binnenland 15e Jaargang. as .jaargang.2 FEBRUARI 1924 4373 ffieCciddoke Qowtcmt DeABONNEMENTSPRIJSbedraagt bij vooruitbetaling Voor Leiden 19 cent per week f 2.50 per kwartaal. Lij onze Agenten 20 cent per week 12.60 per kwartaal. Franco per post 2.95 per kwartaal. Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonnó's ver krijgbaar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij voor uitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 ct., met Geïllustreerd Zondagsblad 9 ct. Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen IL Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15 GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. II DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT: Gewone adverlentiën 30 cent per regel. Voor Ingezonden Mededeclingen wordt Jiot dubbele van het tarief berekend. Kleine ndvertenliën, van ten hoogste 30 woorden, waarin betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en ver- liuur, koop en verkoop 1O.50. Dit nummei* bestaat uit vijf bladen, waaronder het Geïl lustreerd Zondagblad. V 's er wat te verbeteren? De vraag, die wij hierboven stellen, lijkt wel wat op een gewetensvraag. Zij is het niet cn tocli ook wel. Zij is het niet voorzoover betreft de gewetens inzake aangelegenheden, die het persoonlijke, het intieme leven raken. Zij is het wèl voorzoover aangaat de gewetens betreffende de zakeni van het openbare leven. En ook dat zijn gewetenszaken voor den Katholiek! De Katholieke beginselen immers moe ien doortrekken hècl het leven, hèèl het samenstel van ons maatschappelijk ver keer cn onze sociale beweging. En nu vragen wij, of daaraan niet wat te verbeteren is? En wij willen het meer concreet, meer direct-practisch vragen in enkele voor heelden. Is het in uw gemeente heel en al in orde met de standsorganisaties werken deze, zooveel zij kunnen, voor de stoffelijke èn geestelijke (ontwikkeling, godsdienst-) be langen sharer leden? Neon? Overdenkt dan eens, of g ij geen stootje zoudt kun nen geven in cle-goede richting! Na tuurlijk, op bescheiden, passende wijze, zonder schijn zelfs van zucht naar persoonlijke voldoening of van liefhebberij in persoonlijke critiek. Hoe maakt het in uw gemeente de Kies- vcreeniging? O, daar is nog zoom uitge breid dor cn kaal terrein, dat ligt te wach ten op een bewerking, om te kunnen dienst baar worden aan onze -Katholieke politieke actie. Men weet over liet alge meen van de politiek zoo weinig cn voelt er ook daarom zoo weinig voor. Maar kunt g j niet oens beproeven in do Kiesvereeniging uwer gemeente meerdere politieke ontwikkeling te brengen Hoe maakt het in uw gemeente het Plaatselijk comité der K. S. A.? Er is er -Jan is dat toch de schuld van degenen, die 4at plaatselijk comité vormen? En behoort g ij daar niet toe? Verontschuldig ons voor deze vragen op den man en op de vrouw af. Zij bedoelen, in ons allen het plan wakker te schud den, dezen winter nog zeker voor dat de Vasten teneinde is iets goeds, iets w a a t 1 ij k g o e d.s te doen in het Room- sehe vereenigingslevenNogmaals op bescheiden wijze, maar daarom niet minder krachtig en doortastend BUITENLAND Duitschland, De Duitschs spoorwegen. Opzegging van de loons- overeenkomst. De minister van Verkeer heeft de loon- ovcreenkomst met het spoorwegpersoneel opgezegd. Waarschijnlijk zal inde nieuwe loónovereenkomsten, die echter plaatselijk gesloten worden, ook dc arbeidstijd gere geld worden. Naar het eir.de van den uitzonderings toestand. Naar verluidt, hebben in oen zitting van het Rijkskabinet verschillende be sprekingen plaats gevonden over do mo gelijkheid van opheffing van den uitzon deringstoestand. Er zijn echter geen besluiten genomen. Hel is slechts zeker, dat de a.s. rijksdag- verkiezingen niet meer door den uitzon deringstoestand zullen worden beheerseht De hetze tegen Kard. Faulhsber. Een verklaring van den Kardinaal. Vooral in verband met tien Munchener bier-putsch van 8 November van het vo rige jaar, wordt er sinds oenigen tijd een Vinnige lastercampagne togen den kardi naal-aartsbisschop van Munchen von Kaulhaber gevoerd, welke in hevigheid toeneemt. Advocaat Simon te Munchen publiceert daartegen als rechtskundig za konwaarncmer van Z.E. in de ,,Köln. Volksztg." de volgende verklaring: '1. In aansluiting op de mislukking van den putsch van 8 November j.l. is een reeks beschuldigingen en aanvallen legen tten kardinaal gericht. Dezo werden reeds iu een op grond van authentieke inlich tingen opgestelde verklaringen van het oentraal comité der Munchensche katho lieken van 10 December 1923, welke ook aan de pers werd medegedeeld, weerlegd. En nochtans duiken dezelfde beschuldi gingen in de nationaal-socialistische en völkisch gerichte pers en in allerlei schot schriften, verdekt en openlijk, steeds weer op- Nog steeds wordt beweerd, dat Z. E, in den nacht van 8 op 9 November 1923 den Bcierschen staatscommissie M. von Kalir van gedachten heeft doen verande ren cn aldus in de politieke gebeurtenis sen heeft ingegrepen. Ook houdt men nog vol, dat de kardinaal plannen koestert om Beieren van het Duit sche rijk los te scheuren en een Zuid- Duitschen staat te stichten, een Zuid- Duit,sch keizerrijk, een katholieke Donau- monarchie, die onder „Joodsch-jcsuicti- schen" invloed zou staan. Om dit plan door te voeren, zou de kardinaal met de vroegere Oostenrijksche keizerin Zita en prins SLxtus van Panna in verbinding hebben gestaan. Ook zou bij met den Franschen minister-president Poincaré over zulke plaunen onderhandeld hebben. 2. Zijn Eminentie kardinaal van Faul- habcr heeft inij gemachtigd urn in zijn naam nogmaals liet volgende te verklaren: Do kardinaal heeft in geen enkel ver band met den putsch van 8 November 1923 gestaan. Hij heeft in geen enkele wijze, noch mondeling, noch schriftelijk, noch telefonisch, noch rechtstreeks, noch onrechtstreeks op den loop der gebeurte nissen invloed uitgeoefend, in het bijzon der niet op den staatscommissaris von Ivahr, dien hij in die crilieke dagen reeds lang te voren niet meer gezien of gespro ken heeft. Ook heeft de kardinaal niet met de vroeger keizerin Zita, wier verblijfplaats hij zelfs niet kent, noch met andere per sonen, en ook niet met Poincaré over de afscheuring van Beieren van het Duitsche rijk of over de stichting van een Zuid- Duitschen staat onderhandeld. Z. E. heeft nooit in zijn leven keizerin Zita, prins Sixtus of Poincaré gezien of gesproken en nooit plannen overwogen of bevorderd, welke zich tegen 't bcstaau of de eenheid van 't Duitsche rijk konden richten. Ieder, die zulke beweringen ver spreidt, brandmerkt zich daardoor tot een bcwusten leugenaar en lasteraar. 3. Z. E. weet uit de betrouwbaarste bron, dat ook do bewering, dat het Vati- eaan ooit met zulke plannen in verbinding heeft gestaan, zo heeft overwogen of be vorderd, louter fantasie is. Uil lltl DtiCI IC «wu'w«. Het fiasco van de Regie. De v e r k o o r s s t a g n a t i 0. De regie -verlaagt gedurende de eerst volgende dagen dagelijks 4000 open wa- gons te ontvangen, onder bedreiging dat niet-levering ernstige gevolgen voor dc Wirlschaft na zich zal sleepen. Do Duitsche regeering voelt er natuur lijk niets voor, dit groot aantal wagens te leveren, daar dit eveneens ernstigs gevol gen rooi- de Wirlschaft zal hebben. Doven dien lijkt bet noodeloos, de regio nog. meer wagons toe te sturen, daar deze duidelijk bewezen heeft, inct den aanwezigen voor- raad al geen weg te weten. Duizenden vol- geladen wagons staan op vervoer te wach ten, maar do regie slaagt er niet in ze in beweging te brengen. Uit Gelsenkirchen wordt inmiddels ge meld, dat wegens gebrek aan transport middelen op dc mijn Hugo I bet werk 3 van de 7 dagen stil moet staan, op de Hugo II 2$ dag cn op do Hugo III 2 dagen. Er valt daar Ier plaatse 5800'ton steenkolen te vervoeren. Ook in andere mijnen in do omgeving moet hot werk stilgelegd worden wegens moeilijkheden met het transport. De separatisten ontruimen Wiesbaden. De separatisten hebben do vier voor naamste door hun te Wiesbaden bezette gebouwen ontruimd. Engeland. RUSLAND DE JURE ERKEND. Handhaving der v ór-o or 1 o gs- verdragen. De Brilsche regeering is gister overge gaan tot fcrmecle erkenning de jure van de Russische Sovjet-regeering. In de mcdcdeeliüg aan de Russische ro- geering van dezo erkenning wordt o.a. zegd, dat do erkenning der Russische Sovjot-rc-gcering, overeenkomstig de aan vaarde beginselen van internationale wet geving, automatisch ook in kracht zal doen treden allo verdragen, gesloten tusschen de beide landen, voordat do revolutie Rusland uitbrak, met uitzondering vail (He verdragen, welke zijn opgezegd of op an dere wijze juridisch niet moer van kracht ziju. De rocli l en. der lioudors van Russische obligaties. Uit de nota, waarin do Brilsche rogeo- riug do Russische Sovjet-regeering de jure erkenl, blijkt, dat ook de huidige Britsche regccriiig do aanspraken blijft handhaven van de houders' van Russische obligaties en van degenen, aan wie hun eigendommen in Rusland werden ontno men. Evenals de vorige Britsche regeerin- gen wenscht do Labour-rogeering ook do propaganda-campagne lo zien gestaakt, maar het verschil is, dat zij begint met •een erkenning der .Sovjet-regeering, ter wijl de vorige regecringeu do vervulling van die eischcn als voorwaarde stelden voor erkenning. Rusland. Na den doed van Lenin. JS o n vervolging der Joden? Een Engelschman, clie 20 jaar in Rus land heeft gewoond en juist uit Moskou is teruggekeerd, heeft aan de .Daily Mail" uitvoerige mededeclingen gedaan omtrent den toestand na den dood van Lenin, die de eenigc volbloed Rus was. De meening keerl zich tegen die bolsje wisten, die joden zijn. Lenin zou gestorven zijn met cle kreet: doodt dc j.oden! op de lippen. Men verwacht een nationaal pogrom en het Britsche agentschap (e Moskou wordt belegerd door Joden, die er naar hunkeren naar Palestina^ to vertrek ken. Do emigratiedepets in dc Oostzeesta- ten zijn vol joden, die er door omkooperij in-geslaagd zijn, over de grens te komen cn thans naar Amerika, Canada en andere overzeese he landen villen vertrekken. In de Oekraïne hebben reeds, zooals ge meld, pogroms plaats gehad. Zinovieff en Kamcneff zijn joden cn Stalinin is joodscli -gezind, Tcchitscherin, Rykoff en Satranoff zijn anti-joden. Trolzki, die aan het hoofd van het leger staat, is zelf een jood, doch zijn politiek cn zijn gevoelens zijn antisemitisch on hij zou tegen een pogrom geen bezwaar bebben. Negentig procent van de belangrijko pos ten in sovjet-Rusland en een grooter per centage van de ondergeschikte posten zijn in handen van de joden. Do pogroms in Zui d-R u s 1 a n d. Nieuvvo heftige pogroms schijnen thans opnieuw in Zuid-Rusland te woeden. Zoo had onlangs te Elisabetgrad een plotselinge anti-semilische en anti-bolsjewistische uit barsting plaats, alsook in de nabij gele gen dorpen, welke, hoewel aanvankelijk bedwongen door de roode troepen, thans weer met vernieuwde {credit in opstand SDve inwo- allerijl (loendo zijn, special© maatregelen lo treffen, om de vluchtelingen to hulp te schieten. In het district tusschen Odessa en de Rocmeensclie grens hebben anti-semitische relletjes en pogroms plaats gehad te Han- draboera, Tsjernof, Isajef en andere plaat sen. In do geheele streek Tond Odessa wordt een krachtige anti-semitische pro paganda gevoerd door do agenten van den leider der rebellen, luitenant Ivanof, wiens gewapende benden gedurende do laatste maanden op vreeselijke wijze in dit district hebben huisgehouden. De erkenning door Italië. Do onderhandelingen over een politiek en commercieel verdrag tusschen Italië en Rusland zijn thans zoover gevorderd, dat in den loop van de volgende week het ver drag, waarbij do sovjet-regeering de jure door do Italiaanscho regeering wordt er kend, zal worden geteekend. Spanje; Hoe 't terrorisme beteugeld werd. Dc rol van generaal Anido. In zijn jongste vcrvolg-correspondentie uit Spanje behandelt do „Daily-Meil -cor respondent Ward Prico den ioosland in Barcelona. In deze stad is het thans rus- lig, zegt hij. Maar in den voor af gaanden na-oorlogstijd kon het er leelijk spannen. In twee jaar tijds werden cr niet minder dan 800 'moord-pogingen ondernomen. Do anarchisten terroriseerden er den boel zoo zeer, dat. de gerechtshoven er geen veroordeolingen durfden uitspreken. Het terrorisme werd zoowel tegen patroons als tegen arbeiders toegepast cn ging uit van do syndicalisten. De roodo tyrannic in Barcelona was., zooals het doorgaans niet dergelijke din gen gaat, het werk van een kleine minder heid van wildemannen. De man, die het Spaanscho bolschdwis- mo don kop indrukte, was generaal Mar tinez Anido1, prefect van Barcelona in de jaren 1911 tot 1921. Heden ten dage is hij, naast Primo do Rivera, do sterkste man van do groep van generaals, die in Spanje het bewind voeren. Hij behoort niet tot het directoire, maar treedt als minister van binnenlandsche za ken op en beheerseht den heelcu binncn- landschcn toestand. Generaal Anido is een bescheiden fi guur, airnsar een man met een stalen wil cn een ijzeren band. Vóór bij naar Barcelona ging, werden de 300.000 werklieden in dte stad van de eene staking in de andere gedreven. Gedu rende zijn prefectschap waren er geen stakingen. In twee jaar tijds werden 180 arbeidsconflicten op vreedzame wijze bij gelegd. Do terroristische aanslagen daal den van gemiddeld 400, lot 30 per jaar. Dadelijk nadat hij aan Hc?t bewind kwam, begon generaal Anido 30 a 40 be kende syndicalisten-leiders in de gevange nis te stoppen. Daarna werden, de een na den ancler, hun geheime agenten gearres teerd, die van de arbeiders een wékelijk- ischo contributie afdwongen voor het syn dicalistische fonds. Hel leven van den nieuwen prefect werd een 12-laï malen bedreigd. Niet alleen schonk hij or geen aandacht aan, maar zelfs placht hij zijn dochtertje mee lo ne men, wanneer hi(j uitreed m zijn auto. Eens, toen hij vernomen had, dat er een 'definitief plan was opgemaakt om hem 'te vermoorden, bracht hij den geheelen dag door niet da Ramblas, de drukste 'straat van Barcelona, op en neer te wan- ide-eu. Tenslotte gaven de syndicalisten den strijd op en hun leiders gingen cMers van het geld leven, dat zij den arbeiders in Barcelona afhandig hadden gemaakt. Amerika. WILSON STERVENDE. Weinig hoop op beterschap. Uit "Washington werd gisteren gemeld, dat de familio van den vcormaligen presi- (len van Amerika, Woodrow Wilson, zich zeer ongerust maakte over een ernstige stoornis in de spijsvertering, die zich bij hem had geopenbaard. Senator Mc. Cormick. de oud-voorzitter van het nationale comité der democrati sche partij, zeide na een bezoek aan Wil son's woning, dat er weinig hoop was, cn de president elk oogenblik kon sterven. WILSON REEDS GESTORVEN Volgens een V. D.-telegram, dat evenwel nog niet bevestigd is, is Wilson reeds overleden. Meer waardeerin g. Wanneer het overlijdensbericht juist £s, geschiedt zijn heengaan wel op een zeer dramatisch oogenblik. In verband met het olie-schandaal begint men in Amerika namelijk weer Wilson on zijn optreden in dertijd meer te waardecren dan jn de laatstejaren. i.s gesonx^L^Cc^a d-o ex-pre- ajke ziekte Dij nem voor, J het Amerikaansche volk meer in discre- diet geraakte dan wel ooit aan een Ame- rikaanschen president ten deel is gevallen. Zijn lichaamskracht scheen gebroken te zijn, maar zijn geestkracht herstelde zich spoedig. Ook verdween allengs weer de wrok, welke het volk tegen hem koesterde, Dat bleek uit de „pelgrimstochten", welke ieder jaar op zijn geboortedag naar zijn woning werden ondernomen door een steeds grooter aantal vriendden, die hem bij clio gelegenheden wilden huldigen. Er had veel kunnen gebeuren, wanneer zijn lichaam oven krachtig ware gebleken als zijn geest. Zijn binnenlandsche invloed breidde zich gestaag uit en bij de a.s. verkiezingen zou die invloed aan het licht hebben kunnen treden. Zijn leven. Thomas Woodrow Wilson, 28ste pre sident der Ver. Staten, werd 28 Sept. ge boren te Staunton (Virginia) uit ouders van Schotsclien afkomst Na zijn studie vestigde hij zich als advocaat te Atlanta, werd in 1885 leeraar in geschiedenis en economische politiek aan Wcslyan-college Van 1890—1901 was hij als hoogleeraar werkzaam aan de Princeton University. In 1911 koos de democratische partij van New-Yersey hem tol gouverneur van dezen staat. In November 1912 werd hij voor de periode van 1913—1916 en in 1916 voor 19171920 tot president der Ver. Staten gekozen. Bij het uitbreken van den wereldoorlog kondigde hij Amerika's onzijdigheid af, al bleek zijn neiging voor de geallieerden telkens. Toen in 1915 do duikbooten-oorlog (Mei 1915 „Lusitania" getorpedeerd) de vrijheid van do zee bedreigde, nam de oorlogsgeest in de Ver. St. toe en in 191® werden de betrekkingen met Duitschland verbroken. Zijn idealistisch streven bij bet uitbre ken van den oorlog getrouw om wereld- scheidsrechter te worden en de wereld een beteren vrede te brengen, ontwikkeldo hij ter gelegenheid der vredesonderhandelin gen te Brest-Litowsk (Jan 1918), zijn pro- gramma, namelijk van een vrede in de z.g. 14 punten. Hierop hoopte hij bij den wapenstilstand in Nov. 1918 den vrede te bouwen, doch kon zijn stellingen tegenover Clemenceau en Lloyd George te Versailles niet handhaven. In 1920 stelde liij zich niet herkiesbaar, en wijdde zich voortaan te New-York aan de rccklspraclijk. HET VOORNAAMSTE NBEÜWS. BUITENLAND. Engeland heeft gisteren in een nota de Sovjet-regeering formeel de jure erkend. De vóór-ooriogsche verdragen blijven ge-* handhaafd. Hetze tegen kardinaal Faulhaber in Beieren. Verklaringen van den kardinaal. Wilsor. overleden? Jodenvervolgingen in Rusland. BINNENLAND. Mededeel in gen betreffende het Eucha ristisch Congres. RECTIFICATIE. In ons der do (Zaterdagschc) blad heeft de zetter boven een artikel van den Weleerw. heer Kap. Groot, gezet: Het ge loof. Er moet staan: Het Gebed. In de rubriek „Schoonheid van onze Roomsche tetteren" wordt weer gegeven een fragment uit „De Witte", van den Vlaamschen schrijver 'Ernst Claes. Er moet boven staan: IV. Regeerings- en voogdijkinderen. Hel bestuur van do Vereenigin® van di recteuren ea directrices van rijks- cn parta oiüiore- opvoedingsgestichten heelt zich tot den Minister van Justitie gewend met. het verzoek, in dc nieuwe subsidie-regeling voor regcei-ings- en voogdijkinderen geen voor schriften cp te nemen, die het karakter van het particulier initiatief in zijn wezen aan tasten. Het clringt verder aan op overleg bij het ontwerpen van wijzigingen, naar zijn overtuiging zijn belangrijke bezuinigingen té verkrijgen, zonder dat eenige schade wordt aangericht. Onderwijs aan de Prinses. Do Koningin en dc Prins der Nederlanden heb'ben het voortgezette onderwijs aan de Prinses in de Nederlandsche taal en lette ren opgedragen aan prof. dr. J. \V. Muller, •hongleeraar aan de rijksuniversiteit to Leiden. Zondagssluiting voor blosrnenwinkels. gedeeltelijke sluiting der winKe© op dag voorschrijft. Een aiiti-rev. voorstel tot algcheelc /ion- dagssluiling werd verworpen, en oen vrij* zinnig voorstel cm de verordening in te trekken eveneens. Ten slotte werd op advies van de Commissie van de .Strafverordenin gen 'besloten den openingstijd oor taan l* bepalen op halfdrie. Het Tweede Kamerlid Bomans. De heer Bomans, Tweede Kamerlid, zal om gezondheidsredenen gedurende vier weken buitenslands verblijven cn dus dc Kamerzittingen gedurende dien tijd met bijwonen. Nuyensfonds. 28 Januari IJ. hield het b^'.uur van het Nuyensfonds een'vergadering te N j ■- mogen. Het bestuur werd geconstitueerd als volgt: Dr. J. Sterck. voorzitter; Proofossor l»r. J. Schrijnen, vice-voorzitte.r; Professor: Dr. H. Huijbers, secretaris, (Groesbeok-i ficlie Weg 10, Nijmegen); Professor Dr. II. de Vries van Heekelingcn, penn:ng< meester; Dr. Göris S.J.. Mr. Sasse van IJsselt, leden van het bestuur. Mgr. J. J. Graaf beeft wegens hoogen leefüjd verzocht van zijn bestuursfuneho ontslagen te worden. Het lies tuur besloot eenige wijzigingen aan te brengen in de statuten, waarop vooralsnog de konrnklijke goedkeuring zal. aangevraagd worden. Ook de propaganda voor do stichting in broederen kring zal worden ter hand genomen. Het Genootschap voor Opbouwende Staatkunde Het is reeds eenigen tijd, in niet-offi- cieelen vorm, bestaande Genootschap voor Opbouwende Staatkunde heeft, 13 Januari iu oen bijeenkomst der initiatiefnemers te' Utrecht, ook officieel zijn beslag gekregen. Bij die gelegenheid zijn do statuten vastgesteld. Art. 1 en 2 luiden: Do vereen!ging Genootschap voor Up- bouworde Staatkunde heeft ten doel: me de te werken aan het algemeen herstel van het. Nedcrlandsch Staatswezen eul cpenbaaT leven, door de nationale encrgiel op to wekken cn in dc openbare meenmg die opvattingen te bestrijden, weluo de ont binding der maadschappij bewerken en ai* overtuigingen te bevorderen, welke 011 <tot orde, vrede en welvaart m ons vader UHet genootschap wil dit doel bereiken. door: a. het uitgeven cn verspreiden dieken en andoro geschriften van - digen cn maatschappelijke!! aard. b. het houden van vergaderingen en con. grossen over openbaro b,clalv»fu- v.n s De eerste, werkondo loden van genootschap rijn: Hub. Cuypcr,JuJt« 1 Amsterdam; mr. Jus. (Wiesen, Wassenaar,

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1924 | | pagina 1