15e Jaargang. DINSDAG 29 JANUARI 1924 No. 4369 CeABONNEMENTSPRIJSbedraagt bij vooruitbetaling Voor Leiden 19 cent per -weelc 2.50 per kwartaal. Bij onze Agenten 20 cent per week 82.60 per kwartaal. Franco per post I 2.95 per kwartaal. Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor do Abonné's ver krijgbaar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij voor uitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 ct., met Geïllustreerd Zen daasblad 9 ct. Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen bureaux: KAPENBURG No. 10 - LEIDEN TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15 GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. II DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT: Gewone advertentiën 30 cent per regel» Voor Ingezonden Mededeelingen wordt het dubbele van het tarief gerekend. Kleine advertentiën, van ten hoogste 30 woordeD, waarin betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en ver huur, koop en verkoop 8 0.50. Dit nummer bestaat uit twee bladen. - Die dure gemeenten. Als er wordt gesproken over de hooge be lastingen, daai zijn velen er onmiddellijk bij, om te verwijzen naar de gemeenten Hoeveel procent van uw inkomen vraagt het Riik; hoeveel de gemeente, bijv. de goede stad LeidenPoken maar evên uit; en ge ziet dat het Rijku nog vrij be hoorlijk behandelt, terwijl de gemeente u als 't ware uitknijpt. En 't i? waar: de gemeenten, vooral de grootere, vragen heel veel vóór de belasting, absoluut en percentsgewijze veel meer dan het Rijk. In de gisteren in ons blad gepubliceer de Memorie van Antwoord op hoofdstuk I der S't-aatsbegrooting wijst de regeering er dan ook terecht op, dat 'tdrukkende van de directe belastingen niet alleen gelegen os iv do hoogte der rijksinkomstenbelasting, onaar ook in de bedragen', waartoe de ge- aneentebelastin.gen in vele gevallen zijn op gevoerd. „Verlichting van dien druk" al dus de Memorie, ..zal dus vooral cok te iverkriigen zijn door bezuiniging op -den Idienst der gemeenten en in elk geval is de regeering tot dat tijdstip op indirecte kef- ifino-°n aangewezen.". Ongetwijfeld is bet juist, da-t bezuiniging ten versobering bij de gemeenten bij de teen echter veel meer dan bij de ander 1 -vooral niet minder wenschelijk is, dan bij he1" "Rijk. Maar toch zien do moesten, die aan die Üuro gemeenten de schuld geven van het veel-bèlas ting-betalen, over heb hoofd, dat daarvanvoor een groot deel bij liet Rijk idc oorzaak ligt. Terecht schreef gisterenavond „Heb Han delsblad", dat de hooge druk der gemeente belastingen voor een belangrijk deel het gevolg zijn van wetteliike voorschriften, waardoor allerlei uitgaven voor armenzorg onderwüs enz. door het Enk op de gemeen- ten worden afgeschoven. En het blad voegt hieraan toe: Herziening van do financieels verhouding tusschen Rijk en gemeenten^ is derhalve reeds jaren lang urgent. De eenige herziening, dio het ministerie-Ruys-Colijn tot nu toe op dit gebied heeft aangekon digd bestaat in .bet intrekken van do 'nood- uitkeering, waaruit de gemeenten een deel van deze uitgaven bestreden. De toestand der gemeentefinanciën wordt door dit be sluit nog meer gespannen dan tevoren. Een herziening van de financieel© verhouding tusschen Rijk en gemeenten, waardoor deze laatste in staat zouden worden gesteld haar belastingen te verlagen, is minstens even dringend, zoo niet nog dringender, dan een verlaging van de Rüksinkomstenbelasting" 't Is goed, om het bovenstaande eens te bedenken eer men over die dure gemeenten praat. V De foeialinq tot de laoere school. Het Kon. Bé si. in ons blad van Za terdag vermeld, waarbij de toelating tot do lagere school wordt verschoven tot bet 7e lecriaar, of zooveel minder als de halve klasseduur bedraagt, zal vermoede lijk tot gevolg hebben, dat de fröbel- en bewaarscholen drukkerbezoek krijgen, en -Jat er dientengevolge een aandrang zal Komen naar uitbreiding dezer scholen. Het voorbc.ro'dend onderwijs is natuurlijk goodkooper dan het lager onderwijs. Maar scherper dan tot nu toe zal de vraag rij zen. wie zal dat onderwijs betalen: bet particulier initiatief of de overheid: en, zoo do overheid niet gelieel en al de kos ten draagt, welk gedeelte dan? Het vraag stuk van het bewaarschool-onderwijs l omt nu, dunkt ons, zeker wel te staan in do algemeene belangstelling. Niet alleen zullen waarschijnlijk meerdereouders hun kinderen willen zenden naar de voor bereidende schoen, maar deze zullen onge twijfeld de kinderen langer houden.'dan thans, om ze onmiddelli jk te kunnen over geven aan de lagere school. Eenmaal aangenomen, dat het zevende leerjaar wordt teruggenomen, zal het, dunkt ons, bij geen onderwijsdeskundige iegensnraak -ontmoeten, dat hot beter is, 'de ces leerjaren te geven van 7 tot 13 jaar dan van 6 lot 12 jaar. En als het zevende leerjaar ingetrokken is lieeft het verschuiven van het school-be gin ook nog dit goede gevolg, dat er ten minste maar één jaar is tusschen den 'leeftijd van het verlaten der lagere school en den leeftijd, waarop de arbeidswet de kinderen tot de arbeid toelaat, n.l. het veertiende jaar. "Voor kinderen, die 'één jaar blijven zitten, zulten die twee leef- lijden samen vallen; hoogstens li!gt er één jaar tusschen. V.'ij willen met veel belangstelling teg<r- Tpioefc zien de meening der onderwijs-des- Uindigen inzake de vervroeging van den oolatingsleeftijd tot do lagere school. fXT»' jgUBTEMLAWa Duitschland. De Communistische actie. Rolletjes te B e r 1 i j n. Naar aanleiding van een herdenkings plechtigheid voor Lenin ontstond Zondag ochtend voor het „Grosse Schauspielhaus" te Berlijn een oploop van meest jeugdige elementen, dio voortdurend hoera's op de derde internationale aanhieven. De poli tie moest met gebruikmaking van do gum mistokken cn mét de bajonet op het ge weer de menigte uiteenjagen. Noemens waardige incidenten vielen niet voor. De vermindering van het aanial ambtenaren. Volgens de „Montagmorgen" zal de op ruiming onder de beambten van 25 tot 35 percent van het corps gebracht worden. De verordening wil, dat er op 1 Februari a.s. vijf procent der aanwezige beambten ontslagen moet zijn, maar het blad stelt vast, dat er nu reeds 15 naar huis is gestuurd. Dezo snelheid, alsmede de opvoering van bet percentage zouden een politiek tintje hebben, althans het blad weet mede te deel en, dat heel de opruiming van de overtollige beambten in handen van 3 man nen berust, die destijds ontslag gekregen hebben, in verband met hun monarchisme Deze nemen nu de gelegenheid to baat, om het heambtencorps van socialistische en xepublikeinsche leden te zuiveren. Hst Hitler-proces. V o n Iv a li r wordt als getuige gedagvaard. Oberstaatsanwalt Aull heeft aan een der Munc-hener bladen medegedeeld dat Von Kahr zal worden gedagvaard als getuige in het Hitler-proces. Het is zoo voegde hij eraan toe de taak van de rechtbank om te beslissen welke getuigen onder cede gehoord zullen worden en welke niet. De aanklacht tegen Hitler en do andere be klaagden luidt wegens misdaad van vol tooid hoogverraad. UIT HET BEZETTE GEBIED. De heeren van de Palts. Een bedreiging tegen Glive. Mag men den correspondent van den „Lokel Anz." te Ludwigshafen gelooven, dan lieeft een separatistisch leider ver klaard dat. indien de Engelsche consul- generaal Glive te Munchen terugkeert, hij onvoorwaardelijk gedood zal worden: wat hij den separatisten in de Palts heeft ge leverd, mag niet ongewroken blijven. Emigratie van werkloozen uit het bezette gebied. Tal van werkloozen trekken uit het be zette gebied naar het onbezette Duitsch land. Bovendien vertoont zich onder hen een sterke neiging naar Zuid-Amerika te emigreeren. Zoo zijn de laatste dagen uit Hagen ongeveer duizend werkloozen naar Brazilië vertrokken Engeland. De spoorwegstaking. Overeenstemming bereikt Nadat gistermiddag de onderhandelin gen tusschen de directie en de stakingslei ding tot geenerlei resultaat hadden geleid, zijn gisteravond tot vroeg in den morgen de besprekingen voortgezet. 1 Hedenmorgen te half vijf werd de over eenstemming bereikt. Gisteren op den dag, toen de onderhandelingen nog in vollen gang waren, had de staking zich nog ver der uitgebreid. Van geen der maatschap pijen werd door de spoorwegarbeiders het werk hervat. To Nottingham deed de sta king haar nadeeligen invloed op de in dustrie welhaast het moest gelden. Hon derden auto's en motor lorries werden' ge bruikt om de goederen naar alle deelcn des lands te vervoeren. Do aanvoer van levensmiddelen bleek eveneens per auto noodzakelijk. Gisteren waren de levens middelen weer duurder geworden. Do toe stand in de industrie dreigde bij gebrek aan voldoende "steenkolen en ander mate riaal zeer critiek te worden. Italië De overeenkomst tusschen Italië en Yougo-Slavië. Pasjitsj en Ninsjitsj door den Paus ontvangen. Pasjitsj en Ninsjitsj werden door den paus ontvangen, die zich verheugde over de overeenkomst met Italië, welke heil zame gevolgen zal hebben voor den we reldvrede. De paus sprak <le beste won- schen ui' voor de welvaart van. Zuid-Sla vic. Pasjitsj cn Ninsjitsj uitten denwensch dat oen concordaat tusschen den Heiligen Stoel en Zuid-Slavië binnen een jaar zou kunnen gesloten worden. De paus ontving vervolgens de eclitgenooten der ministers. Pasjitsj en Ninsjitsj onderhielden zich in- tusschen met Gasparri en zinspeelden daarbij eveneens op een concordaat. Griekenland. De pciitieke crisis. Venizelos zal de vertrouwen s- kwestie stellen. In de- Nationale Vergadering verklaarde Venizelos, dat hij wat zijn verklaringen betreft, de vertrouwenskwestie zal stellen, daar verschillende republikeinen er op hebben aangedrongen, de vervallenverkla ring van 't koningsbuis tè beschouwen als 'n voldongen feit, en zonder dat een ple bisciet plaats vindt. B c g e na d i g i n g van v e r o o r d e e ld e officieren. De regent heeft het decreet geteekend, waarhij het doodvonnis, uitgesproken te gen twee generaals, hofodloiders van den jongsten militairen opstand, en de levens lange gevangenisstraf, opgelegd aan zes kolonels wordt veranderd in vijf jaar ge vangenisstraf. Negentig ahdero officieren dio door den krijgsraad waren veroor deeld, worden begenadigd. Een tweede decreet zal aan 185 andere officieren oveneens de bun opgelegde straffen verminderen of kwijtschelden. Rusland. Na Lenin's dood. Het mausoleum voor het stoffelijk over schot van Lenin op bet Roodo Plein, schijnt *iog niet geheel ldaar te zijn; er wordt, nog met koortsachtigen ijver aan gewerkt: De onderbouw van de groote hal, dio den cubusvorm krijgt, zal ruimte bie den voor een groote menscherunassa. In het dak worden twee ventilatoren aange bracht, die dag en nacht zullen werken om de temperatuur-om en nabij het vries punt te houden. Het plan beslaat n.l. om Lenin's lijk daar eenige maanden ten toon te stellen. Daarna zal het iv. een daaroo te bouwen crematorium worden verbrand. Kerenski. Volgens een bericht van do „Tribune" te Belgrado zou Kerenski in onderhandeling zijn getreden met do sovjet-regiering en zullen dezo onderhandelingen binnenkort te Helsingfors worden voortgezet. Met Kerenski zullen ook de sociaal- revolutionairen Avksentiew en Geraow naar Helsingfors gaan. Het doel dezer onderhandelingen moet zijn de vorming van een coalitie tusschen de boLschewiki en de sociaal-revolution- nairen. Kerenski heeft als voorwaarden gesteld vrijheid van de parlementsverkie zingen, opheffing van do Tcheka, amnestie voor alle politieke misdrijven en erken ning van het volkenrecht. Pogroms in Oekraïne. Verschillende Duitsc-he bladen, waaron der ook de Berlijnscke „Vorwarts", heb ben in de laatste dagen het uitbreken van nieuw jodenpogroms in Oekraïne ge- •°^ld. Aan de Lemberger „Gazeta Lwows*- morden daarover de volgende bijzon- derneden verstrekt. Een vreeselijke ,Pogromgolf" heeft in do laatste dagen een reeks van plaatsen der flovjet-Oekraine in beroering gebracht. Do eerste pogrom van beteekenis vond te Golta plaats waar ook vijf jaar geleden een vreeselijke pogrom gehouden werd. Een groot aantal boeren en arbeiders over vielen bet handelskwartier en braken acht tien joodsche winkels af, waarbij drie jo den vermoord en dertien zwaar gewond werden. Het gerucht over dezen pogrom ver breidde zich met bliksemsnelheid naar alle aangrenzende plaatsen cn had tot go- volg, dat een reeks groote pogroms uit brak. Vreeselijko tooneelen vonden te Pierwo- meisk jjlaats, waar zich, daar het markt dag was. vele boeren verzameld hadden. Acht joden werden gedood cn bijna alle joodsche woningen en winkels afgebroken. Het aantal zwaargewond-O joden bedraagt, volgens do eerste berichten, honderd en achttien.- De militaire sovjetmacht nara een tijdlang een passieve houding aan. Do pogrom droeg alle kenmerken van een in antibsemitischc kringen georganiseerde actie. Het joodsche „Lemberger Tageblatt" ver meldt in verband met bet bovenstaande echter liet volgende: Do geruchten over do jodenpogroms in do Oekraino zijn zeer sterk overdreven. De pogingen tot bet cvganiseeren van pogroms werden dadelijk door de afdeelingen van het roode leger onderdrukt.. De plaats ge had hebbende excessen droegen een anti- bolsjewistisch en niet een anti-joodscli ka rakter. Omtrent het aantal joodsche offers zijn nog geen officicele gegevens bekend. Amerika. De strijd in Mexico. O b r e g o u's vlucht verwacht? Naar verluidt bestaat in officieelc krin gen te Washington het vermoeden, dat president Obregon van plan is uit Mexico vluchten.. De juistheid van dat ver moeden is evenwel nog niet gebleken. Hoe wel de troepen van Obregon bij de jongste gevechten hij Jalisco oen fiasco leden, schijnt Obregon zijn verliezen zonder moeite hersteld te hebben. Do Mexicaanscho gezant te Washington verklaart, dat de regeeringstroepen de ver binding tusschen Quidad en de hoofdstad van Tamaulipas hebben hersteld cn daar mede den weg hebben vrijgemaakt voor een aanval op do rebellen in het. oliedistrict van Tampico. Een later bericht meldt nog, dat de regeeringstroepen twee plaatsen in het olie-district hebben veroverd. In de stad Mexico beersebt opwinding wegens den moord op een senator, die verdacht werd op de hand van de rebellen te zijn. Do daders zijn onbekend. BiHHEWLflWa DE RIJWIELBELASTING. Geraamde opbrengst f 3,000.000. Verschenen is thans het wetsontwerp tot heffing ©ener belasting op rijwielen. Aan de Memorie van Toelichting is bet vol gende ontleend: Afgescheiden van -de vraag of een rij wielbelasting past in het kader der per- soneele belasting, meent de minister, daar "tijdsomstandigheden dringend verster king van 's Rijksgeldmiddelen eischen, dat er aanleiding bestaat, do rijwielen weer tot voorwerpen van belastingheffing te maken. Het moge waar zijn, dat in den tegenwoordigen lijd het rijwiel een alge- ineen gebruiksartikel is geworden onder alle standen der maatschappij, -het is aan don anderen kant evenzeer waar, dat het ge bruik van een rijwiel genot en genoegen oplevert. Wanneer de belasting tot een ma tig bedrag wordt gekeven, kan deze belas ting voor houders van rijwielen niet druk kend worden geacht, terwijl toch voor de schatkist een vrij belangrijke bate kan worden verkregen. In 1919, het laatste jaar, waarover de rijwielbelasting werd geheven, bedroe,g het aantal belaste rijwielen pl.m. 861.500. Re kening houdende met de omstandigheid, dat een deel der rijwielen buiten de be lasting vielen, en dat. vermoedelijk voor een niet onbelangrijk aantal rijwielen de belasting werd ontdoken, schijnt het niet gewaagd het aantal thans in ons land aanwezige rijwielen te schatten op ruim één miili oen. De belasting stellende op drie gulden per rijwiel, zon de belasting dus fljruto ruim drie onillïoen gulden opbrengen. Waar de invordering der belasting zal worden opgedragen aan ;het dienstvak: der directe belast'tngen, invoerrechten en accijnzen en het toezicht op do uitvoering der wet doo? de .ambtenaren van dat dienstvak en wellicht ook door do politie zal worden uitgeoefend, zal aanstelling van nieuwe ambtenaren slechts bij uit zondering noodig zijn en zullen de kosten der belasting gering zijn. Het ontwerp beoogt een belastinghef fing op Franschen voet. Ieder rijwiel, dat in het verkeer wordt gebracht, moet voor zien zijn van een jaarlijks to vernieuwen plaatje, dat tegen betaling der belasting te verkrijgen is. De belasting zal hier ech ter alleen worden gevorderd van rijwielen, dio op -een openbaren weg bereden woï- den. Rijwielen, voorzien van een lïulpmotor, worden vrijgesteld van do personeele be lasting en vallen onder dit ontwerp. Do geldboete voor het ontbreken van het belasti-ngmerk {tan bet rijwiel, bedraagt minstens f 5 en hoogstens f25. Art. 7 bepaalt, dat het rij wilei, waar mede de overtreding wordt gepleegd, in be slag kan worden genomen. WIJZIGING VAN DE MOTOR- EN RIJWIELWET. Uit de Memorie van Antwoord. Aan do Memorie van Antwoord nopens bovengenoemd wetsontwerp ontleenen we: - Do opmerking dat verscheiden wegen in zeer slechten toestand verkeeren, is zon der nadere., aanduiding, welke bedoeld wor den. moeilijk voor beantwoording vatbaar. Do aangelegenheid betreffende do bef fing van een speciale belasting op vracht auto's behoort bij de thans aanhangige re- geli'ng niet thuis. Aan het stellen van een algemeen ver bod ten -aanzien van liet aankoppelen van wagens aan vrachtauto's kan de mi nist zijn medewerking niet verkenen. "Wel is hij van oordeel, dat het rijden met aan hangwagens niet zonder beperking kan worden* toegelaten. Hij overweegt egn aanvulling van he tl Motor- en Rijwielreglomcnt, welke lege- KET VOORNAAMSTE KIEUWS. BUITENLAND. De Spoorwegstaking in Engeland Er is overeenstemming bereikt Berichten omtrent Jodenvervolgingen in de Gekraine. In den nacht van Zaterdag op Zondag zijn bij den orkaan op de Noorsche kust 16 visschers uit Trondthjen verdrenken. (Buitenlandsche Berichten). Bloedige botsingen cp de Phitlippijnén (Telegrammen). BINNENLAND. ingediend is een wetsontwerp tot hef fing eener rijwielbelastinig van f 3 per jaar door middel van een belastinigmerk. De opbrengst wordt op 3 millioen geschatc Ingediend is een wetsontwerp, cm alle kosten, vallende op een openbare verpach ting, te doen komen ten laste van den verpachter, en tot afschaffinig van alle premiën bij openbare verkoopingen of verpachtingen, behalve strijkgeld. Ingediend is een wetsontwerp ter ver lenging tot een nader te bepalen tijdstip an den 6en October j.l. afgelcopen ter mijn, gedurende welken geen subsidie geen subsidie wordt verleend ten behoeve van H. B. scholen en gymnasia (lycea), die na 6 October 1921 zijn geopend. Bij Vaais is voor drie honderd- duizend gulden in beslag genomen (Gemengde Be richten). OMGEVING. Uitslag van den tooneelwedstrijd ie Lissa moet komt aan het bezwaar, dat de signa-? len van achterop rijdende motorrijfcu'gcn iet worden gehoord. Of do besturen van gemeenten krachtens hij van oordeel, dat het rieten met aan bodsbepalingen vast te stellen betroflende het rijden met open knalpot, zal er van afhangen, of dit punt al of m'tet in den algemoeneji maatregel van bestuur of bij provinciale verordening zal' worden gere geld. De minister zou bezwaar moeten maken legen een voorschrift, volgens hetwelk alk besli/ss'ngen van gemeentebesturen tot het .aststellen van snelheidsmaxinr. goedkeu ring van de Kroon zouden behoeven. Do vrijheid, welke de gemeenten op dit punt bezitten, behoeft niet meer dan thans te worden ingeperkt. Er is weinig aanleiding de grens van 10 K.M. per uur als do maximumsnelheid, voor wielrijders te verhoogen. De minister blijft yan oordeel', dat door do verhooging van do grens der maximumsnelheid voor motorrijtuigen tot 20 K.M. per uur aan do bezwaren, die op -dat punt bestaan, vo1- doendo is tegemoet gekomen, en dat er alleszins reden is om er tegen te waken, dat door de gemeentebesturen de grenzen der bebouwde kommen ruimer worden be paald dan met den feitelijken tcosinnd overeenkomt. Het komt hem bij nrutero overweging echter voor, dat het niet nooj dig-zal zi'jn Gedep. Staten voor te schrijven alle gevallen do grenzen van die be bouwde kammen vast te stellen. Bij nadere overweging is (le mmist-r tot de overtuiging gekomen, dat het verband, in het wetsontwerp tusschen het motor rijtuig en het nummerbewijs gelegd, to eng is. Als gevolg van een en ander worden •sommige bepalingen gewijzigd, andere ge schrapt. 1 Do m'luister blijft beperking van rten ■geldigheidsduur der r:<jbewijzen tot Iweo jaar wensohélijk vinden en bh?ft er be zwaar tegen maken, om voor bet verkre gen van oen rijbewijs liet af leugen van ©rtn. proef van bekwaamheid als eisch te stel len. Het stellen van een algemeen snelhcds- maximum voor motorrijtuigen van 40 K.M. per uur lijkt den minister met raad zaam. Kosten openbare verpaenttngen. "Wetsontwerp ingediend. Ingediend is een wetsontwerp tot rc re ling omtrent het dragen der kosten vni openbar© verpachtingen en het uitloven vr.n premiën bij openbare verkoopingen en ver- paehbingen. Het ontwerp heeft dezelfde si;re.-:i;u"-' als het ontwerp van wet dat op 1- Jud 1 door do Eerste Kamer werd verworpen, ge houdens handhaving van de .strijkgeu.*:-1- Onthouding Hijkssubsidie. Wetsontwerp ingediend. Ingediend ia eea wetsontwerp dat. dei strekking heeft, om den op C October 1123 afloopenden termijn, Cr hircrJr v .-.ken, krachten, art. XV var. de we: van .Ier wordt verier it he- hccv gcon saus!- van hooge die na C Or u nader bij de rlengen. bi 21 r.jn

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1924 | | pagina 1