15e Jaargang.
ZATERDAG 19 JANUARI 1924
No. 4361
DeABONNEMENTSPRiJSbedraagt bij vooruitbetaling
Voor Leiden 19 cent per week f2.50 per kwartaal.
Bij onze Agenten 20 cent per week f2.60 per kwartaal.
Franco per post f 2.95 per kwartaal.
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij voor
uitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 ct., roai Geïllustreerd
Zondagsblad 9 ct.
Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen
Bureaux: RAPENBURG No, 10 - LEIDEN
TEL. INT. 935 GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. II.
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone adverlenliën 30 een! per regel-
Voor Ingezonden Mededeclingen wordt liet
dubbele van het tarief berekend.
Kleine oduerlenïlën. van ten hoogste 30 woorden, waarlu
betrekkingen worden aangeboden ofgevraagd, huur en ver-
buur, koop eu verkoop I Ó.50.
Dit nummer bestaat uit wijf
bladen, waaronder het Geïl
lustreerd Zondagblad.
V „Politiek"!
Twee dagen beeft de Tweede Kamer wat
gepraat over de Kabinetscrisis bonder dat
we heel veel wijzer zijn geworden.
Minister Kuijs heeft in zijn dupliek ver
klaard, dat het absoluut onjuist is, dat er
reeds een nieuw onbwerp-Vloofcwet zou zijn.
Er wordt een onderzoek ingesteld, en de
Premier kon nog niet zeggen, wanneer een
ontwerp zal worden ingediend.
En nogmaals wees de Premier er rop, dat
de uitspraak van do Kamer op .26 October
.wordt geëerbiedigd!
Er is dus geen conflict meer tusschen Be
geering en Volksvertegenwoordiging. Het
Kabinet heeft zich gevoegd naar den wil der
Kamer. Daarmee kan de Kamer -tevreden
zijn.
Neen, zeggen de S. D. A. P.'ers, de Kamer
moet ontbonden worden. Er moet een an
dere Kamer komen. De Kamer, die de Vloot
wet verwierp, deugt, volgens mr. Troelstra
en de zijnen, niet meer en omdat er voor
heb Kabinet geen enkele aanleiding (meer)
is om de bevordering van Kamerontbinding
te overwegen, dienden de heeren zeiven een
motie in, waarin Kamerontbinding, nog
'wel ..onverwijld", wordt gevraagd.
„Gelieve mij te ontbinden", schamperde
mr. Merchant niet. ten onrechte.
"t Liikt l?»n blijkbaar wel te visschen in
troebel water.
Maar in een overgroot© meerderheid van
Klemmen, waarmede.hun motie a,s. Dinsdag
wordt verworpen, moge een aanwijzing lig
gen voor het. Nederlandsche volk, lice hier
door de S. D. A. P. een politiek-spelletje
villi Iaa-er-bü-de-grondsche kwaliteit wordt
gespeeld. De Vlootwet is verworpen; dat
wenschto ook de S. D. A. P.; de regeering
zegt, noodgedwongen, zioh bij het feit dier
verwerping te zullen neerleggen, de uit
spraak der Kamer te zullen eerbiedigen
cu toch: nu. Kamerontbinding!
„Politiek"
V Nog 'n enkel woord.
Op den apologetischen cursusavond,
deze week te Leiden van protestantsche
zijde gehouden, komen we nog even terug.
Wij gevoelen ons gedrongen, er wel
niet veel meer van te zeggen, doch nog 'n
enkel woord.
Ons is voor heden ter plaatsing aange
boden een stuk van eenKatholiek, die
dezen avond heeft bijgewoond. De inzender
is vol ergernis en meent te moeten con-
stateeren, dat wij in onzo critiek op ds.
Wagenaar's rede te gematigd zijn ge
weest.
Wij xespecteeren de bedoeling, die aan
het schrijven van dezen achtenswaardigen
geloofsgenoot ten grondslag ligt maar
meenen toch niet dat het nut heeft zijn
beschouwingen op te nemen.
Wel gevoelen wij ons echter naar aan
leiding daarvan verplicht er op te wijzen,
dat zulke bijeenkomsten door Katholieken
niet moeten worden bijgewoond!
Kennis nemen van verschillende stroo
mingen om de waarheid volgens het ge
zonde verstand te leeren kennen, het is
goed voor wie nog niet in de waarheid
werd voltrokken, maar boven die worste»
ling om de waarheid gaat hoog uit bet
bezit van de waarheid en liet leven uit d©
waarheid!
En met reden stelt degene, die de
waarheid bezit en uit haar leeft, zich niet
bloot om zijn schat te verliezen. Ieder
die rus-lig hierover nadenkt, moet dan ook
erkennen, dal de Katholieke Kerk voor
zichtig en wijs handelt door de bescher
ming van.het geloofsbezit bij haar kinde
ren. Want wie zich moedwillig aan het
gevaar blootstelt, zal er in vergaan.
Maar bovendien, op zulke bijeenkom
sten worden eenvoudig verteld onwaar
heden feitelijke, te controleeren on
waarheden! zooals weer op den be
sproken Protestantsclien apologetischen
cursus van deze woek. En de vrucht van
het bijwonen daarvan is: verwarring of
ergernis.
Ook de Protestanten zelf. onder wie wij
zoovele diep-goloovigo èn v e r-
draagzame- menschen kennen èn op
recht respectèeren, ook op hen werkt
zulk een bijeenkomst niet verheffend en
verbeterend. Doch tot hen kunnen w ij
ons moeilijk richten.
BUITENLAMP
Duitschland.
De staat van beleg.
Ontbinding van den R ij k s d a a.
geëischt.
De socialistische rijksdagfractie is gis
teren hijeen geweest en heeft o.a. bes-lo
ten een deputatie naar de regeering te
jenden, en nogmaals aan lo dringen op
te opheffing van den staat van beleg.
Centrum, democraten en een deel van
de volkspartij zijn het in hun hart met
de socialisten eens.
Ook do rijksregeering stemt met dit
inzicht in. Het zou alleen xijksweermi-
nister Gessier zijn, die er zich tegen ver
zet. en in dat verzet gesteund wordt door
do rijksweerofficierên, welke den uitzon
deringstoestand gaarne tot het einde der
tijden zouden willen laten voortduren.
Ook de Duitsch-nationalen lubben een
partijdag gehouden en daarbij een motie
aangenomen, waarin de rijksdag deregee
ring verzoeken zal bij den president er
op aan te dringen den tegenwoordige»
rijksdag te ontbinden en den staat van
beleg te laten voortduren tot de nieuwe
verkiezingen geëindigd zijn.
De Duitsch-nationalen stellen zich daar
bij op het standpunt, da_t de tegenwoordi
ge rijksdag, door zichzelf uit te schake
len, zich een brevet van onbedrevenheid
heeft overhandigd en dat er geen enkele
reden is om aan te nemen, dat die open
lijk erkende onbekwaamheid iü den laat
st en tijd verbeterd is. Op 15 Februari e.k
loopen de volmachten van de regeering af
en wanneer de rijksdag zich dan weer
met de règeeringszaken gaat bemoeien, is
er alle kans, dat de zaak opnieuw in liet
honderd loopt.
Reorganisatieplannen mst de spoorwegen.
Do ambtenaren zijn er tegen.
Volgens de Munch ener Zeitung" heeft
gister een vergadering plaats gehad van
lieogere en lagere spoorwegambtenaren
uit Berlijn, Wurtemberg en Baden. Beslo
ten werd, zich met alle kracht te verzetten
tegen omvorming van de Rijksspoorwegen
tot een particulier bedrijf.
Rijkskanselier Marx weigert Rechbcry
te ontvangen.
Do Rijkskanselier heeft aan Rechberg
doen. weten, dat hij op diens verzoek om
een audiëntie niet kan ingaan. Ten aan
zien van de technische bijzonderheden
van Rechberg's voorstel heeft do Rijkskan
selier .hem verwezen naar bel ministerie
van Buitenlandsche Zaken.
UIT HET BEZETTE GEBIED.
De algemeene staking.
Do mislukking.
De hervatting van den arbeid in bet
Ruhrgebied gaat vooral voort in de me
taalindustrie.
In de textielindustrie op den rechter
Rijnoever duurt de staking voort, maar
op den linker Rijnoever is de arbeid in
een aantal spinnerijen hervat.
De aangekondigde algemeene slaking i3
op niets uitgeloopen.
De autonomie in de Palis.
Beweringen van generaal
De M e t z.
Een bijzondere correspondent van de
„Tel." heeft een bezoek gebracht aan ge
neraal De Metz en hem vragen gesteld om
trent den toestand in de Palts.
Op do vraag, welke regeering hij als de
wettige beschouwde, antwoordde generaal
De Metz, zonder aarzelen en met grooten
nadruk:
„Ik kan op dit punt zeer precies zijn,
Voor mij bestaat er in de Palts slechts
één Tegeering en dat is de autonome. Do
Beiersche autoriteiten bestaan voor mij
niet meer. De autonome regeering bestaat
sedert twee maanden, de facto en ik heb
mij daarbij neergelegd, deze regeering te
steunen, want het is mijn taak te zorgen,
dat.de ordo bewaard wordt. Dq orde is,
sinds de autonome regeering het heft in
handen nam, ook nergens verstoord".
„De Beiersche politie verricht haar
taak niet meer. De Beiersche beambten
hebben liet werk neergelegd. Do geheele
geestelijkheid bevindt zich in openlijke
oppositie tegen de autonome regeering.
Daarentegen staat vast, dat van de 650
burgemeesters in de Palts 600 hun loyali
teitsverklaring hebben afgelegd. In 10
van deze gevallen, n.l. 60, hebben de ge
meenteraden de onderteekening van de
burgemeesters bekrachtigd. Dat de onaer-
teekening den burgemeesters is afgedwon
gen, weiger ik te geloovcn. In ieder geval
zijn ons slechts vier gevallen bekend,
waarin do loyaliteitsverklaringen achteraf
zijn ingetrokken. Of er nog meer intrek
kingen ter kennis van de autonome regee
ring zijn gebracht, welke ons niet zouden
hebben bereikt, is mij niet bekend".
"Wat de bisschop van Spiers
z e i d e.
„Do recjuisities, bestraffingen cn uit-
zefctingsbevolen van de door niemand als
rechtmatig erkende separatistische regee
ring, zijn legio. Wij leven hier onder een
druk waarvan men zich geen voorstelling
kan vormer.. Het leven is tot een ware
hel geworden. Toen onlangs de woning van
den Bezirksamlsmann van Kircliheiiubo-
landen door separatisten geplunderd was
en ik mij daar over beklaagde bij.generaal
De Metz, antwoordde deze. dat hij geen
opdracht had Beiersche beambten le be
schermen. Toen ik den generaal voorhield,
dat hij groote verantwoordelijkheid op
zich laadde, door het gespuis te bescher
men, zeide hij: „Laat uw menschen de
zaak overnemen, dan hebben zij dat ge
spuis niet meernoodig". Ik heb geant
woord: „Ik laat 'het aan oyer. Ik was
tevreden met den ouden toestand".
<r,
Het rapport van den
Engélflchman Cliv e.
Naar uit Londen wordt bericht, heeft
de consul-generaal Clive zijn onderzoe?
kingen ip. de Palts beëindigd.
Volgens de" „Daily .Telegraph" ,1' is - de
hoofdconclusie dat in de Palts een. toe
stand is. ontstaan, welke niet kan voortdu-r
ren. De z.g. „autonome regeering" kan er
niet op rekenen,vzich langer te kunnen
handhaven.
De conclusie v a n S t r e s e m a n n.
Do minister van Buitenlandsche Zaken,
dr. Strescmann, heeft gesproken in een
vergadering van de Duitsclie Volkspartij,
te Hamburg, ter herdenking van de stich
ting van het Duitsclie rijk. Het onderwerp
van zijn rede waren de gebeurtenissen in
de Palts. Spreker achtte hetgeen thans in
de Palts geschiedt een schande voor de
beschaving.
Engeland.
De a.s. spoorwegstaking.
Niet langer dan zeven dagen
vorkeexsstagnatie?
Indien zich geen onvoorziene omstan
digheden voordoen is het waarschijnlijk,
dat Maandag de spoorwegstaking zal uit
breken.
Do spoorwegmaatschappijen hebben een
inededeeling gepubliceerd, waarin zij zeg
gen, dat zij geen andere keus hebben, dan
de beschikkingvan den loon raad toe te.
passen,
Bromley gaf daarop te kennen, dat den
leden, iif ovceen.Jeraming met do door
hen genomen besluiten, niet anders over
blijft dan in staking te gaan.
Henderson, die zoowel met de spoor
wegmaatschappijen als met het bestuur
van den bond van machinisten en stokers
heeft geconfereerd, verklaarde, dat er
geen kans op een vermijding van de sta
king bestaat.
De „Westminster Gazette" zegt, dat de
spoorwegmaatschappijen bet macliineper-
soneel, dat lid is van den bond, op 20.000
a 30.000 schatten. De maatschappijen
hebben een plan nitgowerkt voor een om
vangrijk passagiers- en goederenvervoer
en men hoopt, dat de verkeersstagnatie
niet langer dan zeven dagen zal duren.
Rusland.
Trolski in ongenade.
Conflicten tusschen de leiders
Verschillende buitenlandsche bladen be
vatten het gerucht, dat Trotski gearres
teerd zou zijn onder beschuldiging van
verraderlijke samenzwering tegen het cen
trale comité der Communistische Partij en
van ontrouw aan (le Derde Internationale.
Dit bericht wordt échter uit Helsingfors
tegengesproken.
Wel meldt men. dat het conflict tus
schen de partijleiders scherper wordt. Er
zijn troepen bij Moskou bijeengetrokken,
daar men voor onlusten bevreesd is.
Zooals gemeld, kreeg Trotski reeds
eenigen tijd geleden een stillen wenk om
„gezondheidsredenen Moskou voor een
paar maanden te verlaten, en naar men
zegt, maakto toen de ontevredenheid, welko
hierover in het roode leger heerschte, de
Sovjetleiders opmerkzaam, hetgeen leidde
tot do ontdekking van het complot. In-
tussehen is, volgens het blad, deze ont
wikkeling niet onverwacht gekomen voor
de Russische réfugió's, die in voeling zijn
gebleven met de gebeurtenissen in Rus
land.
Trotski beeft altijd aan het hoofd ge
staan van de z.g.n. Amerikaansche oppo
sitie tegen d.e Berlijnsche school van het
communisme vertegenwoordigd door Lenin
en zijn opvolgers. Hij stelde geen vertrou
wen in bet succes van de „wereldrevolu
tie", en stelde zich heel weinig voor van
Zinowjef's propaganda in do Vereenigde
•Staten. Hij was meer de politiek toege
daan van concessies aan het kapitaal en
van een trapsgewijze .ontwikkeling van liet
communisme.
Onlangs nog leidde hij een beweging in
de Sovjet-pers tegen het integrale com
munisme van hel triumviraat (Kernenef,
Zinowjef on Stalin), en het is om reden
zijner onuitgesproken oppositie tegen de
politiek der wereldrevolutie van de Derde
Internationale geweest, dat disciplinaire
maatregelen tegen hem genomen werden.
Amerika.
De revolutie in Mexico.
Het bombardement van do
haven van Tampico.
Do kanonneerboot en „Tampico" cn „Sa-
ragossa", welke onder bevel der rebellen
staan, hebben Woensdagochtend een zes
tal stoombooten, onder.welke de Neder
landsche boot „Maasdam", onder vuur
genomen. Daarna voeren de oorlogsbodems
de Panuco op, wisselden enkele schoten
met de forten der regeeringstróepen te
Tampico, trokken zich vervolgens terug
buiten het bereik van de kustbatterijen en
bombardeerden de haven.
Na liet bombardement verklaarde de
maritieme vereenigïng de blokkade, dooT
Huc-rla afgekondigd, tol erkennen, tent
einde dubbele betaling van belastingen te
vermijden.
De Amerikaansche petrolpuin-producen-
fen in Mexico hebben ten tweede male ge
weigerd fo voldoen aan den eisch, de be
lastingen niet langer aan de federale re-
geeriiig, doch aan die der rebellen af le
dragen.
Omtrent de kruiser „Tacoma", die
Woensdag j.l. in de Golf van Mexico op
de klippen is geloopen en daar aan den
grond geraakt, wordt nog gemeld, dat. in
dien men het schip weder vlot mocht
krijgen, de admiraliteit vreest, dat deze
oorlogsbodem in de toekomst weinig ge-
vechtswaarde meer zal hebben.
De Ameirikaanscho hulp.
De Amerikaansche regeering heeft we
derom een belangrijken stap gedaan tot
steun van de regeering-Obregon in Mexico
tegen de rebellen.Aan federale troepen van
Mexico is namelijk toegestaan over zeker
Amerikaansch grondgebied te trekken,
ten einde, door Texas heen wederom Mexico
in te trekken. Dit besluit is genomen op
verzoek van president Obregon, doch het
moest worden bekrachtigd door de gou
verneurs van de drie Amerikaansche sta
len, over welker grondgebied de Mexicaan
sche troepen moeten trekken. Twee dezer
gouverneurs hebben reeds hun toestem
ming verleend; die van don gouverneur
Yan Texas wordt eveneens verwacht. Naar
gemold wordt, is deze toestemming aan de
Mexicaansclie federale troepen gegeven,
omdat zij op deze wijzo in staat zullen
worden gesteld, dat gedeelte van Mexico
binnen te trekken, waar Amerikaansche
onderdanen mpefen worden beschermd.
Australië.
Verhooging der vloofuitgaven. -
In Australië maakt men zich er onge
rust over, of de nieuwe Britsche regee
ring aan het plan tot het vestigen van een
vloolbasis te Singapore zal voldoen. Met
het oog hierop heeft de regeeriug van
Australië thans besloten de vlootuilgaven
aanzienlijk (e verhoogen: Zoo zullen o.m.
gelden beschikbaar worden gesteld om
Sydney, New-Castle, Melbourne en andere
havens beter le versterken.
Buiten!. Berichten
Ernstige dynamiei-ontploffing.
Vier personen gedood.
Naar het „Berliner Tageblatt" uit Hult-
schin verneemt, is in het kruitmagazijn
van de Anselm-mijn een hoeveelheid van
meer 'dan 250 K.G. dynamiet ontploft.
Het geheelo magzaijn is in de lucht ge
vlogen. Vier arbeiders werden gedood.
Een aardschok in' Z.-Frankrijk.
Te Monde in Zuid-Frankrijk, 60 mijlen
ten N.W. van Nimes, is gisternacht een
aardschok waargenomen. De bewoners
werden in hun bed Qieen en weer gegooid,
meubels vielen om, en verschillende hui
zen schudden. Er heerschte weldra oen
paniekstemming in het dorp, doch nie
mand bekwam letsel, en de toegebrachte
schade was gering.
BINNENLAND
Hei Internationaal Eucharistisch
Congresboek.
Reeds in de eerste vergadering, welke
hot Nederlandscli bestuur indertijd hield
ter bespreking van het a.s. Internationaal
Eucharistisch Congres werd op voorstel
vanwege het Comité voor Pers en Propa
ganda besloten een congresboek te doen
samenstellen dat aan landgenoot en vreem
deling een inzicht zou geven in de cultu-
reele kraclit van katholiek Nederland. Aan
den voorzitter van bedoeld comité werd
verzocht do verdere zorg voor de uitgave
op zich te némen. Een redactie-commissie
heeft zich nu op diens verzoek gevormd,
welke samenstelling door den Bisschop
van het diocees, waarin liet congres
wordt gehouden, Z.D.H. Mgr. A. P. Gal
lier, Bisschop van Haarlem, werd hekrach
tigd, dio zijn goedkeuring verleende aan
do uitgave en zijn beste wenschen voor het
welslagen uitte.
Do redactie bestaat uit de volgende le
den: professor dr. A. Slijpen S. J., hoog
leeraar aan do Katholieke Universiteit te
Nijmegen, professor R. R. Welschcn O.P.,
hoogleeraar aan do gemoenteljke univcr-
silcit le Amsterdam, Ed. Brom, voorzitter
MET VOORNAAMSTE NIEUWSc
BUITENLAND.
De toestand in de Palts. Wat verschil,
lende vooraanstaande personen ervan zeg
gen.
De dreigende spoorwegstaking in Enge
land.
De geruchten omtrent den val van
Trotski houden aan.
De „Maasdam" is door Mexicaansche
kanenneerbccten bescheten.
BINNENLAND.
De discussies in de Tweede Kamer over
de Kabinetscrisis zijn geëindigd.
Invoerrecht cp koffie?
In ens derde (Zaterdagsche) blad geven
wij weer een prijs-rebus.
In ons tweede blad schrijft een onzer
musicale medewerkers over Hubert Coy-
pers; verder een beschouwing over de
rljkskaas-contrclemerken en de kaascon-
trolestaiions; en een weerkundig praatje
met graphische voorstelling, over sneeuw
en koude in Europa.
R.K. Huisvestings-Comité.
LEIOEN EN OMSTREKEN.
Nagekomen giften.
N. N. le Leiden voor overle
den familio cn goede uitkomst
voor de Duitsolie Priesters f 3.00
Parochie Sassenheim, voor
do verschillende behoeften in
Rijnland f 173.00
Totaal f 176.00
In totaal ontvangen f 6435.19
van. den Kathollken Kunstkring „Dc Vio
lier" én L. A. P. M. van den Broeke, voor
zitter van het Comité voor Pers en Pro
paganda. Redactie-adres Jacob Maris-
straa-t 14, Amsterdam.
De mctifl-Van Ravesteyn.
ï)e motie, die de heer van Ravesteyn
gisteren in de Tweed Kamer heeft inge
diend, luidt als volgt:
Dc Kamer, van oordeel, dat in den loop
der besprekingen over de Regeringsver
klaring van 16 Januari geen opheldering
is gegeven, nóch door dc Regeering, nóch
door de leiders der rechtsche partijen, om
trent de ontwikkeling der kabinetscrisis
en de wijze, waarop zij is opgelost;
dat met name niet is gebleken:
waarom de Kroon na de ontslagaan
vrage van het Ministerie op 27 October
j.l. den in Augustus afgetreden Minister
van Financiën, don heer Do Geer, zoomin,
als één der 10 Katholieke tegenstemmers
van 26 October, heeft geraadpleegd;
waarop de formatie van een kabinet Koo
ien of door mr. Kooien is afgestuit;
waarom de formatie van een extra-par
lementair Kabinet onmogelijk is gebleken
en evenmin op wiens advies zulk een op
dracht is verstrekt aan mr, Beelaerts van
Blokland;
■op wiens instigatie daarna aan de „rech
terzijde",daarna aan een aantal parloments
leden opdracht is verstrekt om een Kabi-
net to formeeren, welke opdracht na en-*
kele dogen op een vergissing bleek te bo-
rusten;
dat evenmin is gebleken:
of en in boeverre de Regeering, die in
October j.l. haar ontslag-aanvrage in-<
diende, hetzij in haar geheel, hetzij inde
persoon of personen van eenige hareï
meest invloedrijke leden invloed heeft uit
geoefend, ten einde alle andere of alle
beproefdo oplossingen onmogelijk te ma-<
ken;
dat niet duidelijk is waarvoor het Ka-
bint, dat collectief en individueel in Oc
tober zijn bestaan aan de directe door
voering der Vlootwet had verhonden en
deze onmiddellijke doorvoering ploclnig
verklaarde te zijn, noodzakelijk voor hot
belang des Rijks, toen deze wet was i er-
worpen het niet noodzakelijk of g'owenscht
heeft geacht,- een beroep te doen op de kie-
zers, ten einde oen uitspraak te krijgen,
over do Vlootwet en de bezuinigingsplan
nen van Minister Colijn. waartoe ontbin
ding van de Kamer en nieuwe verkiezingen
noodig zouden zijn geweest.
spreekt op grond van deze overwegingen
uit,
dat de oplossing der crisis naar aian
schijn hooft plaats gehad op een wijze,
dio niet in overeenstemming is geweest
met letter en geest der Grondwet,
dat do Regêering niet het vertrouwen
der Kamer heeft, en dat de weigering run
de door de Kamer gevraagde inlichtingen
te verstrekken omtrent do ont-,
wikkeling der crisis en met name de
daden der Kroon, de scherpste aikourui^
verdienen,
gaal tiver tot de orde van den dag.
