15e Jaargang. WOENSDAG 9 APRIL 1924 No. 4430 5)e xeicbolie (Bou/tcml peABONNEMENTSPRIJSbedresgt bi] vooruitbetaling RToor Leiden 19 cent per week 12.50 per kwartaaL Éij onze Agenten 20 cent per week 12.60 per kwartaaL Franco per post I 2.95 per kwartaaL Pet Geïllustreerd Zondagsblad !s voor de Abonné's ver krijgbaar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij voor uitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 ct., met Geïllustreerd Zondagsblad 9 ct. Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen f Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15 GIRONUMMER 103003 y POSTBUS No. II DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT: Gewone adverlenliën 39 oent per regel> Voor Ingezonden Mededeelingen wordt bet dubbele van het tarief berekend. u Kleine advertentiënf van ten hoogste 80 woorden, waarin betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en ver» huur, koop en verkoop 10.50. UHt nummer bestast uit twee bladen. De strijd in Twente. (De sociaal-democraten zijn in de Tweede Kamer door het wetsvoor6tel-Albarda, tot instelling van een enquete in het textiel- conflicfc feitelijk opgetreden als aotie-bre- ^ers voorzover het van hen afhing nJ. brekers van de actie, die door de arbei ders in de Twentsche textiel-induslrie wordt gevoerd. De voorstellers bicven weigerachtig om gevolg te geven aan den wenk van Mgr. Nolens (een wenk. later door den Katho liek Kuiper, den christelijk-historischen afgevaardigde Snoeck Henkemans en den anti-revolutionairen Schouten overgeno men), om de behandeling van het ontwerp op te schorten, totdat eventueel onder de werking der Arbeidsgeschillenwet welke immers komende weck (16 April) in wer king treedt zou blijken, dat nader ingrij pen nog zou noodig zijn. Inderdaad, de voorstellers schoten hun doel voorbij. Want hetgeen zij met him spoedboodschap aan do Kamer wenschen te bereiken, ligt pre cies in de lijn van do zoo juist genoemde wet. Het eenige verschil bestaat hierin, dat de Arbeidsgeschillenwet drie fazen kent, ten eerste de bemiddelingspogingen van den Rijksbemiddelaar, ten tweede bet op treden van den b&middelingsraad of het scheidsgerecht en eerst op de derde plaats de enquete, terwijl het voorstel-Alharda bo vendien zulke enquete thans dwingend voor wilde schrijven (de Arbeidsgeschillenwet geeft et alleen de bevoegdheid toe). Mét den regelmatigen gang van zaken zouden de sociaal-democraten ook de actie hebben gebroken. Maar bovendien treden zij ook als actie brekers op. doordat zij uit het Twentsche geschil politieke winst willen behalen. De Kath afgevaardigde, de heer Engels, Wees daarop, toen hij de vrees uitsprak, dat, evenals vroeger, ook nu weer onder de organisaties oneenigheid zal ontstaan ter zake van de te volgen tactiek. Heel de ma noeuvre trouwens der S. D. A. P.. om met dit ontwerp de leiding te nemen bij de po gingen tot beslechting van het geschil, duidt er volgens den heer Engels op, dat men aan dien kant weer politieke munt uit het geval wil slaan en daaraan de eenegezind heid der sa rvnwerkende organisaties des noods wil opofferen. Overigens nam alleen de Vrijheidsbond het op voor de werkgevers. Daaihij konden zelfs eenige onvriendelijkheden aa-n het adres der hooge Katholieke geestelijkheid niet gemist worden. De door-dik-en-dun-ver- dediger der „textielbaronnen", de heer Boon. nam het on«e geesteliikheid erg kwalijk, dat zij daadwerkelijken steun beeft geboden aan de uitgesloten arbei ders. Van Mgr. Molens moesten de fabrikanten hooren. dat speciaal zij niet den noodigen tact hadden getoond om in de tegenwoor dige omstandigheden in hun eigen belang die toegeeflijkheid aan te wenden, welke in andere deelen des lands zoo menig conflict heeft voorkomen. De heer Engels, die zelf in de textielnijverheid is opgegroeid en alle beslommeringen van de laatste halve eeuw meemaakte, was nog veel strenger in zijn requisitoir tegen de werkgevers, wier machtsmisbruik hij aanwees als de oorzaak van de telkens terugkecrende conflicten. Mogen alle weidenkenden door daadwer kelijken steun meehelpven om dat on-redehjk en om-Christelijk machtsmisbruik der Twensc-he fabrikanten in zijn verderen loop te stuiten. V Voorlichting! Het dagblad „Het Volk" behandelt zijn lezers als bewaarschoolkinderen. Alles wat niet van soc.-dem. zijde komt is slecht en verkeerd; wat sociaal-demo craten in vertegenwoordigde lichamen beweren is alles de hoogste wijsheidl O.a. wordt dit bewezen door de verslagen Tan den Leidschen Gemeenteraad. Deze verslaggever slaat ongetwijfeld het ontwikkelings-peil van zijn doorsnee-lezer zéker niet hooger aan dan dat van bewaar schoolkinderen. Partijgenoot A of B zegt en dan komt do ophemeling; daarna in enhela minachtende woordjes wat een of andere nietsweter, die niet tot de S. D. A. P. behoort, gewaagd heoft in het midden te raadscluh, met verzoek, om onze man nen over te nemen, waartegenover onze fractie dan op de candidaten van rechts zou stemmen. Er was echter antwoord gekomen, dat de rechtsche raadscluh wel voor een der zetels op een soc.-dem. wilde stemmen, doch be zwaar had tegen het verkiezen van Braat, omdat deze geacht werd als be zoldigde eener vakvereeniging niet on partijdig to zijn. V/ij hebben geïnformeerd en ons is ge bleken, dat van deze laatste bewering niets waar is. De secretaris der recht sche Raadsclub heeft zulk eén antwoord niet gegevenI De eenvoudige reden, waarom de rechter zijde geen „vrijgestelden" wilde aanvijzen, was 't is in den Raad gezegd omdat zij het heter vond, naast do „Vrijgestel den", die het gemeente-personeel aanwijst. Raadsleden te benoemen, die een andere maatschappelijke positie, een andere sociale functie hebben Dit standpunt beeft niets te maken met „benepen", niets te maken met rechtsche of liberale of sociaal-democratische begin- len. 't Is een praclische kijk op de zaken van het Georganiseerd Overleg, waarmede men het al of niet kan eens zijn. Maar „Het Volk" wil er door het met de waarheid niet zoo nauw to nemen wel graag politieke winst uitslaan! BUITEHLAND Erger echter is nog, dat dit sociaal democratisch blad er niet tegen opziet de .waarheid zóó te draaien, dat ze de partij voordeel is Zoo lazen we gisteravond in „Het Volk" tader Leiden: Onze fractie had voor deze commis sie (georganiseerd overleg) als onze candidaten aangewezen onze p. g. Daar! en Kooistra, resp. als lid en Plaatsvervanger. Ze had daarvan kennis gegeven aan de rechtsche Het rapport der Deskundigen. De inhoud. Hedenmorgen publicatie. Hedenmorgen om 10 zou het rapport van de deskundigen aan de Commissie van Herstel worden overhandigd. Bij e gelegenheid zullen generaal Dawes McKenna als voorzitters van de beide commissies het woord voeren, waarop Barthou, als voorzitter van de Commissie van Herstel, zal antwoorden. De conclusies der experten. Volgens de „Matin" stellen de experts eerstens voor, de vorming van een repara tiekas te verzekeren, met een gereed kapi taal van 16 milliard goudmark. Duitsch- land zou dat bedrag kunnen realiseeren door middel van zekere maatregelen, wel ke de experts nader voorstellen. Verder steller» de experts Yoor, de be taling van annuïteiten en wel in het eerste jaar tot een mioimum van 1400 millioen en een maximum van twee milliard, in het tweede jaar één milliard, in het derde jaar 1200 millioen, in het vierde jaar 1750 millioen en in de volgende jaren 2460 mil lioen per jaar. Deze bedragen zullen eventueel ver hoogd worden met aanvullende betalin gen, gebaseerd op den economischen en financieelen voorspoed van Duitschland. Voorts zou de exploitatie der Duitsche rijksspoorwegen overgedragen worden aan een maatschappij, met een kapitaal van 26 milliard. Een gedeelte der aandeelen zou aan het rijk gegeven worden, en een ander aan de Commissie van Herstel, waarvan de opbrengst na vier jaar 660 millioen zou bedragen. Het rapport voorziet verder in waar borgen in den vorm van hypothecaire vor deringen op do Duitsche industrie, en de storting van de douane-, tabak- en alco hol-ontvangsten op de rekening van de herstclkas, die bij de nieuwe emissie-bank geopend wordt. Het Duitsche rijk zal nauwgezet toe zicht op do financiën moeten houden. Schiet het daarin tekort, dan zullen de geallieerden met uitgebreide bevoegdheden die controle op zich nemen. De experts zijn van oordeel, dat het evenwicht in de begrooting en het financieele herstel van Duitschland waarbij de militaire bezet ting van hot Roergebied buiten rekening kan worden gelaten verzekerd zijn door de door hen voorgestelde maatrege len. Volgens hen is voorts een blijvend eco nomisch herstel in Duitschland afhanke lijk van een algeheel herstel der econo mische eenheid van het rijk. De experts stellen verder voor, dat het rijk de hulpbronnen van Roer- en Rijks gebied zal exploiteeren, onder speciaal toe zicht van den geallieerden vertegenwoor diger, ten einde een normaal verkeer en de veiligheid van de bezettingstroepen te verzekeren, en op het spoorwegverkeer alle faciliteiten open te houden voor een eventueele algemeene hervatting van het werk. Geen ongunstig oordeel te B e 11 ij n. Omtrent het rapport van de Commissies van Experts, neemt men te Berlijn over het algemeen aan, dat het door do „Ma- tin" gepubliceerde uittreksel, juist is. Voor zoover de voorstellen van de des kundigen te Berlijn hekend zijn, worden zij over het algemeen daar te lande niet ongunstig beoordeeld. Wél acht men de schatting van de pro gressie van de jaarproductie te hoog, doch men geeft toé, dat in de voorstellen ook eenige voor Duitschland gunstige bepalin gen voorkomen, zooals b.v. de convertee ring van do Duitsche betalingen. Dat de deskundigen geen eind-bedrag voor de Duitsche reparatie-verplichtingen hebben vastgesteld, verklaart men daar aldus, dat de Commissie van Experts niet tot taak had om vast te stellen, wat Duitschland in totaal kan opbrengen, doch slechts wat Duitschland in de komende jaren kan betalen. De Rijksregeering zal zoo spoedig mo gelijk het rapport behandelen. Men is van oordeel, dat het rapport ook van beteekenis zal zijn voor de besprekin gen met de Micum. Duitschland. De Micum-vcrdragen. Vergeefs che onderhandeling en Men is te Berlijn zeer pessimistisch gestemd over de onderhandelingen ter hervatting van de micumverdragen. Do industrieelen kunnen den last niet langer dragen, de groote Engelsche ban ken wiegeren, hun met crediet te hulp te komen, de regeering heeft daartoe even eens geen geld en de arbeiders hebben van die verdragen ook meer dan hun be komt. De gisteren to Dusseldorf gehouden vergadering van de commissie van vertex genwoordigers van den mijnbouw in het Roergebied (de Commissie van Zes) en Micum over verlenging der verdragen, die op 15 April eindigen, heeft niet tot een resultaat geleid- Vrijdag zullen nieuwe onderhandelingen worden gevoerd. Spoorwegstaking voorkomen. De loonsverhooging toegestaan Op grond van' een gistermiddag geno men definitief besluit van het kabinet, om een loonsverhooging van zes pfenning per uur toe te staan, is in een daarna plaats gehad hebbende bespreking tus- schen vertegenwoordigers van het Rijks- ministerie van Verkeerswezen en van het R i j ksspoor wegpersoneel overeens t emming bereikt. Stakingsactie in andere bedrijven. Onder de mijnwerkers valt een ernstige gisting op te merken. Men vreest wel niet een onmiddellijke staking, daar de leiders der organisaties van gematigde richting zich tegen de door de communisten ge- wenschte staking hebben uitgesproken, maar de syndicalisten zijn aangemoedigd door hun succes bij de bedrijfsraden-ver- kiezingen en maken met kracht propa ganda voor de staking. De opwinding onder de mijnwerkers neemt toe, doordat de mijneigenaren op botte wijze hun loon- eischen van de hand hebben gewezen. De mijnwerkers verklaren, dat zij de moei lijke positie, waarin de mijnen door de Micum-overeenkomsten geraakt zijn, zeer goed begrijpen, doch dat de kosten van levensonderhoud langzaam, doch voort durend stijgen en dat do mijn werk ersloo- nen in verband daarmede onvoldoende geacht moeten worden. Ook in de metaal-industrie is de bewe ging opnieuw begonnen en do chr. me- taalarbeidsbond in Bochum en omgeving heeft de loonovereenkomst, die op 16 Jan. na langdurige onderhandelingen tot stand was gekomen, weer opgezegd. Ook hier zijn looneischen in het spel. Nieuwe regeering in Würtemberg De Landdag heeft stadsraad Rau tot staatspresident gekozen. Rau neemt te vens de functies van minister van arbeid, voedselvoorziening en eeredienst op zich. Hij belastte oud-minister Bolz met de portefeuille van financiën en den oud-mi nister van justitie wederom met die van justitie. Engeland. De groote uitsluiting in Engeland 120.000 scheopsbouwarbeiders Donderdag op straat Wegens verwerping der ultimatieve voorwaarden van de werkgevers door do scheepsbouwarbeiders te Southampton, zal zooals gemeld, Donderdag de nationale uitsluiting van hot scheepsbouw-personeel in Engeland aanvangen. De proclamatie daarvan werd gisteren bij aanplakking bekend gemaakt. Er zul len 120.000 man bij deze uitsluiting be trokken zijn. De leiders der, vakvereenigingen achten de houding van de arbeiders te Sout hampton een recbtstreekscho aanranding van het vakvereenigingsgezag. Indien de arbeiders het advies der vakvereenigings- besturen in den wind blijven slaan, zijn drastische maatregelen te verwachten, om toch nog de uitsluiting te kunnen ver hoeden. Zoo heeft een van de grootste vakver eenigingen, welker leden deelnemen aan de wilde staking te Southampton, al haar te Southampton stakende leden geroyeerd. Twaalfhonderd stakers worden hierdoor getroffen. De nederlagen der regeering De huurwet wordt weer ingediend Ramsay Mac Donald verklaarde zich in het Lagerhuis, dat, daar het volgens de regels van het Huis onmogelijk is, do verworpen wet nogmaals in te dienen, de regeering het wetsontwerp van den heer Simon zal overnemen, hetgeen voorziet ln het voorkomen van huisuitzettingen, en dat reeds in tweede lezing is aangenomen. De Premier zeide dat de regeering deze wet zal amendeeren en aanvullen om haar doelmatiger te maken en er een clausule aan zal toevoegen welke het uitzetten van werkloozen onmogelijk zal maken. Hierin voorziet het wetsontwerp momenteel niet. Nog een nederlaag der rogeering Aan het slot der zitting van het Lager huis leed de regeering nogmaals een ne derlaag op een financieele resolutie, waar bij zekere gedurende den oorlog opgelegde lasten werden goedgekeurd. De oppositie diende een amendement in. dat met 207 tegen 170 stemmen werd aangenomen. Deze stemming zal geen politieke gevol gen hebben. Polen. De Memel-kwestie. De minister van buitenlandsche zaken, Zamoyski, heeft in de sejm-commissie /oor buitenlandsche medegedeeld, dat hij de Memel-kwestie al3 definitief geregeld beschouwde, daar Frankrijk, Italië en Japan thans de over eenkomst onderteekend hebben. Rusland. De misdadiaheid in het gouvernement Moskou. De procureur van de arrondissements rechtbank te Moskou, Sjewerdin, heeft in een rapport aan het Uitvoerende Comité van het gouvernement gewezen op de on rustbarende toeneming van de misdadig- heid in de hooldstad en het gouvernement Wij ontleenen aan zijn rapport de volgen de bijzonderheden: Gerekend over de geheele Tepubliek R. S. F. S. R. (eigenlijk Rusland) komen er op de duizend inwoners 7 misdadigers voor, in het gouvernement Moskou 20, te Moskou 55. In het algeloopen jaar wei-den in het gebied van de hoofdstad meer dan 14000 zware misdaden bedreven. De procu reur-generaal en zijn staf ontvingen ter onderzoek 105.000 dossiers. Er hadden plaats 40.000 diefstallen met braak. De hoogere instanties (arrondissementsrecht banken e. d.) hebben in 't afgeloopen jaar 5000 processen behandeld, terwijl de volks rechtbanken meer dan 120.000 processen moesten behandelen. Niettegenstaande deze overstelpende hoe veelheid processen heeft 't Openbare Mi nisterie weten klaar te spelen om 98.5 pCt. van de bij haar ingediende dossiers te onderzoeken en een gerechtelijke behande ling van de zaken mogelijk te maken. Turkije. Sluiting van buitenlandsche scholen. Naar uit Gonstantinopel gemeld wordt, hebben de Turksche autoriteiten alle bui tenlandsche scholen gesloten, welke de religieuze emblemen nog niet uit de school lokalen hadden verwijderd. Perzië. De toestand in Perzië De premier afgetreden. Een telegram uit Teheran meldt, dat premier Sardar Sepah in verhand met de mislukking om een republiek te proclamee- ren is afgetreden. Hij heeft de hoofdstad reeds verlaten en is naar zijn landgoed vertrokken. De toestand is duister on men weet niet, hoe de zaken zich zullen ontwikkelen. De sjah van zijn kant zal thans onmiddellijk van Parijs naar zijn land vertrekken. Zoo als men weet, had het parlement reeds, be sloten om den sjah in verband met zijn langdurige afwezigheid, af te zetten. Britsch-lndië De godsdiensttwisten in Britsch-lndië. Een hoogepriester vermoord. De hoogepriester van den beroemden Sikh-tempel to Nangkang is door Akali's vermoord. De tempel Nangkang was twee jaar ge leden ook het tooneel van een vreeselijk drama, toen tweehonderd Akali's door godsdienstige fanatici vermoord werden. HET VOORNAAMSTE NIEUWS, BUITENLAND. D8 rapporten der deskundigen zullen vandaag overhandigd worden aan da Commissie van Herstel. De vermoedelijke inhoud en de indruk in Duitschland. Algemeene spoorwegstaking in Duitsche land voorkomen. In Engeland is een groote uitsluiting af gekondigd in de Scheepsbouwbedrijven. Mac Donald laat zich door herhaalde nederlagen niet ontmoedigen. Een nieuwe huurwet zal worden ingediend. BINNENLAND. De Tweede Kamer heeft gistermiddag met 59 tegen 23 stemmen verworpen het wetsvoorstel-Albarda tot het instellen van een onderzoek nopens het geschil in de Twentsche textiel-industire. Minister Aalberse heeft in de Tweede Kamer een uiteenzetting gegeven betref fende de reorganisatie der sociale arbeids- verzekering. In zijn Memorie van Antwcord nopens het wetsontwerp rijwielbelasting deelt de minister van Financiën mede, niet te kun nen instemmen met het denkbeeld om bij de heffing een zekere progressie toe te passen. Meddeelingen omtrent de gisteren go- houden vergadering van de centrale com missie voor G. O. omtrent het standpunt der regeering In zake de ambtenaars-sa larissen. De minister van Waterstaat zou voor nemens zijn het buitenlandsch briefperto van 20 op 15 cents te verlagen en stads- briefkaarten van 5 cents in te voeren. Zuid-Afrika. De verkiezingen in Zuid-Afrika. Tielman Roos, de leider der Nationalis tische Partij in Transvaal, heeft in ver band met de aj3 .parlementsontbinding verklaard, dat ingeval do Nationalisten bij de a.s. verkiezingen de overwinning zouden behalen, hij er van overtuigd was, dat de Labour-partij tot een coalitie-kabinet zou willen toetreden. Het land zou, volgens spreker, gaarne eenige Labour-vertegen- woordigers in het kabinet zien. De prins van Wales niet naar Zuid-Afrika. Naar uit goede bron verluidt, heeft de prins van Wales zijn voorgenomen reis naar Zuid-Afrika afgezegd in verband met a.s. politieke. BIHHENLatASB Koninklijke Besluiten. Technische Hoogeschool te Delft. Bij Kon. Besluit is, met ingang van 1 September as. aan ir_ W. K. Behrens, op zijn verzoelr, eervol ontslag verleend als hoogleeraar aan do Technische Hooge school t-o Delft, met dankbetuiging voor de gedurende vele jaren den lande bele zen belangrijke diensten. Belasting op rijwielen. Memorie van antwoord. Blijkens de memorie van antwoord nopens het ontwerp van wet tot heffing eener belasting op rijwielen kan do Minis ter niet inzien, dat do omstandigheid, dat het rijwiel enkele jaren geleden als grond slag voor de heffing der pcrsoneole be lasting is prijsgegeven, een beletsel zou zijn om het thans, bij veranderde behoef ten der schatkist, opnieuw als voorwerp van belastingheffing te kiezen. Overigens zijn de.in den aanvang van het voorloopig verslag ontwikkelde be zwaren reeds op afdoende wijze door an dere leden weerlegd. Do Minister ontveinst zich niet, dat er zich gevallen zullen voordóen. waarin be taling der voorgestelde belasting voor den. eigenaar van een rijwiel, dat alleen voor beroep of bedrijf wordt gebezigd, bezwaar zal opleveren, maar dit zullen uitzonde ringsgevallen zijn en deze mogen niet weerj houden van het heffen eener belasting, dio in het algemeen zonder redelijk bezwaar zal worden betaald. In verband met de opmerking, dat do in- ningskosten niet zullen meevallen, wordt medegedeeld, dat deze beperkt zullen blijven tot de uitgaven voor aanmaak en distributie der belaslingmerken, welke oen bescheiden bedrag zullen vormen. Aanstel ling van nieuw personeel zal niet noodig zijn. Met het denkbeeld om bij de heffing een zekere progressie toe te passen, kan de 1 Minister niet instemmen. Het eenvoudig

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1924 | | pagina 1