MAANDAG 17 1924 No. 4410 PeABONNEMENTSPRIJSbodreagt bi] vooruitbetaling Voor Leiden 19 cent per week f 2.50 per kwartaal. Lij onze Agenten 20 cent per week 12.60 per k war taak Franco per post I 2.95 per kwartaal. Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonn6*s ver krijgbaar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij voor uitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 ct., met Geïllustreerd Zondagsblad 9 et. Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen 1. Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15 GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. II DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT: Gewon# adverfentlön 30 cent per regelt Voor Ingezonden Mededeelingen wordt het dubbele van het tarief berekend. Kleine adverlentfënf van ten hoogste 80 woorden, waarin betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en ver huur, koop en verkoop f0.50. pit nummer bestaat uit twaa bladen. V Het liberalisme. Zaterdag heeft de Vrijheidsbond een al- "emeen© vergadering gehouden, waarvan Se bladen geven de lange openingsrede van. den voorzitter, mr. M, C. Dresselhuys, jaar verslag en bestuursverkiezing: Of er ver der nog iets besproken is, en wat en hoe daarvan hebben wij nog in geen enkel Zondagochtendblad iets gelezen. Mr. Dresselhuys heeft een rede gehou den over het liberalisme, waarin hij ver klaarde „een omschrijving van het liberale beginsel is niet in enkele woorden te geven" -maar, ook blijkbaar niet in vele! Want. na een aandachtige lezing van mr. Dresselhuys' lange rede, vreten wij nog niet, wat hij nu eigenlijk wil verstaan heb ben onder liet liberalisme. En, al besluit hij clan ook: Maar genoeg om te verklaren, dat de eerbied der liberalen voor de men- sclielijke persoonlijkheid en voor de vrijheid geenszins (wij spatiee ren. Red. L. Ct:) strijdig is met sociale maatregelen. Wij kunnen deze bewering gezien de li berale theoriën en gezien de waarneem bare feiten, tot onzen spijt niet aanvaar den. De liberale leer en practijk is maar al te vaak zóó geweest en nóg zoo, flat men uit „eerbied" voor „de menschelijke per soonlijkheid en voor de vrijheid" niet wilde overgaan tot bescherming, hetzij in het vrije leven hetzij door wettelijke maatregelen, van de oeconomisch zwakke ren, voor wie die vrijheid zóó gelijk werd aan dwang. Daarmee is, natuurlijk, niet gezegd, dat 'de liberalen individueel, Allen zoo zijn 1 volstrekt niet. Mr. Dresselhuys merkte in zijn rede op: Men spreekt van bardheid van li berale werkgevers en zeker waren er zoo en ziin er zoo nog. Maar alleen li beralen? Is het noodig, om te her inneren aan de enguête door Goeman Borgesius over onze arbeidstoestan den bevorderd, om in gedachte te bren gen, dat het waarlnk niet de liberale werkgevers waren bij wie do ergste toestanden heerschtcn. De Storken, de van Markcn's en zooveel anderen zul- lichtpunten blijven op sociaal-in dustrieel -"dried. En wij zullen niot ontkennen, dat er fiberale werkgevers zijn. als de hier be doelde. Evenals er ook Katholieke werkge vers zijn, die als zoodanig niet beantwoor den aan de Katholieke beginselen. Dat echter de liberale beginselen tot goe de, gezonde, mensch-waardigo arbeidstoe standen hebben geleid of nog zouden lel den wij blijven het beslist ontkennen. LEIDEN'S ONAFHANKELIJKHEID. 359-Jarig bestaan op 3 Oct. 1924. r" Aan de Burgerij. r 'Al scheiden ons nog circa 7 maanden tan den herdenkingsdag, wij me enen, in dachtig het bekende spreekwoord: „Tijd vliegt snel", nu reeds alien ou alles te moeten oproepen om plannen te maken voor de verlichting en versiering onzer stad op 3 Oct. a.s. Waar Den Briel, Alkmaar en Middel burg ons reeds voorgingen, is onze com missie van meening, dat niet zij alleen, doch allo, inwoners, als om strijd zullen willen meedoen om Leiden gedurende die dagen in een feestkleed te steken Temeer nog, waar wi.j jnochten verne men, dat 't in het voornemen van H. M. de Koningin ligt, onze stad dien dag te be zoeken en alsdan een rondgang door de geheele gemeente maken. Egn ieder, die bekend is met de historie, weet wat Leiden voor 350 jaar gedaan en opgeofferd heeft om onafhankelijk te blij ven. Do groote wereldoorlog ligt een ieder nog versch in geheugen om te beseffen wat of bet beteekent onafhankelijk te ziin. Het zal daarom een daad van piëteit zijn tegenover onze voorouders, dien dag Waardig te herdenken. Wij richten daarom het verzoek tot een ieder om buurtcommissiën te vormen en bewijzen van instemming te willen zenden aan ons secretariaat Oude Singel 160. Binnen korten tijd hopen wij een ver gadering uit te schrijven en zullen daar gaarne een ieder zien dl1© oma oomné be-1 hulpzaain wil zijn. Het Vcraierilngs-Goimitë, A. M. TOUW, Voorzitter. M. ZIEGELAAR .Secretaris. P. A. VAN DEN HEIDE, Penoitngm. H. G. GASPARI. .0. J. VAN DEENB. JOHs. DEKKER. J. G. PULLE. -x- BUITENLAND Duitschland. De overeenkomsten met rïs „micum". Volgens de Deutsche Bergwerkzeilung verzekert men van Fransche zijde, dat de Fransche regeering genegen is de overeen komsten met de micum te vervangen door overeenkomstige afspraken van regeering tot regeering. Zij wensoht echter de mi cum in stand te houden als lichaam van toezicht voor bet nakomen dier afspraken. Zoolang geen overeenkomsten van regee ring tot regeering over de leveringen in na- tura gesloten zijn, moeten die met de mi cum van kracht blijven. De a.s. verkiezingen. In verband met de a.s. verkiezingen wor den allerlei voorspellingen gedaan. Indien volgens algemeene verwachting de sociaal democraten bij de stembus de nederlaag lijden, zal president Ebert als zoodanig aftreden. Aangaande zijn opvolgers ver diept men zich in gissingen: sommigen brengen zelfs de aanwezigheid te Berlijn van den ex-krooprins die daar met een aan tal bekende politieke persoonlijkheden zou hebben geconfereerd, met een eventueele candidatuur van dezen voor het president schap in verband. Het Hitler-preces. Een protest van Kardinaal Faulhaber. Generaal Von Lossow, die Vrijdag uit do rechtszaal is geloopen, weigerde ook Zaterdag aan den oproep van de rechtbank te voldoen. Hij verscheen niet en werd daarvoor tot een tweede boete, nu van 50 mark, veroordeeld. Bij het begin van de -zitting werd door den president een schrijven van kardinaal Faulhaber voorgelezen, waarin do kardi naal zich verdedigde tegen de aanvallen, welko generaal Ludendorff tegen hem ge richt heeft. De generaal heeft om een copio van dat schrijven verzocht, teneinde het. te kunnen weerleggen. Come cl ie of geen come die? Zooals men weet, beweren de getuigen Von Kahr, Von Lossow en Seisser, dat zij, door den overval van Hitier gedwongen, in den Bürgerbraukeller comedio gespeeld hebben. Het. vermoeden dat 't driemanschap pas zijn draai heeft genomen, toen het zag dat ondergeschikten op eigen houtje maatrege len hadden genomen om den staatsgreep van Hitler to onderdrukken, heeft Zater dag veld gewonnen door de openhartige getuigenis van den stedelijken bevelhebber generaal Tanner. Deze verklaarde o.m.: „Toen v. Lossow uit den Bürgerbraukeller op de komman- dantuur kwam was uit zijn woorden geen wijs te worden. Hij schold alleen en praatte voortdurend over dwang en overval Wij deelden hem mede dat wij do troepen hadden geconsigneerd, hetgeen hij goed vond, zeggend dat hij alles aan ons over liet. Hij had trouwens, ook als hij gewild had, onzo maatregelen niet ongedaan kun nen maken, want wij zouden op ons stuk zijn hlijven staan". Een andere getuige, prof. Bauer, de voorzitter van de aan Von Kahr getrouwe Vaderlandslievende Verbonden, gaf open hartig toe, dat in alle verbonden de leus gold:„Op naar Berlijn!" De getuige tracht te weliswaar do beteekenis van dit woord to verzwakken door te zeggen, dat het in de eerste plaats overdrachtelijk gemeend was, doch moest toegeven, dat hij herhaal delijk had gezegd: „Het kan eiken dag komen; wij hebben de nieuwe grondwet al in onzen zak", en later: „ALs Hi tier zich bij v. Kahr. had aangesloten, zouden onze troepen al in Midden-Duitschland staan". Op de hom na 8 November gestelde vToag waarom von Kahr zich niet bij den op- marsch naar Berlijn bad aangesloten, ant- woordde hij: „Dat kan men niet zeggen, anders komt von Kahr voor het gerechts hof te Leipzig, net als Hitier". Op de vraag van luitenant Neumann: „Hoe staat het nu met den opmarsch tegen Berlijn", had hij geantwoord: „Natuurlijk gaan wij er op los, mijn uiteenzetting was toch dui delijk genoeg'" De getuige zeide, dat hij geen onverwijl- den opmaTsch gewild had. Men moest zijn bloed sparon voor den bevrijdingsoorlog in in het Westen. Verder legde prof. Bauer nog de gewich tige verklaring af, dat een nieuwe grond wet in al-Duitsohe kringen te Berlijn was voorbereid. Deze mededeeling wekte groote belangstelling bij de verdediging, welke den getuige daarover nadere vragen wilde stel len, wat de president echter belette. De zaak zit zoo. De verdediging beweert dat het onweer den Bsten November ook in het Noorden had moeten losbarsten, en wel uit al-Duitsche kringen, zij het niet die, welke naar het directoire streefden. Von Kahr verschuilt zich thans achter liet on- schuldigo directoireplan, doch zou, volgens clo verdediging, er op hetzelfde oogenblik op los hebben willen trekken als kapitein Glass van bet al-Duiisebo verbond te Mun- chen. Dat zou do sleutel zijn tot v. Kahr's toespraak in den Bürgerbraukeller, toen hij zeicle: „De tijd is gekomen!" Dui'schland's ontwapening. Naar een nieuwen oorlog? In verband met het bovenstaande, waar in gesproken wordt van een bevrijdings oorlog in het Westen, is het misschien wel interessant aan te halen de door de Fran sche „Matin" gepubliceerde resultaten van oen onderzoek, in Duitschland ingesteld door den Amerikaanscheri journalist Con- stantin Brown, dio opdracht bad van de „Chicago Daily News" om licht te brengen in do kwestie der Duitsche bewapeningen. Brown verklaart o.a. dat het duidelijk is dat Duitschland zich voorbereidt op een nieuwen oorlog. De meeste Duitsche stu denten zijn reserve-officieren en worden jaarlijks gedurende zes maanden geoefend Het aantal actiefdienende officieren is grooter dan bij bet verdrag bepaald. Jon gelieden in den leeftijd, waarop zij voor militairen dienst in aanmerking zouden komen, worden op bepaalde tijden opge roepen voor een intensieve oefening van zes weken tot twee maanden, zoodat iedere compagnie, die in beginsel bet toegestane effectief bezit, in werkelijkheid jaarlijk- scbe contigenten krijgt. Ieder regiment bevat twee geheime onder-divisies en kan aldus onverwijld in een divisie veranderd worden. Frankrijk. Generaal Pellé t. Generaal Pellé, de vroegere Fransche liooge commissaris te Constanlinopel is gisteren te Toulon overleden. Engeiano. Hei conflict in de mijnindustrie. Een nederlaag der Labour te verwachten? Tengevolge van het verwerpen van het aanbod der mijneigonaren door de arbei ders is de politieke toestand zeer moeilijk geworden, zoozeer zelfs, dat een crisis zeer spoedig mogelijk is. De mijnwerkersconferentie heeft er bij de regeering op aangedrongen, dat zij het wetsontwerp op het minimumloon, dat in gediend is door de lahourafgevaardigde Adamson, aanstonds in behandeling zal nemen. Om technische redenen gaf de regeering er de voorkeur aan zelf een wetsontwerp in te dienen. In het regeeringsontwerp zou een loon schaal worden vastgesteld, gebaseerd op de levens-kosten en zonder rekening te houden met de betalingseapaciteit der mijnindus trie. Deze loonpolitiek, welke een bedrei ging der industrie met zich brengt, hebben vele tegenstanders van deze regeering ge vreesd en voorzien, bekende economen heb ben er tegen gewaarschuwd en er den na druk op gelegd, dat de herleving der in dustrie, welke sinds eenige maanden valt waar te nemen, niet kan aanhouden, in dien zulk een eenzijdige loonpolitiek mocht worden gevoerd. Het gevolg zou zijn, dat de geheel nor male winst der mijneigenaren door de loo- nen zou worden verzwolgen, zoodat de prij zen aanmerkelijk zouden moeten worden verhoogd en de duurte zou toenemen. Automatisch zouden dan de loonen op nieuw oploopen, met hetzelfde gevolg en er zou een economische crisis uitbreken, waarvan het einde niet te voorzien is. Afgaande op hetgeen de bekende econo misten, met inbegrip van mannen aJs Mac Kenna, gezegd hebben, moet men vreezen, dat de regeering zich heeft laten dwingen, den noodlottigsten koer3 in te slaan. Men mag verwachten, dat zoowel de li beralen als de conservatieven zich krach tig tegen het wetsontwerp zullen verzetten, aangezien zij van oordeel zijn, dat slechts door middel van een vergelijk een bevre digende overeenkomst kan worden gesloten Het lagerhuis zal waarschijnlijk niet gedoogen, dat de regeering langs wetge- venden weg den mijneigenaars een last óplegt, welken zij niet kunnen dragen. De regeering heeft dus onder do pressie der mijnwerkers liaar neutraliteit laten varen. Zij is, wat zij eigenlijk steeds ge weest is: een mijnwerkersregeering gewor den. Acht leden van het kabinet behooren tot d'en mijnwerkersbond. Bovendien zijn 45 leden der labour fractie mijnwerkers. De regeering poogt thans de mijnwerkers het lagerhuis de wet te doen voorschrijven. Tenzij er nog een wijziging in de situa tie intreedt is de politieke toestand uiterst critiek en bevindt de regeering zich in ge vaar oen nederlaag te lijden, welke haar zou kunnen dwingen tot aftreden. Dezen toestand heeft zij aan zichzelf te wijten. De Prins van Wales. Een n i cu we val van het paard. Bij een militairen wedren met hindernis sen nabij "Wahkingham is de prins van Wales Zaterdag van zijn paard gevallen. Hij werd op een draagbaar naar een boer derij gebracht, waar bem bet eerste ver band werd aangelegd. De prins was niet ernstig gewond, doch had een lichte hersenschudding opgeloo- pen. Later werd hij naar Londen overge- bracht. Er werd een geruststellend bericht naar den kpning en de koningin gezonden. De prins had in clen morgen reeds in een aftderen wedren met hindernissen gereden Italië Quirinaal en Vaticaan. Niouwblijk van goede verlioudin'g. Bij gelegenheid van de verhuizing van Z.Exc. jhr. v. Nispen tot Sevenaer, den Nederlandschen gezant bij den H. Stoel, zal een receptie van Nederlanders paats hebben. Ook Z.Em. kardinaal van Ros- sum en de gezant bij het Quirinaal Z.Exc. jhr. van Royen worden verwacht. Dat de twee laatste functionarissen el kaar daar zullen ontmoeten is wel kenmer kend voor de.verliouding Prins d'Annunzio. De koning heeft den dichter d'Annunzio tot Prins van Monte Vevozo benoemd, hit dankbaarheid voor de door hem tijdens den oorlog en den vrede aan het vaderland bewezen diensten. Griekenland. De bomaanslagen te A*h~ Een c o mp 1 o ti. Het blad „Elefthcfos" meldt, dat de po litie een complot op het spoor is gekomen, dat zich ten doel heeft gesteld, alle vreem de gezantschappen in de lucht te doen vliegen. Aan het complot namen een aan tal reactionairen doel. Deze zijn echter niet do hoofdpersonen, aangezien de golden ter uitkeering van een en ander uit het buitenland kwamen. Men verdiept zich in gissingen over de vraag, van wien de op zet van dit misdadig plan afkomstig is. De Grieksche koningskwestie. Er wordt bericht, dat twee leden van het constitutioneele comité Haltes en Tsouka- las naar Boekarest zijn vertrokken om koning George te overtuigen vrijwillig af stand van den troon te doen. Mesopotamië. De minister van justiiie vermoord. Volgens een draadloos bericht uit Kon- stantinopel is de minister van justitie van Mesopotamië, Taufik Pasja, vermoord. HYMANS do nieuwe Belgische Minister van Buiten- landsche Zaken. Hoewel de heer Hymans half-officieel laat meedeelen, dat hij een vriend van Nederland is, hebben wij toch grond te vermoeden, dat men in Den Haag zijn hart vasthoudt, Tenzij Hymans uitdruk kelijk zou verklaren, dat hij geen annexio- nist is. BINNENLAND HET VOORLAAGSTE H1EU.Ï3. BUITENLAND. Belangrijke getuigenverklaringen in het Hitler-proces. Een protest van Kardinaal Faulbaber De Engelsche regeering en het conflict in de mijnindustrie. Het Labourkabinet heeft zich in een wespennest gestoken. De Prins van Wales heeft tengevolge van een nieuwe val van een paard een lichtr hersenschudding gekregen. Ontploffing in een lucifersfabriek te Ronco Canavesa. Het Italiaansche stadje wordt docr brand bedreigd. (Telegrammen) BINNENLAND. Vrij spoedig wordt een verhooging der tabaksbelasting verwacht van vermoedelijir 10 procent. De socialistisch Tweede Kamerfractie zal een initiatief-voorslel indienen tot het in stellen van oen enquele nopens het geschil in da textielindustrie in Twente. Een drogist gearresteerd wegens een ver dacht sterfgeval te 's-Gravenhage. (Ge mengde Berichten) OMGEVING. Zilveren Priesterfeest van Pastoor Quant te Noordwijkerhout. De gemeente-secretaris van Voorhout, de heer Schrijnder, is benoemd tot burge meester te Grootcbroek. INTERNATIONAAL EUCHARISTISCH CONGRES (Officieel). Een dezer dagen zal de secretaris van liet Comité voor Pers en Propaganda te Romo aankomen, om namens dit comité een zeldzaam exemplaar uit 1639 van Lco- nardus Marius' boekje „Amstelredams oer endo opcomen door de -denckwaardighe mirakelen aldaar geschied aen ende door het H. Sacrament des Altaers anno 1345" Zijne Heiligheid Pans Pius XI aan te bie den, vergezeld van een gecalligrafecrde latijnscke oorkonde, waarin de vreugde van Katholiek Nederland ls uitgedrukt over het houden van het 27e Internatio naal Eucharistisch Congres in Nederlandss hoofdstad. Het boekje is gevat in oen kun stig vervaardigd foedraal, dat gesierd is met het gouden stempel van het congres, welk stempel ontworpen is door de kun stenaars Jan Eloy en Leo Brom. Aan Zijne Eminentie Kardinaal W. van Rossum C.s.s.R., den Kardinaal-Legaat, zal even eens een fraai gebonden exemplaar met Nederlandsche opdracht worden ter hand gesteld Dezer dagen worden ook over geheel ons land eenige duizendtallen groote affi ches verspreid met bijzonderheden over 't congres en >de namen der plaatselijke ver tegenwoordigers, waar men zich kan op geven voor kaarten en huisvesting. Koninklijke Besluiten. Universiteit te Groningen. Bij. Kon. besluit is benoemd tot gewoon hoogleeraar in de faculteit der geneeskun de aan de rijksuniversiteit te Groningca, om onderwijs te geven in do ziektekunde, de ziektekundige ontleedkunde en de ge rechtelijke geneeskunde, dr. H. T. Deel-"* man, directeur van het Laboratorium van het Kankerinstiluut te Amsterdam Burgemeesters. Bij Kon. besluit is aan jhr. G. L. B. "W. van Suchtelen van de Haare op zijn ver zoek met ingang van 10 Juni eervol ont- g verleend als burgemeester der ge meente Stad- en Ambt-Vollenhove. Bij Kon. besluit is benoemd tot burge meester der gemeente Grootcbroek J. A. Schrijnder. De tabaksbelasting. Verhooging van den accijns. Men meldt ons uit Eindhoven dat in liet begin der afgcloopen week eenige voor aanstaande personen uit de tabaksindus trie te Valkenswaard en Eindhoven op audiëntie zijn geweest bij minister Colijn, ter bespreking van de tabak^jelasting. Bij deze audiëntie is komen vast te staan, dat minister Colijn liet standpunt betref fende de verbooging van de tabaksbelas ting absoluut handhaaft. De verhooging zal vermoedelijk 10 pet. be dragen en de inwerkingtreding zou vrij spoedig te verwachten zijn. Uit de Bouwvakken. Het hoofdbestuur van den Alg. Ned. Bouwarbeidorsbond heeft besloten binnen een paar weken oen buitengewoon lionds- eongres uit te schrijven, waar een defini tieve beslisisng over de inzake de collce- tieevo arbeidsovereenkomst aan te nemer houding zal worden genomen. De Vrijheidsbond. In het hoofdbestuur zijn herkozen do heeren mr. H. G. Dresselhuys, voorzitter, mr. G. A. Boon. algemeen secretaris, rar. P. Rink, prof. B. D. Eerdmans. S. v. d. Bergh Jr., Abr. Staalman en mevr. "W "Wy- nandts Francken-Dyserinck. Gekozen werden mevr. van Riel-S.noen-' ge te Emmen, do heeren D. do Boer (Stompctoren), dr. W. G. v. d. Berg, wet houder van Groningc-n en A. v. d. oydo te Zierikzec, lid van Geur Staten van Zee land. Do Minister van Binnenlandsehc Za- ken heeft de gemeentebesturen er nogmaals

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1924 | | pagina 1