WOENSDAG 13 FEBRUARI 1924
15e Jaargang.
No. 4382
9e Êeicbelie Sou/fca/nf
jbeABONNEMENTSPRIJSbedraegf bij vooruitbetaling
Voor Lei Jen 19 cent per week 12.50 per kwartaal,
hij onze Agenten 20 cent per week f2.60 per kwartaal.
Franco per post f 2.95 per kwartaal.
|let Geïllustreerd Zondagsblad is voor do Abonné^s ver
krijgbaar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij voor
uitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 ct., met Geïllustreerd
eonclagsblad 9 ct.
Dit blad verschijnt eiken dag uiigeanderd Zon- en Feestdagen
Bureaux: RAPENBURG Ho. 10 - LEIDEN
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. II.
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone advertentiën 30 cenl per reget
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt het
:i dubbele van het tarief berekend.
Kleine advertentiën. van ten hoogste 30 woorden, waario
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en ver.
huur, koop en verkoop 10.50.
jpit nummer bestaat uit twee
■den.
r"
f/ De Staatsbegrooting.
f 'Men is m do Tweede Kamer begonnen
fciet do algemeene beschouwingen over de
Élaatsbcgrooting 1924.
1 Do beer Braat heeft zijn mengelmoes
jan rake opmerkingen en dwaasheden ten
ifjesle gegeven. Zijn cynische opmerkingen
joyer den kindertoeslag aan de door hem
gehate ambtenai m zijn in staat hem de
laatste resten van sympathie, die hij mis
schien hier en daar nog in reclitsche
kringen herft, te doen verliezen.
Daarna beeft de heer Wijnkoop weer
jf'ens zijn idcaal-maatsekappij" op het doek
jgelooverd.
De eerste goede redevoering was die van
ftett beer Drcsselhuys wij zijn het met
jjien spreker echter verro van eens.
Hij vertelde iets wat splinter-nieuw is,
(toen bij" opmerkte, dat de heer Golijn de
gelden wilde halen uit de indirecte hef
fingen, die den Roomschon lief zijn!
Van Golijn wist deze woordvoerder van
Sen Vrijheidsbond veel kwaads te vertel
den. Do heer Duys, die vaak heel flauw
interrumpeert, was deze keer wel heel ad
a'ern met zijn interruptie: „Colijn moet het
'doen en jullie zullen op hem schelden".
Juist -de Vri'jheidsbonders, die ook
zich wel terdege bewust zijn, dat. er be
zuinigd worden moet en dat zoo goed als
alle-bezuinigingen onaangenaamheden met
zich meebrengen, zij willen het wel Golijn
'laten doen en zelf toezien en
scholden.
Maar, over schelden gesproken, de heer
Jroelstra me akte het toch nog wel wat
'erger dan de heer Dresselhuys, toen hij
yi zijn gisteren aangevangen speech hij
ips de vierde spreker den heer Colijn
panviel.
De rechterzijde, die ook wel critiseeren
tal, maar daarbij tegelijkertijd positief
tal moeten werken, heeft een heel wat
Meilij km* faak l
8UITENLAHP
Duitschland.
Communistische agitatie.
Demonstratie op heden,
f pit -verschillende grooto steden in het
tojk zijn berichten gekomen, die er op
Rijzen, dat do communisten tegen heden
'grooto straatdemonstraties op touw heb
ben ge-zot. Het schijnt wel vastte staan,
iijat do con raio leiding der communisten te
Berlijn order heeft gegeven, dat deze de
monstraties gehouden moeten worden on
der het parool: Voor den achturendag en
legen den uitzonderingstoestand. Maar uit
documenten die in verschillende plaatsen
dn beslag zijn genomen blijkt dat do eigen
lijko bedoeling is, door provocatie der po-
Silie straatgevechten te veroorzaken waar
in de communisten zich dan hopen mees
eer te maken van de straat. Men maakt
>ick bier niet zeer ongerust over al deze
Splanncn. Het is verklaarbaar, dat de
communisten die als partij Verboden zijn
jen dus als zoodanig geen propaganda kun
nen maken, graag iets van zich laten hoo
ien tegen do verkiezingen, maar dat zij in
'de grooto steden den strijd durven aan
binden tegen de handhavers der openbare
t>rdo acht men niet waarschijnlijk. Overi
gens zal het hun moeilijk genoeg vallen
lomdat straatdemonslraties onder het ver
bod van den uitzonderingtoestand vallen
cn dus in de kiem kunnen worden ge
smoord. w
Hof einde der separatisten.
1 Uit li e t R ij n 1 a n d.
Wolö seint uit Frankfurt a. M.:
Xadal do regecringsgebouwen te Mainz
in Hingen door de separatisten waren ont
ïuimd, is thans geheel Rijn-Hessen van
separatisten gezuiverd.
i Een telegram uit Bad Ems meldt:
Het staatskurhaus, dat sedert begin No
vember 1923 de zetel der regeering van
Dorton was, is door de separatisten ont
ruimd en de vlaggen zijn verwijderd.
Dorlen zelf was reeds ©enigen tijd yer-
jlwencD.
f' Uil do Palts.
Do .,B. Z. am. M." ontvangt uit do Palts
berichten, die er op wijzen, dat generaal
De Metz zijn separatistische politiek laat
yaren en do Paltser separatisten schijnt
3os te laten.
To Kaieerlautern en Landau haalden de
separatisten hun vlaggen van do gebou
wen van het districtsbureau en men ver
dacht dat zij genoemde plaatsen zullen
totridmea.
tenlandsche zaken, die gisteren in den mi
nisterraad sprak over het comité van des
kundigen, heeft verklaard dat uit de
werkzaamheden dier commissie gebleken
is, dat Duitschland ieder jaar een voor de
schadevergoeding toereikend bedrag zal
kunnen betalen.
Volgons rijkskanselier Marx.
Rijkskanselier Marx heeft tegenover een
gedelegeerde van het Zweedsche Roode
Kruis het volgende verklaard:
„Ik ben er zeker van, dat de beide in
ternationale commissies, die thans te Ber
lijn vertoeven, met ons van oordeel zullen
zijn, dat Duitschland zijn budget niet in
evenwicht kan brengen en zijn geld niet
stabiliseeren, tenzij zijn financieels cn
economische souvereiniteit aan do Ruhr
wordt hersteld. Dat wil zeggen, dat wij
de belastingen, douane-inkomsten en an
dere gelden uit het bezette gebied moeten
innen, dat iedere afscheiding tusschen be
zet en onbezet Duitschland moet worden
vermeden cn dat do industrie in het be
zet gebied niet verplicht mag worden, te
werken onder omstandigheden waardoor
ze op den duur stellig geruïneerd wordt.
Bovendien moeten we een moratorium
van twee of drio jaar krijgen".
[Oostenrijk.
De buiienlandsche betrekkingen. 1
de jure-orkenning
der Russische rogocring.
In do gisteren gehouden zitting der fi-
nancieele commissie gaf de minister van
buitenl. zaken dr. Grimberger oen uiteen
zetting van den toestand, waarin hij mede
deelde, dat de Oostenrijkscho regeering
definitief had besloten de unie der sovjet
republieken de jure te erkennen.
Hongarije.
Hongarije's hersiel-'eening.
De herstel-leening van Hongarije is na
een bespreking van verschiUende finan
ciers te Londen voor onbepaalden tijd uit-
gesteld. WaatscUjnlijkjal dtttodtandt*
ten
De Vo 1 k e jb ond.
Mac Donald verklaarlo dan, dat zijn
einddoel als minister lm buitenlandsche
zaken zal zijn tot een (teroenkorast inzake
de ontwapening te komq. Dit is, zeide hij,
de ware proef van een Tuchtbaro politiek,
zooals hij zich die voortelde.
Hij zou niets onbeprjefd laten om het
gezag en het ver tegen wjordigend karakter
van den volkenhond t! vergrooten en
hoopte dat dio hond mee. cn meer zou gaan
dienen, als orgaan lot reeling van geschil
len, die twee naties zelf luiten mach to wa
ren to regelen. Duitscband moet toetre
den en naar hij hoopte zou ook Rusland
dit doen.
Do regcering vestigdejn do eerste plaats
haar aandacht op do Turopoesche vraag
stukken, doch als Ama-ika zag, dat dit
probleem uit een gebed ander gezichts
punt. werd aangepakt, net geestdrift en
idealisme, meende hij, lat Amerika gaarne
bereid zou zijn ook zijridoel in die taak te
aanvaarden.
De B i nhon li n d s c h e
v a a g s t uk k o n.
Het overige deel der redevoering liep
over binnenlandsche viaagstukken, zooals
volkshuisvesting, werkltoskoid, do finan
cieel© toestand des land;, enz.
De positie der üegeering.
Sprekend over de zelizamo positie, die
do arbeidersregeering imam, slechts steu
nend op een minderheid, zeide Mac Donald
dat de regeering voornemens was alleen
af te treden op een direcio motie van wan
trouwen, voorgesteld doer do leiders van
een dor andere partijen en door het huis
aangenomen.
Ruslanl.
knii-bolsjewistischÉ opstanden.
Een witte regcering te
onmiddellijk na het overlijden van Lmun.
voornamelijk in de streek van Blagowjes^v
jetrsk is uitgebroken. Lr is aldaar oen
voorloopigê regcering gevormd.
Dusdanige opstanden h ebb en zic h tezoli-
BlftNfENLAISD
Vragen van Kamerleden.
'Bloembollen naar
Denemarken.
Do heer L o vink heeft tob den Minis to
van Buitenl. Zaken de volgende vragen ge
richt:
lo. Is het den Minister bekend, dat vele
Nederlandsche bloembollen- en plantenhan-
delaren in hooge mate bemoeilijkt worden
bij den verkoop hunner artikelen in Dene
marken, door de strenge toepassing sedert
enkele maanden van een wet van 1839 op
den handel buiten do koopsteden?
2o. Is de Minister bereid terzake met de
Deensolie Regeering in overleg te treden,
teneinde weder een zoodanige toepassing
dier wet te verkrijgen, waardoor de bestaan
de handelsrelaties niet worden geschaad?'
De bezuiniging op de salarissen.
De houding van het
Rijkspersoneel.
Naar wij vernemen is de Centrale Com
missie van Georganiseerd Overleg in Ambte
narenzaken heden alhier bijeengeweest, o.m.
ter bespreking van de door de regeering
voorgekomen.verlaging der ambtenarensala
rissen.
Minister Westervcld, die, zooals wij reeds
meldden, belast is met de voorbereiding van
do herziening van heb Bezoldigingsbesluit,
gaf namens de regcering een uiteenzetting
van de bezuinigingsplannen, In hoofdzaak
komen de-ze hierop neer, dat alleen door een
salarisverlaging ingaande 1 April 1924, voor
liet. Rijkspersoneel, de onderwijzers en mili
tairen inbegrepen, doch met uitzondering
van het personeel werkzaam bij de Staats
bedrijven (post.personeel e. a.) een bedrag
van rond veertien millioen moet worden op
gebracht. De Staatsbedrijven moeten zich
zelf bedruipen en het tekort daarop zal op
verklaarden hierop,
zich nu met een binnenlandsche leo* j 00j- voorgedaan op Sachalin en
ning te helpen.
De oorzaak van het niet doorgaan van
deze. onder de auspiciën van don olfcen-
bond to leiden herstelactie, schijnt te zijn
de vrees, vooral bij de kleine Entente, dat
met zijn economisch herstel tevens een
opleving van Hongarijo's politieke en zelfs
militaire aspiraties gepaard zou gaan.
Daarom werden aan do herstel-lcerung
politieke waarborgen verbonden.
De Hongaarsche regcering schijnt met
voldoende waarborgen te* hebben willen)
of kunnen geven, dat de wederopleving
van haar land geen gevaar voor de om
liggende staten medebrengen.
Daarop hebben de financiers zich nu
teruggetrokken.
Engeland.
REGEER INGSPROGR AM VAN
MAC DONALD.
Do nieuwe Engelsche labour-premier
'ueeft gisteren in een druk gezochte ver
gadering van bot lagerhuis, welke door
vele leden van bet corps diplomatique werd
bijgewoond, zijn program uiteengezet.
Engeland on Rusland.
Sprotend over buitenlandsche zaken
zeide Mac Donald, dat hij do tweevoudige
betrekking van premier en van minister
van buitenlandsche zaken had aanvaard
om daardoor meer gewicht te kunnen bij
zetten aan de politieke stappen, die hij
zou hebben te doen.
Hij had besloten Rusland onverwijld te
erkennen, welke politiek bij zijn collages
onvermengden bijval had gevonden en hij
wenschte verder alle openstaande geschil
len tusschen Rusland en Engeland tot een
regeling te brengen. Do eerste stap daar
toe was do erkenning.
Engeland en Frank r ij k.
Hierna sprak de premier over de be
trekkingen met Frankrijk en de hangen
de kwesties tusschen de twee landen. Het
was hem onmogelijk zeide hij, heden een
compleet overzicht van den stand van za
ken te geven, doch het verheugde hem
zeer, dat „ten zij er iets zeer onvoorziens
plaats had, wat ik niet voor waarschijn-
het gebeelo gebied van de Amoer.
Verontrustende berichten komen ook uit
het gebied van Chiva cn uit Turkestan.
Amerika.
De herovering van Vera Cruz.
Do haven weer voor don intern,
handel opengesteld.
Het Mexicaansche consulaat verklaart,
dat president Obregon de haven van Vera
Cruz weer heeft opengesteld voor den in
ternationalen handel: do haven was eedet
December j.l., ten gevolge van het optreden
der rebellen, gesloten.
Revolutionnalr complot in Argentinië.
De politie heeft een revolutionnair com
plot in Argentinië ontdekt. De samenzwe
ring was voor het eerste gedeelte van deze
maand beraamd. De leiders zijn gearres
teerd.
Van het Vaticaan.
De verjaardag der Pauskroning.
„Osservatore Romano" bevat op de
voor-pagina een grooto foto van
Z. H.
HET VOORNAAMSTE NflEUWS,
BUITENLAND.
Met de separatisten-heerschappij is het
gedaan. Overal ontruimen zij de gebouwen
Mac Donald geeft een overzicht van het
regeeringsprogramma van het Labour-
kabinet.
De herstelleening voor Hongarije afge
sprongen.
Opstanden in Rusland.
BINNENLAND.
In de Tweede Kamer hebben gistereft
bij de Algemeens Beschouwingen over de
Staatsbegroting de hesren Braat, Wijn
koop, Troelrtra en Dresselhuys het woerd
geveerd.
De secretaris van de Russische Sovjet-
Handelsdelegatie in Engeland heeft op het
departement van Buitenlandsche Zaken
de zienswijze zijner regeering uiteengezet
nopens een hervatting van de betrekkingen
tusschen Rusland en Nederland.
De Minister van Waterstaat heeft een
commissie ingesteld, welke moei onderzoe
ken of de bestaande organisatie van den
Rijkswaterstaatsdienst In zijn ieqenwoer-
dtcjen opzet kan blijven bestendigd en, zoo
neen, welke wnzigingen dan moeten wor
den aangebracht.
DE HERSTELKWESTIE.
DuRschland's betalingsvermogen,
Volgens Jaspar.
3
voor-wagt> -- --
Paus Pius XI, bij gelegenheid van den
tweeden verjaardag der Pauskroning.
Het blad schetst tevens den vruchtbaren
arbeid door den roemrijk regeerenden
Paus tijdens de twee jaren van Zijn Fon-
tilicaat verricht en spreekt de hoop rnU
dat de Katholieke wereld, wanneer zij zich
scharen zal rondom haar verheven Opiier-
priestor In liet aanstaand jubeljaar, den
Paus do Iroostc-ndo bewijzen zal geven,
dat de zending, waarmede Hij door bod
werd belast, reeds met succes en zege be
kroond wordt.
Een particulier telegram mt Romo over
de plechtigheden, welke gistermorgen in do
Sixtijnsche kapel plaats vonden, meldt ons
nog dat in do Sixtijnsche kapel aanwezig
waren do koningin van Roemenie, de kar
dinalen, het corp3 diplomatique en talrijke
vertegenwoordigers van den Romeinschon
adfijne Heiligheid werd in do sedia gesta-
toria naar de kapel gedragen on hartelijk
toegejuicht.
Naar de Romeinscho correspondent van
do „Msb.' nog meldt, is gisteren om half-
zonder meer vast zou houden aan het be
drag van veertien millioen, verder overleg
met de organisatie niet mogelijk zou zijn.
Hierna werd de vergadering verdaagd.
Nederland—Rusland.
Bezoek aan „Buitenlandsche
Zaken"'
Naar bet Corr. Bur. mededeelt, beeft de
heer S. Hermer, secretaris van de Handels-
vertcgcnwoordigilig der Sovjet-regecring t«
Londen op zijn doorreis van Moskou naar
Londen, een 'bezoek gebracht aam het de
partement van Buitenlandsche Zaken alhier,
aldaar de zienswijze zijner regeenng uit
eengezet, nopens eene hervatting van be
trekkingen tusschen Rusland en Nederland.
Nader wordt nog medegedeeld, dat de heer
S Hermer beden o a. ook een bezoek bracht
aan het vliegveld Waalhaven te Rotterdam,
dat hij met de grootste, belangstelling heeft
bezichtigd. Hij maakte er een tooht m gezel
schap vin den heer Wytema. burgemeester
van Rotterdam, waarna hij deelnam aan een
noenmaal, waar ook de havenmeester van
de K. L. M. en die van de Rotteroamscke
havens aanzaten. Do heer Hermer verklaar
de dat do luchtvaart inrichtingen, die hij
hior had gezien, zijn bewondering hadden.
De rijkswaterstaatsdienst
issie van onderzoek
ingesteld.
De Minister van Waterstaat heeft uit
overweging, dat hot wensehelijk is een on-
Een com®
IS-: :SvS5.r -
De plechtige H. Mis weid opgedragen
overweging, ««-v -
derzoek in te 6tellen naar de vraag, of de
bestaande organisatie van.den Rijkswater-
staatsdienst in zijn tcgenwoordigen opzet,
kan blijven bestendigd en, zoo neen. welke
wijzigingen dan mooten worden aangebracht
ingesteld een commissie, aan welke dit. on
derzoek wordt opgedragen en benoemd in
de-ze commissie:
tot lid en voorzitter: ir. P. H. A. Bosen-
wald administrateur, chef van de r, Woeling
Waterstaat T„ van liet Departement van
Waterstaat, te 's-Gravenhagetot lid cn
secretaris: nr. J. Draaijer, referendaris bij
het. Departement van Waterstaat te s-Gra
venhage; tot lir ca. ir. P. van Tiel, voorat
ter van de Vereeniring van Teohmsch-Amb-
tenaren van den Rijkswaterstaat te Leiden.
Met ingang van 25 Februari is de lieer
J J. Br una, vroeger hoofdredacteur der
Nieuwe Courant", benoemd tot plaatsver
vangend hoofdredacteur van het „Algemeen
Handelsblad" te Amsterdam.
feestavond. Hij gaf ter verduidelijking van
heb program eenicre sok etsen uit beide stuk
jes. Hierna wenschte hij de aanwezigen een
genoegliiken avond. Allereerst kwam voor
liet voetlicht liet drama in vier bedrijven'
„Zoo wreekt zich de Priester". Zooals we
gewoon zijn van deze tooneelvereeniging,
werd liet stuk best weergegeven. Er vielen
tamelijk zware rollen te vervullen. Tusschen
brachVbct-TjjMlbOTgdo Mei- O. v. d. Meer
tiende klokslag of de -f gestraff",
zeer goed werd „ortolSi en danig de lach
spieren in beweging bracht. Zoowel de gin-
meering (van den lieer G. Hobbezak uit
Leiden! als de eostnmeering (van ilon heer
V. Koningsbmggen Haarlem! wo-en s- 'ïttc-
rend uitgevoerd. We kunnen m-L genoegen
terugzien op deze gezellige avonden ons ge
geven door het Rt- F* "1 dis-Patronaat.
Stille Omqantj. De onlangs opgcrirtrto
afdeeling van '-et Genootsrhap van den Stil
len Omgang hield gisterenavond een verga
dering in liet Bnndsgebouw. He w.n. voor-
zitter de heer A. Th. van Restorer open
de mét d-n Chr. groet, en heette allen wel
kom. Hij gaf een kort verslag van het .er-
handelde in de vergadering van bet Centraa,
Comité waaruit bleek dat de GaN-arm-kerk
is aangewezen voor de afd-elb;g Ltsse. Nog
deelde hij mede dat ook de P clF,orw. heer
kapelaan v. d. Berg meegaat, en voer Lrsse
de H. Mis zal ojldragen. De te volgen ge-
dragslijn is alreeds geregeld. Na breedvoo-
riee bespreking ovrr de rnsw ze werd In
sloten. dat de oude traditie -l worden ge-
voled en alzco zal worden grlooprn van d»
Amsterdamsohe Poort. 7» ?<**-
reis niet kunnen maken ca»- V,
tram. laatste gelegen! n -
sluiten zich daar bü den st.mt aan en z:j d.o
tier fiets traan aan het Som.
Alsnu meest een Jefiniti^f bestuur van 7
personen worden gekozen. Del'_? 3
Bameo. F. J. vnn Romjeu W.
x v. d. Yluivt. F. Zwetsloot. N. vin R'pk en
A. Th. van Kcsteren. Dczelsatsto werd ver-
volgens tot voorzitter gekozen Tn rond-
-rang werden nog énkele onrlergpsez. -
ken besproken waarna do vnerat'er met
den Ohristeliiken groet de f""
Zii. die alsnog aan den Milieu p oct ng
wcnsclien deel te nemen kunnen z.cli u
een der bovenstaande adress-n o""»v n ij
vertrouwen, dat de dceln-mc c-e-t z 1ri.u
en Lisse een schitterend figuur zal mak n.
heele ov
Palts zal worden bereikt".
Misschien zal het Engeland niet moge-
lijk blijken mee te gaan met ato ^ïdinanl, todoor den ihans regeerenden
Frankrijk heeft gedaan. D^ Engetand tórmmmte „00te5erd.
verlangt ook niet, dat Frankrijk het in
alle dingen met dit land eens is.
Mao Donaid hoopte echter en was er ze
ker van, dat er niets zou kunnen ontstaan
tussohen de tweo landen, wat niet door
goeden wil en oprechtheid uit den weg zou
Paus tot kardinaal is gecreëerd.
Do H Vader woonde de plechtigheid bij
on gaf na do H. Mis den Apostolischen
'ïasjjar, de Belgische minister van bul- kunuen worden geruimd,
USY ÖE QüteOEViiwS
LISSE.
Uitvoering. - Zondag-,' Maandag-en Dink
dagavond gaf do Tooneelver. „Do Fidelere
ondorafdeeliug van liet bt. Fidelis Pa f00'1
haar jaarlijksche uitvoering. Allo drio
avonden was do zaal goed bozet. De Eerw.
Direojeur kapelaan v, d. Berg opende dozen
NOPRDEN.
12-jarig priesterfeest. Vrijde? a-3 x
hot. 121'. jaar geleden zijn, dat onze kapelaan
do WelEerw. heer H. van Kan pr,ester werd
g Heffeest zal Zondag worden generd mek
een plechtige Hoogmis en een plee - g LoL
terwiil in do Pastorie allo rarooluanen ge
Icgenhcid zullen vinden 7. Eerw. te con
Scoren en wel na de Hoogm.s en voorts
van 1 tot 2 uur.
noordwuk.
Ontvreemd. - Van den heer 3. Bakhors»
alhier is Jezer Jagen ccn moliou-
vreemd, waarmede hij cn de o.u.
den pluimree-tentoonsteUing t« .Leiden
eer0. en eersten prijs ,W1K,0B
VcrkooDinq. Dp 0.6 gjsi.Li.uu. b
verkoopt van hot Pension Duinoord I
aangrenzend pand te Noordmjk n»
ton overstaan van Notaris B. koeyj
Leidon is dit geheelo e3mP1« ®a
door de N.V. „Vestn" alhier, voor f Wam.
