No. 4413 Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN BERICHT, 16e Jaargang. 25 MAART 1924 DeABONNEMENTSPRIJSbedrasgt bi] vooruitbetaling Voor Lelden 19 cent per week f2.50 per kwartaal. Bij onze Agenten 20 cent per week 12.60 per kwartaal. Franco per post f 2.95 per kwartaal Het Geïllustreerd Zondageblad Ie voor de Abonnee ver krijgbaar tegen betaling van 60 cl per kwartaal, by voor uitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 ct., met Geïllustreerd Zondagsblad 9 ct. Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen TgL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15 GIRONUMMER 103003 s POSTBUS No. II Dit nummer bestaat uit twem bladen. Zij, die zich met ingang van 1 APRIL a.s. wenschen te Abonneeren op „De Leid. sche Courant", ontvangen de voor dien datum ver schijnende nummers gratis. V Het gezantschap bij het Vaticaan. Do Chrisfelijk-Historische Kamerfractie heeft, zooals medegedeeld, een amende- pient ingediend op hoofdstuk 8 der Staats- hegrooting (Buitenlandsohe Zaken) dat tot strekking heeft, het Gezantschap bij den Heiligen Stoel op te heffen. De indiening van dit amendement is te betreuren, om vier redenen. Eerstens, omdat daardoor gegrepen wordt naar een nationaal belang, hetwelk hierin, bestaat, dat ons land zijn vertegen woordiging heeft in een der wereld-centra van diplomatieke verwikkelingen. T w o o d e n s, omdat zulks door een der drie rechfsche partijen geschiedt; een der partijen, waarmede de R.-K. Staatspartij in het parlement samengaat en samenwerkt En dit laatste is, op de derde plaats, nog meer te betreuren, omdat de Christelijk-Historische Unie daardoor een voor de R.-K. Staatspartij in het b ij z on der onaangename daad. stelt. Want, al is het Gezantschap bij den Heiligen Stoel een belang van a 1 g em e e- 11 e, van nationale strekking (en als zoodanig ook steeds door ons voorge staan), 't is toch zonneklaar, dat de niet- erkenning van wat het Vaticaan feitelijk holeekent in het groote politieke wereld gebeuren, in de diplomatie, bijzonder ons, Katholieken- _mnnl inoftAn -nr;: piet-erkenning van wat het Vaticaan f e 1- t olijk beteekent in de diplomatie. Het is liior toch geen erkenning van den Paus, als zoodanig, in strikten zin, als Zichtbaar Opperhoofd der Katholieko Kerk, gelijk wij, Katholieken, hem erkennen. Ook al stond do Paus geheel en al buiten de diplo matie, dan bleef hij voor ons, Katholie ken, dezelfde. En, omgekeerd, al erkent men den Paus als persoon van heteekenis in de diplomatie, dan houdt zulks na- ïuurlijk volstrekt, niet in een erkenning van den Paus, zooals wij, Katholieken, hem' zien in het licht van de Katholieke leer. Op de vierde plaats is de indiening van genoemd voorstel te betreuren, om do gevolgen, die er uit kunnen voortvloeien. De „Msbd." schrijft bij bedoeld amen dement: Dit amendement is van vérstrekken de heteekenis. Wanneer het mocht worden aangenomen, waarop vrijwel kans bestaat, zal vermoedelijk minis ter van Karnebeek de portefeuille neerleggen, waarop een algemeene kabinetscrisis in -parlementaire krin gen waarschijnlijk wordt geacht. Tn dio omstandigheden schijnt Ka rn crontbinding onvermijdelijk. Inderdaad, als het amendement zou wor den aangenomen, schijnt ook ons een al- j gemcone Kabinetscrisis met daarop vol gende Kamerontbinding absoluut onver- mi idelijk. Haar. wij gelooven nog niet, dat het zoover zal komen. De heer Schokking, die een knap Kamer lid is, schijnt als partijleider zich maar al to veel te laten beïnvloeden door vreea, en wel door den vrees voor anti-papistische 'colloga's-dominé's. En deze vrees zal hem iook nu weer tot 'dit voorstel hebben bewo- j gon. 't Is voor ons nog do vraag, of hij heit zal handhaven. Meent hij misschien niet al reeds door do indiening voldoening heb- beu gegeven aan het smal-denkendodeel in zijn partij? En, des te eerder zal hij waar schijnlijk tot intrekking komen, naar mate de kans van aanneming grooter is Wat nu do houding zal zijn, in dèzo om standigheden, van do andere politieke par tijen, is o i moeilijk te zeggen. De politiek speelt in deze zulk 'n groote rol vooral •omdat er, gelijk de „Msbd." o.i. terecht heeft geconstateerd, aan de aanneming van het amendement vermoedelijk zooveel vast- BUITEHLAMP Cuibchland. Het Hitler-proces. Een instructie tegen v. Grafe gelast. De rechter van instructie bij het Staats- |erechtshof Ie Leipzig heeft tegen den Doulschvfjlkischen afgevaardigde v. Grafe «on instructie gelast wegens dien9 dèel- n?ming aan de Hitler-putsch. Het proccs-Zeigr.er. De evoluties van een commu- nistischen ministe r-p resident Nu het geruchtmakende Hitler-proces voor een paar dagen z'n voorstellingen gestaakt heeft, kunnen wij oven onze aan dacht wijden aan een ander proces, dat tegen den ex-premier van Saksen, dr. Zeigner, beschuldigd van omkoopbaar heid als minister van Justitie. Tijdens den oorlog was Zeigner klerk op een militair bureau, werd tiaar slecht betaald en leed honger. Uit dien tijd da teeren zijn betrekkingen met den smid Moebius, die met hem een zak gestolen meel deelde. Het door Moebius gepleegde misdrijf dreigde aan het licht to komen, en om iedere vervolging onmogelijk te maken, stal dr. Zeigner de acten, die op de aanklacht betrekking hadden uit het bureau waar hij werkte, en vernietigde ze Waarschijnlijk zou geen haan ooit hier naar gekraaid hebben, indien Zeigner bij de revolutie niet toegetreden was tot de sociaal-democratische partij. Hij was as sessor hij oen Saksische rechtbank, en deed zijn best bij de „genossen" goed aangeschreven te staan. Toen er in Saksen een kabinetscrisis uitbrak en de kabinetsformateur Buck te vergeefs een aantal partijgenoolen de por tefeuille van justitie had aangeboden, be sloot deze ten einde raad zich te wenden tot den vriendelijken doctor Zeigner, die zelf met meest verbaasd was over het aanbod, dat men hem deed. Hij, de arme rechter, die in deD inflatie-tijd Nauwelijks wist, lioè hij van do eene week in de an dere kon rondscharrelen, kreeg plotseling een minister-salaris en een ambtswoning als een paleis. Nu doemde de smid Moe bius, die zich den militairen schrijver herinnerde, weer op, en Zeigner die al te goed wist, welk een machtig wapen Moe bius tegen hem in handen had, kocht dienis stilzwijgen. Geld kon Zeigner niet geven, want van fcijn minister-salaris hield hij niets over, maar als minister tonVMbefeiusr^i^roêger in ge stolen meel had gehandeld, verleende hij gratie. Het was niet alleen de vrees voor Moebius die dr. Zeigner heheersclito. Als minister had hij een bontmantel noodig, en zijn vrouw meende recht te hebben op een diamanten collier. Dat alles kon hij door het verkenen van gratie verkrijgen. Inmiddels was Zeigner minisler-presi- dent geworden en werd er dapper door- geknoeid. De smid Moebius kwam bij liem aan huis en bestudeerde daar de ac ten van lien, die om gratie verzochten. Bleek het, dat zij „betaal-kraebtig" wa ren, dan stelde hij zich met den delin quent in verbinding, en, daar hij geen vaste tarieven had, werd men het over den prijs steeds eens. Wel schijnt Zeigner zich meermalen verzet te hebben tegen Moebius en heeft hij getracht den l&stigen signeur met geld af te kóppen, maar de smid bleef op het zelfde aanbeeld hameren en keerde tel kens terug. Toen Stresemann aan het bewind Awam liet hij Saksen door de Rijkswoer bezetten en maakte aan het heelo socialistisch- communistisch ministerie een einde. Communisten-overvallen. Den laats ten tijd werden in de buurt vau Elberfeld herhaaldelijk politie-pa- trouilles overvallen. Gisteren zijn twaalf communisten bij een poging tot overval gevangen genomen. Naar is gebleken zijn zij ook degenen die enkele dagen geleden een wachtmeester van de Schupo hebben doodgeschoten. Frankrijk. Een Fransch—Tsjechisch verdrag? Onthullingen van het „B erl. T a gob 1 at t". Veel sensatie is verwekt door een pu blicatie van het „Berliner Tageblatt" van eenige geheime verdragen tusschen Frank rijk en Tsjecho-Slowakije. In éen daarvan heet het o.a.: ,.ïn een Fransch—Duitschen oorlog treedt Tsje- cho-Slowakije met zijn geheele weer macht tot Frankrijk toe. In 'n Tsjeckisck- Duitschen oorlog zal Frankrijk aan Duitschland den oorlog verklaren. In een Poolsch—Duitschen oorlog kiezen beido partijen de zijde van Polen. Bij een Hon- gaarschTsjechischen oorlog ondersteunt Frankrijk Tsjecho-Slowakijo met oorlogs materiaal. Bij een PoolschRussischen oorlog houden beide partijen zich neu traal. Bij een herleving in Oostenrijk van do aansluitingsbeweging aan Duitschland drei gen beide partijen do bondsregeering met een militaire bezetting van de bondsrepu bliek. Bij een. terugkeer dor Habsburgers in Hong'arijo trekt Frankrijk zijn credieten terug.De controle wordt verscherpt en over verdere maatregelen zal worden onderhan deld. Bij een poging de Hohenzollern op den troon to brengen verplichten beide par tijen zich dadelijk tot een scherp ultima tum. DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT Gewon» Q dverten tISn 30 cent per regel. Voor Ingezonden Mededeelingen wordt het a dubbele van het tarief berekend. a Kleine adverter.lfên, van ten hoogste 80 woorden, waarin betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en ver- huur, koop en verkoop 10.50. Wanneer Duitschland- in oen Russisch— Poolschen oorlog Rusland ondersteunt, ver klaren beide partijen Duitschland den oorlog". Het Berliner Tageblatt publiceert tege lijkertijd een concept-verdrag voor toe treding voor Zuid-Slavf8 tot deze geheime overeenkomst. Ook hier verplichten de partijen zich blindelings aan andere lan den den oorlog to vorklaren, zonder eenige reserve te maken voor de rechtvaardigheid van zulk een oorlog. Tenslotte is er nog een geheim protocol als toevoegsel aan de conferentie van Bel grado van Januari j.l., waarbij Tsjecho- Slowakije en Zuid-Sïaviö zich verbinden geen herstel van de Habsburgers in Hon garije te gedoogen. Tegenspraken. Zoowel van Tsjecko-Slowaaksche zijde als van Franscke zijdo is onmiddellijk een dementi over deze onthullingen uitgespro ken. Het „Berliner Tageblatt" zegt even wel, dat het nog uitvoeriger op de zaak zal terugkomen. Engeland. Geen vlooibasis in Singapore. Heden stemming. Heden zal in het Lagerhuis gestemd worden over het besluit der regeering tot intrekking van do plannen tot het bouwen van de vlootbasi? in Singapore. In Enge land zijn de meeningen omtrent dit besluit verdeeld, doch algemeen wordt aangeno men, dat het Lagerhuis het regeeringbe- sluit zal goedkeuren. De Australische mi- nis ter-prsident Bruce wijst in een tele- gram aan Mac Donald op de noodzakelijk heid eener vlooibasis te Singapore en zegt, dat het bestaan en het aanzien van het Britsche rijk in gevaar wordt gebracht door het opgeven van het plan tot den bouw dezer vlooibasis, en dat het in ge vaar brengen van het rijk een slag zou be- teekencnvoor-dim v/Jk-nnbnnrL De muiterij in Ierland. 10 officieren gearresteerd. Een huis op de ParadiscpiaTB te Dublin is Dinsdagavond door troepen omsingeld, daar vermoedt werd, dat dït het verblijf was der gedeserteerde officieren, alsmede van generaal Tobin en kolonel Dalton. Na dat het huis doorzocht was, werden tien officieren gearresteerd. Tobin is ontsnapt. Dalton was niet in het huis aanwezig. Minister Mulchahy dient ontslag In. In het IeTsche parlement werd gister aangekondigd, dat de minister van Verde diging, generaal Mulcahy, zijn ontslag heeft ingediend en dat de regeering voor ontslag heeft voorgedragen den adjudant- generaal, den chef van den generalen staf en den kwartiermeester-generaal. Rusland. De Godsdienstvervolging. De harde sovjet-Russen blijven bun haat tegen godsdienst en geestelijkheid koe len. De mecdoogenloozen hebben vrij spel, want de oneindige geheimzinnige Siberi sche steppen verraden niet veel van de mis daden. Do hulp, die uit het buitenland aan de geestelijkheid geboden wordt, is re latief zoo weinig. Over het lijden van de geestelijkheid, van wie honderden in Russische gevangenis sen en Siberië zijn opgesloten heeft mr. Tudor Pole, lid van de Anglicaansche mis sie tot steun van de orthodoxe geestelijk heid eenige bijzonderheden meegedeeld aan een redacteur van de „Daily Tel." „Dat ongeveer 1250 bisschoppen en priesters bun leven voor hun geloof hebben opgeofferd werpt een levendig licht op de jongste geschiedenis der orthodoxe kerk", nidus mr. Pole. „Tegenover de priesters, die de sovjet-maatregelen durven weer streven, wordt geen genade gebruikt. De Anglicaansche keTk doet iets om hot lot der geestelijken te verlichten. De bijeenge- zamëldo gelden worden in Rusische bank biljetten naar Rusland gezonden. Een vriend wiselt het daar voor chervontsj het nieuwe Russische geld, waarna het wordt verdeeld en door betrouwbare agenten naar verschillende centra wordt gebracht. Al daar worden nauwkeurige inlichtingen omtrent den nood der priesters ingewon nen cn do meest noodzakelijke hulpmidde len geschonken. Onder de ontvangers van deze gaven behooren ook vijf bisschoppen en zeventien priesters, die naar een eiland in Noord-Rusland zijn verbannen. Twee der bisschoppen werken daar als stal knecht en twee als schaapherder. Een van hen is 70 jaar oud. In de lange dagen van den zomer worden deze bisschoppen en priesters gedwongen om 11 uur per dag to werken. Dunne soc-p en hard brood dienen hun tot levensonderhoud. Twee andere bis schoppen vertoeven op een ander eiland cn zijn ongeveer van elk verkeer uitgeslo ten". Anderzijds wordt gemold, dat do onder- wijs-auloritcilen in (1e Tsjexnigoff-provin- cio een nieuwe circulaire tot de onderwij zers hebben gericht, om er wel op te letten, dat alle beelden en kruisen uit de school gebouwen geweerd worden. Overigens heeft het schoolpersoneel tot taak den kinderen te verbieden in de kerken te zingen of godsdienstonderricht te ontvangen. In de provincie Kursk zijn alle priesters uit de dorpen gevangen genomen onder be schuldiging van weerstand te hebben ge boden aan de sovjet-verordeningen. In Podolio zijn de meeste kerken en pastorieën in wiul.clmagazijnen veranderd. Turkije. De scheiding tusschen Kerk en Staat. S 1 u i t i n g d e r theologische schol ent ©Constantinopel. Al do theologische scholen te Conslan'i- nopel zijn Zaterdag gesloten. Zoo wildfc het de nieuwe onderwijspolitiek der Turk- sche regeering. Ongeveer 850 Lingo theologische studen ten waren verplicht hun geestelijk gewaad af te leggen en in leekekleeren te verschij nen indien zij (cn minste nog onderwijs willen genieten. De Kaüfaatskwestie. Konincr Hoessein besloot een adviseer.n- den raad in te stellen voor het Kalifaat en de wereldconferentie van Muzelmannen bij een te roepen voor de behandeling der al gemeene kwesties, welke de Muzelmannon betreffen. Britsch Indië Een samenzweringsproces. Moskou achter deschermon. Er is een aanklacht ingediend tegen den bekenden agitator Rat Roy en eenige an dere Indiërs. Zij worden beschuldigd van samenzwering tegen het gezag van de Britsche regeering. Het proces zal tegen twee der beklaagden bij verstek worden ge voerd. Hieronder behoort de leider der sa- .enzweiing, die achtereenvolgens te Mos trit bij nuiszoexmgüii gevAiuw» menten blijkt, dat do Dorde Internationale te Moskou in 1921 besloten heeft, India door een gewelddadige revolutie onder lei ding van Rat Roy, van de Britsche ovcr- hcersching te bevrijden. Te dien einde zou er een 'communistische partij worden ge sticht met gcldelijken steun van Moskou. Gevechten met de Sovjet. Troepen in Turkestan. Het dagblad ..The Pioneer" meldt, dat de actie der rebellen in Turkestan opnieuw opleeft. Eenige benden leverden gevechten met de Sovjet-troepen, vielen daarop de stad Chiva aan en plunderden deze. Door troepen der roode cavalerie werden de henden later verstrooid. Amerika. Negerbeweging in Amerika. 'Afrika voor de Afrikanen. Zesduizend negers waren Zondag in Ma dison-square Garden te New-York hijeen, om Marcus Garvey te verwelkomen, meldt do „Daily Tel." Gelijk wellicht bekend, poogt deze Garvey de leden van zijn ras in Amerika te verzamelen om ze naar Afrika over te brengen. De leider arriveerde in Madison-square, omgeven door zijn „legioen", „zwart e- kruis"-zusters en een le^er van negerjon gens, die als soldaten van de „zwarte re publiek" worden getraind. Onder wapengekletter en gezangen be steeg Garvey het spreekgestoelte om een uiteenzetting te geven van „Afrika voor Afrikanen". Geen zwarte is goed genoeg om den blanke te regeeren, geen blanke is goed genoeg om den zwarte te besturen. Op hartstochtelijke wijze ontkende hij 'n superioriteit van de blanke en hield vol, dat de neger slechts wordt achteruitgezet. De vereeniging tot cultiveering van den neger, waarvan Garvey president-generaal ia, telt 6 millioen leden. Van hen bevinden er zich SlA millioen in Amerika. De tijd breekt aan om de macht aan zich te trekken en zelfbestemmingsrecht te vra gen. Garvey besloot met de mededeeling, dat de Portugeesche en Liberische regco- ringen hem in Afrika reeds concessies kad- den verleend. HET VOORNAAMSTE KIEl'^3« BUITENLAND. Het proces-Zeigner. Bijzonderheden om trent en communistischen ex-premier van Saksen. Een geheim verdrag tusschen Frankrijk en Tsjecho-Slowakije? Een samenzwerir.gsproces In Britsch-* Indië. BINNENLAND. De Tv/entsche fabrikanten hebben*zich tot nieuwe door een onpartijdigen voorzit ter ie leiden besprekingen inzake het conflict in de textielindustrie bereid ver klaard. Bij Kon. besluit zijn algemeene regelen vastgesteld ten aanzien van de positie van vrouwelijke Rijksambtenaren, die in hel huwelijk treden. In den ouderdom van 71 jaar is gister middag plotseling te Hulst overleden d« heer J. J. F. van Zeyl, hoofdredacteur van „Zelandia". In de Tweede Kamer is de Begroeting van Buitenlandsche Zaken aan de orde. Gesproken Is o.a. over de erkenning van en de handelsbetrekkingen met Rusland; de sociaal-democraat Duys noemt Rusland het land, waar het kapitalisme het ergste is. OMGEVING. Pogingen om in de bollenstreek den Zonnetijd te handhaven. Kor.Ir' ';'2 Besluiten. Burgemeester s. Bij Kon. besluit is benoemd tot burge meester van Tiel mr. Ch. G. Schattenkerk, met toekenning van gelijktijdig eervol ont slag als burgemeester der gemeente Her wen en Aerdt. Bij Kon. besluit is aan J. P. Ruypers, op zijn verzoek eervol ontslag verleend als burgemeester van Schin op Geulle, met dankbetuiging voor de langdurige dieu sten door hem als burgemeester bewezen. Bij Kon. besluit van '18 dezer is aan Chr. H. Houtackers, op zijn verzoek, met in gang van 1 Mei a.s. eervol ontslag ver leend als burgemeester der gemeente Heel en Panheel, met dankbetuiging voor d« langdurige diensten door hem als burge meester bewezen. De huwende Rijksambtenares wordt ontslagen. Bij Kon. besluit is bepaald, dat"vrouwelij ke Rijksambtenaren, die in heb huwelijk tre den, met den dag van haar huwelijk eervol uit lands dienst ontslagen worden. Deze regel lijdt uitzondering: a. wanaee* de vrouw den vijf-en-veertigjarigen leeftijd heeft vervuld; b. wanneer ambtelijke werk» zaamlieden kunnen worden verricht in d4 echtelijke woning of in een localiteit, welk* binnenshuis gemeenschap heeft met die woning; c. wanneer dit door ons, hetzij voor een speciaal geval hetzij voor eet bepaalde categorio van ambten, wordt ber paald; een dergelijke bepaling kan als regel slechts worden getroffen, indien het .be^ trokken ambt als een bijbetrekking ka» worden waargenomen. Dit besluit treedt in werking 1 April. Bestrijding van de tuberculose. Jaarverslag P r o v. Z u i d-H oil. Vo r e e n i g i n f. Do Provinciale Zuid-Hollandscho Ver eeniging tot bestrijding der tuberculose heeft gistermiddag in het Notarishuis te Rotterdam, onder voorzitterschap van dr. J. Wagener haar twaalfde jaarlijksche ver gadering gehouden. Vastgesteld werd het jaarverslag over 1923, van den secretaris, den heerJ. H. A. Vooren uit Hillegom. Het verslag zegt o.m.: Het beroep, ge daan in het vorige jaarverslag op de aan gesloten vereenigingen, is niet vruchteloos geweest. Op enkele uitzonderingen na blijkt men algemeen meer op de hoogte te ko men van de voorschriften der regeering en van do regeling van het provinciaal subsi die. Een belangrijk hulpmiddel is daarbij gebleken do opleiding van de vele huisbe zoeksters op onze cursussen, waarbij d* provinciale huisbezocksLer zeer veel aan dacht wijdt aan de bijlagen van het jaar verslag. Dit werd aan allo huisbezoeksters toegezonden, zoodat zij zoo nodig in sa menwerking met de besturen de subsidie bepalingen kunnen hestudeeren .Waar hel noodig bleek te zijn, heeft do provinciale huisbezoekster door persoonlijk bezoek vele besturen nog mondeling ingelicht. Het groote aantal leerlingen van ie pro vinciale cursussen was oorzaak, dat van controlebezoeken door de provinciale huis- bezoeksters niet genoeg terecht kon komen. Het zal noodig zijn, dat het begin van een volgenden cursus niet wordt vastgesteld, alvorens aan alle vereen igingen een bezoek is gebracht. Een overdruk uit de Staatscourant, be vattende de subsidievoorschriften van hei rijk, wordt aangetroffen in do bijlagen van dit verslag. Nauwkeurige kennisneming wordt zeer aanbevolen; inzonderheid wordt herinnerd aan de inzending van de aan vraag om rukssubsidie vóór 1 Maart an elk jaar aan H.M. de Koningin. Aan de provinciale en plaatselijke ver- eenigingen werd als provinciaal subsidie in totaal toegekend hot belangrijke bedrag van f 62.575.95. Het aantal vereenigingen tot bestrijding van de tuberculose is gestegen tot 72. De in 1922 aangevangen tiende en elfde

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1924 | | pagina 1