15s Jaargang.
DONDERDAG 17 JANUARI 1924
No. 4359
3)e EsicbeJie (Bott/tanl'
jbeABONNEMENTSPRIJSbedraagt bi] vooruitbetaling
(Voor Leiden 19 cent per week 12.50 per kwartaal,
{Bij onze Agenten 20 cent per week 12.60 per kwartaal.
Franco per post I 2.95 per kwartaal.
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor do Abonné'a ver
krijgbaar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij voor
uitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 ct., roei Geïllustreerd
Zondagsblad 9 ct.
Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen I.
Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN
TEL. INT. 935 GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. II.
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Go w one advert enfSSn 30 csnt per regek
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt het
dubbele van het tarief berekend. u
Kleine adverlentlën, van ten hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en ver
huur, koop en verkoop f0.50.
Git nummer bestaat uit iweo
bladen.
V Een apologetische cursus.
Yan Proteslantsche zijde is nu ook een
apologetische cursus georganiseerd.
Gisterenavond is het de eerste avond ge
weest in de Pieterskerk, waar ds. G. "Wa^
genaar uit Rotterdam sprak over: Priester
en Dommee.
Wij erkennen voor onze Protestautsche
medebroeders niet alleen het recht om ook
'een apologetischen cursus te organiseeren,
maar wij juichen het ook toe en wij ver
heugen ons er over, als dat beteekent een
streven om onder hot volk te brengen meer
Gods-kennis en meer Gods-liefde; terwijl
ook het brengen van meer kennis van
wat het Protestantisme is velen wellicht
direct of indirect ten nutte zou kunnen
strekken.
Er is toch ook immers in 't bijzonder
onder de leden van do Ned. Herv. Kerk
op den buidigen dag zooveel on-christe-
lijks, ja zelfs loochening van Christus' God
heid en ongeloof te keeren
Wij hebben de gisteravond gehouden le
zing niet bijgewoond, doch er e'en vrij
uitvoerig verslag van gelezen.
En nu is onze eerste indruk deze: hoe
geheel anders is de opzet daar dan. b.v.
bij onze cursussen van pater Hendrichs en
prof. Verhaar! Daar al onmiddellijk praten
over Rome en aanvallen tegen Rome
bij ons positieve uiteenzetting van wat
de Katholieke leer is.
Zeker, wij willen gaarne erkennen, dat
>11 de bedoelde rede van den domino niet
-jen hatelijk anti-papismo was to consta-
teeren, zooals wel eens in redevoeringen
van enkele andere domino's. Maar toch, de
Vraag rijst op: waarom niet alleen een
■positieve uiteenzetting van de Protestant-
icke leer?
De kennis van wal Rome leert zien wij
gaarne verbreid en gepropageerd, doch
wij achten daartoe niet een dominéé de
eersf-aangewezene, de alleszm&-bevoegdo
en wlstrekt-objectieve leeraar en ver
klaarder! .'n Paar voorheelden: „De
Roomsche Kerk herpept zich tot recht
vaardiging van het priesterstelsel dan ook
niet op het N. T., 'doch op de over
levering1', aldus ds. G. Wagenaar. Ons
niet zóó hekend!! Wel degelijk verwijst de
Katholieke Kerk óók en allereerst naar
het N. T.ü En dan de volgende tegenstel-
iingen:-
De priester houdt een beschouwing
over God; de domineo brengt een
boodschap van God.
De priester predikt de rechte leer;
de dominéé bet reine Evangelie.
De dominee is de gaarne getrouwe
dienaar van het Woord; het overige
geeft hij over aan zijn Zender.
De dominee spreekt naar het har t,
niet naar den mond van Jeruzalem.
Hij gebruikt geen koudie formules,
maar zoekt aanknooping met de
consciëntie.
De Roomsche kerk gelooft in zijn
belijdenis; de Protestant belijdt zija
geloof.
De dominee werkt reeds in dit leven
voor herstel van de recktstreeksche ge
meenschap tusschen God en den
zondaar.
Aldus ds. Wagenjaar. Maar ..wat
Siier wordt gezegd van den domino en
den Protestant in tegenstelling met
Jon priester en den Katholiek, kan inder
daad ook van deze laatsten worden ver
klaard! en dat zal ieder toegeven, die
over dezo zaken kan spreken met kennis.
't Is wel aardig hier terloops even mede
Ïq doelen wat pater Hendrichs zeide op
den eersten avond van den vervolgcursus
3por met-Kal holi eken: bier ter stedei, 'n
drie weken geleden, welken wij mochten
3»jwonen. Een aanwezige niet-Katholiek
vroeg hem zijn oordeel over beweringen
"i een domino, waarop pater Hendrichs
«eide: daarop au!wóórd ik niet; ik bestrijd
hier geen enkelen domino, omdat ik anders
'debat zou moeten toelaten; ik zet alleen
positief uiteen de Katholieke leer.'n Ver
schil met ds. Wagenaar in liet bovenstaand
citaat!
V ij wenschen den Protestanten veel
3ucces met hun apologetischen cursus on-
3er do eigen geloofsgenooten Katholie
ken kunnen nocli mogen daar gaan leeren
wat de waarheid is, wat Katholiek
en beteekent; zulks moet ieder heel dui
delijk en logisch zijn, afgezien nog van
«enig positief voorschrift in deze.
BUITENLAND
Duitschlar.d,
Net complot tegen von Se&ki
Thormann's moordplannen.
Do avondbladen deel en nog hijzonder-
heden mede betreffende de arrestatie van
den vroegeren officier Thormann, die, zoo
als bekend, er van wordt beschuldigd een
aanslag op generaal Von Soeckt te hebben
beraamd.
Thormann is eerst eenige dagen geleden
te Borlijn aangekomen en begaf zich naar
het kantoor van de „Deutsch-Völkische
Freiheitspartci", waar hij het door hem
gevraagde adres van een zekeren D. ont-
tegenover D. verklaard naar Berlijn te zijn
gekomen, om met generaal Von Seeckt af
te rekenen. D. zegde hem daarop toe voor
een geschiktcn man te zullen zorgen, die
den dood ten uitvoer zou brengen. Na dit
onderhoud deed D. mededeeling van het
plan van Thormann aan den commissaris
voor de openbare veiligheid, Künzcr.
Het plan was Von Seeckt op zijn ge
wonen morgenrit door een handlanger in
het voorbijrijden to doen neerschieten. D.
sprak met Thormann af hem Maandag in
het café Josfy op do Potsdammerpiats te
treffen. Inpjaals van hem kwamen echter
politie-beamblen, die Thormann gevangen
namen. Uit de papieren van Thormann
bleek, dal hij behoorde lot de inel de orga
nisatie C. nauw verhonden „Wickinghund".
De leden van dezen bond behooren, vol
gens hun mededeelingen, tot do Deutsch-
Völkische kringen.
Thormann stond reeds langen tijd hij do
politie ongunstig bekend.
Springstoffen te Friedrlchshafen In
beslag genomen.
Te Fricdrichshafen aan het meer van
Constanz is gisteren door de politie een
hoeveelheid springstoffen enz. ontdekt. De-
zo springstoffen waren daar blijkbaar op
geslagen als een min of meer onbeholpen
voorbereiding van' den communistischen
putsch.
De Beicrsche Putsch.
Het II i t 1 o r-p r o c e s.
Kriebel, de militaire aanvoerder van
den Hitler-putsch, die er in slaagde te ont
snappen, heeft zich bij de politie vrijwil
lig aangemeld en zal zich ter beschikking
stellen.
Hij doet zulks, opdat het onderzoek in
het proces tegen Hitier c.s. een volledig
beeld van het voorgevallene moge geven.
De datum van liet procos is nog niet vast
gesteld, maar het belooft het grootste te
worden, dat ooit in Beieren gehouden werd.
Het betreffende materiaal zwelt met den
dag aan. De aanklacht zal door 3 advoca
ten geleid worden, terwijl de aangeklaag
den niet minder dan 9 verdedigers te hun
ner beschikking hebben. Vele buitenland-
sche journalisten, waaronder ook Ameri-
kaansche. hebben zich voor het proces
reeds aangemeld. Vermoedelijk zal het
verscheidene weken duren.
Vreemdelingenverkeer te München.
Hot stadsbestuur van München heeft be
sloten maatregelen to nemen ter- bevorde
ring van hel vreemdelingenverkeer. Op
voorstel van de Kamer van Koophandel
zullen internationale verbindingen worden
verbeterd, de beperkende bepalingen voor
het verblijf van buitenlanders verder wor
den opgeheven, speciaal wat betreft de
persoonlijke aanmelding bij de politie.
UIT HET BEZETTE GEBIED.
De arbeidsonrust aan Rijn en Roer.
Over het algemeen een
gunstige wending.
In verband met de stakingen in hiel
Roergebied wordt bekend gemaakt, dat het
aan de pogingen der niet-socialistischo
vakbonden to Gelsenwirchen vrijwel is ge
lukt, de partieelc stakingen in de metaal
industrie tegen te gaan. Te Essen is het
parool tot algemeene staking weer inge
trokken en is den arbeiders verzocht weer
aan het werk te gaan.
In het Bockumer district zijn de arbei
ders Dinsdag weer in grooten getale in de
fabrieken verschenen.
Te Dnsseldorp trachtten de arbeiders
langzamerhand weer aan het werk te gaan.
In de Friedrich-AJfredkütte van Krupp, te
Rkeinliauseu bij Duisburg, is het werk op
grooto schaal hervat. Reeds 1300 arbei
ders zijn daar weer aan het werk gegaan.
Naar uit Elberfeld wordt gemeld, zijn
de arbeiders, werkzaam in de textiel-in-
(lustrie in hot gebied van den. rechtör-
Rijnoever wegens een loongeschil in sta
king gegaan. Alle bedrijven liggen stiL
De export uit het Roergebied.
Via Antwerpen.
Men had aanvankelijk algemeen ver
wacht, dat met het oog op het geringe
prestatievermogen der Fransche regie-
lijnen de exporten uit het Roergebied veel
eer den weg via Rotterdam en Amsterdam
zouden volgen dan over Antwerpen. Dit is
evenwel niet het geval, want de Belgische
bezetüngsautoriteiten staan er op, dat alle
op een speciale lijst geplaatste artikelen,
zooals ijzer, staal, kolen, machines, draad
enz., slechts dan von de cautie ter hoogte
van het volle bedrag zullen worden vrij
gesteld, indien do goederen van Aken naar
Antwerpen worden gezonden.
Da separatistische beweging In de Palt».
Het onderzoek van mgr. Testa.
De Müncliensche correspondent van de
„Frankf. Z." meent, dat de Fransche eisch
tot. begeleiding van don Britschen consul
Glivo dooi* een Fransch officier of civiel
ambtenaar, licht werpt op de redenen,
waarom de pauselijke legaat mgr. Testa
afgezien lieeft van zijn voorgenomen reis
naar de Palts.
PeJgie.
België's buitenlandsche politiek.
E en ver k 1 ar ing van Jaspar.
Gistermiddag heeft de minister van Bui-
tenlandsche Zaken. Jaspar, in don Senaat
geantwoord op do rede van den liberalen
senator voor Luik. Magnetic, waarin deze
zich uitsprak ten gunste van een politiek,
welke onomwonden naar de zij do van
Frankrijk, is georiënteerd. Jaspar gaf oen
overzicht van do positio van België ten
opzichte van do hui tenlandsche politiek en
begon met te verklaren, dat de Roerbe
zetting meer oplevert, dan zij kost. Zoowel
België als Frankrijk zal liet Roergebied
niet verlaten, voordat Dnitschland zijn
verplichtingen tot betaling van do schade
vergoedingen nakomt. Tevens .merkte Jas
par op, dat, in tegenstelling mot hetgeen
beweerd wordt, de Belgische regeering
geen tweeslachtigo politiek voert. Zij voert
een Belgische politiek, welke enkel wordt
ingegeven door Belgische belangen. België
voert een politiek, welke zich ten doel stelt
het verkrijgen van schadevergoedingen en
het verzekeren van do veiligheid. Het heeft
met. Frankrijk een militair defensief ver
bond gesloten en het hoopt eens dit ver
bond tusschen de drie naties te doen slui
ten, d. w. z. tusschen Frankrijk, Engeland
en België, waardoor het zijn veiligheid ver
zekerd zou zien.
Hongarije.
De leening voer Hongarije.
Do Volkenbondscommissie
te Londen bij een.
De commissie van den Volkenbondsraad
voor het herstel van Hongarije is gister
ochtend te Londen bijeengekomen. Aan do
vergadering namen o.a. deel Lord Robert
Cecil (Gr. Brittannië), Clauzel (Frank
rijk) en Bonin Longazo (Italië), Hongarije
en Tsjocho-Slowakije waren vertegenwoor
digd door hun ministers van Buitenland-
sche Zaken, resp. graaf Bethlen en Be-
nesj. De besprekingen, die geheim zijn,
zullen twee of drie dagen duren.
Frankrijk.
Maatrege'on legen c!e daling v. d. franc.
Het verzet tegen de verhoogde
belas tingen.
De minister van financiën, de Lasteyrie,
heeft tot vertegenwoordigers der pers ver
klaard: Ik hen er zeker van, dat -de franc
gered zal worden. De zieke had koorts.
Wij hébben niet geaarzeld maatregelen te
nemen, doch ik verzoek u hierop den
ca druk te leggen wij zullen niet tot in
flatie overgaan, op geen enkel moment en
onder geen voorwendsel. De in het buiten
land gevoerde campagne, waarhij wij be
schuldigd worden van inl'atie, wanneer wij
do Banque do France zoojuist 800 mil-
■lioen hebben terugbetaald, is allerdwaast.
Heden wordt een heftige strijd in de
Kamer verwacht tegen do aligemeene ver-
hopging der belastingen met 20 pet. De
regeeriinig zal de quaes tie van vertrouwen
stellen en zal stellig worden gesteund door
de meerderheid. Poincaré zal er op aan
dringen, dat alle verhoogingen en bezuini
gingen den len Februari zullen ingaan.
Hij zou bereid zijn tot buitengewone maat
regelen over te gaan dn overeenstemming
met den president der Topubliek.
Bezuiniging aan do
departementen.
Gistermiddag heeft Poincaré een bespre
king gevoerd! met de ministers van Finan
ciën, Openbare Werken, Oorlog, Marine,
Koloniën en van de Bevrijd© Gebieden,
alsmede met den deparlementschef van
het ministerie van Financiën, Margneri,
ten einde na te gaan in hoeverre op deze
departementen valt te bezuinigen.
De ministers boden Poinoaró voorstellen
aan voor do vermindering van do kosten
hunner departementen. Deze voorstellen
zullen door den minister van Financiën,
Do Lasteyrie, tot één gezamenlijk voorstel
worden samengevat, hetgeen dan aan de
Kamer zal worden voorgelegd.
De schandalen in de verwoeste gebieden.
Een onderzoek naar
oplichterijen.
Van tijd tot tijd duiken er berichten op
over ernstige schandalen, die zich ia do
verwoeste gebieden voordoen, tengevolge
van fraude bij het verkrijgen van bouw
materiaal' of uitkeering voor geleden scha
de. Er is thans vastgesteld, d'at sedert do
uitkeering van schadeloosstelling in 1919
een aanvang nam, de Staat voor honder
den miilioenen francs is bestolen.
O.a. as er een organisatie opgetreden
als bemiddelaarster tusschen den Staat en
de gefeisterden in hot dcpartemc-nt du
Nord, die, na met een kapitaal van 400.000
fres. te zijn begonnen on drio percent te
hebben opgestreken van al'o operaties,
waarbij betalingen van den Staat waren
betrokken een winst van ongeveer 300
ruillioen fres heeft gemaaktDit was nog
slechts één geval van de honderden, die
zich hebben voorgedaan.
Twee gearresteerde mannen blieken do
•agenten to zijn van een groep hoogge
plaatste personen, waaronder een gene
raal. die invloed i.n het ministerie der be
vrijde gebieden bezitten zou. Lieden, die
oorlogsschade hadden geleden cn wier
eisch en op schadevergoeding waren inge
willigd, ontvingen een bepaald soort bons,
z.g. „bons do cession", good voor het hedr.
der schadeloosstelling. Met deze bons ds op
schandelijke wijze omgesprongen door de
bewuste personen, die de onwetendheid der
landelijke bevolking in financicele aange
legenheden misbruikten. Zoo trok b.v. één
van de bende als „agcnt-genreal" naar do
verwoeste streken en verwekte een paniek
onder de bevolking door het pTaatje rond
te strooien dat de bons in werkelijkheid
weinig waard waren. Den volgenden dag
begaf-een medeplichtige zich naar dezelf
de streek en kocht de bons tegen schande
lijk lage bedragen op. I-Iet gevolg was, dat
do geteisterden een groot dool hunner
schuldvordering verloren en do krachtsin»-
spanning van den Staat om do noodlijden
de bevolking op de heen te helpen, sleek Is
leenjge oplichters ten goede kwam.
Engeland.
De dreigende spoorwegstaking.
Nog geen toenadering.
Tot gisteravond is er nog geen verande
ring gekomen betreffende do dreigende
staking van spoorweganachinislen en -sto
kers. De verschillende geruchten, welke er
over verzoeningspogingen de ronde doen,
worden door beide partijen tegengespro
ken. Do spocrweghesturen verklaren, dat
de loonraad der spoorwegen uitspraak
heeft gedaan over de door do maatschap
pijen gestelde eisclien, doch dat deze uit
spraak werd verworpen door den machi-
nistenbond. Van de zijde dor maatschap
pijen valt er daarom niets meer te he
spreken. Daarentegen verklarqn do lei
ders van den machinistenbond, dat de le
den van dJen hond de uitspraak van den
loonraad met een stemmenverhouding van-
6 tegen 1hebben verworpen, waardoor
een staking van dc 50.000 hij dezen bond
aangesloten arbeiders onvermijdelijk is
geworden, tenzij de loonsverlaging nog
wordt ingetrokken.
Beweerd wordt, dat de staking Zondag
zal worden geproclameerd.
Britsch-indië.
Het heilige baden in de Ganges.
Een ernstige toestand door
het groote aantal pelgrims.
Uit Allabahad wordt gemeld, dat er
groot misnoegen is gewekt door beperken
de regeeringsmaatregelen ten aanzien van
het heilige feest der Ganges-baden, welke
maatregelen berusten op het feit, dat er
voor het groote aantal verwachte pel
grims (2 millioen) veel te weinig ruimte-
is. Een bende fanatici heeft het politic-
cordon verbroken, on do toestand wordt
thans zeer ernstig geacht.
Amerika.
De revolutie in Mexico.
Bescherming der Britsche
belangen.
Volgens mededeelingen van reizigers
uit Mexico is een Britsche kruiser te Puer
to (ten Z. en Vera Cruz) aangekomen, ten
einde de Britsche belangen aldaar te be
schermen.
De blokkade van Tampico.
De leider der rebellen, generaal Adolf o
de la Huerta heeft gisteren bij decreet
de blokkade van Tampico gelast. Deze zou
onmiddellijk ingaan, en worden uitgevoerd
door een vlooteskader, dat naar de zijde
der rebellen is overgegaan.
Amerikaansoh oorlogsschip
aan den grond.
De kruiser „Tacomes" der Vereenigde
Staten, welke in verband met de Mexi-
caansche revolutie, naar Vera Cruz on
derweg was, is op een rif, 16 mijlen van
Vera Cruz aan den grond geloopen. Het
schip heeft noodsignalen uitgezonden. De
ze signalen, welke te Vera Cruz waren
opgevangen deden een beroep op den Ame
rikaanschen consul aldaar om twee sterke
sleephoofcen uit te zenden er aan toevoe
gend, dat indien de sleopbooteu niet bin
nen twee uur arriveerden zij te laat zou
den zijn om het oorlogsschip van de rif
te halen.
HE? VOORNAAMSTE NIEUWSw
BUiTENLAND.
Verklaringen van Jaspar over de sa
menwerking van Beigië mei Frankrijk en
Duitschland.
Maatregelen tegen de daling van de
Fransche franc.
De schandalen in de Fransche verwoes*
ic gebieden.
BINNENLAND.
Prof. Treub over de positie van onzeo
gulden. (2e blad).
De petroleuni-kachels-kwestie van d«
firma Jamin. (2e blad).
De debatten in de Tweede Kamer over
de Kabinets-Crisis zijn vrij mat. (Staten
Generaal).
Hollandscho successen in Zwitserland
hij hei schaatsenrijden (Sport).
De nieuwe Apostolische Vicaris van
Batavia. (Kerkniciflvs).
Twee schepen gezonken 1 Een sc'nip;-
per en diens vrouw verdronken. (Gemeng*
-de Berichten).
OMGEVING.
De ZeerEcrw. heer P. Sch ijf, pastoor
te Rijpwetering, is voorzien van da laatst»
H.H. Sacramenten der Stervenden.
De Rijksmiddelen.
De rijksmiddelen hebben in December
f34 millicen opgebracht of ruim f3lmil-
lioen minder dan een jaar tevoren, on
danks een bijzonder hoog© opbrengst van
do successierechten.
In het heele jaar 1923 waren de ont
vangsten f428.8 millioen, of bijkans f40^
millioen minder dan in 1922. Van het luw
deelfge verschil komt nagenoeg f 31 mil
lioen op rekening van do inkomstenbelas*
ting en f 81 millioen op den Jeneverac
cijns.
Emigratie-Commissie van de K. S. A.
Op 10 Jan. j.l. vergaderd© te 's-Graven-
hage de emigratie-commissie van de K. S.
A. Wegens ontstentenis van den Voorz.,
Prof. L. van Aken, leidde de Seer., Mr. A.
Tepe, tf» "Srgadering.
Een door Prof. J. Veraart aan do Com
missie uitgebrackt-prae-adviea over „De
wenschelijkheid van emigratie in den zin
van kolonisatie uit economisch oogpunt",
werd uitvoerig besproken.
Hoewel er verschil van gevoelen heorscli-
t© omtrent de wenschelijkheid om kolo
nisatie te bevorderen, was men eenparig
van oordeel, dat er, gezien het feit,-dat
er geëmigreerd wordt en stellig in do
naaste toekomst nog meer zal worden, een
R.-K. vereeniging dient in het loven ge
roepen te worden, die o.a. ten taak zal
hebben katholieke emigraten behulpzaam
te zijn en eventueel kolonisatie to bevor
deren.
Aan het Dag. Bestuur der K. S. A. werd
verzocht maatregelen te willen nemen om
zoo spoedig mogelijk te geraken tot op-»
richting der vereeniging.
Vragen van Kamerleden.
Pensioenwet 192 2.
De heer Suring, lid van de Tweede Ka
mer, heeft aan den minister van finan
ciën de volgende vragen gesteld:
I. "Wil de minister mededeelen, waar-
dooi' het in werking treden van artikel
114, 2de en 3de lid, der Pensioenwet 1922
(Stbl. no. 240), waarvan in de memorie
van antwoord in zake het ontwerp tot
wijziging dier wet werd gezegd, dat ver
trouwd mocht worden, dat zij toen (18
Mei 1923) niet langer meer op zich zou
doen wachten, nog steeds wordt veT-
II. Is de minister bereid, de inwerking
treding van dit wetsartikel, waardoor de
pensioenen aan de betrokkenen maande
lijks bij vooruitbetaling zullen worden
voldaan, zooveel mogelijk te bespoedigen?
De Postchèque- en Girodienst.
Naar de „Rsb." verneemt, wordt deze
week een ^begin gemaakt met de uitzen
ding van de afrekeningen, vervaardigd
volgens de aan den girodienst bekende
gegevens, betreffende de rekeninghouders
van 1 tot 100.000.
Voorts meldt het blad, dat zich onder
de teruggezonden afrekeningen van de re-
keninghouders 100.000-114.000 slechts
oen gering percentage van niet-accoord-
verklaring bevindt.
Het kan wel Juli worden, eer do post
chèque weer functionneert
Men meldt aan de „Telogr.", dat de hoer
A. P. F. van Duynstee, inspecteur der pos
terijen en telegrafie, die genoemd werd als
opvolger van den nog steods met ziekte
verlof zijnden directeur van den post*
