Bekendmaking.
<j5e Jaargang
OONDERD&G 24 JANUARI 1S24
No. 4365
De ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling
«Voor Leiden 19 cent per week 12.50 per kwartaal.
Hij onze Agenten 20 cent per weck 12.60 per kwartaal.
Franco per post I 2.95 per kwartaal.
[Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver-
jkrijgbaar tegen betaling van 50 cl', per kwartaal, bij voor
uitbetaling. Afzonderlijke nummcr3 5 et-, met Geïllustreerd
jZondasrsblad 9 ct.
- Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen I.
Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. II
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gowoao adverlentiën 30 csnt per regeï'
Voor Ingezonden Mcdcdeeb'ngon wordt het
dubbele van het tarief berekend.
KfeSste advertenties!, van ten hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en ver<
huur, koop en verkoop SO.50.
^)it nummer bestaat uit twrea
bladen.
Wii vestiren er de aandacht en. dat
.anaf heden do Redactie een eigen
telefoonnummer heelt.
Men belle dus op:
Voor de Redactie
No. 15.
Voor de Administratie
No. @35.
V De gehuwde ambtenares.
Bij de Vlootwet telde de Katholieke Ka
merfractie zoovele sprekers en één spreek
ster bij de interpellalie-Mej. Wcstcrma-n,
heeft van Katholieke zijde niemand heb
woord gevoerd, noch een spreker noch een
spreekster.
Wij kunnen het- verklaren, daar het hier
niet een bogin&elvraag betrof; alleen een
vraag van practiscli beleid: moet bij
noodgedwongen ontslag niet de gehuwde
ambtenares het eerst aan de beurt komen?
Toch vonden do anti-rev. dr. Beumer en de
Eecuwseho dominó Kersten nog wel even
de gelegenheid om principieele opmerkingen
te maken over het wrouwen-vragstuk. Zot)
is er door de regeering toegezegd gehuwde
vrouwelijke „koslwin-sters" niet le zullen
ontslaan. Do heer Bciuner drong er bij do
regeering op aan, een niet to royale inter
pretatie te geven aan het begrip „kostwin-
sber'. Hoe enger hoe Iroter, volgens hem.
Bij welk ietwat rigoristisch standpunt da.
Korsten zich scheen aan te sluiten. Do
regeering' toonde echter niet in het minst
in die richting te willen zwenken.
Alle gezond-denkende menscnen in den
"ïando zullen hot standpunt der regeering
nogmaals't gaat om een vraag van prac
tiscli beleid van heeler hart© toejuichen.
De interpellatie had eigenlijk even goed
achterwege kunnen blijven; de speechen
hadden verzwegen kunnen worden; do inge
diende moties beteekenden weinig of niGts
zoo beschouwd is ook wel te verklaren
het zwijgen der Katholieke fractie, waarop
wij hierboven wezen.
isyg?eiLjiüo
DE VOLKENBOND.
Zweden en dc Bond.
Een voorstel om to bedanken.
Blijkens oen bericht uit Stockholm is in
cle beido Kamera van den Zweedsc-lien
Rijksdag het voorstel ingediend, dat Zwe
den zal bedanken als lid van den Volken
bond.
In de motiveering wordt gezegd, dat de
Volkenbond heeft bewezen volkomen on
geschikt te zijn om zijn plannen te verwe
zenlijken.
Duiischiand.
Dg financieelc moeilijkheden.
De vermakelijkheidsbelasting
In een le Berlijn gehouden vergadering
van exploitanten van publieke vermake
lijkheden in geheel Duü island werd be-
•sloten, de inrichtingen te sluiten, indien
do desbetreffende belasting zou worden
verhoogd.
Niéuw-O prijs dalingen op do
B o r 1 ij n s c h e markt.
Dc daling van do lcvensmiddehnprij-
zeu, welko ccnige dagen heeft gestagneerd
gaat thans weer langzaam voort. Eieren
waren gister to krijgen voor 19 Pfennig
bij geringen aanvoer. Ook do zoor hoogo
prijzen voor groenten waren gisteren iets
lager. Goed rundvlecsch was reeds le krij
gen voor 80 Pf. per pond. In de markthal
ion waren de prijzen niet veel hoogeruan
ilk. 1.
Dg bszcUmijskös'en.
In verband mei. hel onderzoek van do
directie der rentebank bij d9 ministers
Vau. buitenlaudseiie zaken cn van finan
ciën. waarbij zij op het gevaar wezen van
een nieuwo inflatie, indien de betaling
van do bczeliingskosten niet voorloopig
geschorst werd, kan gemeld worden, dat
tlezo kosieu 50 a GO millioen goudmark
per maand bedragen. In een paar uur ver
slinden do bezettende troepen dus moer,
«dan het buitenland mot groote inspanning
en ten koste van maandcnlaago campa
gnes ter leniging van den Duit ;ch;n mod
Bijeenbrengt.
Een socialistischs slembusnoderlaag in
Opper-Silezlë,
i Ce sociaal-democraten hebben een groo
te nederlaag geleden bij do verkiezingen
in Opper-Silezië. De vroegere kiezers der
socialisten en der Midden-Partijen hebben
thans hun stem uitgebracht op do Radica
len, d.w.z. op de Nationalisten of Commu
nisten. In Neiderliarmsdorf b.v. daalde
het aantal socialistische stemmen van 750
tot 348, terwijl de burgerlijke partijen,
dio te zamen cén lijst hadden ingediend,
van 154- op 419 stegen, terwijl de commu
nisten hun slemmenaantal zagen verdub
belen van 100 op 200.
DE HERSTELKWESTIE.
De commissie van Experts.
Hot succes van dr. Schacht.
Het succes door dr. Schacht te Parijs
behaald, wordt in Berlijn natuurlijk met
voldoening gevolgd. Vooral is men ingeno
men met het vooruitzicht, een der deskun
digen-commissies, spoedig in Berlijn te
zullen zien, om do oprichting van do goud
bank nader te bestudeeren en zich vermoe
delijk te gelijk op do hoogte te stellen van
allerlei hangende financieelo problemen.
Met de details, die over -de goudbank in
omloop zijn, diene men cenige voorzich
tigheid in acht to nemen, daar do men-
sclien, die er werkelijk wat van weten,
aan strikto geheimhouding gebonden zijn.
Toch meent do „Vossische" reeds met veel
zekerheid (o kunnen aannemen, dat het
Duitscho deviezenbezit op een of andere
wijze in de bank verwerkt zal worden.
ÏÏct blad zou niet gaarne zien, dat do ze
tel van de bank in het neutrale buitenland
gevestigd werd en dat vreemdelingen -eon
overwegende rol in do directie zouden
spelen.
Volgens het „Acht TJhr Abendblalt"
zouden do wenken van den hoer Visse
ring grooten invloed op hot tot stand ko
men uitgeoefend hebben en zouden Lon
den on Amsterdam reeds den noodigen
steun hebben toegezogd.
Hetzelfde blad weet mede te doelen, dat
de deskundigen liier den 29sten zullen
arriveeren en dadelijk met hun werkzaam
heden beginnen welke omtrent 14 dagen
zullen vorderen.
Op Amerikaanseke aansporing zouden
zij ook een diepgaand onderzoek instellen
naar do Duitsche begroeting en do vraag
trachten ta beantwoorden, of do reeds ge
nomen maatregelen een blijvend even
wicht waarborgen.
Oostenrijk.
Een invalidenaanval te Wecnen.
Overrompeling van hot
p arlcmontsge bouw.
Ongeveer driehonderd oorlogsinvali
den hebben gisteren het parlementsgebouw
to "Weenen overrompeld om le protesleeren
tegen het feit, dat hun sedert eenigen lijd
geen ondersteuning raeer wordt uitbe
taald. Zij hadden de politie op een dwaal
spoor gebracht door aan lo kondigen, dat
zij zouden demonstreeren voor het bureau
van den invalidendionst, hetwelk dan ook
door do politie was afgezet.
Geamputeerden en invaliden van allerlei
aard werden do ministerieel© bureaux bin
nengedragen. Onder groot tumult moest do
minister voor Sociale Aangelegenheden met
de depulalio onderhandelen. Ten slotte
(oekendo do minister een schriftelijke ver
klaring, waarin werd toegezegd, dat de
oude toestand zol worden hersteld, waarbij
do staat zonder tusscheninstantieS do pen
sioenen zal uitbetalen.
Frankrijk.
Hel statuut dor Kerken.
Do ITahsche draadloozo dienst meldt:
Mgr. Bauörillart, rector van do Katho
lieke universiteit to Parijs, verklaarde, dat
alio Franschcn do diocesane vereenigin-
gen zullen aanvaarden, volgens den
wensch van Z. H. den Paus, om een ein-
do to maken aan het godsdienstig
schil. „Van den kant der kerk evenals van
de zijde van den staat w'enscht men
slechts vrede.
'En het is Avel duidelijk, dat een over
eenkomst als die betreffende de diocesane
vorecüigingen een belangrijk bewijs U^'n
die pacificatie".
Engeland.
Wet nieuwe bewind.
De overneming der
p o r t o f e ui 11 e s.
Hel eerste Labour-kabinet in Engelands
geschiedenis is thans formeel geïuslal-
ïc-erd. Gistermorgen werden do afgetreden
ministers van het lcabinet-Baldwin door
den koning in audiëntie ontvangen. Zij
gaven den koning hun portefeuilles te
rug. Daarop verleende do koning audi-
emie aan do nieuwe ministers, dio den
eed aflegden en hun portefeuilles uit de
handen van den koning ontvingen. Een
gvooto menigte had zich verzameld aan
cle poorten van het Buckingham-Paiace.
Thomas, dó minister van Koloniën, was
van allo Labourminisiers de eonige, die
in een fraaie auto naar het palcis reed.
Lord Chelmsford, do minister van Mari
ne, het moest aristocratische lid «der La
bo ur-regcering, was er te voet heengewan-
deld, terwijl Clynes met nog eenigo col
lega's een taxi had genomen.
De ministers
Van de thans benoemde leden (ter La-
bour-regeering zijn vijf geen leden van
het parlement. Twee hunner zullen waar
schijnlijk in den adelstand worden verhe
ven en zoodoende in het Hoogerhuis ko
men. Voor do drie anderen zullen Lager
huiszetels moeten worden gezocht, zoodat
ario der gekozen Laboür-afgevaardigden
hunne plaatsen aan hen zullen moeten
afstaan. Deze drie regeeringsleden zijn de
minister van Binnehlahdsche Zaken, die
van Luchtvaart, alsmede de Advocaat-ge
neraal.
Dat de bekendo afgevaardigde O'Grady
vroeger schrijnwerker, geen ministerpost
heeft gekregen, wordt algemeen beschouwd
als de bevestiging van het bericht van
benoeming tot Britsch gezant te Moskou.
Dat do Labour-ministers een harde
leerschool achter den rug hebben, bewij
zen de volgende bijzonderheden.
MacDonald verdiende als jongen vijf
tien shilling per week met het schrijven
van adressen.
Clynes en Shaw waren op tienjarigen
leeftijd reeds werkzaam in oen textielfa
briek.
Wheatley begon zijn loopbaan op elf
jarigen leeftijd in een steenkoolmijn,
Wallis toen hij veertien jaar was.
Snowden is -de zoon van een armen we
ver. Thomas moest als negenjarige knaap
reeds in do fabriek werken. Jowett op
acht-jarigen leeftijd.
Gistermiddag hield het Labour-kabinet
zijn eersto bijeenkomst in do officicele
woning van den premier, Downing
Street 10.
In den loop van den dag bracht de
premier, MacDonald, een bezoek aan het
departement van Buitenlandscha Zaken
cm de zaken over to nomen.
Do bladon vernemen, dat het program,
waarmede het kabinet zich onmiddellijk
zal gaan bezighouden, do vraagstukken
der werkloosheid, woningbouw en de
Europeescko aangelegenheden omvat.
Verwacht wordt, dat MacDonald oen
gedetailleerde verklaring omtrent do re-
gecringspoliüek zal afleggen, wanneer het
parlement 12 Februari bijeenkomt.
De Spoorwegstaking
Do toestand weinig veranderd
De staking van do machinisten en sto
kers is nog steeds niet opgeheven cn de
stand van zaken slechts weinig veran
derd. Do commissie uit do spoorwegdirec
ties heeft gisteren het schrijven behandeld
van den machinistenliond, doch een ge
meenschappelijke conferentie heeft nog
niet plaats gehad. Do algemeeno xaad
van het vakvereonigingscongres is gister
bijeengekomen en beeft een uit vier leden
bestaand© commissie benoemd, om het
verloop van de staking te volgen.
De gevolgen
In Wales zijn duizenden mijnwerkers
zonder werk gekomen, daar do boven-
grondscbe voorraaden niet kunnen wor
den vervoerd. Indien deze staking nog
enkele dagen aanhoudt, zullen ook vele
fabrieken gedwongen zijn te stoppen we
gens gebrek aan kolen.
Uit Schotland komen de perste berich
ten van sabotage. Zoo werd de lijn, waar
langs een kolentreïn zou passeeren, ver
sperd. Ongelukken zijn daarbij echter niet
voorgekomen. Elders in Schotland werd
.met steenen naar een trein geworpen,
waardoor de machinist werd gewond.
To Liverpool hecrsckt reeds groot ge
brek aan bunkerkolen en kolen voor in-
dustrieele doeleinden. Reeds beeft het
vertrek van enkele groote schepen vertra
ging ondervonden.
Een leeken, dat do nieuwo tregeering
zich met de staking bemoeit is liet feit,
dat Thomas Shaw, de nieuwe minister
van Arbeid, gistermiddag een bezoek
bracht aan de conferentie van den Alge-
mcenen Raad van het Vakvereenigings-
congres, welke bezig was de kwestie te
behandelen. Do door den Raad gekozen
commissie zal al het mogelijke doen om
den vrede te hers lellen.
dag van den 21sten Januari verklaard tot
een natioualen rouwdag.
Tc Moskou zijn alle cafó's cn openbare
vermakelijkheden voor zes dagen gesloten.
Wie zal hem opvolgen?
De beslissing in zake de opvolging van
Lenin berust- bij het congres van do Unie
van Sovjetrepublieken, dat 26 Januari a.s.
bijeenkomt.
Als Candida ten met de meeste kans wor
den genoemd: Kamenef, Rykof on Stalin,
doch het is geenszins uitgesloten, dat oei
Sinowjef of Preotrasjinski in aanmerking
komt.
Kamenef en Rykof waren do eerste me
dewerkers van Lenin. Zij vervingen hem
gedurende het jaar van zijn ziekte. Kame
nef is ro&ds sedert 1903 een voorvechter
van Lenin's ideeën en zette na diens ver
banning de propaganda daarvoor voort, tot
ook liij in 1914 werd verbannen.
Rykof en Stalin zijn eveneens reeds
sedert twintig jaren aanhangers van Lenin.
Terwijl zij zich echter in do eerste plaats
hebben bezig gehouden met do economie,
is Kamenef, die overigens een van de beste
sprekers van do geheele Sovjet-Republiek
is, vooral goed thuis op het gebied van
de politieke aangelegenheden, op welk
terrein hij zijn bekwaamheid reeds heeft
getoond als president van de Moskousche
Sovjet.
Amerika.
De revolutie in Mexico.
Do stejun der Vereen. Stagen
aan Obregon.
Do Amerikaanscbe regeoring heeft mach
tiging verleend tot oen verderen verkoop
van Amerikaansch oorlogsmateriaal aan
do regeering Obregon van Mexico. Tevens
werd liet verbod uitgevaardigd Amerikaan-
scho maïs naar Mexicaanscho havens to
zenden, welko in handen van do opstan
delingen zijn.
Ondanks den steun van Amerika, is de
positie van de federale troepen eer slc-chler
dan beter geworden.
Een der Mexicaanscho bladen becrili-
seert op scherpe wijze de inmenging van
Amerika, welko het 3)la.d oen ernstige schen
ding noemt van de Mexicaanscho souve-
reinileit. Ook sommige Amerikaansche
bladen beginnen zich ongerust te maken
over deza tusscbenkomst van Amerika bij
den Mexicaanschen burgeroorlog.
De Mexicaanscho Senaat houdt zich mo
menteel bezig met oen vredesvoorstel, door
twee zijner leden ingediend, op grond van
het feit, dat de beido partijen in staat blij
ken to zijn, den strijd voor onbepaalden
tijd vol te houden.
De ramp van do „Tac-oma".
Gemeld wordt, dat de kapitein en twee
marconisten van den Amerikaanschen krui
ser „Tacoma", die kort geleden in de Golf
van Mexico op de rotsen liep, daarbij zijn
gedood. Een deel der bemanning werd
door oorlógsschepen van do Mexicaansche
rebellen gered. De „Tacoma" is totaal uit
elkaar geslagen.
HET VCOFJ^AHiSTE EiBEimS*
BUITENLAND.
Bij het Zwesd&che parlement is eer.
vcorstel ingediend cm het lidmaatschap
van dsn Volkenbond op te zoggen.
Het nieuwe Britscho ministerie geïn
stalleerd.
De gevolgen van de Engelschs spoor^
wegstaking deen zich gevoelen.
BINNENLAND.
De Tweede Kamer heeft de interpellatie-
Westerman, inzake entslag gehuwde amb«
tenures, beëindigd.
Rusland.
De dcod van Lenin..
21 Jan. oen nationale rouwdag.
Het Russische Tc-legraaf-agentschap
deelt nog liet volgende mede over den dood
van Lenin: Het geneeskundig onderzoek
na het ovc-rlijucn van Lenin heeft uilge
wezen, dat de bloedvaten van den overle
dene ernstige pathologische afwijkingen
vertoonden. Een bloeding uit do vaten der
wceke .hersenschors is de onmiddellijke
doodsoorzaak geweest. Het- ovarii jdenspro-
focol is door elf artsen en professoren on-
derteekend
Het al-Russik'he Raden congres hoeft den
BiMgiEHLimp
Vragen van Kamerleden.
Ongelimiteerd© veilingen.
De Minister van Justitie heeft, ten ver
vólge op de beantwoording van Vragen van
deu heer Ter Hall. betreffende de opneming
van eiken als verkocht afgeroepen post in
het door notarissen en deurwaarders op te
maken proces-verbaal van to hunnen over
staan gehouden openbar© veilingen; aan
gaande de medewerking van deurwaarders
en notarissen tot z.g. .„ongelimiteerde" vei
lingen; en heb aan openbar'© verknopingen
van faillissementsgoedcren toevoegen van
andere goederen medegedeeld:
Inderdaad, sluit, de aankondiging van een
veiling als ..ongelimiteerd" niet in, dat de
•goederen (speciaal Perzische tapijten) te
gen eiken prijs van de hand worden gedaan.
Dergelijke aankondiging heeftdaarbij
slechts de bedoeling koopers te winnen, ge
lijk bijv. ook vaak een mededeeling in win
kels van totalen uitverkoop, opruiming enz.
Het is dan ook do vraag, of do „bonafide
handelaar" (waarmede blijkbaar wordt be
doek! de handelaar, die geon veilingen
houdt) door een aankondiging als „ongeli
miteerd" wel wordt benadeeld.
Bij do verkooping wordt als regel een af
slager gebruikt. Voor zoover notarissen en
deurwaarders hierbij zijn betrokken, merkt
de Minister op, dat de notarissen staan
onder toezicht van do Kamer van Toezicht-
op de Notarissen en Oanclidaat-notarissen,
terwijl de rechterlijke college-s (kantonrech
ter daaronder begrepen), naar de omstan
digheden maatregelen kunnen nemen tegen
do deurwaarders. Hij is voornemens deze
autoriteiten in de gelegenheid te stellen van
do resultaten van het onderzoek kennis
nemen, opdat zij kunnen oordeelen in hoe
verre zij termen tob stappen hunnerzijds
aanwezig achten. Voor wettelijk ingrijpen
vindt hij geen voldoenden grond,
Wat betreft de verknoping van faiilisse-
ments- en andere goederen te zamen, deelt
do Minister mede, dat ook hier niet ia bo-
estigd, dat hvt publiek de dupe is.
Spoorwegpersoneel.
Dc R. K. Bond van spoor- en tramweg
personeel St. Raphael heeft gisteren la
Utrecht oen huishoudelijk congres gehouden!
in verband met de voorstellen van de direc
tie van do Nederlandscke spoorwegen. Uib
voerig is daarin o.m. over ark 36 R. D. V.
van gedachten gewisseld. Over 14 dagen!
wordt het congres voortgezet.
Op een vraag van liet Twecdo Ksmerli,
Oud:
Is do Minister bereid, om, hangende de
ontslagaanvraag van het kabinet, goen be
slissing tc nemen omtrent- wijziging-n in de
loonregeling van bet spoorwegpers oneel'?
liecft de Minister van Waterstaat ge
antwoord:
De regeering heeft geen aanleiding kun
nen vinden om de bedoelde beslissing aan
te houden.
Dienovereenkomstig is goedkeuring ver
leend aan het door de directie der Ncder-
'andsche Spoorwegen gedaan voorstel tob
opneming van een nieuw artikel 185 in liet
R. D. V. 1921 (S.S.—H.S.), naar welk arti
kel te rekenen van 1 Januari 19-24 10 pet-,
an de thans geldende loonen wordt inge
houden in afwachting van het tob standi
komen van een nieuwe loonregeling.
Petroleumkachel en Hygiëne.
In een vergadering der Gezondheidscom
missie te Amsterdam, in de Raadzaal ge
houden, <werd een korte bespreking gevoerd
over heb gebruik van petroleumkachels van
hygiënisch standpunt bezien.
De aanleiding hiertoe was een schrijven,
dat de American Petroleum Company aam
den secretaris der commissie gericht heeft.
Daarin wordt gewezen op de houding van
de Arbeidsinspectie, welke niet heeft goed
gekeurd, dat de winkels van een firma in
het land met petroleumkachels verwarmd
worden; vorder wordt- er in gezegd, dat do
motieven door de Arbeidsinspectie aange
voerd, van geenerlei waarde zijn, cn dó
Commissie wordt verzocht hare me niing in!
deze zaak te kennen te geven.
Do Commissie gaf als hare meeuing to.
kennen, dat de verwarming met petroleum
in het algemeen allerminst is aan to beve
len, vooral wanneer het vertrek van be
perkte grootte of met zeer vele mensc-hen
gevuld is. Een uitspraak doen over dc han
delwijze der Arbeidsinspectie achtte da
Commissie niet overeenkomstig haar taak,
te meer, daar do Arbeidsinspectie zich over
het verbruik van kachels zeer duidelijk uit
spreekt.
Postcheque- en 'Girodienst.
Do waarnemende directeur van dc-h
Postcheque- en Girodienst de heer P. 't!
Hooft, heeft in een circulaire aan de re
keninghouders bericht, dat zij binnenkort
een afschrift van hunne postrekening van
25 Aug. tot 4 Ootober zullen ontvangen.
Daarbij wordt een formulier van accocrd-
of niet-accoordverklaring gevoegd en do
directeur heeft verzocht dit na invulling
zoo spoedig mogelijk terug to zenden ten'
einde do vaststelling van het tegoed tobe-i
vorderen.
Uitvoer van boter uit Frankrijk yeiboderi
Volgens medcdceling van den Rijkst
landbouwconsulent to Parijs is met in«
gang van 22 Januari de uitvoer van bo4_
ter uit Frankrijk verboden.
Audiëntie minister van financiën
Dg minister van financiën maakt be^
kend, dat hij zijn gewone audiëntie^ voo£
het vervolg in plaats van des Vrijdags*
namiddags 2 uur, zal houden des Maan-*'
dags, namiddags 2i uur, behoudens t&*
genbericht ia do Staatscourant. De eer3t-4,
volgende audiëntie zal plaats hebben' I
Maandag 28 Januari a.s. I
VooTts wordt medegedeeld, dat allo so»,
dert 6 Juli 1923 ingekomen verzoeken on*
inschrijving voor gewone audiëntie al*
vervallen worden beschouwd. Belanghebv
I benden, die ecbler alsnog voor zoodanig*
inschrijving in aanmerking wenscnen t<j-
ku
mondeling cf schrijf lelijk, met opgaaf van.'