15e Jaargang. ZATERDAG 1 MAART 1924 No. 4397 SeÊeidóeJieGou^ml' DeABONNEMENTSPRIJSbedraagt bij vooruitbetaling Voor Leiden 19 cent per week f 2.50 per kwartaal. Bij onze Agenten 20 cent per week 12.60 per kwartaal. Franco per post I 2.95 per kwartaaL Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver krijgbaar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij voor uitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 ct., met Geïllustreerd Zondagsblad 9 ct. Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen II. Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15 GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. II DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT: Gewone advertentiën 30 een* per regeK Voor Ingezonden Mededeelingen wordt het dubbele van het tarief berekend. Kleine advertentiën, van ten hoogste 30 woorden, waarin betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en yew huur, koop en verkoop 10.50. Dit nummer bestaat uit vijf bladen, waaronder het Geïl lustreerd Zondagblad. V Culluur eischen III. Waardeering der stoffelijke dingen. Tn onze jeugd hoorden we met groote belangstelling verhalen van die wilde" monschcn, die ..onbeschaafde" volkereu, v.clke in verrukking kwamen en als dron ken werden van vreugde, als daar de blanken 'tot hen gingen met wat blinkende' voorwerpen, mooie, glimmende kralen, tot (•en glanzende ketting geregen, e.d. Op lateren leeftijd hebben wo onszelf wel 'lis de vraag gesteld, of die „wilde" en „onbeschaafde" mensc-hen zoo vèr moeten worden gezochtof wij, beschaafde, ja hyper-beschaafde imenscben niet vaak maar al te veel op die „wilden" gelijken, niet dikwijls in den grond der zaak met onze waardeering der dingen op 'n zelfde laag peil staan De cultuur eischt 't is van zelf spre kend dat het beredeneerend verstand bepaalt de waarde der dingen, op zich zelf en in hun onderlinge verhouding. Niet zonder redeneering af-vliegen op den schijn, gelijk de vlinders, die hun vleu gels verbranden aan het laanplicht, in welks s tra lenden, maar óók verzengenden, glans zij zoo gaarne willen ronddwarre- jeuNiet zonder nadenken willen en begeeren, wat alléén op de vluchtige zinnen^ den indruk maakt van good en begocrens- waard to zijn, maar wat inderdaad slecht en nadeelig zal wezenof althans niet minder goed dan het lijkt. Er is zooveel gebrek aan cultuur, zoo veel wan-heschaving, als we in het licht van deze eenvoudige opmerkingen bezien het door-elkaar gewriemel van zoo veler hartstochtelijk verlangen en 'doordravend fcegeeren. Do mensch. dio wil aanspraak maken op beschaving, moet, juist nu do .comforts", de gemakken, welke do stoffelijke dingen A\em kunnen geven, zoo groot zijn, zich er voor hoeden, de waardeering daarvan on evenredig te maken aan dezer waarde als m i d d e 1, en meestal aks middel van niet zeer groote beteekenis, voor de godsdien- stig-zcdelijke beschaving, die immers is de kern in het cultuur-proces. Onder do stoffelijke dingen neemt het geld de eerste plaats in maar daarover in een apart artikeltje. V Ontwikkeling. Het Katholieke dagblad stelt zich niet tlleen ten doel, den lezers eiken dag weer opnieuw op frisscke wijze het nieuws voor te zetten het wil ook ontwikkeling brengen; het wil beter maken, zonder te preeken? het wil leeren zonder les te geven. Beschoidenlijk mcenen wij te mogen opmerken, dat ook onze courant, wat die ontwikkelings-taak betreft, cr ernstig naar streeft, om haren lezers te voldoen, om ilezcn bevrediging te schenken. Wij veroorloven ons, te - wijzen op het nummer van vandaag. In het tweede blad is begonnen een zeer lezenswaardige nieuwe rubriek, n.l. over ..De Nederland- fche Staatsinrichting". Wij zijn er van overtuigd, dat meerdere lezers daarin véél kunnen loeren, zonder dat bet hun eenige inspanning kost; terwijl ook anderen, die in deze kennis meer bedreven zijn, met genoegen van de even gelegene en juiste, als eenvoudige on populaire artikelen zul len kennis nemen. In ons derde blad van iederen Zaterdag kan de weefc-grage lezer voorlichting vin den van deskundige zijde op het gebied van ons Geloof, van Letterkunde, Genees kunde, Geschiedenis, enz. Wij willen op dit al 'ns wijzen, omdat laten wo liet maar ronduit zeggen niet allen een courant zóó lezen, dat zij - het hunne" er uit halen. Dit stukje hebbe dan ten doel, dezulken daartoe aan te sporen en hun een vingerwijzing te geven. V Frfsch leven. Een wenschwaarvan mag worden ge zegd, dat zij tevens een gegronde verwach ting inhoudt willen wij neerschrijven naar aanleiding van den Hauzeclag, Don derdag in Leiden gehouden. En dezo is: dat er moge gaan stroomen friscli Leven in de ■sla lidsorganisatie der Katholieke midden standers, voor wie deze Hanzedag is ge houden! Friscli leven, dat op-bloeit in be langstelling voor de groote dingen, be- hoorende in en lot de standsorgauisatie 't Zou loffelijk zijn, alle klei no dingen maar aan de door de leclen zolf gekozen bestuurders over te laten, wat wellicht ook tie vergaderingen aantrekkelijker zou ma ken vooi- ïnenschen, die daar niet komen uit een soort vereenigings-sport of om het kostelijk genot ^o smaken zichzelf te lioo- *en. maar om iets goeds te vernemen of Jets goeds te doen voor zichzelf of voor Un 'fandgenooton. Deze laatste opmer king .raakt niet alleen of in '(bijzonder de Hanze, maar allo standsorganisaties en alle andere vereen igingen Er is toch ook in de Hanze-organisatie nog veel nuttigs te verrichten. Belangrijke economische en sociale vraagstukken drin gen zich óók voor den middenstander naar voren. Wij wijzen op de verhouding tus- schen werkgever en werknemer; de con currentie van middenstand en groot-kapi- taalpitaal, trusts, of gemeentebedrijven en coöperaties; de middenstand en de belas tingen, enz., enz. En wat betreft de behar tiging der geestelijke belangen is cr in alle standsorganisaties als wij het goed zien eenige verflauwing. Wij verstaan onder behartiging der geestelijke belangen hier niet het inviteeren van den geestelijken adviseur om een preek te houden (waar voor deze trouwens ook wel niet te vinden zou zijn) maar het verdiepen van hot Ka tholieke inzicht in groote levensvragen, speciaal in verhand met do bijzondere taak van don maatscbappelijkcn stand als zoodanig. Friscli loven, dat zich ook openbaaTt in medeleven met, daadwerkelijke sympa thie voor de instellingen van de standsor ganisatie. En als wij spreken over de Hanze denken wij dan natuurlijk aller eerst aan de Hanzebank. Moge dat frisscke leven inderdaad uit gaan van den Harzeöag te Leiden!. üyjTEfëL&ÜD België, De Ministercrisis. Afschaffing van sommige ministeries? De Brusselsche „Standaard" verneemt uit „do meest bevoegde bronnen", dat mi nister Franck (Koloniën) niet voornemens is, langer zijn ministerieel en zetel te be houden. De ex-minister van Koloniën ver langt opnieuw zijn plaats in te nemen in de Antwcrpscho balie en zich voortaan uit sluitend te wijden aan de studie van het Vereenvoudigen van het gerecht. Anderzijds werd reeds gemeld, dat de huidige crisis voor gevolg zou kunnen hebben, dat enkelo ministeries ophouden te bestaan, genoemd wordt het departement van koloniën, dat bij buitenlandsche zaken zou worden gevoegd. Als toekomstige dignitarissen worden Voornamelijk genoemd Renkin voor dien post van premier, en Houtart als minis ter van financiën. Een invloedrijke per soonlijkheid deelde aan de „Standaard" mee, dat Poullet in vele kringen genoemd wordt als toekomstige minister van buiten landscho zaken. Duilscliland. Het Hitler-prcees. Een verklaring van Kriebel. Luitenant-kolonel Kriebel heeft gisteren een belangrijke verklaring afgelegd, die in zekeren zin von Kahr ontlast. Getuige deelde n.l. mede dat von Kahr in een op Nov. gehouden vergadering, waar v. I.ossow, Seisser en de leiders van eenige „Kampfverbande" tegenwoordig waren, beeft gezegd: „De regeling-StreSemarm moeten wij bestrijden, maar het sein daar toe geef ik alleen t Ik waarschuw do na- tionaal-socialistische benden niet te vroeg van leer ie trekken, want in dat geval zal ik al mijn machtsmiddelen tegen lien be zigen", Ludendorff aan 'li e t woord. In de. nauiiddagzitting beeft Ludendorff een verdedigingsrede gehouden, welke ruim drie uur duur do. Hij gaf daarin een over zicht van de gebeurtenissen, welke zich tijdens en sedert den oorlog in het Duit- sche Rijk hebben afgespeeld, mede in ver band met den Putsch van 8 en 9 Novem ber. De medewerker van het „Hbld." zegt over dezo rede: Het eindo van de verschrikkelijk taaie, verwarde redevoering van Ludendorff, waarin hij drie uren lang uitvoer tegen zijn vele speciale vijanden: de marxisten, de joden, het Vatikaan, het centrum, de se paratisten. de Beierseho volkspartij, do federalisten, de landverraders, Gzernin, do Habsburgers enzoovoort, bracht een on derdanig excuus van den tweeden „Staats- anwalt", omdat hij in de acte van beschul diging een ongelukkigen zin had gebruikt, die, verkeerd uitgelegd, aan Ludendorff'a moed twijfel zou kunnen doen rijzen. De „Staatsanwalto" wijken blijkbaar steeds meer voor de terreur der verdedigers, dio allen verschrikkelijk uitvaren wanneer ook maai' iets van Ludendorff durft zeggen en reeds wezen op de eerecodex. waaronder de Staatsanwalt als oud-lid van een stu dentencorps. staat. Daar bovendien de be klaagden eenstemmig Ludendorff ontlasten en verzekerden dat deze tevoren niets ge weten heeft, en Ludendorff zolf dit ook ontkent, lijkt hot hoofddoel dergenen, die het procos doordreven, namelijk Ludon- dorff's feitelijke respectievelijk moreole veroordeel'iug, uiterst lastig geworden. De separatisten in de Palts. Het telegraafkantoor te Pirmasens is door.'de Franschen bezet en voor het al gemeen verkeer gesloten. Er zijn verscheidene bloedverwanten van vluchtelingen gearresteerd om daar door de vluchtelingen tot den terugkeer to dwingen. In Pirmasens, Kaiserlautern en Neu- stadt kunnen de separatisten nog onge moeid door do straten patrouilleeren cn de bevolking lastig vallen. Aanslag cp een politiebureau. Op oen politiebureau in do arbeiderswijk to Gleiwitz is Woensdag een aanslag met een handgranaat gepleegd. Het betreft liicr vermoed olijk* een represaillemaatregel wegens de arrestake van 27 communisten. Da Pelen in Opper-Silezis. Do politieke politie van Opper-Silezië heeft in liet geheel ougeveer 70 personen onder verdenking van hoog- en landver raad gearresteerd. Het schijnt vast te etaan, dat het ovc;- de onthulling van een geheimen bond gaat, waarvan de DuiLsche autoriteiten reeds sinds lang kennis had den. De activiteit dor Poolsche agitators strekt zich tot ver ia West-Opper-Silozië uit. Frankrijk. Dc ibed van Philippe Daudet. Hot dreigt een politiek s chandanl te w o r d o n. Uit den dood van den veertien jaar ouden Philippe Daudet, zoon van den be kenden Franschen royalistischen leider Leon Daudet, vlooit nog een vrij ingewik kelde, zoowel juridische als politieke, af faire voort. Zooal.s men zich zal herinne ren vond men den knaap 24 November j.l. te Parijs in een taxi met een ernstige schotwond. Xog-i»(Ati dat. men hem naar het ziekenhuis kon brengen overleed de ongelukkige jongen. Aanvankelijk meenden de ouders dat de knaap zelfmoord had gepleegd, doch na eon paar dagen begon zijn vader daaraan to twijfelen. Een lijkschouwing liad plaats en Daudet sprak liet vermoeden uit, dat zijn zoon door de politie zou zijn doodge schoten toen hij zich in den boekenwinkel van een anarchist, zekeren I.e Flaouttev (van wien beweerd wordt dat hij eigenlijk politiespion is) bevond en.dat de politie, om zich van het lijk te ontdoen en de ver denking af lo wenden, het in een taxi had •gezet. Sindsdien heeft Leon Daudet do zaak nooit laten rusten. Het is zelfs zoover ge gaan, het hoofd der Parijsche politie, Marlier, te beschuldigen, Philippe to hob- ben vermoord. Bij het voorloopig gerechtelijk onder zoek, dat op het oogenblik plaats vindt, heeft Daudet verklaard, dat Marlier aan den rechter van instructie een zeker ge heim document Leeft overhandigd in zake de geestelijke en moreele gesteldheid van Leon Daudet en diens zoon. Dezer dagen begon Loon Daudet in zijn „Action Francaiso" -con artikel met de volgende woorden: ..Ik beschuldig Marlic-r, chef van de Sureté Générale en do beide hoofdcommissarissen Launes en Delanges Ik beschuldig hen er van op do hoogte te zijn geweest, dat mijn zoon Philippe Dau det, oud li jaar, is vermoord onder mede plichtigheid van de politiespionnen van de „Libertaire" en van den politiespion Lo Flaoutter door hom als een gevaarlijk com numist voor to stollen, die op het punt stond een misdaad te doen". De zaak heeft, zooals gemeld, intusschen reeds geleid tot een vrij scherp debat in de Kamer in verband met do interpella tie van den rad. socialistischen afgevaar digde Fernando Buisson. De behandeling dezer interpellatie is echter met het oog op hef feit, dat de instructie nog gaande was, verdaagd. Engeland. Het vrouwenkiesrecht. Uitbreiding tot vrouwen boven 21 j a a r. Met 288 tegen 72 stemmen is gisïer in het Lagerhuis in tweede lezing een ini tiatief-voorstel, inzake het stemrecht, aan genomen. Volgens dit voorstel zal het stemrecht worden uitgebreid tot vrouwen die den leeftijd van 21 jaar hebben be reikt, op dezelfde voorwaarden als do mannen, terwijl voorts nog eenige andero wijzigingen in het kiesstelsel zullen wor den aangebracht. De regeering steunde dit voorstel in tweede lezing en zegde toe pogingen te zullen aanwenden oni deze aangelegenheid in de wet te doen opnemen, iudien alle partijen het zouden blijven steunen. Krachtens hot vigeerendo systeem ge nieten alleen vrouwen boven de dertig jaar het kiesrecht. Hongarije. Een communistisch complot. B e 1 a Kun weer aan 't weik. De politie heeft een communistisch com plot ontdekt. Brieven door Bela Kun uit Moskou gezonden, weiden in beslag geno men. In verschillende sleden in do provin cie hebben arrestaties plaats gehad. Rusland. Sovjet-Rusland en het buitenland. Een verklaring v a n d e n gezant te "NV c c n o n. In 't voormalige keiztrliikc Russische gezautgchapsgebouw, hooft gisteren het Sovjet-gezantscliap zijn eerste officieele receptie gehouden'. De gezant, Levicki, sprak over de ver wachte uitbreiding van het reeds groeiende handelsverkeer, nu de diplomatieke betrek kingen ten volle, zijn hersteld. De steeds krachtiger wordende Sovjetstaat aldus Levicki kan niet worden gemist bij het herstel van het economische evenwicht in Európa. De Sovjet-Staat is bozig de plaats in te nemen, welke het in de wereld toe komt on is van goeden wille, om cleel to nemen aan den algemoenen opbouw. Ten aanzien van dc Russisch—Roemeen sche conferentie zoido Levicki, dat dezo oisch waarschijnlijk zal bezighouden met economische aangelegenheden, met uitscha keling van de kwestie van Bessarabië, waarvan de oplossing zal afhangen van den wil van het Bessarabiscke volk, al stelt de Sovjet-xegeering zich op het stand punt, dat Bessarabië steeds Russisch ge bied is geweest. In de Dcnau-kwestie wcnscht Rusland zijn plaats te handhaven. Terugkomende op do handelsbetrekkin gen tusschen Rusland en Oosfenrijk, ver klaarde Lovicki, dat reeds GO.OOO ton graan over Triest naar Oostenrijk zijn uitgevoerd bonevens groo'e hoeveelheden ruwe olie. Aangezien echter van den Russ Leken graanoogst voor den uitvoer 1-923'2't in to taal 21 millioen ton beschikbaar is, kan Rusland in het handelsverkeer nog heel wal prestoeren. Patriarch Tikhon. De „Times" meldt uit Riga, dat de ge zondheidstoestand van patriarch Tikhon ernstig is geworden en de doktoren hebben hem algemeene .rust voorgeschreven daar zijn inspannend werken gedurende de laat ste maanden zijn reeds door het verblijf in de gevangenis geschokt gestel, volkomen ondermijnt. Intusschen zet do aartsbisschop Evdokin, het hoofd van de „levende kerk" zijn 'aan vallen op den patriarch voort, waarvoor hij do kolommen der sovjet-pers steeds open vindt. Aartsbisschop Evdokin heeft getce- kend, waarbij de Russische kerk met do Roomscho kerk verbonden wordt. Over het algemeen gesproken hebben de bolsjewiki de wetteloosheid ingezien van hun aanval len op don godsdienst en dientengevolge trachten zij thans het terrein te herwin nen. dat zij onder do boerenbevolking heb ben verloren. Zij begrijpen, sinds zij niet in staal bleken, het godsdienstig sentiment te verwoesten, dat zij meer kana hebben de verloren sympathie der boeren terug te winnen, wanneer zij den godsdienst toelaten. Dit doen zij, doch zij houden vast aan den eisch, dat (lo priesters verklaren, dat zij do sovjet-regeering steunen. Agenten van do Ogpu (liet slaaIscleparlenient voor politieke zaken) houden toezicht op alle- ontwerp-beslui ten, die worden voorgelegd aan godsdienstige conferenties, welke hun goedkeuring moeten wegdragen. Indien niet-goedgekeurde amendementen, worden ingevoegd, volgeu onmiddellijk arrestaties onder de priesters. Spionnen zijn overal aan het werk; zij brengen rapport uit over vertrouwelijke besprekingen. Dezo spion- nage leidde voor korten lijd tot do arres tatie van 12 Baptistenleiders to „Lenin grad": negen bevinden zich nog steeds in gevangenschap. De Roomsch-Kathclicks bisschop Am- brosius uit Georgië, wordt berecht door 't gerechtshof in Georgië wegens 't doen van een beroep op de conferentie te Genua te gen de overweldiging van de onafhanke lijkheid van Georgië. Later weigerde bis schop Ambrosius zijn kathedraal aan do sovjet-auutoriteiten over te geven on mede te deelen, waar de kerkschatten waren verborgen. Midden-Febraari veroordeelde do recht bank te Kazan den bisschop Philaret tot vijf jaar cellulaire gevangenisstraf wegens „anti-sovjet-acties". Turkije. De kwestie van het kalifaat. Een besluit van do Nationale Vergade ring van Angora voorziet in oen volledige scheiding van kerk en staat. O.a. zal het Kalifaat niet meer van staatswege bekostigd worden. De taak van kalifaat zal door de Nationale Vergadering of door haar gekozen personen worden overgenomen. NET WGORE3&ABS3TE NIEUWS. BUITENLAND. Het Hitler-prcces. Ludcntlcrff aan het woord. De deed van den 14-jarigen Philippe Daudet dreigt een politiek schandaal te worden. De tcestand der kerken In Rusland. De strijd in Mexico schijnt meer en meer beslist te worden ten vcordeele van Obrcgor, BINNENLAND. Dc Tweede Kamer is met de behandeling van de begroeting van Onderwijs, Kunsten en Wctenschappn begonnen. (Staten-Geuc- raal). De Tweede Kamer heeft besloten het Kort Verslag van haar zittingen op te hef fen (Sla ten-Generaal). Het verliescijfer van het Staatsbedrijf der P.T.T. ever 1922 is nader voorloopig vastgesteld cp f7.418.179. In de Centrale Commissie veer Georga niseerd Overleg zijn de besprekingen met Minster Westerveid over ds salarisverla ging mislukt, wij! de personeel-vertagen- vvoordigers werkelijk overleg op de basis van het gehandhaafde regeringsstandpunt niet verder mogelijk achten. Een vergadering in het Westland over den Zomertijd. De sneeuwstorm van gisteren; een trein bij Öldenzaal ingesneeuwd. (Gemengde Be richten). LEIDEN. Wij geven in ers vierde blad eenige af beeldingen met beschrijving van ds nieuwe St. Josephskerk. OMGEVING. Opening van cc nieuwe R.-K. Schooi Je Katwijk. Amsrika. De strijd in Mexico. Obregon eischt onvoorwaar- d el ij k e ovorgave. Do Mexicaansche opstandelingen trek ken zich terug op Laguno (lei Carmen. Naar verluidt, is generaal Alvarado, do bevelhebber der rebellen, op weg naar Van couver. Het congres van de Kamer van Koop handel le Monterey gehouden, drong er bij dc regeering op aan, den burgeroorlog door bemiddeling op te lossen. President Obregon weigerde daarop in to gaan en verklaarde, dat vrede alleen moge lijk is door onvoorwaardelijke overgavo van de ontrouwe rebellen. Do onderhandelingen tusschen do Mexi caansche Regeering cn .de Amorikaanscbe industrieelen over de ontwikkeling van Mexico's natuurlijke hulpbronnen, duren \oort. Het-gerucht, dat reeds een contract zon zijn getcekend, volgens hetwelk aan do Mexicaansche regeering een leening van 28 millioen dollar zou worden verstrekt, zijn blijkbaar voorbarig. Senator Lewis van den staat Illinois treedt op nis raadsman voor de Ameri- kaansche belangen. Levis verklaarde, dat do Mexicaaasche regeering een openbare» medcdeeling zal doen, zoodra do onderhan delingen zijn voltooid. In financicclo kringen to Now-York ver-» wacht men, dat. de financieel.-» regelingen door middel van banken Chicago sullen worden getroffen. jüyitenü. Beanehfeft Noodlottig déraillement bij Dorpat. Vermoedens van een communis tischen aanslag. Bij Dorpat (Estland) is een goederentrein ontspoord, en van don .Spoordijk gestort. D< machinist werd ged.ccd, en het andere pee soneel gewond. Men vermoedt met een aanslag van Coui< munlstische zijde op den sneltrein Rcval— Riga te doen te hebben. Deze had celitoj vertraging. BiBBMEiai-aagiB De verlaging der salarissen. Het overleg mot minister Weste r v e 1 d. Do onderhandelingen zijn mislukt. Naar de „Tel." verneemt, is in de gis termiddag gehouden vergadering van do Centrale Commissie voor Gorganisocrd Overleg in ambtenarenzaken andermaal do voorgenomen salarisvennindering der Rijks ambtenaren aan de orde geweest.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1924 | | pagina 1