|5@ Jaargang.
WO£MSD®l5 2 APRIL 1924
^o. 4424
Ste Êeicbdie Sou^omt
DeABONNEMENTSPRIJSbedreagt bl] vooruitbetaling
Voor Leiden 19 cent per week 12.50 per kwartaaL
Bij onze Agenten 20 cent per week 12.60 per kwartaaL
Franco per post I 2.95 per kwartaaL
Pet Geïllustreerd Zondagsblad i3 voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 ct. per kwartaaL bij voor
uitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 ct., met Geïllustreerd
Zondagsblad 9 ct.
Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen
Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003 s POSTBUS No. II
OE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewono advertentfën 30 cent per regel*
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt het
dubbele van bet tarief berekend. 3
Kleine advertentfëny van ten hoogste 80 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en ver*
huur, koop en verkoop 10.50.
fe Pit nummer bestaat uit twe
bladen.
Gedeputeerden van Zuid-Holland
In de vacature van wijlen Mr. Kolkman
Js gisteren als lid van Ged. Staten van
Zuid-Holland gekozen de heer W. C. J. J.
baron van Voorst tot Voorst eveneens
een Katholiek.
't Is bekend, dat de S. D. A. P. een ver
tegenwoordiging iu dit college van Ged.
Staten wil en daarom deze vacature voor
zich heeft verlangd. Aanvankelijk^ heeft
men ook ter rechterzijde er wel wat voor
■'•gevoeld om aan de vervulling van dien
(wensch mede te werken.
En dat is te verklaren:
De S. D. A. P. is numeriek sterk genoeg
Jn de Staten van Zuid-Holland vertegen
woordigd om in heb college van Ged. Sta
ten zitting te nemen, als zij dat wil ge
zien wat elders geschiedt, in aanmerking
genomen het standpunt, dat men over
het algemeen inneemt, n.1. dat ook de door
de vertegenwoordigende lichamen geko
zen colleges van degelijksch bestuur CB.
en W.; Ged. Staten) zooveel mogelijk even
redig moeten zijn samengesteld (tusschen
haakjes: een aanvechtbaar standpunt!).
Maar.... om nu juist een vaceerenden
Katholieken zetel te gebruiken om aan den
sociaal-democratischen wensch tegemoet te
komen den zetel van wijlen mr. Kolk
man daartegen rezen toch ook zéér ge
grond* bezwaren
De Katholieken zouden dan in het col
lege van Ged. Staten numeriek te zwak
zijn vertegenwoordigd geworden.
De S. D. A. P. stemt ons nu juist niet
tot het brengen van zülk 'n offer en
haar optreden in den lande zou, om ver
schillende redenen, zulks zelfs min of meer
practisch-onmogelijk, moreel-ongeoorloofd
hebben gemaakt.
De meerderheid der Prov. Staten van
Zuid-Holland heeft daarom gisteren door
een Katholiek in de vac-.Kolkman te kie
zen gehandeld op de eenig-goede wijze.
BUiTEKLflfiEt
Duitschland.
De onderhandelingen met de Micum.
Verlenging der overeen
komsten geëischt.
In de besprekingen der Micum mot de
vertegenwoordigers der mijnwerkershon
den werd de toelating der arbeidersverte
genwoordigers tot do a.s. onderhandelingen
tusschen de Micum en de mijndirecties ge
weigerd.
De voorzitter der Micum verklaarde, dat
de overeenkomsten met de Micum ook na
15 April moeten worden verlengd, daar op
dat tijdstip de herstelkwestie nog niet is
geregeld.
Een stopzetting der leveranties zouden
de bezettende mogendheden als een hervat
ting van het lijdelijk verzet beschouwen en
iij zouden dienovereenkomstig maatregelen
nemen.
De Duitsch-Nationalen.
De Part ij dag te Hamburg.
Maandag hebben de Duitsch-nationalen
|un partijdag in Hamburg gehouden.
Heel de beweging stond onder de leuze:
met God voor keizer en rijk, en was overi
gens door den geest van Bismarck bezield,
welke staatsman de Duitsck nationalen voor
kun partij plegen te eischen. Hergt hield
een geestdriftige rede in het circus en de
«Tag" legt er den nadruk op, dat zijn rede
'Joorgloeid was van een sterk godsbewust-
sijn en culmineerde in uitroepen: Heer,
maak ons vrij
Ondanks haar diepe vereering voor
Bismarck aarzelt hetzelfde blad niet den
Kulturkampf de grootste fout van den
grootsten staatsman aller tijden te noemen
Met welgevallen begroet de „Tag" het was
send aantal Katholieken, dat lid van de
Duitseh-nationale volkspartij wordt en con
stateert tevens, dat in allé kerkelijke en
schoolpolitieke kwesties Katholieken en
evangelisch en schouder aan schouder en
een van geest gekampt hebben tegen de
eischen van een vermaterialiseerden tijd
en een in beginsel ongodsdienstigen staat
De sociale crisis.
De uitsluiting bij de gummi-
werkente Hannover.
Hot conflict bij de Continental Gummi-
Werken te Hannover is verscheprt. Nadat
Zaterdag de arbeiders in verschillende af
delingen het werk hadden gestaakt, beeft
«fl directie bet geheele bedrijf stilgelegd.
Het aantal uitgesloten arbeiders bedraagt
12.000.
Staking bij de mijnen In
O p p e r-S i 1 e z i
In Opper-Silezië is bij de mijnen en
hoogovens de algemeene staking geprocla
meerd. De arbeiders verlangen van de
werkgevers dat zij do verlenging van den
arbeidstijd niet in toepassing zullen bren
gen. De politie is er belangrijk versterkt.
Het Hitler-proces.
De vonnissen.
Om 10 uur in den morgen werden giste
ren de vonnissen over Hitier en Luden-
dorff en do andere uitgesproken. Wij heb
ben ze reeds gemeld. Ludendorff is vrij ge
sproken en Hitler, Weber, Pöhner en Krie
bel kregen ieder 5 jaar vestingstraf, met de
mogelijkheid (eer: zekerheid), dat na 6
maanden straf wordt omgezet in een
voorwaardelijke, wat dus hierop neerkomt,
dat zij eigenlijk maar 6 maanden straf
gekregen hebben. Bovendien wordt de voor
arrest afgetrokken, die hij al deze beklaag
den ongeveer 4i maand bedraagt, zoodat
zij niet meer dan li maand zullen behoe
ven te „brommen".
Het vonis werd geveld met 4 stemmen
tegen 1.
De bladen zijn zeer ontstemd over het
gevallen vonnis. Het „Berliner Tagcblatt"
spreekt van oen bankroet van do justitie.
De „Vorwarls" vraagt, of het hier om
een Aprilmop gaat.
De „Germania" acht eveneens de straf
veel te laag en spreekt van een klap in bet
gezich^ van de rechtvaardigheid.
De „Zoit" is kalmer gestemd en be
schouwt de straffen in verban^ met de at
mosfeer, welke to Munch en heerscht en wel
ke ook aan den Putsch het aanschijn ge
geven had.
Ovaties voor Ludendorff.
Er was groote spanning in de'zaal. Er
klonk wat opgewonden geroep bij het voor
lezen van het vonnis Na de voorlezing van
van het vonnis stond Hitler's verdediger,
Roter, op om voor zijn cliënt ontslag uit
de hechtenis te vragen. De president wei
gerde dit, op grond van de overweging, dat
niet de rechtbank, maar het openbaar mi
nisterie daarover te beslissen heeft.
Op dat historisch moment stond Luden
dorff die verscheen in „feldgraue" uni
form op om te verklaren, dat hij de
uitspraak voelde als een schando voor den
militairen rok en de eereteekenen. die hij
droeg, omdat zijn kameraden veroordeeld
waren. Dit bracht even ontspanning bij
het publiek teweeg, dat in deze verklaring
een aanleiding vond tot juichen. De presi
dent, boos, zei de, dat een dergelijke ver
klaring niet te pas kwam en verzocht de
juichers naar voren te komen. Waarop nie
mand zich meldde. Groote spanning ont
stond buiten de zaal, op de trap en in de
gangen van het gerechtsgebouw, waar Lu
dendorff het to kwaad kreeg met iemand
van de politie, een zekere beer Bal, die
ook als getuige in het proces was opgetre
den. Deze wendde zich tot Ludendorff juist
op het moment, toen hij van alle zijden
met bloemen werd vereerd en verzocht hem
„dienstlich", ter vermijding van demon
straties, ditmaal den auto een anderen weg
te laten gaan dan gewoonlijk. Ludendorff
weigerde en zeide dat hij een vrij man was
die gaan mocht waar hij wilde. Het hevel
van den politieman om de voordeur te slui
ten en Ludendorff door een achteruitgang
te laten weggaan, werd niet opgevolgd.
In de straat was een groote volksmenigte
verzameld, niettegenstaande de politie-af-
zetting. Onder gTOOt gejuich reed Luden
dorff weg. De ovaties groeiden nog toen
Hitier zich aan een der vensters van het
rechtsgehouw vertoonde. De menschenme-
nigte werd daarna met do gummistok uit
eengeslagen.
Ludendorff aan 't hoofd der Deutsch-
Völkische lijst.
Aan het hoofd van de Deutsch-Völkische
lijst voor de ri jks dagverkiezirngen staat
Ludendorff, dio de candidatuur heeft aan
vaard, alsmede Von Graefe, Pöhner en Re-
ventlow.
Frankrijk;
Het nieuwe kabint-Poincaré.
Gritiek van de „G r o ix".
De „Croix" van gisteravond bevat een
zeer scherpe critiek op het nieuwe minis
terie, in het bijzonder verwij t het blad
kiezingsprogram te hebben gegeven, maar
op het gebied van den godsdienstvrede'de
vraagstukken onaangeroerd te hebben ge
laten. Daardoor komt het artikel van de
„Croix" merkwaardig veel overeen met de
critiek van Le Forgeot in de kamer, die
aan Poincaró verweet tusschen twee stoe
len te zitten, daar hij niet vierkant voor
het nationaal bloc durft opkomen en even
min zich voor de linksche hulp verklaart,
doch zoekt naar een meerderheidsbloc, dat
z.g. republikeinsch is en vlakweg de laici-
teit wil dienen.
Engeland.
De arbeidsconflicten.
De bouwarbeiders bij de
Rijkstentoonstelling.
Een groote openbare vergadering van
bouwarbeiders op een der werken van de
Britsche rijkstentoonstelling (welke op 23
April a.s. te Wembley zal openen), heeft
eenstemmig besloten in staking te gaan
voor loonsverhooging. Gistermiddag om 5
uur hebben zij do werken verlaten.
De staking neemt een zeer grooten om
vang aan, hetgeen vooral daaraan is toe
to schrijven, dat niet alleen de 13000 ar
beiders, die bij het bouwen zelf betrokken
zijn, het werk hebben neergelegd, doch dat
zij ook anderen w.o. de decorateurs en
technici hebben gedwongen zich aan te
sluiten o.a. door hot afbreken der stellin
gen, waarop werd gewerkt en door intimi
datie van verschillenden aard.
Als de staking niet spoedig wordt bijge
legd, vreest men, dat het noodzakelijk zal
zijn, de opening, die op 23 dezer zou plaats
hebben, uit te stellen.
Italië
Hef ifaiiaansch-Rsemsensch gescliil.
Een dreigement van Mussolini
Uit Boekarest wordt gemeld,, dat de Ita-
liaansche kruisers „Brindisi" en „San
Marco", benevens vier torpedo-jagers voor
do haven van Constanza zijn aangekomen,
waardoor in Boekarest groote opwinding
is veroorzaakt.
Gemeld wordt, dat de oorlogsschepen
opdracht zouden hebben vail do Italiaan-
sche regeering een aantal schepen in be
slag te nemen, in het bijzonder van de lijn
Constanza-Constantinopel, met het doel de
Roemeen sclie regeering te dwingen de acht
millioen goudlire te doen betalen welke zij
nog aan Italiaansche schuldeischers schul
dig is. Alle groote Roemeensche stoom
schepen, die op het oogenblik te Constanza
zijn, blijven in de liaven uit vrees dat zij
in beslag zullen worden genomen. De Roe
meensche schepen in de Zwarte Zee zijn
per radio gewaarschuwd. Gemeld wordt,
dat de Italiaansche regeering te Napels
een Roemeensch stoomschip in beslag
heeft genomen.
Griekenland.
De Köning verkoopt zijn bezittingen.
De afgezette koning van Griekenland
heeft al zijn bezittingen in Athene ver
kocht
Rusland.
De ziekten der Sovjet-Resiuurders.
Tomski, voorzitter van de Russische
vakvorcenigingen, dio momenteel voor de
Engclsch-Russische conferentie naar Lon
den onderweg is, heeft te Riga enkele ver
klaringen omtrent de ziekten van Trotzki
en Rykoff afgelegd.
Trotzki, aldus deelde Tomski, die hem in
den Ivaukasus bezocht, mede, lijdt zeer
aan malaria en mag niet loopen. Zijn ont
spanning bestaat in jagen vanuit een
auto. Trotzki werkt onder voortdurende
controle van zijn geneesheeren. Overdag
gaat het goed, maar 's avonds 'krijgt de
minister hooge koorts.
Rykoff is eveneens ziek en ligt in een
buitenlandsch sanatorium, verklaarde
Tomski, -verder. Volgens den Russischen
gedelegeerde heeft Rykoff zich overwerkt
en is zijn hart tweemaal zoo groot als nor
maal.
Turkije.
De Turksche grondwet.
De Nat. Vergadering beslist
zelf over haar ontbinding.
De nationale vergadering te Angora
heeft art. 25 van de grondwet in dier
voege gewijzigd dat het recht tot ontbin
ding van het wetgevend lichaam aan de
Nationale Vergadering blijft voorbehou
den, mits er een absolute meerderheid is.
Het lot der Armeniërs.
Angora stelt een verboden
zone in.
De Turksche regeering heeft ingesteld
een „verboden zone" voor de Armeniërs.
Die verboden zone bestaat uit een breede
strook land, loopende van de Zwarte naar
do Middollandsche Zee. Dit schijnt dan
Angora's definitief antwoord te zijn op
president Wilson's ontwerp van een
„Groot Armenië".
l;.h\:.L-r van ïi..iü aland-
sche Zaken verklaarde, dat Armeniërs, die
Turkije gedurende de jongste gebeurtenis
sen hebben verlaten, nooit meer terug
mogen komen, terwijl hun eigendommen
zullen worden verdeeld tusschen de Turk
sche „sinistrés" in het gedurende den
Gricksch-Turlcschen oorlog verwoeste ge
bied. Men is van oordeel, dat er tusschen
Armeniërs en Turken voortaan geen en
kele schakel bestaat.
Het schijnt intusschen, dat deze nieuwe
Turksche willekeur niet kan worden vol
voerd zonder eenig protest ook van Turk
sche zijde. Het blad ,,Tevhid-i-Ejkiat"
maakt zich tot tolk van degenen, die zich
door do voorstellen teleurgesteld voelen in
hun hoop, dat de belofte, dat alle Turksche
onderdanen, ongeacht ras en godsdienst,
ook als Turken zouden worden beschouwd
en behandeld, zou worden nagekomen. Het
blad noemt de voorstellen bovendien ge
vaarlijk met het oog op het ontstaan van
Armenische intriges buiten Turkije.
Men dient erop te letten, dat door liet
Turksche „zone"-sysleem de Armeniërs
uit het grootste deel van hun vaderland
worden verdreven. Het eenige dat van het
oude Armenische rijk Ier „beschikking"
der Armeniërs blijft, is het gebied van
Sovjet-Armenië (en de Armeniërs zijn vol
strekt niet communistisch aangelegd), als
mede een klein stukje van Perzisch Azer-
beidsjan.
Amerika.
Het teapot-schandaal.
Een aanklacht tegen Sinclair.
Reuter meldt uit Washington, dat de
petrolcummagnaat Sinclair door de Grand
Jury is aangeklaagd wegens contempt
(minachting voor de justitie) in verband
met zijn weigering om op sommige door
de Senaatscommissie gestelde vragen te
antwoorden.
Politieambtenaren vervolgd.
Uit Washington wordt bericht, dat do
federale groote jury de vervolging heeft
bevolen van 27 politie-ambtenaren; zij
worden beschuldigd van samenzwering tot
ontduiking van het drankverbod.
De inkomstenbelasting in Amerika.
De financieele Commissie van den
Senaat, heeft met algemeene stemmen
haar goedkeuring gehecht aan het voorstel
tot vermindering der inkomstenbelasting
voor het loopende jaar met 25 pCt.
Koninklijk Besluiten.
Postchèque- en girodiens t.
Bij Kon. bsluit van 27 Maart j.l. is, met
ingang van 1 dezer, de heer P. 't Hooft,
adjunct-secretaris van De Nederlandsche
Bank, te Amsterdam, op zijn verzoek, eer
vol ontheven van de tijdelijke waarneming
van de betrekking van directeur van den
postchéqua en girodienst zulks met dank
betuiging voor de diensten, door die waar
neming bewezen, en is, met ingang van ge
noemden datum, tijdelijk belast met de
waarneming van de betrekking van direc
teur van den postchèque- en girodienst de
referendaris bij het hoofdbestuur der pos
terijen en telegrafie D. van Jole.
Bu r g e m e e s t c r.
Bij Kon. besluit van 29 Maart 1.1. is aan
W. Verhei jen, op zijn verzoek, met ingang
van 6 dezer eervol ontslag verleend als bur
genieester der gemeente Druten, met dank
betuiging voor de langdurige diensten door
hem als burgemeester bewezen.
Poster ii en en tele
.fie.
Bij Kon bsluit van 27 Maart j.l. is, met
ingang van 31 Maart j.l., aan den directeur
van het post- en telegraafkantoor te Beek
(L.) W. Schermers, op zijn verzoek, ala zoo
danig eervol ontslag verleend.-
HET KONINKLIJK BEZOEK AAN
DE HOOFDSTAD.
Van morgen werden do audiënties
ten Paleize voortgezet. Ditmaal werden
particuliere commissies door H.M. de Ko
ningin ontvangen.
Voor den namiddag stond op het pro
gramma een bezoek aan het Stads-Beste-
delingenhuis op de Prinsengracht. Aange
zien echter in dit gesticht eenige verpleeg
den de mazelen hebben, ging dit bezoek
niet door. Hiervoor in de plaats is een
groote rijtoer gekomen, die ongeveer een
uur duurde.
Do Prins heeft hedenmorgen, in gezel
schap van zijn adjudant jlir. Laman Trip
een bezoek gebracht aan het hoogovenbe-
drijf te Velsen. Prinses Juliana heeft van
morgen onder geleide van haar leeraar,
prof. v. Eerde, een rondgang gemaakt door
het Koloniaal Instituut.
Hedenmiddag heeft do prinses per auto
een bezoek gebracht aan Volendam.
HET VOORKAAIflSIE KIlü.,3.
BUITENLAND.
De Micum-verdragen moeten na 15 AptT«
verlengd worden.
De vonnissen in het Hitler-proces. Ova
ties voor Ludendorff. Ludendorff aan het.
hoofd der Deutsch-Völkische lijst.
Mussolini wil de oplossing van het Ita-
liaansch-Roemeensch geschil wat bespoedi
gen. Hij stuurt oorlogsschepen.
Het lot der Armeniërs in Turkije.
BINNENLAND.
In de Tweede Kamer is afgehandeld de
begroeting van Binnenlandsche Zaken en
van Landbouw. Begonnen zijn de alge
meens beschouwingen over de begrooting
van Marine; de Kath. afgevaardigden mr.
Bomans zal waarschijnlijk tegen, mr. van
Schaik waarschijnlijk vóór stemmen. (2de
en 1ste blad).
Vccrlccpig Verslag van ds Tweede Ka
mer inzake het wetsontwerp beoogende
wettelijke sanctie van de intrekking van het
Bezoldigingsbesluit 1920.
Vocrloopig Verslag van de Tweede Ka
mer inzake de wetsontwerpen tot voorlco-
pige voorziening ten aanzien van de bezol
digingen van de ambtenaren wier wedde bij
dc Wet bepaald is.
Vocrloopig Verslag van de Tweede Ka
mer inzake het voorstel van wet van den
heer Albarda c.s. tot het instellen van een
onderzoek nopens het geschil in de textiel
industrie.
Bepalingen betreffende de diploma's voer
ziekenverpleging.
Na een persoonlijke keuring docr den
burgemeester is de film „Credo" te Rotter
dam ock voor kinderen vrijgegeven.
Ook de B. A. N. S. heeft thans de voor
waarden van de directie der Spoorwegen
aanvaard.
LEIDEN.
Mededeelingen beti effende de Algemeene
Handelsbeurs.
Een rechtskwestie inzake de begrafenis
wet.
De „Credo"-Fi!m te Rotterdam.
De burgemeester geef t de e
voor kinderen vrij.
Men is op de hoogte van het besluit door
de R-ot'terdamsche bioscoop commissie met
op één na algemeene stemmen genomen, om
nl. de „Credo"- of „Lourdes"-film niet toe
gankelijk te stellen voor kinderen vanwege
het propagand is tisch-kat h oliek karakter
dezer film.
Do Burgemeester echter heeft mnna per
soonlijke herkeuring, de film voor kinderen
vrij gegeven-
De Rotterdamsche bioscoop-commissie is
niet gelukkig gefeest uitgezonderd dan
het ééne katholieke lid pater Hermans
Het Spoorwegpersoneel.
Ook de B. A. N S. aanvaardt
de nieuwe voorstellen.
In de gisteren gehouden vergadering van
de B. A. N. S. is op advies van het hoofd
bestuur met 78 tegen 33 stemmen besloten
de nieuwe overeenkomst met de directie oer
Nederlandsche Spoorwegen aan te gaan.
Het textielconflict,
Aanvaarding van 5 pCt.
loonsverlaging.
In een gisterenavond te Enschede gehou
den vergadering van ..E Eendracht", waar
in 1200 textielarbei- aanwezig waren,
heeft de heer Rengelink, voorzitter van „Do
Eendracht", verslag uitgebracht van de to
Den Haag gehouden conferentie.
Het vo0rstel-Zaa 1 berg werd besproken en
door de vergadering met algemeene stem
men verworpen.
De hierop volgende bespreking van het
ter conferentie door de organisaties gedane
voorstel, namelijk 5 pet. loonsverlaging werd
uitvoerig besproken en ten slotte als uiter
ste concessie door do vergadering met zoo
goed als algemeene stemmen aangenomen.
Een zelfde beslissing werd genomen door
de afdeelingen Deventer, Goor, Delden,
Boekelo, Oldenzaal, Hengelo en Losser van
„De Eendracht"
Morgen wordt te Utrecht een gee vu bi-
neerde hoofdbestuursvergadering gehor.'en.
De strijd in de bouwvakken.
De toestand te Amsterda .ra.
Praotisch gesproken i3 er geen verande
ring in den toestand in de bouwbedrii ven
hier ter stede gekomen. Wel hebben in ge
volge het gisteravond gevallen besluit van
