.Tweede Blad
EEN VENDETTA.
fy'oercsöag 13 Februari 1924
Boter of margarin e
II.
Waar op gelet moet worden.
Uit hetgeen wij in ons vorig artikel met
betrekking tot ons botercontrölcstelsol heb
ben medegedeeld, zal men hebben kunnen
afleiden, dat do controle gemakkelijker Is
uit te oefenen over do "producenten dan
over de handelaren en winkeliers. De be
langen welko de beido laatstgenoemde ca
tegorieën bij de controle hebben, loopen
niet steeds met die der producenten pa
rallel, een feit, waarmede men bijv. in
dertijd bij de oprichting van het Friesoke
Jjotercontrólestation rekening heeft gehou
den. Voor dat dit station zich stelde on
der het Rijks toezicht, werden volgens de
bepalingen van zijn reglement alleen pro
ducenten van boter als lid toegelaten.
^Vooral voor den bandelaar en den winke
lier die het meng- en pakbeclrijf uitoefe
nen, wordt de controle buitengewoon moei
lijk. Dat de knoeierijen in den boL-rhan-
del allerminst tot het verleden belmoren,
blijkt uit het jaarverslag over 1922 Yan
den heer Rijkszuivelinspocteur. Toen wer
den 423 gerechtelijke monsters genomen,
jraarvan niet minder dan 319 aanleiding
gaven tot vervolging.
Het is daarom van groot belang het pu
bliek voor to lichten en duidelijk (o ma
ken op welko wijze het zelf kan medewer
ken do bedriegerijen tegen ie gaan. Juist
van de medewerking van het publiek hangt
zooveel af, maar tot ïm toe heeft do Neder
landschc huisvrouw maar een heel klein
beetje belangstelling voor de controle ge
loond. En toch heeft zij het voor een
groot, zoo niet bet grootste deel in haar
hand, de contrólo tot haar reclit te doen
komen. Maar het omgekeerde is veelal
hot geval. Niet alleen dat do Nederland-
«•he kuis vrouw en zich over het algemeen
van do controle niets aantrekken, noch
toezien en eisohen dat zij boter, voorzien
van het Rijksmerk, ontvangen, maar ve
len helpen bewust of onbewust het bedrog
krachtig in do band. Dat moge ongeloof
lijk klinken, maar zoo is liet toch. Ons is
bijv. ccn geval bekend van een winkelier,"
die reeds 12 malen wegens boterrerval-
scltingen werd veroordeeld, onlangs nog
lot een maand gevangenisstraf cn f 1700
boete. Deze persoon beroemt .er zich in Jt
openhaar op, iedere week f 1000 aan zijn
knoeierijen to verdienen. Wie zou ver-,
vachten dat do man zijn klandizie zicn-
dercogen zou zien verminderen, heeft het
$ael en al ruis; zijn winkel is de meest
JearhiO van do heele huurt.
ÏÏMiaivë door vervalschmgen tracht men
het publiek echter op andere manieren
om den tuin te leiden. In ons vorig arti
kel hebben wij erop gewezen, dat men in
den margarinebandel de koopers somwij
len in den waan brengt met boter te doen
te hebben, terwijl in werkelijkheid marga-
jine wordt afgeleverd. Op het oog zijn
beide producten niet van elkaar to onder
scheiden. Op zichzelf i3 dat niet zoo erg,
ouidat margarine, zooals zij tegenwoordig
in de modern ingerichte fabrieken naar
do eisehen des tijds wordt bereid, wat voe
dingswaarde en verteerbaarheid betreft
volgens vele deskundigen, niet bij goed be-
ïeide boter aebter slaat, zoodat het ver
schil hoofdzakelijk moet worden gezocht in
smaak en reuk. Hoewel de margarine dus
gerust onder eigen vlag kan varen, is het
oen typeerend verschijnsel in den margari
nebandel aldus do inspecteur van het
zuivelwezen, dr. A. J. Swaving dat deze
in vele gevallen zooveel mogelijk tracht bij
het margarine-koopend publiek het begrip
boter" ingang te doen vinden. De inspec
teur laat dan eenige merkwaardige voor-
heelden volgen van de wijze, waaïop men
tracht, de koopers te misleiden.
Allereerst probeert men de menschen op
5en dwaalspoor te brengen door do wijze
van verpakking en door aanduidingen, op
schriften en afbeeldingen op do verpakkin
gen. Men bezigt voor do margarine n.I.
overeenkomstige als voor do boter, zooals
kartons, neteldoek, potjes, enz. De marga-
rino wordt bovendien dikwijls „opge
maakt" als boter,, n.I. in den vorm van
kluiten, koppen, torpedo's, zooals die vor
men in bepaalde dcelen van ons land ge
bruikelijk zijn-
Aanduidingen en opschriften op do ver
pakkingen waren veelvuldig aan het land
bouw- en zuivelbedrijf ontleend, zooals
bijv. do uitdrukkingen: „bolerhandel", „zui
velinrichting", „boerenbond", „producen-
tenvereeniging", „Zceuwscke kluiten",
„Friescbe koppen", „van de boerin",
„vorsch gekarnd", enz., terwijl voorts min
of meer fraaio afbeeldingen, soms in kleu
rendruk, welke eveneens aan het landbouw
of zuivelbedrijf herinneren, als bijv. een
boer en vooral een boerinw melkvee, een koe
of een boerderij, enz. het geheel nader moe
ten illustreeren.
De aldus aangeprezen waar is echter niet
anders dan margarine, dus in liet geheel
niet een artikel, dat in het landbouw- of
zuivelbedrijf wordt voortgebracht. Boeren
en boerinnen houden zich ncoit met mar
garin e-fabricage bezig.
De inspecteur schrijft dat streven van.öen
margarinebandel eensdeels tcó aan een
vooroordeel van sommige consumenten, die
denken dat margarine uit minderwaardige
grondstoffen wordt bereid, Ook komt hel
voor dat consumenten tegenover anderen
niet willen welen dat zij margarine gebrui
ken. Maar er kan ook een poging in liggen,
om margarine als boter to verkoopen.
Zooals wij reeds in ons voorgaand arti
kel meedeelen, schrijft de Boterwet voor,
dat ter onderscheiding van boter, op de
verpakking tweemaal het woord „margari
ne" moet zijn aangebracht. In de practijk
kwam de uitvoering van die bepaling hier
op neer, clat men dal woord op twee kleine
zijvlakken plaatste. Sedert 1 Maart van dit
jaar moeten alle zijden van de verpakking
van het „raargarino" zijn voorzien.
Ontoelaatbaar acht dr. Swaving op
schriften als „keukenboler", of „smaakt als
boter", „lafelboter", „voor do keuken" e.d.
en het maken van reclame met aanprijzin
gen als: „duurdere boter onnoodig" of met
een afbeelding van do Middciburgsche
markt onder do vermelding „Zceuwsche
boerenkluiten". Ook is het de vraag in hoe-
verro het gebruik van hei woord „melange"
of van do uitdrukkingen „melaageboler",
„vollo-mellonelange", „melkmelange". „pri
ma melange", „wondere melange" enz. kan
worden toegestaan.
Een ander kwaad is de verpakking van
margarine zonder opschrift. Margarine ge
wikkeld in ongemerkt neteldoek of tuile,
een voor boter gebruikelijke verpakking,
is op het oog niet van boter te onderschei
den en biedt dus voor den kleinverkcop de
gelegenheid deze margarine als boter te
verhandelen. De Rijkszuiveïinspectie zal
op dit bedrog scherp toezien.
Eveneens wordt gebruik gemaakt van
misleidende opschriften met betrekking
tot de „Nedcrlandscho Botercqjeu
ramen, verpakking en in advertenties op
schriften aan, welke sterk aan de boven
genoemde officieel e benaming doen denken
en slechts in een enkel woord daarvan af
wijken, zoo dat de niet-ingewijden er ge
makkelijk invliegen. Dergelijke opschriften
zijn o.a. „onder Rijkscontrole*', „onder
Rijkstoezichl", „Rijksmerkboier", „onder
controle", e.d.
In zulke gevallen is de wet op de on
eerlijke mededinging van toepassing. Im
mers hier tracht de verkooper ten nadeele
van do aangeslotenen bij de botercontrólo
dio zich, zooals wo in het vorige arti
kel uiteengezet hebben, voor die controle
niet onaanzienlijke kosten getroosten en
zich daarvoor aan een streng toezicht on
derwerpen zijn waar van de hand te
doen, terwijl hij door het gebruiken van
opschriften op de verpakking of op het
vervoermiddel enz., waarin op «enigerlei
wijze het woord „controle" of „toezicht"
voorkomt, bij den verkooper de meening
ingang tracht te doen vinden, dat deze
inderdaad boter ontvangt rechtstreeks af
komstig van een aangeslotene bij een bo-
icrcontrdlcstation.
Als bijzondere typen van margarine-
verkoopsrs noemt de inspecteur de potjes-
boeren, die geregeld vanuit de dorpen in
den omtrek der groote steden inet potdicht
gesloten wagentjes uitzwermen om hun
,l)Ocrenboler" en an&e Zuivelproduc
ten" te slijten. De opjhriften van die
wagens luiden gowooiijk: „boterbandel",
„handel in boter en kis", „zuivel-inrich-
ting", „handel in zuivtproducten", onder
vermelding van Jhet ,dtp van herkomst.
Het woord margarine ordt daarbij angst
vallig vermeden.
Dg invoer van Decnsae en Australische
boter, welke hotersoorti vooral in hot
vorige jaar laag in prij zijn gewc-ast, was
en is nog voor souimij margarine-ver-
koopers, zoowel uit do po juist genoemde
categorie als voor versaillendo winkeliers
of mengers, aanleiding Dm, speculeerendo
op de herinnering bij ht publiek aan bo
vengenoemde lago prijzn van ingevoerd©
buitenlandsch© boter, mrgarin© of eigen
gemaakte mengsels alsBecnsche of Aus
tralische boter ten verkop aan te bieden.
Uit een en ander iaWl gebleken, dat
het gc-vaar voor bedrieglijke handelingen
vooral ligt in den kleinandel en voorna
melijk in den verkoop an onverpakte en
j van onvoldoend verpakt! margarine,
j Een andere bron van ^edriegelijko han-
I delingen kunnen klein:a margarine-han-
c delaars' opleveren, die zof „mengen".
I Dergelijke raecgsls bc*Miten in den regel
oen minimale hoevcelheij Jjoler cn worden
dientengevolge door het-publiek veel te
duur betaald. Bovendiei hoeft de berei
ding van deze menv.sels 'eelal cp een wei
nig hygiënische wijze paats. Het lang
zaam aan toenemen var; het aantal dezer
raengbedrijfjos maakt ht toezicht erop
niet gemakkelijk.
Uit het bovenstaande tal wel duidelijk
gebleken zijn, hoe gemalkelijk men bij 't
koopen van „boter" bij jen neus genomen
kan worden. Het zou dia rom overweging
verdienen na te gaan, in hoeverre het mo
gelijk zou zijn, den verloop van boter al
leen in speciale Jioterwiikels toe to staan
Reeds zou het een yerhaering zijn, indien
.het^ den winkeliers die sotcr verkoopen,
verboden word, raarg.iriic anders dan in
wel omschreven, behoortjk gemerkte ver
pakkingen te verhandelen.
Hoe het vraagstuk ook worde opgelost,
het is en blijft een zaak van het grootste
belang dat het publiek mod0werkt endoor
zijn houding de knoeiers riet to hulp
komt. maar daarentegen zorg draagt, de
eerlijk© beterhandelaren l? steunen. Wij
vestigen daarom nogmaals de aandacht op
het feit, hoe men door boter te eisehen
voorzien van he1. Rijksponlrolemerk en
tevens goed toe te zien dat deze ook in
derdaad wordt afgeleverd, zelf het middel
in de hand heeft zich tegen bedrog Ic vrij
waren. Mogen onze beide artikelen over
„boter of margarine" ertoe hebben bijge
dragen, bij de Ncderlandechö huisvrou
wen meer belangstelling voor onze jjoter-
contrOlö t,o hebben gewekt.
W. K.
UIT DE LEI DSC ME VROEDSCHAP.
Over benoemingen, da bijzondere
bewaarscholen en een interpellatie,
die uitging als een nachtkaars.
Alle liefhebbers naar een Raadszetel
moesten op een dag als Maandag op de
publieke tribune kunnen worden neerge
zet: yan 2 tot 6 en van 854 tot 10*We
gelooven dat het in de Ki-svereenigingen
rustiger zou wordenHet was Maan
dag een zitting, <lio je ten slotte doet
geeuwen alsof je uitgehongerd bent; die
dezelfde uilwerking beeft op je hersens
als c-en bioscoopfilm op de oogen van
iemand, die slecht van gezicht is en z'n
bril heeft vergeten.
Wij, menschen van het vak, die
's avonds even gemoedelijk de vervelend
ste vergadering „verslaan" als anderen in
gezelligen kring een kaartje leggen wij
waren toch heel blij, toen wij om half
twaalf op do Breestraat stonden.
.En wij hebben nu beel weinig zin om
or nog veel over na te praten.
Wat onzo lezers onmogelijk kunnen be
treuren.
Alleen 'n paar kleins kan It (tekeningen
bij enkele agendapunten.
Tot hoofd der Meisjes-opleidingsschool
voor U. L. O. aan de Boommarkt is niet
benoemd no. 1, maar no. 2. Daar over dit
punt uitsluitend is gesproken in geheime
zitting, kunnen wij niets naders dan raden
naar do motieven, die de Raadsmeerder-
heid heeft doen afwijken van do voor
dracht. Eu dan gelooven wij niet ver mis
te tasten, als wij veronderstellen, dat hot
hoofdmotief gelegen is in het feit, dat
no. 1 een ,vreemdelingo" was en no. 2 een
ingezetene, een Leidsche. Onze gedachten
voeren ons nu ineens naar het einde der
vergadering, toen wethouder Sanders een
standje kroeg van een of twee der socialis
tische Raadsleden, omdat hij tot school
geldophaler niet een werkloozo heeft be
noemd Dat is tegenwoordig hier een
mode-eisch: Om voor een benoeming to
Leiden in aanmerking te komen trachie
men allereerst ie voldoen aan doze veel
zeggend© eigenschappen: men zij Leide-
naar en men zij liefst ook werkloos. Wan
neer gij iemand, die naar Leiden sollici
teert cn vanwege zijn persoon en be
kwaamheden zeer goeden kans gemaakt, oen
uitstekenden Taad wilt geven, zegt hem
dan: vestigt u zoo gauw mogelijk hier,
laat u inschrijven als werkloos, en trek
ook vooral zooveel mogelijk van den
„steun"Wij hopen, dat B. cn W.
zich door deze mode-gril niet mee zulien
leiden, inaar blijk zullen geven daar boven
uit te staan; wij hopen het.
Met liet bovenstaande willen wij natuur
lijk niet beweren, dat er in dien gewraakten
mode-eisch niet een k o r n van waarheid
isMaar do bast daaromheen is heel
erg dik en velen dringen met hun gedach
ten lang niet tot dien kern door. Er wordt
in dit opzicht verschrikkelijk veel over
dreven'-
Wijzen wij cr verder even op, dat een
bezuinigingspoging uit den Raad, ingezet
dooi' den heer Spendel, om niet verder te
gaan met liet aanleggen van teJephonen in
do openbare scholen bij B. en W. en bij
do Ran dsm eerderheid geen succes had
Het voorstel van ï3 en W., om in deze
scholen wederom een tehpkoon aan te
brengen, werd zij 't dan ook niet met
een vrij groot© minderheid logen aan-
genomen.
Wij "jGrwijzen voor do andere agenda
punten naar het gisteren geplaatste ver
slag alleen nog iets over het voorstel
van B en W. inzake subsidieering van het
bijzonder bewaarschool-onderwijs. Tot nu
too werd alleen subsidie verleend aan de
bijzondere bewaarscholen vcor de onder
wijzeressen. Bij dit voorstel van B. en W.
werd verder gegaan en voorgedragen, om
ook de helft van de exploitatie-kosten (na
aftrek van schoolgelden) te vergoeden.
Wij meen en, dat do heer Oostdam wel
wat ver mikte, toen hij algeheel© finan
cieel© gelijkstelling vroeg voor openbaar
en bijzonder bewaarschool-onderwijs
.zulk een regeling oor doelen wjj, althans
zeker voorloopig, principieel niet-vereischt
en practisck heel gevaarlijk voor de ge
meentekas. Maar wellicht legde de heer
Oostdam verder aan, dan hij wilde komen,
en verlangt hij ten slotte alleen, dat do
subsi dio groot-er wordt, dan in 't voorstel
dat de Raad Maandag heeft
wij met hem en anderen voKomMr vetü.
Wij gelooven ook wel, dat het in die rich
ting verder zal loopen. Do betreffende
schoolbesturen behoeven o.i. niet te deses-
pereeren. Ook niet de R.-K. Schoolbestu
ren, die in een schrijven aan B. c-n W.
hadden te kennen gegeven, dat zij dank
baar waren, doch niet voldaan welk
schrijven heel beleefd was gesteld cn daar
door voor den wethouder aanleiding was
geworden om het „niet voldaan" dier
schoolbesturen zoo wat oyer het hoofd te
zien.
Hier zij ook nog even opgemerkt, dat
wethouder Meijnen uitstekend in de zaken
„zit", zóó, dat niemand het hem te dien
opzichte verbeteren zou wel zou een
under waarschijnlijk wat meer kortheid
in het betoogen betrachten.
Aan het einde der agenda 'n paar in
terpellaties, die uitgingen als een nacht-
laars.... Ook d;© over het bekende feit
var 3.et weigeren deer B. en W van de
Stad-geboorzaal aan „De Dageraad" op
'n Zondagmorgen welke interpellatie,
daar do heer v. Eek wegens ziekte van
diens zoon afwezig was, werd gehouden
dor een ander lid der S.D.A.P, den heer
oroeMeveld. Behalve de Leer Grueneveld en
d-i emmunist de lieer Knuttel, voerde
hm» óver alleen het woord de burgemees
ter, rjfi de heer**} onomwonden en zéór
umnelijk do waavlield zoido; Be zaal vat
geweigerd vanwege do verspreiding
een „schunnigo" circulaire; geweigerd mcl
hetzelfde recht als waarmede zij b.v. aan
een schuimige acrobatentroep niet zou
worden verhuurd. Met dezo kwalificatie en
vergelijking kunnen de hoeren van de God-
looohenaars-vcreeniging, do antigodsdien
stige en speciaal anti-Katholieke vereeni-
ging „De Dageraad" het wel doenOf
het dien verblinden menschen de oogen
zal openen? Wij moeten het, helaas, be
twijfelen
Ten .sladhuizo had gisteren door Burg.
cu Weth. de aanbesteding plaaks vau:
A. do levering van Bouu-malcrfalen,
enz. i urenhout, Eikenhout, Ijzerwaren,
Gereedschappen, Kachels, Kaehelbenoo-
digdlhcdon, Met-imaterialen, Verfwaren^
Desmfecliemiddelen, Bezems, Boenders,
Machinokaanerbenoodigdheden, Stelen en
»Stokken, eivorminge cement, Rioolbuizen,
enz. (ion 13 perceelen).
Bestek no. 2. Ingeschreven was als
volgt: G. A. Konijn cn Zn., Alkmaar, perc.
1 f9023.14, firma Kater en Wic-thoff perc.
1 f8830.37, N.V. Houthandel v./Ji. N. Frca
don Haag perc. 1 f 8687.09 pe-c. 2
f2250, N.V. Houthandel v./h. Gebrs. van
Hoeken f 3957.59, J. D Noordinah perc. 1
f 8497.50, perc. 2 f 2007, J, NaluiyZ
Grnenloo 2 f2226, W. T. Hu'zing,
Utrecht 2. f2127.55, W. Moll, Breda
f 1991.22, N.V Leidsche LJzcrhande! v.h.
J. G. Bernard, 3. f2917.33, 4 f1170 53.
5. f912.40, 6. f561.40, 9. f 1671.10, 10-
f 99.20, 12. f 105.71; NV. Ho!l. O'e- en'
Teerfabrieken v.h. van Diemen >te Diemen
3. f2750; N.V. Holil. Ijzerfabrieken v.h.
Do Wildt, Alkmaar, 3. f2486.40; L. F.
Moll, Breda, 3. f 2006.10: kt. Langezaal
cn Zn 3. f2407 22, 4. f949. 5. f961.09,
6. f594; Gebr. Kruyt 3. £2352, 12 f 114 91
N.V. HoU. IJzerwerkfabrlcken v.h. M. de
Wildt, Alkmaar 4 f842.60, 5. f1054 23,
G. Albers. Haarlem G f704; J. J. H. L.
Bnunmelkamp 6 f 623, Kon. Ned. Grof
smederij 7 f722.60. N.V. do Lint's In-
duslri of abri eken 8 f3785.38. N.V. Wer-
muck's Kalkfabrieken 8 f 37 i8.40, P. Fon-
te'n en Zn. 8 f3593 22, 13 f286, 10 f 117.60
N.V. Kalk fabriek v.h. Van Dijk en Co 8
f 3484.70, 13 f 350.50, Bouwmaterialen-fa
briek ril. M Luyten Lekkerkerk 8 f 3905.77
G. Ruigrok 9 f 1402.80. 11 f246, Kool en
Co. M-cüdeanhlik 9 f 1390. Kess'er en v. d.
I.osden, Zes-t 9 f1386 05, Ven den Doei
en Spray Den Haag 9 f1182.80, A. J.
Hartwijk J- 10 122.64, 12 f 127.50; fa.
Van den Kc en den IBollander 11
f227.95, N.V. hv J;uisch Bureel v.h. van
Duuren 11 f 238 25, W. Splinter en Zn,
33 f 315, N.V. Betonfabriek „de Hoorn'*
Alpiten a.d. Rijn 13 f352 50. N.V. Wer-
ninek's Betonf abri eken f304.50, 'S. v. d.
Kooy. Delft 13 f313.50.
B. De levering van Waal- en Rijns.raai-
kKnkers en e1 s^lsteenen, in 6 percee'en
(Bestek uo. 3):
Ingeschreven a's volgt: (per 1000 stuks)
fiiini_ Vos en öo. Velp, (G'd.) perc. 1
briefcvj. WSTW«fLW.V. Waa'steenla-
Lij Vïanen 1 f 36.50,
manisch., Den Haag, 1 f35.90, 2 f26.75,
3 f25.75. 4 £32, 5 f26 en f23, 6 f 18.
N. V. WaakstraalkUnkersfabriek v.h A.
van der Koppel te Zeist 1 f 34 50. N.V.
Kalkfabrïeken v.h. van Dijk en Go. 1
f29.50, N. P. Splinter Le-derdorn. 1
f25.80, 2 f26.30 en f2450, 6 f 17.80,
Bouwmaterialen Maalseh. v.h. M Luyten,
Lekkerkork, 1 f31, f35 en f38, F. A. van
Langen Pzn., Woerden 2 f 26 90, 3 f 27 50
J. B. Brunt Woerden 2. f26.90. 3. £27.50
J. B. Brunt. Woerden 2. f 26.75, N.V.
.Steenfabriek „de T'Vilcwaonl", Lienden 3.
f 2975, J. B Brunt, firma Wed. Konijn
en Zn. Woerden 4. f31.50, G. J. W. Koo-
ieman.1» Be'jnen 5. f25 40 en 122.40, 6.
f 19.40, f 17.40 en f 15.40.
C. Do levering van Melafier- of Gres-
keien cn Lavakeién, in 2 perceelen (Bestek
nr. 4).
Ingeschreven als volgt: N.V. Keisteen-fa
brieken v./h. J. C. van der Linden, Rot
terdam perc. 1 f 175 en f 183. perc. 2
f 125, VeMt en Hooykaas, Rotterdam 1.
f 1G3, 2. f 119, N.V. Bcwwsteenfabr'eken
te RoUerdam 1. f'158 50, 2. f 105.50 Y,
Kruyt, den Haag 2. f 140 en f 15.50, L.
van Gendt, Nijmegen 2. f 93 en f 100.
D. De levering van Kiezelzand, gr vas-
FEUILLETON
(Naar het Italiaansch).
5)
Weet gij iets? vroeg Paula, toen zij
■,i?m de deur opende en in haar o-pwjn-
zich aan den post moest vasthouden
iim niet ineen te zinken.
Ja, ik weet wat, antwoordde Isaac,
W gij dit? Met een voldaan gelaat haal-
hij een sigarenkoker uit den zak, waar
aan het eeno einde met gekleurde zijde
Iwee letters tot een monogram waren ge
borduurd.
Of ik dat ken? juicht© Paula en
^fakle het étui tusschcn do bandon. M. G.
rid heteekeut Marino Golonna? Het ho-
Hoort mijn broeder. Vertel toch, ik verlang
;?r zoo onuitsprekelijk naar om iets to
domeinen. Zeg alles en vergeet geen letter,
?an wat gij ontdekt hebt.
^Zij strekte hem haar hand toe en Isaac
Btrtin hegroef dat slanke handjo tus-
Sthen zijn gebruinde vuisten. Hij knikte
a'et hot hoofd; die taal verstond hij.
Ik weel heel wat, ik weet den weg -dien
njoot volgen, maar dat is niet genoeg.
Sk moet verder speuren. Deze sigarenko-
aPr is in het Artiradal gevonden, daar
•vaar uw broeder naar heneden is gegle
den. De rotswand schijnt niet zoo hoog en
ftcest to zijn, maar is zeer steil en als er
meeuw en regen is gevallen, zeer glad.
Be herder, dio mij den koker gaf, heeft
Ji-zien, dat graaf Colonno door een vogel
tje is weggedragen. Of hij nog Jeofde?
W- \erminbt? Neen, maar waar hij heen
as gebracht, en wio hem hielp, dat kon hij
aiiet zeggen, hoewel hij dio menschen hij-
na iederen dag spreekt. Het is zeer moei
lijk zulk© lieden tot spreken t© bewegen;
als men hen ondervraagt, schudden zij
het hoofd en doen, alsof zij het niet begre
pen. Do herders en de bandieten spelen
onder een hoedje. De een is do oppermach
tige koning, de onder de nederige dienaar
dio zijn heer nooit zal verraden.
Maar hoe wilt gij dan het lot van
mijn armen broeder te weten komen? -
vroeg Paula ongeduldig.
Wij moeten ons in verbinding stellen
met iemand, die weet wat er in de bergen
omgaat, met een die door de anderen ge
vreesd wordt cn wien zij gehoorzamen,
hetzij dan Tartarli of Santandra. Dat is
ook do meening van den burgemeester en
ik geloof, dat die raad goed is. Hier hui
ten slaat een man, die allebei de bandie
ten kent en jarenlang hun bod© is ge
weest; mag ik hem binnen laten komen?
Spreekt gij met hein, beloof hem al
wat gij wilt, als gij hem maar doet beken
nen alles wat hij van mijn broeder weet.
Isaac. Berlin opende de deur en riep den
man. Deze kwam nu dichter bij, liij droeg
een mantel uit zwart geitenvel, zijn ge
weer hing aan een riem over zijn schou
der. De onaangename indruk, dien hij op
Paula maakte, werd vooral teweeg ge
bracht door zijn gezicht. Een vilten hoed,
■waarvan d© rand naar beneden hing, ver
borg zijn voorhoofd, maar daaronder kwa
men twee kleine ronde varkensoogen te
voorschijn, die overschaduwd werden door
gebogen en te zamen gegroeide wenkbrau
wen, dan volgde een plat gedrukte neus en
een mond, waarvan de omhooggetrokken
hoeken en smalle lippen een bestendigen,
glimlach vormden alsof hij zich verheug
de over een welgelukten schurkenstreek.
Behendigheid en sluwheid waren het
meest uitgedrukt in dat gerimpelde, sme
rige bruine gelaat.
Neem j© hoed af, Ang© Marie, dat is
gebruik, daar waar dezo vreemdelinge
vandaan komt en vertel do jonge dame
wat je van haar broeder weet, hoe hij van
de klip viel en daar boven, verborgen
wordt gehouden. Vergeet niets je
doet je eigen schade, als je iets vergeet,
sprak Berlin.
Ange Mario keek dan den een dan den
ander aan, echter scheen hij met voor
liefde een blank gepoetste koperen schotel
die op den schoorsteen stond, te bekijken
Zijn mondhoeken gingen nog meer in de
hoogte en hij lachte, terwijl hij uitriep:
„Wae weet of zij hem verbergen? Dat heb
ik toch niet gezegd, Isaac Bertin? Ik heb
alleen zijn koker gevonden en daarvoor
hebt gij mij betaald".
„"Wie heeft hem weggedragen, dat hebt
gij toch ook gezien?"
Ik bevond mij op verren afstand aan
den anderen kant van de kloof, en kon
liet dus niet duidelijk zien. Buitendien re
gende hot dien avond en er lag een dikke
nevel op de bergen.
Gij moet zijn woorden niet zoo pre
cies opnemen zei do Joodsche koopman
en lachte. Ange Marie heeft zeker de laat
ste dagen Tartaroli of Santandra niet
ontmoet, hij zal dan niet vernomen heb
ben, wat die over liet ongeluk hebben ge
zegd. Die lieden zijn gewoonlijk van al
les, wat cr in het gebergte omgaat, goed
op de hoogte, u.
De man deed zijn best om een heel on-
aiQOzel gezicht te zetten, Tartaroli en
Santandra? herhaalde hij, die ken ik niet,
■wie zijn dat?
Paula zag, dat Bertin rood. werd, de
aderen op zijn voorhoofd begonnen op te
zwellen en zijn bedaardheid verliet hem,
.toen hij op Ange Mario toeliep en hemde
hand op den sekouder legde. Maak geen
gekheid; het schijnt, dat je mij voor den
mal wilt houden. Tegenover do vreemde
dame weet je niets en gisteren wist je al
les; je kent die tweo bandieten daar boven
niet en toch spionneer je dagelijks voor
hen en laat je door hen .als bode gebruiken
Je was te ver verwijderd om te zien, wie
den vreemden lieer hielp en toch kwam
je vroeg genoeg can zijn sigarenkoker te
vinden. Zulk soort verklaringen hebben
geen nut, versta je?
Maar als ik nu toch werkelijk niets
weet, besie mijnheer Bertin, wat verlangt
gij dan van mij?
1 Neem dan je geweer maar en ga
weg, dan heb ik ook niets met je to ma
ken.
Ange Marie bleef staan en draaide zijn
hoed tusschcn. de vingers heen en weer.
Eindelijk zei hij op zachten toon: Wat
wilt u dan eigenlijk van mij, beste mijn
heer Isaac, vraag mij nog eens.
Ten eersto wil ik weten, hoe het met
den vreemden heer gaat.
Ik heb zoo iets gehoord alsof het wat
boter ging.
Waar wordt hij verborgen gehouden?
Zij brachten hem dieper in het ge-
bergte, maar verder weet ik werkelijk
niets en als Tartaroli of Santandra of de
mooie Serafino iets ervan vernoemt, dat
ik er over gesproken hc-b, ben ik een kind
des doods.
Je weet dus, waar hij te vinden is?
Voorhit er mee.
Ango Marie dacht na, liij zette den hoed
op en nam hem weer af, keek rond in het
vertrek cn liet de hand door zijn verwar
den haardos glijden.
Isaac Bertin, riep hij piotstóng uit
alsof een goede gedachte hem inviel, wil
je mij twintig francs geven om twee nieu-
wo geiten to koopen dan zal ik zeggen
waar gij alles lo veten kunt komen van
hem, dien gij zoekt. Natuurlijk moet gij
mij ook zes francs vergoeden voor do
twee dagen dat ik van huis ben.
Ik zal je het dubbele, meer dan het
dubbele geven, drong Paula aan, als je
maar spreekt en mij zegt, waar ik mijn.
broeder kan vindon.
Gij moet. naar Santandra gaan, fluis
terde Ange Mario met eon gewichtig ge
laat, liij alleen weet alles, maar om hem
te vinden en met hem te sproken, moet gij
naar Zevaco gaan, mijnheer Bertin kent
hem zeker, Zeyaco uit Sari.
Zevaco is een geloerde, antwoordde
Berlin, hij zit den geheelen dag over zijn
boeken. Hoe zou bij Santandra kennen
Zevaco is dc broeder van Sanlaiiera,
antwoordde Ange.
