b uitebh-amd 15e Jaargang. DONDERDAG 8 MAART 1924 No. 44 Oi e Scicboke Sou/tam' DeABONNEMENTSPRIJSbedraegt bij vooruitbetaling ,Voor Leiden 19 cent per week f 2.50 per kwartaal. Bij onze Agenten 20 cent per week 12.60 per kwartaal. Franco per post I 2.95 per kwartaal. Het Geïllustreerd Zondagsblad ia vow do Abounds ver krijgbaar tegen betaling van 50 et. per kwartaal, bij voor uitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 ct., met Geïllustreerd Zondagsblad 9 ct. Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen I. Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN TgL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15 GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. II DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT: Gewone advertenllön 30 cent per resel^ Voor Ingezonden Mededeelingen wordt het dubbele van het tarief berekend. Kleine adverientiën, van ten hoogste 80 woorden, waarfij betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en ver* huur, koop en verkoop 10.50. Dit enmntei* bestaat uit twrea bladen. V „wij, Katholieken". r „Wij Katholieken"Wie worden daar mede bed oei dl 1Tot op gisterenavond verkeerden wij in d© mecninig, dat daar mede niet anders bedoeld kunnen zijn, dan degenen, die zich noemen kind der éé-ne, hei lige. katholieke en apostolische Kerk, wier zichtbaar opperhoofd is de Paus van Rome. Er zijn nog wel eenige secten, die zich ook aanduiden als Katholiek, met een andere bijvoeging, zooals oud-katholiek, liberaal- katholiek. Maar algemeen ifi toch onder ons de opvatting dat d e katholieken zijn de Eoomschen, de Roomsch-Katholieken. En dat is ook de eenig-ware. de alleen-juiste opvatting Keen, zoo lazen we gisterenavond in een der bladen, dat is niet de goede opvatting: ook de Protestantenkunnen, moeten zich Katholiek noemen! (Zulks lazen wij in een verslag van een propaganda-bijeenkomst, die Dinsdagavond in de Groote- of St. Bavokerk te Haariem is gehouden aan den vooravond van de al gemeen© vergadering der Evangelische Maatschappij. Een zekere ds. Foeken verkondigde op deze vergadering, dat de Protestanten zich niet maar rustig door Rome „met-Katholie ken" mogen laten Roemen. Hij citeerde Ty- rell die schreef: ..Het'woord „Katholiek" is muziek voor mijn ooren; het roept mij voor den geest de uitgebreide, wereldomspannen de armen van Hem, Die stierf voor de go.- heel© menschheid". Inderdaad, de naam .katholiek" (wat „algemeen" beteekont) wijst op een alge meenheid, en duidt aan het typeerende ken merk van de de katholieke Kerk, haar „wereldomspannende" leer. En nu is de nieuwste uitvinding van de met alle middelen Rome bestrijden de Evangelische Maatschappij, dat ook de Protestanten zich Katholiek kunnen en moeten noemen! Wij wijzen daarop als op iets merkwaar digs. Wij gelooven echter niet, dat ds. Foe- ilcen bij de Protestanten veel succe-s zal heb ben met 'zijn lumineus denkbeeld om zóó propaganda te maken. En, als hij er wél succes mede zou hebben, dan, hij moge ons op ons woord gelooven, zullen „wij ka tholieken", tot nu-toe algemeen als de ka tholieken beschouwd, er heusch niet beang stigd onder worden, en ook zelfs heelemaal niet jalcersch zijn over deze arrogantie. V Anti-Roomsch. Dinsdag is ook te Haarlem gehouden, in de RemonstrantscKe kerk, een bijeenkomst van den Internationalen Bond tot Verdedi ging van het Protestantisme; natuurlijk eveneens onder de auspiciën van de Evan gelische Maatschappij. Deze bijeenkomst is volkomen geken schetst als wij citeeren een der sprekers, volgens het verslag in de „N. R. Crt.":; Welke wegen hebben wij nu te betre den? Wij moeten ons Protestantisme weer in zijn anti-Rooms oh karakter her stellen. De jonge predikanten dienen in dezen zin opgeleid te worden. Ook bij het godsdienstonderwijs moet men in dezen geest arbeiden. Men kan cursus sen houden en door de volksuniversitei ten de aandacht op het vraagstuk vesti gen. Op alle manieren moet men er op wijzen, dat met het voortschrijden van het Roomsoh-Katholicismie groote cultuurwaarden gevaar loopen. Ons dunkt, dat vele, zéér vele oprecht- godsdienstige Protestanten van zulk een ..Protestantisme", negatief en fel anti- Roomsc-h, toch wel een afkeer zullen gevoe len. - En is dat soms.... Protestanteche Ka tholicisme?! V Verdraagzaamheid 1 Wij zien in onzen tijd wel veel stormpjes van anti-papisme opkomen. Zoo is ér "Woensdagavond een bijeen komst gehouden in „Salvatori" te Amster dam door de Vereeniging „Protestant 'Nederland" tegen „Het a.s. Eucharistisch Congres". Eenige dominé's zetten daan de menschen op tegen Rome en de Roomschen. V Ook tegen de Roomschen persoonlijk; ,«oo werden de Protestanten voor den .Katholieken musicus. Hubert Cuypers, ge waarschuwd, omdat deze bij het Eucharis tisch Congres muzikale uitvoeringen zal dirigeeren. - Het was sommigen aanwezigen blijkbaar wat al te grof. Wij citeeren uit ee-n verslag In „Het Han delsblad": De heer Elzinga zeide, dat de schuld van de groeiend© imackt van' Rome ligt bii anti-re.voïutionairen, Dat ministers Colijn en De Visser met Rome hand in hand gaan, mag door een pro testant niet gedoogd (l€veadig applaus) Is [Minister De Visser ook a;l anti revolutionair? (Red. L. Crt.) De heer Soheurs zeide o.a. dat het misoffer niet tegenover het kruisoffer behoeft te staan. Waar er in dezen 'tijd van ongeloof nog zoovelen zijn die Christus eeren op hun wijze moet dat toegejuicht. Rome wil Nederland be keer en. ,,Ik verheug mij daarover", zeide spr. (Ceroep: „Ga nou weg!") .Laten wij protestanten daar een voor beeld aan nemen en het ongeloof be strijden', maar niet Strijden met aan hangers van een ander geloof". De heer De Vries merkte o.a. op, naar .anleiding van de opmerking Rome niet belachelijk te maken, dat ook ds. Bak ker zich daaraan had schuldig gemaakt Oék zèide hij. naar aanleiding van de opmerking van den inleider, dat Hubert Cuypers directeur was van de Chr. Oratorium Vefeeniging, dat do kunst boven geloofsverdeeldheid moet staan. Dr. Bakker antwoordde in het kort. Hij zeide oa. dat met het dienen van de kunst maar niet alles kan gedekt. Met. een R..-K. directeur dreigt 'het ge vaar, dat de Oratorium vereeniging missen zal gaan zingen. En wekken de vijf-cent jubileumpostzegels gedachten op aan, onze Koningin? Neen aan de hemel-kon inginne. Ook blijkt hoe de kunst in Roomsohe richting gaat. Wij willen onzen lezers bij al dat onver draagzaam anti-papisme twee opmerkingen maken Ten eerste: men denke niet. dat zoo Mie Protestanten zijn. Dat is gelukkig volstrekt niet waar. Vele Protestanten verfoeien zelfs dat anti-papistische gedoe. Ten tweede: Men stelle zéker nooit tegen over anderer onverdraagzaamheid eigen onverdraagzaamheid. Zulk een houding zou in strijd ziin met onze Katholieke levens opvatting. Daarvan moeten wij ons steeds doordrongen houden. België. De Ministercrisis. Theu.nis wil het weer probeeren. De eigenaardige wijze, waarop van ko ninklijke zijde bij het zoeken naar een ka binetsformateur wordt te werk gegaan, heeft niet alleen in socialistische, maar ook in katholieke Vlaamsche parlementaire kringen groote ontevredenheid verwekt. Het is n.l. in België een cpnstitutioneele en parlementaire gewoonte, om een nieuwe regeering te zoeken in de kringen, die' de vorige regeering ten val hebben gebracht Logischerwijze zou de koning in dit geval zich dus hebben moeten wenden tot de Vlaamsche katholieken, tot de socialisten, tot den Brusselschen Katholiek Renkin en tot de frontpartij, dae het kabinet-Tlieunis hebben omvergeworpen.. Deze kringen staan echter niet bijzon der goed bij de liberalen aangscbreven, die aan het bof invloed hebben. Zoo komt hei, dat men obstinaat, ondanks de uitspraak van het parlement, Tiieimis andermaal aan het bewind wil brengen. Het is ook onder dienzelfden invloed, dat de koning tot den Waalschen katholiek baron Houtard het verzoek richtte, om een kabinet te willen vormen, een verzoek, dat eigenlijk eerst officieel aan Vandervijvere had behooren te zijn gedaan. Dit is eigen lijk een kaakslag voor het katholieke Vlaamsche volk. want het is een feit, dat Vandevijvere officieel geen aanzoek ont ving, omdat hij de Vlaamsch-gezinde ge dachte is toegedaan. Daar de Katholieke Vlamasche kamerle den inzagen, dat men van hoogerhand per sé Theunis weer aan het bewind wilde hebben, hebben zij eergister in een verga dering de voorwaarden besproken, onder welk zij voor en eventueele medewerking met Theunis zouden te vinden zijn. In de erste plaats willen zij op het ge bied der builenlandscbe politiek, dat min der aan de Fransche grillen wordt toege geven. De Ruhrbezetting ineens te doen ophouden zou onmogelijk zijn, hoewel al gemeen bekend is, dat de meerderheid der katholieke Vlamingen steeds tegen die be zetting is geweest. Men zou dus geleidelijk tot een tempering der Fransche en daar mede ook der Belgische bezettingspolitiek in Duitschland willen komen. De Belgische delegaten in de interna tionale commissies en comité's zouden een minder Fransch-dolle politiek moeten vol gen en grondige rekening moeten houden met de Engelsche desiderata. Inzake de birmenlanclsche politiek zou den de Vlamingen in de eerste plaats de volledige en loyale toepassing eischen der bestaando taalwet en wat betreft de nete lige kwestie van het taairegiem in het le ger. die over enkele maanden in het parle ment in behandeling zal komen, zullen dé katholieke Vlamingen van een eventueel door hen te steunen nieuw kabinet-Theu- nis e belofte afdwingen, dat de regeering in déze de vrije discussie zal veroorloven, m.a.w. dat zij zelf geen positie voor of te gen deze kwestie zal nemen. Dit zijn de voornaamste eischen der Vla mingen, zooals die gistermiddag door de heeren prof. Poullet, van Overberghe, rar. Baels en Heijman aan Theunis werden kenbaar gemaakt. Van democratische zijde werd verder aangedrongen op het intact handhaven door de toekomstige regeering van de be staando wet op den achturigen arbeidsdag Na van deze Vlaamsche desiderata te hebben kennis genomen, beeft Theunis zich naar bet koninklijk paleis begeven, om aan den koning mede te deelen, dat hij de taak aanvaardt om een nieuw katholiek liberaal ministerie te vormen. Duifschland. De Bijksdag-cntbinding aanstaande? Het Gentrum voor nieuwe ver kiezingen op 6 April a.s. De Centrumfraclio van den Rijksdag heeft gister besloten er op aan te sturen, dat de Rijksdag, na .afdoening van de hoofdkwesties, door de regeering zal wor den ontbonden en dat de nieuwe verkiezin gen op 6 April a.s. zullen plaats hebben. Indien de andere ïggeeringsparlijen zich bij dit besluit aansluiten, is de mogelijk heid niet uitgesloten, dat do Rijksdag reeds Zaterdag a.s. wordt ontbonden. Wiiih ziek De vroegere rijkskanselier Wirth lijdt aan griep en longontsteking. Zijn toestand wordt tamelijk ernstig geacht. De arbeidsconflicten in Duitschland. L ij del ij k verzet bij de Ba disc be Anilin und Sod a-Fa brik. Het aantal arbeiders bij de „Badiscko Anilin- und Sodafabrik" ie Ludwigshafen, welke de toepas?im- xan. den 9-urigen ar beidsdag met lijdelijk verzet hebben be antwoord, bedraagt in ronde cijfers 20.000 Verscheidene duizenden arbeiders dron gen, na een door de radicalen bijeengeroe pen vergadering de binnenplaats der fa briek binnen en bedreigden de aanwezige beambten, van wie verscheidenen een pak slaag kregen. De militaire controle in Duitschland. D e v»o lledige hervatting aangekondigd. De Gezantenraad te Parijs heeft gister, in tegenwoordigheid van maarschalk Foch den tekst opgesteld van de voor Duitsch land bestemde nota betreffende de hervat ting van de militaire controle. De Raad heeft in groote lijnen de Britsche voorstel len. behoudens enkele kleine detailwijzi gingen, aangenomen. De nota, welke gisteravond aan de re geering te Beriijn zou worden toegezonden, verklaart dat de hervatting van de mili taire controle in Duitschland binnenkort zal plaats hebben en eischt het recht op voor alle leden van do Intergeallieerde Mi litaire Controle-Commissie om met behulp van de Duitsche autoriteitenin geheel Duitschland na te gaan, of gedurende het jaar 1923, toen de controle bad opgehou den, Duitschland niet is voortgegaan met nieuwe militaire voorbereidingen en of de ontwapening thans als definitief ten uit voer gebracht kan worden beschouwd. Indien de Duitsche regeerihg bij dit on derzoek liaro medewerking verleent en aan den anderen kant de resultaten daarvan negatief zijn, zullen de geallieerden er in toestemmen de militaire controle-commis sie te vervangen door een garantie-com missie of eenig ander lichaam in den vorin van een beperkte commissie, overeenkom stig de door den Gezantenraad in de maand September 1922 aan Duitschland gedane voorstellen. Vooraf echter zal het Rijk moeten heb ben voldoen aan de vijf eischen, gesteld in de nota van 1922, welke voornamelijk be trekking hebben op aan te brengen wijzi gingen in de wetgeving inzake den uit voer van wapenen en de militariseering van de politie. v Frankrijk. De daling van den franc. B u t e n 1 a nid s c h e „m a n o e u v r s" Het nieuwe record van den wisselkoers geeft den Parijscbën bladen aanleiding tot nieuwe prolesten tegen de financieele ma noeuvres van het buitenland. De „Echo de Paris" stelt met bitterheid vast dat do briefwisseling van Mac Donald en Poin- caré niet voldoende is om db financiers met eenige welwillendheid jegens den franc to bezielen. De „Pelit Parisien" ziet er de uitwerking in van -den gestadigen, langza- men, voorziebtigen, maar wel degelijk ge- wilden druk, die uit het buitenland wordt uitgeoefend. Het „Journal" is nauwkeuri ger en zegt: Deze hausse bewijst dat onze vijanden trachten het moreel onzer natie te treffen. Zij willen geleidelijk een baisse van den franc, een reactie onzer staats fondsen en een kunstmatige hausse der speculatieve waarden uitlokken. Met dat doel verkoopen ze zonder oponthoud francs. Wij zijn in staat te verzekeren dat Amsterdam eiken dag New-York francs aanbiedt, leverbaar in Juni, tegen 25 of 30 pet. goedkooper dan contant. Om zich dergelijke offers te getroosten moet men waarlijk onze ondergang wenschen. Berlijn laat via Nederland bij onze ban ken polsen om do premies te weten te ko men voor den termijn-handel in de voor naamste waarden, welke op onze beurs verhandeld worden. Aldus tracht men ons land te enerveeren, door de stijging der de visen te bevorderen en de duurte van het levensonderhoud te begunstigen. Onze vij anden zijn echter in woede ontstoken nu zij zien hoe onze natie haar kalmte be waart. daar zij zich van haar ontzaglijke hulpbronnen bewust is. Oostenrijk. Oostenrijks financieele positie. Een onderhoud met Mr. Zimmerman. Mr. Zimmerman, die op het oogenblik in Londen vertoeft, betuigde in 'n onderhoud zijn groote tevredenheid met de finan cieele positie van Oostenrijk. Reeds in No vember bleef het tekort achterwege en tot dusver, dus vier maanden reeds, werd het- zelfde resultaat bereikt. Hoewel maanden mei een tekort in do naaste toekomst niet uitgesloten zijn, bestaat, er niettemin kans, dat dit jaar de bogrooting niet alleen sluit, maar zelfs een batig saldo oplevert. Mr. Zimmerman sprak hierover zijn groote vol doening uit. Wel verklaarde hij, dat het hem liever geweest ware wanneer het re sultaat het gevolg was geweest van irikrim ping der uitgaven en niet in de voornaam ste plaats van het ruimer binnenvloeien der inkomsten, gelijk het geval is. Hij gaat voort met aan le dringen op de overeen gekomen hervormingen, die hij zeer noo- dig acht, maar gelooft dat een .grooler suc ces mogelijk ware, wannéér de politieke positie van de regeering sterker was dan zij na do verkiezingen van October blijkt te zijn. Over bet geheel liet bij zich zeer optimistisch uit. Spanje. De strijd In Marokko. Een Spaanscbe debacle. In verband met de berichten omtrent een nieuwe Spaansche nederlaag in Marokko, seint de correspondent van do „Daily Ex press" te Gibraltar: Geruchten zijn hier in omloop betreffende een debacle der Spaan sche troepen te Melilla. De Spaansche autoriteiten te Algeciras hebben op drin gende order uit Madrid een Spaansch stoomschip met troepen in allerijl naar Marokko gezonden. Het schip vertrok Dinsdag met troepen van de garnizoenen van Algeciras. Het Spaanscbe geld daalt aanmerkelijk in waarde. Het garnizoen te Malaga aan bet muiten. Uit Gibraltar wordt gemeld, dat de Spaanscbe autoriteiten te Algeciras be slag op schepen hebben gelegd om in al lerijl troepen naar Marokko te kunnen dirigeeren. Naar verluidt ziin do troepen te Malaga aan het muiten geslagen. Rusland. Het leger van Wrongel. Waar moet het n u b e e n Generaal Wrangcl, de vroegere comman dant van het contra-revolutionnaire leger in Zuid-Rusland, die enkele dagen geleden uit Joego-Slavië te Parijs is aangekomen om te confereeren met grootvorst Nicolaas, vertoeft thans in de nabijheid der Fran sche hoofdstad: omtrent zijn werkelijke verblijfplaats wordt de uiterste geheim zinnigheid betracht. Naar .Reuter echter meedeelt, schijnt 't doel van generaal Wrangei's bezoek spe ciaal te zijn het voeren van besprekingen over den toestand, welke dreigt te ont staan door de te verwachten erkenning van Sovjet-Rusland door Joego-Slavië. In dat geval n.l. moet er een nieuwe verblijf plaats worden gezocht voor Wrangei's le ger, dat tot dusver kwartier bad op het Joego-Slavische platteland. Generaal Wrangcl heeft al tweemaal een onderhoud met den grootvorst gehad. Turkije; Het verbannen van den kallef. Geen gunstige indruk te Gonstantinopel. De verbanning van den kalief heeft te Gonstantinopel over bet algemeen geen gun- stigen Indruk gemaakt. De Turksche bladen zijn echter om zekere redenen uiterst voor zichtig in hun commentaren, want het gé nie ht doet de ronde, dat verschillende HET VOORNAAMSTE NIEUWS/ BUITENLAND. De Belgische kabinetscrisis is haar op* lossing nabij. Theunis zal hef mei behulp der Katholieken en Liberalen opnieuw pro beeren. Rijksdagontbinding aanstaande. De hervatting van de intergeal lieer da militaire controle In Duitschland aange kondigd. Er loopen geruchten omtrent een debacle van de Spaansche troepen in Marokko. BINNENLAND. De begrooting van Onderwijs, Kunstew en Wetenschappen in de Tweede Kamer. De Memorie van Antwoord op het vcor- loopig verslag van de Tweede Kamer no pens de begrooting van Oorlog voor 1924. 1 Bezuinigingen. OMGEVING. De Gemeenteraad te Wassenaar heeff 175.000 gld. beschikbaar gesteld ter verbe tering van wegen. leden van het Tribunaal voor de onafham kelijkbeid uit Angora naar verschillend* plaatsen zijn vertrokken. Te Trebisonde beeft zich de verontwaar diging van de bevolking geuit door een. heftige demonstratie. Amerika. Omkoopingsgevailen in Amerika. Coolidge gelast een onderzoek- President Coolidge heeft de Grand Jury gelast, een onderzoek in te stellen naai de beschuldiging, als zouden twee leden van hot Congres omkoopsommen hebben aan genomen voor bet vrijlaten op parool van wegens misdaad veroordeelde personen. BiamEgamwp DE GURL3G3BEGROOT ING. De Memorie vain Antwoord. Aan de Memorie van Antwoord op bet Vocrloopig Verslag der Tweede Kanier, hoofdstuk VIII der staatsbegrootimg (De* parlement van oorlog) is hét volgende out- ileend. De minister noemt als nieuwe mn aU regelen van bezuiniging: De voor bet geheele rijkspersoneel voor genomen verlaging der salarissen en wij ziging van de pens'oenwetgeving; invoer Ting van het capitulantenstelsel voor het lagere onderofficierskader; voor zoover toelaatbaar verhooging van den leeftijd, waarop bet bexoepspersoneel den mil: tal* ren dienst verlaat; concentratie van het militair onderwijs; ingrijpend© vereenvou diging van bét vooroefcnilngsinstituut vain Idea vrijwilligen landstorm; het voor zoo-i ver mogelijk gebruik maken van verlofs kader en hulpiinstrucbeurs bij de oplei ding der lichtingen; het zooveel mogelijk! recruteeren van de beroepsonderoffiri uva uit het verlofskader. Deze bezuiniging zal'een vermindering van uitgaven van omstreeks zes millioen mogelijk maken, terwijl jaar lijks ongeveer vier millioen be schikbaar zal zijn voor aflossingen ten behoeve van aanschaffing van nieuw ma terieel'. Bij Nota van Wijziging vermindert de minister de begrooting 1924 met ongeveer een half millioen. D© minister wensclit geen verlaging van het contingent. Met ingang van October zal de cadetten school te Alkmaar worden gesloten. Do nog aanwezig© cadetten zullen bet laatst© jaar bun opleiding ontvangen op de H. B. S. to Breda en in do Koninklijke Mili taire Academie worden gehuisvest. Met October zal oolc do offiic'ier'scursus van Kampen naar Breda worden overgebracht. Voor alle a.s. officieren (beroeps- en verlofs-) za,l in do toekomst een aflgcmee- ne ontwikkeling geëischt worden geijkt staande met die van het diploma 5"-jarige H. B. S. e.d. De inspectie van bet. militair onder wijs zal worden opgeheven. Uit het Bouwvakbedrijf. Het contract met één week verlengd. De Ned. Patroonsbond in de Bouwvak ken heeft, Volgens ..Het Volk", aan de or ganisaties ©en brief gezonden, waarin het bestuur mededeelt, dat het zijn leden ge adviseerd beeft, den duur van hot hé- staande contract, na 8 Maart, nog ccn week te verlengen, v De bezuiiigfng bij da Spoorwegen. Geen „kar enz dag on" meer. Naar de „Tel." verneemt, heeft de d'.reof

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1924 | | pagina 1