j)5e Jaargang. DSNSD&G 26 FEBRUARI 1924 No. 4393 Ste ScldóoheSou^cml' peABONNEMENTSPRIJSbedraegt bij vooruitbetaling jlteor Leiden 19 cent per week 12.50 per kwartaal. £jj onze Agenten 20 cent per week 12.60 per kwartaal, franco per post I 2.95 per kwartaal. Pet Geïllustreerd Zondagsblad ia voor de Abonné's ver krijgbaar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij voor uitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 ct., met Geïllustreerd Zondagsblad 9 ct. Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15 GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. II DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT: Gewone advertentiën 30 cent per regel< Voor Ingezonden Mededeelingen wordt het dubbele van het tarief berekend. Kleine advertentiënf van ten hoogste 30 woorden, waarin betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en ver huur, koop en verkoop 10.50. Kit nummer bestaat uit twee laden. „Medezeggenschap." Set Verhoud van Nederlandsclio Fabri- kanten-Vereen i g in gen heeft aan don Mi nister van Arbeid, Handel en Nijverheid oen adres over de practijk van de mede zeggenschap aangeboden. In dit adres worden met name bestre den de z.g. fabrieksraden. 't Kan, ons inziens, geen kwaad, als oens wordt geconstateerd, dat de Katho lieke voorstanders van medezeggenschap niet die fabrieksraden hebben bedoeld. Wel zijn cr onder ons voorstanders van 'fabrieksraden, maar dan van fabrieksra den, niet naar Duitsch model, doch col leges, waarin vriendschappelijk over be- idrijfsaangelegenheden wordt, gesproken llusschen werkgever en arbeiders (arbei ders uit do eigen zaak, door het personeel aangewezen), terwijl de bevoegdheid dezer ieatsten volstrekt niet verder strekt dan fot adviseeren. Waar van Katholieke zijde wordt ge schreven of gesproken over medezeggen schap, daar wordt bepaald een medezeg genschap (a) in het nationaal georgani seerde bedrijf, (b) wat betreft bepaald aangewezen zaken. „Medezeggenschap" wordt langzamer hand zoo'n woord als b.v. „democratie", waarmede tien personen tien verschillende jegrippen of voorstellingen aanduiden! Daarom zij men voorzichtig om te oor- Ifleelen over „medezeggenschap" alvo- ïens te hebben vastgelegd, wat men daar onder verstaat. Dezen, naar onze bescheiden meening, nuttigen raad willen wij onzen, lezers gaarne geven. België. Bezuinigingen. i Do spoorwegen onder zelfstandig financieel beheer. Gisteravond is onder voorzitterschap van 'den premier Theunis een ministerraad ge^ houden, waarin o.a. is besloten, dat de premier heden bij de Kamer oen wetsont werp zal indienen, Avaarbij de financieele autonomie van de Staatsspoorwegen wordt vastgesteld. Voorts zal heden een serie amendementen op de begrooting van de verhaalbare uitgaven worden behandeld, Deze amendementen beoogen oen bezuini ging van 700 millioen francs, buiten het milliard, dat, zooals de vorige week be sloten is, op andere begrootingen zal wor den bezuinigd. Duitschland. Weer Vastenavond te Aken Dit jaar mag te Aken weer vastenavond gevierd worden, echter niet *op straat, door maskerades of costiuneeringen, maar in gesloten kringen, door veroenigingen Of carnaval-organisaties met speciale machti ging van den Landrat. Sinds 1914, bet jaar van het uitbreken Aran den oorlog, was te Aken alles, wat maar eenigszins Verband houdt met de Carnaval, verboden Wie deelneemt aan de vastenavondpret in gesloten kring, moet minstens 2 goud- Snarken extra betalen; dit bedrag is be stemd voor de ondersteuning van hulp behoevende stadgenooten. De gelden moe- jleii ten raadhuize Avorden ingeleverd. De toestand in de Palts. tsunstige berichten. Uit Frankfort laat de „Voss. Ztg." zich Optimistische 'berichten seinen over den toestand in de Palts. Zonder moeite kunnen de door de sepa ratisten verbannen ambtenaren met gene raal de Metz' toestemming weer terugkee- ?en. Zelfs heeft deze generaal bij generaal T^egoutfo op faciliteiten aangedrongen en feijverd om den terugkeer Aan de door Rijnlandcommissie uitgedreven ambte naren to bevorderen, t Do regeeringsdirecteur Slackler beeft |an de pers verklaard, dat hij zich inver- 5>antl met de gunstige wending genoopt |övoelt, om het geheele bes tuut weer aan ,.'J|e teceering te Heidelberg over te dragen Engeland. Henderson over het vredesverdrag. 5ij dringt aan op herziening, i Ofschoon de Labour Party reeds gedu- Jende een Aiertal jaren ijvert voor de her- Van k®*- vei>cR'aS van Versailles, ;#ad de Labour-regeering zich tot dusver Plet over deze kwestie uitgelaten. Arthur Henderson, de voormalige secre vau.<*.9 Labour Party, is de eerste ^Woour-minigfer, die in het openbaar op een herziening van het verdrag van Ver sailles heeft aangedrongen. Zijn invloed rijke positie in liet kabinet als minister Aran Binnenlandsche Zaken, alsmede zijn persoonlijke betrekkingen tot den premier MacDonald, A'erhoogen ongetwijfeld dc.be- teekenis A-an hetgeen hij op een te Burn ley gehouden verkiezingsvergadering heeft verklaard. „Het Labour-kabinet aldus Hender son wacht een belangrijke taak, n.l. te voorkomen, dat de economische ont- vrrichting verder gaat. Derhalve moeten wij allen, die den Aver- kelijken Arrede Avaardeeren en een nieuw ♦ijdperk van internationale samenwer king en goeden Avil wenscben te zien inge luid, er op staan, dat, als een volstrekte noodzakelijkheid, het verdrag A-an Versail les zoo spoedig mogelijk wordt herzien en het lastige probleem der schadevergoeding wordt opgelost. Naar mijn meening is een herziening van het verdrag van Versailles, zoowel wat dé territoriale als de economische on- derdeelen betreft, niet alleen noodzakelijk, doch is hiermede reeds te lang gedraaid. „Toen het verdrag van Versailles Averd opgesteld, hebben do samenstellers de les sen van de geschiedenis in den wind ge slagen. Zij haclden ten minste moeten er kennen, de oude tradities geweld te hebben aangedaan en geen acht te hebben geslagen op de gevoelens der volken. Im mers, het verdrag van Versailles druisckt ontegenzeggelijk in tegen de vóór den wa penstilstand naar voren gebrachtebegin selen, op grond Avaarvan Duitschland de wapens neerlegde. Het verdrag bevat ter ritoriale en economische bepalingen, wel ke inderdaad zoowel de letter als den geest verloochenen van de tijdens den oor log door de geallieerde staatslieden afge legde verklaringen. Ook veranderde het verdrag den strijd' voor de vrijmaking der \rolken. Voorts waren-de bepalingen van het A-erdrag er op berekend, aan de ver slagen landen onmogelijke bedragen als schadevergoeding af te dwingen aldus de Labour-minister op grond van de onjuiste stelling, dat het economische le ven van een land kan worden verwoest zonder het economische leven van andere landen nadeelig te beïnvloeden. Mac Donald steunt Henderson niet. In het Lagerhuis werden gister aan den premier vragen gesteld nopens deze rede van Henderson, Do premier verklaarde, dat geenerlei verklaring van dezen aard door het kabinet was vastgesteld. De eeni- ge verklaring en de cenige daad, waarvoor de regeering verantwoordelijk was, waren zijn eigen verklaringen nopens de te vol gen politiek in het Lagerhuis en ziju eigen optreden. De havenstaking. Hot vergelijk aanvaard. Op de vergadering van gedelegeerden der dokwerkers is gistermiddag het vergelijk met de Averkgevers aangenomen. Heden zouden de leden van den trans portarbeidersbond het werk hervatten, of schoon Aran andere zijde gezegd wordt, dat wel niet voor Woensdag algemeen aan den arbeid zal worden gegaan. De staking heeft dan negen en een hal ven dag geduurd. Vijf dagen daarvan zijn besteed aan het délihereeren over de voor waarden. Aan den handel is voor honderd duizenden ponden nadeel berokkend. Omtrent de houding van den hond van scheepsbevrachters enz., die 21 shilling loonsverkooging eisckten, bestaat nog geen zekerheid. Men verwacht evenwel, dat ook deze bond het vergelijk zal aanvaarden. Te Huil heeft een wilde staking van spoorwegmannen plaats gehad, omdat een paar honderd hunner, die in de dokken werkzaam zijn en geweigerd hadden daar te werken tijdens de transportstaking, met een termijn Aran een week zijn opgezegd. Men beschouwde dit als represaille en een groot aantal collega's legde uit solidariteit eveneens het werk neer. 30004000 man zijn in deze staking betrokken. Van de zijde der spoorwegmaatschap pij wordt medegedeeld, dat het haar ten gevolge Aran de dokwerkersstaking onmo gelijk is het normale aantal arbeiders aan het werk te houden, vandaar dat eenigen hunner de dienst werd opgezegd. Volgens de „E\rening News" schat men in scheepvaartkringen de verhooging van de arbeidskosten in de dokken tengevolge van de 2 shilling loonsverkooging van 1 Juni af op 2ï—4 pence per ton. Over het algemeen beschouwt men deze verhooging niet als zoo belangrijk, dat de detailprij zen er den invloed van zullen ondero-aan. Italië De ontwapeningsconferentie te Rome. Een te groote eisch van Rusland. Rusland heeft ter ontwapeningsconfe rentie door zijn vertegenwoordigers ver gunning gevraagd voor den aanbouw van 410.000 ton oorlogsschepen. Wat de wapenbeperkiüg voor Noorwe gen, Denemarken en Holland betreft, werd overeenstemming bereikt. Volgens berichten uit Rome zal de con ferentie der uitbreiding van het tractaat van Washington voor ontwapening ter zee schipbreuk lijden. De eischen, door den Russiscken gedelegeerde Behrens gesteld, dat n.l. Rusland voor eigen veiligheid een vloot van minstens 400.000 ton groot mate riaal dient te hebben, ook met het oog op het feit, dat Rusland aan 3 zeeën grenst, is in het kader der conferentie van Washington niet \roor inwilliging vatbaar, aangezien dan de geheel© regeling, ook die voor de reeds toegetreden mogendheden zou moeten worden herzien. Italië en Jocgo-Slavië. De overdracht van B aro s. Uit Belgrado wordt gemeld, dat overeen komstig het verdrag over Fiume Italië Zondag de havens van Baros en de Delta aan de Zuid-Slavische autoriteiten over geleverd heeft. Naar de „Voss. Ztg"." uit Fiume ver neemt, is de terhggaAU in alle stilte ge schied. De Italianen hadden zich op een afge sproken uur teruggetrokken, waarna pre cies negen uur het terrein door Slavische troepen en douane-ambtenaren werd bezet. Besloten is, dat de haven der delta voor taan officieel de haven van Sussah zal heeten. Het gemeentebestuur van Agram hield een rouwzitting. Alle leden van den raad waren in rouwpak bijeengekomen. Er werd tegen de afscheiding van Fiume ge protesteerd en de hoop uitgesproken, dat Fiume spoedig weer aan Joego-Slavië zou toebeliooren. Griekenland. Vervroegde opkomst der nieuwe lichting. Vrees voor Bulgaarsehe benden. Het concenlreeren van Bulgaarscke ben den aan de Griekscho grens heeft de re geering aanleiding gegeven den datum van opkomst der nieuwe licktiug eenigo maan den te vervroegen. Men schat de sterkte dier benden op circa 20,000 man. Rusland. Monumenten voor Lenin. Zo~. Is hekend werd Petrograd herdoopt in Leningrad. Ook in vele andere kleine en groote steden hebben do Aiocde vaderen besloten gelijke en dergelijke namen in te voeren, zoodat ten slotte het gevaar ont stond, dat er vele gelijkluidende plaats namen zouden ontslaan, hetgeen tot ontel bare moeilijkheden zou kunnen leiden. De regeering beeft daarom een decreet uitge vaardigd, dat dergelijke naamveranderin gen van plaatsen alleen met toestemming van de regeering mogen plaats hebben. Van de gewichtigste veroorloofde verande ringen noemen wij hier Leninslaw (in plaats van Jekaterinaslaw) en Nowole- ninsk (A'roeger Nowonikolajewsk). Behalve door naamverandering van plaatsen wordt het aandenken van Lenin vereeuwigd door monumenten, die in ge- Aveldige hoeveelheden Avorden vervaardigd. Zoo bijv. lezen wij in de „Ek Zj.", dat een ijzergieterij te Jekaterinaburg bestellingen heeft ontvangen Aroor duizend monumenten van Lenin. Ook andere gieterijen, hebben dergelijke orders ontArangen. Amerika. De strijd in Mexico. Een nieuwe nederlaag der rebellen. Vanwege het departement van Oorlog wordt een algeheale nederlaag door dé rebellen, onder generaal Moran, bij Dela- carue gemeld. De verovering van Tuxpan heet thans slechts een kAvestie van een paar dagen te zijn. De prijsvraag-Bok. Een ontevredene. Uit New-York wordt gemeld, dal de ad- A'ocaat Frederick Hendrik een proces be gonnen is tegen Edward Bok om de 100.000 dollar van den vredesprijs-Bok, daar hij meent, dat zijn niet-goedgekeurd plan het t beste van de ingekomen ontwerpen is ge weest. BoA'endien cischt Hendrik oen millioen dollar wegens het feit, dat aan zijn plan nu niet de bekendheid is gegeven, die aan het uitverkoren plan (en deel viel. BIMBE «LAMP GEDEPUTEERDEN IN ZUID-HOLLAND Onze Haagscho correspondent heeft ver nomen aldus De Tijd dat sinds mr. Kolkman's dood in de kringen der Staten leden van Zuid-Holland weer de vraag naar voren is gekomen, of A-an deze ge legenheid gebruik moet worden gemaakt, om het college van Gedeputeerde Staten iets meer naar links to oriënteeren. Wie de partijverhouding in de Provin ciale Staten nagaat, zal moeten toegeven, dat de zeer geringe meerderheid der rechtsche partijen in de Provinciale Staten niet rechtvaardigt een zoo over wegende meerderheid in het college van Gedeputeerden. Rekent men den Commissaris der Ko ningin tot de rechterzijde, dan zien we naast hem vijf Gedeputeerden uit de roch- terzijde voort gekomen, n.l. de heeren mr. Rutgers en De Wilde (A-R.), mr. Schok king (G.-H.) en de katholieken mr. Von Fisenne en wijlen mr. Kolkman, terwijl de linksche helft slechts is vertegenwoor digd door Jen heer mr. Limburg (V.-D.). Deze bezetting spot inderdaad met alle beginselen der EA'enr. Vert. en reeds her haaldelijk zijn dan ook door de gezamen- lijksche linksche partijen pogingen in het werk gesteld, om aan deze onevenredig heid een einde te maken en de grootste fractie van links, n.l. de S. D. A. P., ook oen vertegenwoordiger in het College te bezorgen. Echter tot nog toe steeds tever geefs. Dat de linksche partijen en speciaal de soc.-dem. daar nu weer eens op trachten terug te komen, kan men haar niet euvel duiden, maar dat in protestantsche krin gen ditmaal geneigdheid schijnt te be slaan, om den zetel van wijlen mr. Kolk man aan den heer Schaper af te staan naar ons Aan zeer bevoegde R.-K. zijde is meegedeeld dat mag toch lichtelijk zondprling genoemd worden. Zeker zou er aanleiding bestaan om do linkerzijde en speciaal de S. D. A. P. in het college te doen vertegenwoordigen, maar even zeker is het, dat zulks niet ten koste der katholieken dient te geschieden. Met den Commissaris der Koningin mede zijn er \rier protestantsche leden in het college \ran Provinciaal bestuur, waarte genover of waarnaast slechts twee katho lieke. Moet er voor den hoer Schaper een plaats Avorden ingeruimd, dan wachtte men tot er een protestantsche vacature komt of tot het vollege na de aanstaande verkiezingen in zijn geheel dient vernieuwd te Avorden. De bezuinigingsmaatregelen op het Lager Onderwijs. De grootste gemeenten zijn tegenstanders. Geen verlating vai. den toelatingsleeftijd. Handhaving van het zevende leerjaar. Zaterdagmiddag heeft te Utrecht op uit- noodiging van de wethouders van onder wijs van Amsterdam en Utree ut een bij eenkomst plaats gehad van de wethouders van onderwijs van do zeven grootste ge meenten des lands naar aanleiding van de bezuinigingsmaatregelen der regeering in zake het onderwijs. Aamvezig waren de wethouders vani Amsterdam, Rotterdam, Utrecht, Gronin gen, Haarlem en Arnhem, Dr. v. d. Heu len, die van s-Gravenhage, was verhin derd. Besproken zijn: liet Kon. besluit van 19 Jan. j.l. tot verhooging van den toelatings leeftijd voor de lagere school cn het wets ontwerp tot tijdelijke afschaffing iran het zevende leerjaar. Men was van oordeel, dat, ondanks de opschorting van de uivoering van dit K. B. tot 1 Sept., er toch nog alle aanleiding is voor een gezamenlijke actie der ge meentebesturen tegen dit besluit, omdat ÏUAverkinglreding daarvan op 1 Sept. even verkeerd is als inwerkingtreding op 19 Jan. Gewezen is op do noodzakelijkheid Avaarvoor de opschuiving van den too- latingsleeftijcl voor do lagere school de ge meentebesturen plaatst om tot een sterke uitbreiding van het voorbereidend onder- Avijs over te gaan. Daarenboven zal de verbooging van den toelatingsleeftijd -do onderwijsorganisatie^ in ernstige mate ontwrichten. Waar het openhaar onderwijs zich reeds heeft aan gepast aan de wet van 1920 on het bijzon der onderwijs nog niet, zal een zeer onge- Avenschto ongelijkheid ten nadeele van hot openbaar onderwijs ontstaan. De bijzon dere u.l.o.- en m.u.l.o.-scholen van het oude type toch zullen kunnen A'oortgaon, de leerlingen op 5-jarigen leeftijd aan te nemen en aldus op liet openbaar onderwijs een grooten voorsprong hobben. Indien hierin niet. door wetswijziging word voor zien, zou A'erhoogiug van den toelatings- leeftijd in elk geval niet eer dan op 1 Jan. 1926 in werking clienon te treden (hot tijd stip, Avaarop de oude u.l.o.- en m.u.l.o.- scholen moeten worden ingericht volgons de nieuwe wet). Geheel onjuist achtte men het verband, dat de regeering lcigt tusschen de ver hooging van den toclatingslecftijd en de tijdelijke afschaffing van het zevende leer jaar. Men meende dan ook, dat de toelatings leeftijd tot de lagere school, zooals deze vóór 19 Jan. j.l. geregeld was, ongewijzigd moet blijven en dat eveneens de tegeu- Avoordigo regeling van het 7de leerjaar niet moet worden aangetast. Het voortbestaan van het 7de leerjaar achtte men een vitaal NET VOORNAAMSTE (NIEUWS*. BUITENLAND. Een opzienbarende rede van den Labour-* minister Henderson over de noodzakelijk' heid om het vredesverdrag te herzien. De gedelegeerden van de Engelsche dok werkers hebben het vergelijk aanvaard. De ontwapeningsconferentie te Romv dreigt schipbreuk te lijden. In Griekenland is de regeering-Caphan- daris ten val gebracht. (Telegrammen). BINNENLAND. Een conferentie van wethouders van Onderwijs van groote steden naar aanlei ding van de bezuinigingsmaatregelen op het lager onderwijs. Te Corle is een tamelijke hoeveelheid aardolie aangeboord. LEIDEN. Overleden is het Raadslid mevr. De StoppelaarZesman. Het Georganiseerd Overleg in den Ge meenteraad. volksbelang en dus ccn der belangendie naar het oordeel der regeering zelf ook in deze tijden \"an bezuiniging, niet mogen Avorden geschaad. Ook achtte men het geen goede ^olitiek, dit leerjaar voor rekening der gemeenten te brengen, omdat daardoor geen vermindering, maar slechte verschuiving van lasten bereikt Avordt. Uitgifte van 5 pet. schatkistbiljetten. De minister van financiën maakt be kend, dat van heden af tot nadere aankon diging, ten kantore van den agent van het nrnisterie van financiën te Amsterdam, weder dagel'jks verkrijgbaar zijn 5 pet. één jarige schatkistbiljetten, groot f 1000 en f 25.000, tot den koers van 100 pet. De biljetten dragen de dagteeken-ing van den eersten, werkdag der maand, waarin zij Avorden uitgegeven. Voor rente moet voor iede-eD dag, welke sedert dien datum verstreken is, f0.14 per biliet van f 1000 en f3.47 per biljet va,n f25.000 worden bijbetaald. Het Hoog Militair Gerechtshof, ïngedtend is thans een wetsontwerp tot "wijziging van de orga.ivsatie van cn de rechtspleging bij het Hoog Militair Ge rechtshof. De opzet is, dat het Hof naar VGra- ven'hagf zal worden \-erplaatst en dat een. lid van der Hoogen Raad of van bete Ge rechtshof zal worden aangewezen om ne vens dat lidmaatschap het praesidiaat van het Hof waar te nemen. Op deze'fde wijze zal gehandeld worden ten aanzien van liet andere rechtsgeleerde lid. Petroleum aangeboord bij Winterswijk. Totaal 210 litor gewonnen. Het zoeken naar petroleum op de boorter- reinen te Gorle. bij Winterswijk, heeft thans succes gehad- Zaterdag jl. is in tegenwoor digheid van eenige autoriteiten een bron aangeboord. Uit een boorgat vloeide een stroom licht>groene ruwe aardolie. In een kwartier tijds werd zestig Liter gewonnen. Heden is een nieuwe voorraad afgetapt van 150 Liter. In afwachting van een confe rentie met den minister heeft men voorloo- pig de bron gesloten. Hongaarsche Roode-Kruis onderscheidingen. i Naardc ,Msb." verneemt, zijn de volgende Hongaarsche Roodo Kruis-onderscheidingen verleend: De onderscheidingen le klas aan Z. D. H. L. J. A. H. Schrijnen. Bisschop Aan Roer mond, Z.D.H. P. A. W. Hopmans. Bisschop A-an Breda, de ZeerEcrw. liceren P. L. Dea- sena. deken te Leiden, L. A. A. M. Wes- terwoudt, plebaan te Haarlem, de heeren J. Pastoor, penningmeester van het R. K. Huis vestingscomité, E. Goulmy, fabrikant, te Den Bosch. De onderscheiding 2o klas aan: Mgr. H. J. M. Taskin, president van heb groot-semina rie te Warmond; Mgr. B. A. do Wit, vi caris-generaal van heb bisdom Utrecht; de Avoleerw, heeren J. M. v. d. Tuyu, secreta ris A-an hot Bisdom Haarlem; J. H. Scholte op "Reimor secretaris van heb Aartsbisdom Utrocht; de zcereerw. heeron f. A. Lucas- sen, pastoor te Den Haag; J. H. Scholten!, deken te Old etuzaalH. M. Kool, pastoor te Eist; L. Stolk, pastoor te Amsterdam; G. Vos, kapelaan te Eindhoven; J. O. N. Bos, pastoor te Arnhem; do cerw. zusters Chris tine Borsten, algemeen overstfa van de Zus ters der Liefde te Tilburg en Lisa Balthus- sen, te Eist; M. Schil!emans. Den Haag; J, T. J. Romeijn te Delft; en den ZeerEerw. heeren P. C. van Aken: pastoor to Beek bij Nijmegen; en den wcleerw. lieer H. J. Kern- pers, kapelaan te Wc3tervoort.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1924 | | pagina 1