -om aldus druk
op de regeering te oefenen.
De arrestaties In het bezette gebied
De Franschen zetten de arrestaties van
inwoners, die verdacht worden tot geihei-
me politieke organisaties te behooren, met
kracht voort. In Gelschenkirchen is het
aantal der gearresteerden reeds boven de
honderd gestegen, in Essen zijn ongeveer
80 personen gearresteerd.
Een agent provocateur
Te Munster heeft de Duitsche politie
een voormalig Duitsch officier opgepakt,
die als agent provocateur in dienst heette
te staan van de Fransche regeering. Hij
bewoog zich te Minister in nationalistische
kringen en wist de kopstukken te bewegen
compromitteerende brieven te schrijven
naar geestverwanten in het bezette gebied
De Fransche politie viel dan in de huizen
van die lieden binnen, hield er huiszoe
king en vond er bezwarend materiaal.
Op deze wijze hadden er reeds 550 arres
taties plaats. De verdachte zal vermoede
lijk voor het hof ter bescherming van de
republiek te Leipzig terecht staan
Frankrijk.
Het Roemcensche Koningspaar te Parijs.
Gisteren zijn de koning en de koningin
van Roemenië to Parijs aangekomen.
Parijs heeft met groote geestdrift het
Roemeensche koningspaar ontvangen. Van
officieele zijde was van dit bezoek veel
werk gemaakt. De intocht, die als gewoon
lijk plaats had door de' prachtige Avenue
du Bois de Boulogne en de Champs Elvsées
maakte een grootschen indruk.
De bladen herinneren aan do vriend
schappelijke betrekkingen tusschen Frank
rijk on Roemenië.
Engelanti.
De dreigende uitsluiting.
De stakers willen niet toegeven
Ondanks het feit, dat de werkgevers in
het scheepsbouwbedrijf besloten hebben de
algemeene uitsluiting tot morgenavond uit
te stellen, teneinde de wilde stakers te
Southampton gelegenheid te geven, den
arbeid te hervatten, hebben deze met 538
tegen 47 stemmen besloten, niet aan het
werk te gaan.
Plotselinge dood in het Lagerhuis.
Tijdens een Lagerhuiszitting is de parle
mentaire correspondent van de „Manches
ter Guardion", James Drysdale, plotseling
in elkaar gezakt en overleden.
De journalist was juist bezig, zijn ver
slag te schrijven, toen de dood hem over
viel.
James Drysdale was dertig jaar geleden
van Manchester naar Londen gekomen als
parlementair verslaggever en had eiken
dag eep overzicht van do lagerhuiszitting
in de „Manchester Guardian" geschreven,
vol zonnigen humor, en blijk gevend van
een goed oordeel over de behandelde
kwesties.
Daar 't parlementsgebouw een „konink
lijk paleis" is, kon het lijk niet eerder ver
voerd worden, dan nadat het officieele ge
rechtelijke onderzoek naar de doodsoorzaak
gelijk dat in Engeland gebruikelijk is, had
plaats gehad.
Polen.
De nationale minderheden.
Men verneemt uit Warschau, dat aldaar
een reeks huiszoekingen plaats hebben,
teneinde de personen in handen te krijgen,
die als delegatie uit de Oekrainers naar
Londen zouden willen gaan om Mac Do
nald in te lichten over de werkelijke toe
standen, die in de Poolsehe grensgebieden
heerschen en zich te beklagen over de be
handeling der vreemde nationale minder
heden.
Rusland.
Het proces te Kieff.
De uitspraak.
Te Kieff heeft een groot proces plaats
gehad tegen Russische intelloctueelcn, be
schuldigd van spionnage.
Vier der beklaagden zijn ter dood ver
oordeeld, 5 anderen tot 10 jaiar hechtenis
en 4 vrouwelijke beklaagden tot kortere ge
vangenisstraffen.
Uit het proces zou zijn gebleken, dat
Kieff het middelpunt was van een spion-
nenorganisatie, die van Parijs uit werd ge
leid en dienstbaar werd gemaakt aan den
Poolschen generalen staf.
De bladen der emigranten hebben het
doen voorkomen, alsof het proces een poli
tieke vervolging was, door de sovjet-regee
ring op touw gezet, om de intellectueelen
en de wetenschappelijke organisaties te
treffen.
De opstand in Turkestan.
Moskou acht den toestand
ernstig.
Turkestan is in opstand gekomen tegen
het boljswistisch regime. Een gedeelte van
de provincie Ferghana is door de opstan
delingen bezet.
Thans wordt de stad Khiva door de
revolutionnairen, die meest allen fanatieke
Mohammedanen zijn, bedreigd. Het schijnt
dat de tsaristische officieren zich aan het
hoofd van de beweging hebben geplaatst.
De bevolking zou grootendeels op de
hand der opstandelingen zijn in verband
met de graanbelasting en de anti-godsdien
stige propaganda der bolsjewiki.
Te Moskou meent men, hier met een der
meest ernstige anti-bolsjewistische opstan
den te doen te hebben, tot dusverre ooit
voorgekomen. De sovjet-regeering heeft
sterke troepenafdeelingen van het roode
leger naar Turkestan gezonden om den op
stand te bedwingen.
Het opstandelingenleger heeft evenwel
de beschikking over goedo moderne artil
lerie en is goed geproviandeerd.
Turkije.
Het drankverbod in Turkije opgeheven
Volgens bericht uit Angora is het drank
verbod afgeschaft.
De belasting op alcoholische dranken is
verviervoudigd. Voor geïmporteerde dran
ken zal een twaalfvoudig douane-recht
worden betaald.
De regeering is gemachtigd, binnen drie
maanden den aanmaak, verkoop en uitvoer
van sterke dranken te monopoliseeren.
Perzië.
Fsrzische onbestendigheid.
Nu weer eenmotievan
vertrouwen.
Het Mejlis heeft in geheime zitting met
86 tegen 20 stemmen een motie van ver
trouwen in den premier Riza Khan aange
nomen. Twaalf leden werden, naar gemeld
wordt, gekozen om een onderhoud met hem
te hebben.
(Riza Khan was afgetreden omdat hij
HET VOORNAAMSTE NIEUWS.
BUITENLAND.
Het rapport van de tweede experten
commissie over de Duitsche kapitaals-
vlucht De ontvangst der rapporten In
Parijs, Berlijn en Washington.
Huge Stinnes Is gisterenavond over1-!
leden.
Het spionnage-proces te Kieff.
Een ernstige opstand In Ttw" 'in
tegen de Sovjets.
BINNENLAND.
De Tweede Kamer heeft de Bcgrooiing
van Arbeid zonder hoofdelijke stemming
aangenomen.
In de Tweede Kamer heeft de heer J.
ter Laan een interpellatie gehouden inzake
het overleg tusschen da regeering en da
vertegenwoordigers van het rijkspersoneel
betreffende ht Bezoldigingsbesluit.
Een voorstel tot opheffing van art. 123
Regeringsreglement voor Indië is te ver
wachten.
Minister de Visser over de Leerplicht
wet.
De onderhandelingen ter oplossing van
het Twentsche Textiel-conflict vlotten niet
inzake het proclamecren der republiek niet
meer het vertrouwen van het parlement
meende te hebben. Red.)
Bij de ontvangst der groep afgevaardig
den zei de de premier, dat zijn ecnig ver
langen was, de wenschen van het parle
ment uit te voeren. Hij stemde er in toe,
naar zijn landhuis bij Teheran terug te
keeren.
BSiHEflEKLAfciD
DE MISSIE IN NED.-INDIE.
Art. 123 van het Regeeringsreglement.
Een voorstel tot opheffing
aangekondigd.
De Minister van Koloniën heeft in ds
Eerste Kamer gisteren de mcdedeeling ge
daan dat tegen het volgend voorjaar een
voorstel is te verwachten tot opheffing
van artikel 123 van het Indisch Regeering*
reglement.
Volgens dit artikel moeten missionaris
sen en zendelingen voorzien zijn van een
door of namens den gouverneur-generaal te
verleenen bijzondere toelating om hun
dienstwerk in eenig bepaald gedeelte van
Ned. Indië te mogen verrichten.
Eerste Kamer.
Zonder toestemming heeft de Eerste
Kamer na lange discussies de Indische be
grooting goedgekeurd nadat de heer van
Kol aanteekening had verzocht, dat zijn
fractie tegen de begrooting zou hebben ge
stemd.
Zonder beraadslaging of stemming wor
den voorts aangenomen eenigo kleine ont
werpen:
De vergadering wordt verdaagd tol. 22
April, 2 uur. Dan wordt afdeelingsonder-
zoek gehouden; 23 April openbaar het Bil-
liton-ontwerp en verder de Staatsbegroo-
ting.
Het einde van den Leerplicht.
Een uiteenzetting van den
Minister.
Op de vragen van mej. "Westerman be
treffende den tijd, waarop leerlingen de
lagere school, in verband met het bepaal
de in art. 3 der Leerplichtwet, mogen ver
laten, luidt het antwoord van den heer De
Visser, Minister van Onderwijs, Kunsten
en Wetenschappen, als volgt:
Het is den ondergeteekende niet be
kend, dat bij vele hoofden van scholen do
meening lieeft postgevat, dat bij het einde
van den thans loopenden cursus (luer en
daar met 1 Mei a.s.) de leerlingen der 6de
klasse de school mogen verlaten, ook wan
neer aan de school een 7de leerjaar ver-*
bonden is.
Wel ontving hij van eenige hoofden van
scholen en van vele ouders vragen om in
lichtingen betreffende de toepassing der
Leerplichtwet Ibij liet einde van het school-
jaar op 31 Maart 1924, doch deze vragen
hadden enkel betrekking op scholen,
waaraan een zevende leerjaar niet is ver
bonden of op kinderen, die op d'en da
tum den leeftijd van 13 jaren nog n:et
hadden bereikt.
Het zou zeker in strijd zijn met art. 3
van de thans geldende Leerplichtwet, in-t
dien naar de meening van de bedoelde
hoofden van scholen werd gehandeld.
Daar hij de circulaire van 26 Juli 1923
is bekend gemaakt, dat van dien dag af de
bepalingen der Leerplichtwet moeten
den nageleefd, zooals zij laatstelijk z.jn.
vastgesteld bij de wet van 15 October 1921
(Stbl. no. 1131), acht do onder geteckende
